پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی
سال:1398 | دوره:- | شماره:50 |تعداد مقالات:10

این پژوهش، به دنبال شناسایی و ارزیابی راهبردهای اصلاح محیط فیزیکی آموزش، توسط آموزشگران باغبانی، برای کار با هنرجویان با نیازهای ویژه در ایران بود. مرحله ی نخست این پژوهش، با استفاده از فن دلفی اصلاح شده انجام گرفت. جامعه آماری شامل 31 نفر از آموزشگران باغبانی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی ایران بود. نتیجه این مرحله از مطالعه شناسایی 27 راهبرد اصلاح محیط فیزیکی آموزش بود که با نیازهای ویژه هر هنر آموز متناسب می شود. تکرار و تمرین در محیط های اصلاح شده ی آموزشی، آموزش عملی بیش تر در محیط های متناسب شده (مانند گلخانه)، ساخت میز کاشت و میز کار برای هنرجویان با معلولیت های جسمی حرکتی، از مهم ترین راهبردهایی بودند که پاسخ گویان با آن ها موافق بودند. هم چنین، یافته ها گویای آن بودند که پیش از آغاز آموزش، یک آموزشگر باغبانی باید درباره ی هنرجویان با نیازهای ویژه شناخت کاملی داشته باشد تا بتواند بازخورد و راهبرد مناسبی ارایه کند. مرحله ی دوم تحقیق، یک بررسی پیمایشی بود. جامعه آماری این مرحله، 80 نفر از آموزشگران باغبانی بودند. یافته های این مرحله از تحقیق نشان داد که 8/34 درصد آموزشگران باغبانی، راهبردهای مورد استفاده خود را در سطح بسیار زیاد، 5/45 درصد در سطح زیاد و 7/19 درصد در سطح متوسط ارزیابی کردند. هم چنین شناسایی راهبرد های اصلاح محیط فیزیکی کلاس درس توسط آموزشگران باغبانی، پایداری درازمدت برنامه های آموزش باغبانی در مدرسه های استثنایی را رقم می زند.

آموزش گر اساسی ترین عامل برای ایجاد موفقیت مطلوب در تحقق هدف های آموزشی است. به یقین شناخت ویژگی های مدرس نمونه و عمل کردن مدرسان به آنها، کیفیت آموزش را رشد خواهد داد. از این رو این بررسی با هدف تعیین ویژگی های مطلوب مدرس دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. این پژوهش، کاربردی است که به روش میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل 280 تن از دانشجویان بود، حجم نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 162 تن تعیین شد که به شیوه نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ی محقق ساخته بود که روایی آن توسط گروهی از اعضای هیأت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفا ترتیبی 93/0 تعیین شد. بر مبنای اولویت بندی گویه ها، مهم ترین ویژگی های مطلوب یک مدرس دانشگاهی از نظر دانشجویان به ترتیب: رعایت پیوستگی مطالب تدریس شده، مرتبط بودن رشته تحصیلی مدرس با واحد درسی و فراهم سازی جو روحی-روانی مناسب و محیط دوستانه درکلاس درس بوده، هم چنین رتبه دانشگاهی مدرسان و توجه مدرس به حضور منظم دانشجویان در کلاس کم ترین اولویت را به خود اختصاص دادند. بنا بر یافته های تحلیل عاملی، ویژگی های مزبور در قالب پنج عامل مهارت های ارتباطی، روش تدریس، دانش پژوهی، شخصیت ظاهری و فردی و ارزشیابی دسته بندی شدند که در مجموع 97/54 درصد از کل تغییر واریانس متغیرها را تبیین کردند. در بخش توافق سنجی، یافته های آزمون من ویتنی برای مقایسه دیدگاه پاسخگویان بین متغیرهای سن، معدل، دوره ی تحصیلی و وضعیت تأهل، با حیطه های پنج گانه تفاوت معناداری نشان نداد. به عبارتی مهارت های مورد بررسی تحت تأثیر این ویژگی های دانشجویان نبوده اند. بر مبنای آزمون کروسکال والیس مشخص شد بین متغیر مقطع تحصیلی و وضعیت سکونت دانشجو با مهارت های پنج گانه مدرسان تفاوت معنادار وجود ندارد. نتایج آزمون کروسکال والیس هم چنین نشان داد بین متغیر نوع دانشکده با توانایی مدرس در برقراری ارتباط تفاوت معنا داری وجود ندارد. به عبارتی دانشجویان در موارد یاد شده توافق نظر داشتند. بنا بر نتایج موارد یاد شده باید در جذب و تأمین نیروی انسانی برای آموزش دانشجویان در دانشگاه ها مد نظر مسئولان قرار گیرد. اولویت دادن به حیطه توانایی برقراری ارتباط و روش تدریس، بیانگر اهمیتی است که دانشجویان برای دریافت آموزش مناسب و با کیفیت، قدرت مدرسان در ایجاد ارتباط مناسب و انتخاب روش های تدریس صحیح در دانشگاه را به عنوان پیش زمینه آموزش می دانستند.

اهمیت کسب و کارهای نوپا در بخش کشاورزی بیش از هر زمان دیگری مشخص است. لیکن، برای رسیدن به این مهم فراهم ساختن محیط و شرایط مناسب یا بوم سامانه کسب و کارهای نوپا مورد نیاز است. نظر به کم بودن تجربه بخش کشاورزی کشور برای ایجاد چنین بوم سامانه ای باید با استفاده از آموزه های بخش های پیشگام کارآفرینی، اجزای بوم سامانه ی کسب و کارهای نوپای کشاورزی را شناسایی کرد. این تحقیق با هدف اریه ی مدل سرعت بخش رشد بوم سامانه ی کارآفرینی دانشگاهی بر پایه مدل آیزنبرگ و با تأکید بر آموزش عالی کشاورزی کشور از دیدگاه خبرگان کسب و کارهای نوپا انجام شد که به لحاظ هدف، کاربردی بود و با استفاده از پرسش نامه اجرا شد. جامعه ی آماری مورد بررسی 1800 تن خبرگان کسب و کارهای نوپای کشور بودند. با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 286 تن به صورت تصادفی انتخاب شد. برای سنجش روایی ابزار تحقیق از روش روایی تشخیصی استفاده شد که مقدار آن برای سازه های مورد بررسی بالاتر از 5/0 ≤ AVE و قابل قبول بود. به منظور تعیین پایایی از روش پایایی ترکیبی استفاده شد که مقدار آن برای سازه های مورد بررسی بالاتر از 6/0 ≤ CR و قابل قبول بود. مقدار ضریب تتای ترتیبی نیز برای سازه ها بالاتر از 7/0 ≤ θ محاسبه شد. به منظور پردازش داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. سپس مدل اندازه گیری نشان داد که عامل های مدل سرعت بخش رشد بوم سامانه کارآفرینی دانشگاهی آموزش عالی کشاورزی کشور، شامل تقویت بخش خصوصی، حمایت از کارآفرینی مولد، توسعه فرهنگ کارآفرینی، تفکر کارآفرینانه، توجه به نقش مشاوران، تأمین فضای فیزیکی، بوم سامانه آموزش مهارت های کسب و کار کشاورزی، شبکه سازی، چهره سیاسی بازار کشور و دسترسی به منبع های مالی می شود.

بزرگترین دغدغه دانش آموختگان رشته های کشاورزی و دولت مردان کشور افزایش فرصت های شغلی است. هدف این پژوهش، تحلیل عامل های موثر در علاقه مندی دانشجویان کشاورزی به اشتغال در منطقه های روستایی از دیدگاه دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی است. روش این تحقیق از نوع پژوهش های علی-ارتباطی است. جامعه آماری آن، 1287 تن از دانشجویان همه ی مقطع های تحصیلی در گرایش های کشاورزی دانشگاه رازی در سال تحصیلی 1397 بودند (1287=N). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 114 نفر برآورد شد. نمونه گیری در این تحقیق به روش طبقه ای – تصادفی از میان گروه های آموزشی اجرا شد. ابزار تحقیق، پرسش نامه با پرسش های بسته در قالب طیف لیکرت و ضریب تتای ترتیبی (88/0=Ө ) نیز نشان دهنده ی پایایی ابزار تحقیق بود. برای پردازش داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد چهار عامل آموزشی-سیاستی، انتخاب رشته، حمایتی و عامل نگرشی در حدود 06/51 درصد از واریانس متغیرهای علاقمندی به اشتغال دانشجویان در منطقه های روستایی را تبیین می کنند. تحلیل عاملی تأییدی نیز گویای برازش مطلوب با داده ها بود. بنابر نتایج، تناسب محتوای درس ها، برگزاری برخی کلاس های آموزشی در محیط روستا و حمایت های مالی می تواند در علاقمندی دانشجویان کشاورزی به اشتغال در روستا مؤثر واقع شوند.

یکی از سازوکارهای اصلی در مدیریت بهینه مصرف آب، انتخاب شیوه آبیاری مناسب می باشد که در این زمینه، در سال های اخیر فناوری آبیاری کم فشار در راستای بهبود راندمان آبیاری سطحی در مناطق با کیفیت نامناسب آب مورد توجه قرار گرفته است. لذا این پژوهش، با هدف کیفی تعیین و تحلیل مشکلات به کارگیری سامانه آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. جامعه آماری، دربرگیرنده کارشناسان بخش های آب و خاک و ترویج کشاورزی مدیریت جهاد کشاورزی (68 تن) در استان آذربایجان شرقی بود. نمونه مورد مطالعه از بین خبرگان موضوعی (17 تن) با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب گردید. داده های تحقیق با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شد. داده ها بر پایه نظریه پایه ور و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا 10، در مرحله های کدگذاری باز، محوری و انتخابی پردازش شدند. بر مبنای تحلیل های صورت گرفته، شمار هفت مقوله اصلی، 30 مقوله فرعی و 201 واحد مفهومی معنادار به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که مشکلات چندی در استفاده از سامانه آبیاری کم فشار توسط بهره برداران وجود دارد که به ترتیب اولویت شامل؛ بازدارنده های اقتصادی (5 مقوله فرعی)، نبود زمینه های حمایت و نظارت کافی (6 مقوله فرعی)، فرایند دیوان سالاری (بروکراسی) اداری (3 مقوله فرعی)، نبود مالکیت آب و زمین (2 مقوله فرعی)، موانع شناختی-آموزشی (4 مقوله فرعی)، موانع اجتماعی (5 مقوله فرعی) و محدودیت های مربوط به فناوری آبیاری کم فشار (5 مقوله فرعی) می باشد. از نظر پاسخگویان، مقوله های مشکلات مربوط به گرفتن مجوزها، اثبات مالکیت زمین، نبود یا کمبود سرمایه اولیه، روند پیچیده اداری برای تقاضا و تصویب طرح و کافی نبودن میزان تسهیلات در مقابل افزایش هزینه اجرا، بیش ترین فراوانی را داشتند.

بخش کشاورزی از یک سو نقش محوری در رشد اقتصادی و توسعه روستایی از طریق ارائه مواد غذایی مورد نیاز و فرصت های شغلی در کشورهای توسعه یافته ایفا می کند. از سوی دیگر توسعه آینده کشاورزی در هر کشوری متکی به جوانان روستایی است. از این رو کشاورزی و جوانان نه به طور کاملأ جداگانه بلکه مکمل یکدیگرند و باید برای بقای آینده خود دست در دست هم دهند. هدف از این پژوهش بررسی عامل های پیش برنده و بازدارنده ی گرایش جوانان روستایی خرم آباد به شغل کشاورزی می باشد. این پژوهش کاربردی، از نوع تحقیقات توصیفی-هم بستگی و جامعه آماری آن جوانان روستایی 15 تا 24 ساله خرم آباد می باشد (24160=N). با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 210 تن برآورد شد. ابزار تحقیق پرسش نامه بود که روایی شکلی و محتوایی آن با استفاده از نظرسنجی از اعضای هیئت علمی گروه اقتصاد و توسعه روستایی دانشگاه لرستان و کارشناسان جهاد کشاورزی تأیید شد. برای سنجش پایایی از پیش آزمون و محاسبه ضریب پایایی تتای ترتیبی استفاده شد. پردازش داده ها با نرم افزار (SPSS) انجام گرفت. در این پژوهش نتایج آزمون من ویتنی نشان داد که گرایش جوانان متأهل به نسبت مجرد و مردان به نسبت زنان به شغل کشاورزی به طور معنی داری بالاتر می باشد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد عامل های بازدارنده ی گرایش جوانان روستایی به اشتغال در بخش کشاورزی در شهرستان خرم آباد به ترتیب اهمیت در شش دسته؛ اقتصادی، طبیعی، اجتماعی-فرهنگی، شغلی، خدماتی و مهارتی دسته بندی شدند.

در سال های اخیر بررسی های گسترده ای در زمینه ی حکمرانی آب انجام شده؛ اما ترسیم نقشه دانش و شبکه هم رخدادی واژگان آن برای نحستین بار در این بررسی مورد توجه واقع شده است. نقشه ی دانش می تواند منبع ها و روندهای دانش و کم بودهای آن را مشخص کند. این موضوع با تمرکز بر حکمرانی آب به عنوان حوزه ای نوین از دانش انجام شده است. برای انجام این تحقیق، درآغاز، داده ها از پایگاه اطلاع رسانی اسکوپوس سفارش داده شدند. آن گاه، مرحله های داده آمایی انجام و بر پایه ی هدف های تحقیق، داده های نهایی با استفاده از الگوریتم های مبتنی بر تحلیل شبکه ی اجتماعی در نرم افزار VOSviewer ارزیابی شد. یافته ها نشان دادند که از میان بیش از هفت هزار مقاله و 14 هزار نویسنده، کشورهای آمریکا، هلند و استرالیا بیش ترین انتشارها و نویسندگانی چون کلاودیا پول-وستل و جوییتا گوپتا بالاترین ارجاع ها را داشته اند. خوشه ی فکری پول-وستل، بیش ترین تراکم شبکه را دارا بود. از آسیا چین و هند در پایان فهرست بودند. تحلیل هم رخدادی واژگان، پنج خوشه ی پژوهشی در حکمرانی آب را آشکار ساخت که: شامل اقدام جمعی، سازگاری، آب زیرزمینی و تجربه ها؛ ظرفیت سازی، کشاورزی، تغییر اقلیم، خشکسالی و تاب آوری؛ شواهد، مشارکت، مدیریت یکپارچه، فناوری و اجرا؛ حقوق بشر، انرژی، بهداشت، راه حل ها و محیط زیست؛ و تعارض ها، همکاری ها، ارزیابی، سیاست و قدرت می شود. کاربست رویکرد نقشه دانش برای دست یابی به یک دیدگاه کل نگر در مسیر پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی آینده پیشنهاد می شود.

این تحقیق، به بررسی تأثیر روش های مختلف آموزشی ترویجی در برنامه های سازگاری با تغییر پذیری های اقلیمی پرداخته است. برای این منظور روش های آموزشی ترویجی انفرادی، گروهی و انبوهی مشتمل بر 26 گزینه با شش معیار اثربخشی، کارآیی، پذیرش، مشارکت، تناسب جنسیتی و سودمندی و 12 ریز معیار با روش و فن تصمیم گیری چند معیاره پرامتی (PROMETHEE) مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از کارشناسان آموزش و ترویج ستاد مرکزی وزارت جهاد کشاورزی (6 تن)، کارشناسان آموزش و ترویج سازمان جهاد کشاورزی (10 تن) و کشاورزان (10 تن) استان فارس انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخت بود و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های رتبه بندی جزئی و کامل با استفاده از نرم افزار پرامتی بهره گرفته شد. بنا بر یافته های حاصل از AHP، ریز معیار سودمندی در تغییر رفتار کشاورزان دارای بیش ترین درصد وزنی و اهمیت است. هم چنین نتایج رتبه بندی روش های آموزشی ترویجی نشان داد که از نظر کشاورزان و کارشناسان کشاورزی از میان روش های انفرادی دیدار با کشاورزان برتر و دیدار با کارشناسان و مروجان رتبه های بالاتری داشته اند. هم چنین از میان روش های آموزشی ترویجی گروهی، برگزاری کارگاه های تخصصی آموزشی از شیوه های مؤثر آموزشی-ترویجی در بهبود سازگاری با تغییر پذیری های اقلیم بوده اند. افزون بر این، رسانه های انبوهی به ویژه رادیو و تلویزیون موثرترین روش از میان روش های آموزش انبوهی در آموزش روش های سازگاری بوده است.

هدف این تحقیق، شناسایی و معرفی عامل های مؤثر بر عملکرد شغلی مروجان مسئول پهنه های تولیدی می باشد. روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده و داده ها، با استفاده از ابزار پرسش نامه (استاندارد پاترسون، استاندار هرزبرگ و پرسش نامه محقق ساخته) گردآوری شد. برای تعیین روایی ابزار اندازه گیری، از روش اعتبار شکلی و محتوایی از نوع صوری و برای تعیین میزان پایایی از ضریب تتای ترتیبی (966/0-797/0 θ =) استفاده شد. جامعه ی آماری تحقیق 549 تن مروجان مسئول پهنه های تولیدی در استان گلستان و حجم نمونه در سه منطقه ی شمال، مرکز و جنوب استان برابر با 344 تن بود که با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. نتایج توصیفی نشان داد میانگین میزان عملکرد شغلی مروجان مسئول پهنه های تولیدی استان گلستان 89/3 از 5 در حد زیاد بوده است. نتایج تحلیلی با استفاده از ضرایب هم بستگی نشان داد که متغیرها و عامل هایی نظیر، توانمندی های فنی حرفه ای، مشارکت رسمی، اعتماد بین شخصی و نهادی، سرمایه اجتماعی، عوامل انگیزشی و بهداشتی، عوامل سازمانی و میزان تحصیلات، با میزان عملکرد شغلی مروجان مسئول پهنه های تولیدی ارتباط معنی داری داشتند. نتایج تحلیل رگرسیون ترتیبی نشان داد که به ترتیب اهمیت عامل های حضور مروجان در پهنه، تعامل اجتماعی، مشارکت غیر رسمی، امکانات و تجهیزات، عوامل انگیزشی و بهداشتی و سرانجام سطح تحصیلات بر میزان عملکرد شغلی مروجان موثرند. پیشنهاد می شود سازمان های جهاد کشاورزی برای افزایش عملکرد شغلی مروجان، تقویت عامل های ذکر شده را در برنامه های آتی خود قرار دهند.

هدف این پژوهش، تحلیل رابطه بین نوع شخصیت فردی و فرسودگی شغلی کارکنان کشاورزی شهرستان های زاهدان و خاش بود. با توجه به جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان از 212 نفر، 166 نفر به عنوان نمونه پژوهش تعیین شدند. تکنیک نمونه گیری از نوع طبقه بندی تصادفی بود. برای گردآوری داده ها، پرسش نامه های استاندارد فرسودگی شغلی مسلج و پنج عاملی شخصیتی کاستا و مک کری استفاده شد که روایی صوری به وسیله پنل متخصصان و پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد. یافته های پژوهش نشان داد کارکنان جهاد کشاورزی هر دو شهرستان مورد ارزیابی از نظر آماری دچار فرسودگی شغلی بودند. آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که پاسخ گویان افراد وظیفه شناس، توافق ناپذیر، ناپذیرا در تجربه ها و دارای ثبات احساسی بودند. هم چنین، نتایج رگرسیون ترتیبی نشان داد، متغیرهای روان رنجوری، وظیفه شناسی و پذیرا بودن توانایی تببین 4/35 درصد از تغییرهای واریانس متغیر فرسودگی شغلی کارمندان جهاد کشاورزی را تبیین کنند. افزون بر آن، از بین مؤلفه تأثیرگذار بر فرسودگی شغلی متغیر وظیفه شناسی دارای بیش ترین اهمیت بود.