اقتصاد کاربردی
سال:1397 | دوره:8 | شماره:25 |تعداد مقالات:6

نفت بعنوان یک منبع عظیم ثروت علاوه بر آن که می تواند در حکم موتور محرکه رشد اقتصادی کشورهای نفت خیز باشد، می تواند بعنوان مانعی در مسیر پیشرفت اقتصاد این کشورها عمل کند. افزایش مصرف نفت خام در بخش های مختلف اقتصادی موجب انتشار وسیع گازهای گلخانه ای، همچنین بروز آسیب های جهانی شده است. تعیین مقدار اثر این عامل تولید بر آلودگی های محیط زیستی اهمیت دارد. نفت خام یکی از عوامل تولید است و نقش مهمی در تولید ایفا می کند. باتوجه به اینکه سهم بزرگی از مصرف انرژی را مصرف فرآورده های عمده نفتی (نفت خام، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره) تشکیل می دهد، لذا در این مقاله سعی شده است به بررسی اثر شوکهای مصرف نفت خام بر انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منا با استفاده از رهیافت PVAR و همچنین کشور ایران با استفاده از روش VAR پرداخته شود و نتایج حاکی از آنست که ﺷ ﻮ ک افزایش مصرف نفت خام پس از یک کاهش نامحسوس در تولید ناخالص داخلی سرانه بطور متناسب منجر به افزایش آن در دوره های بعدی در کشورهای منتخب منا در طی دوره 1992 تا 2016 می گردد، همچنین اثر این شوک بر انتشار دی اکسید کربن هم بطور ملایم ابتدا منجر به افزایش انتشار دی اکسید کربن شده ولی در دوره های بعدی سبب کاهش آن شده و به سمت تعادل بلندمدت حرکت می کند.

مقاله حاضر به واکاوی اثرات متقابل بیمه و رشد اقتصادی ایران با تاثیر پذیری از تکانه های بهره وری عوامل تولید و شاخص توسعه ICT با استفاده از مدل بیزین ور برای سال های 1395-1365 می پردازد. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس مدل، خطای پیش بینی در طول دوره ها نسبت به دوره اول در طی زمان افزایش یافته است. درصد واریانس ناشی از تغییر ناگهانی یا تکانه مشخص نشان می دهد گرچه در دوره اول 100 درصد تغییرات نرخ رشد اقتصادی و در دوره دوم 51/99 درصد تغییرات، ناشی از خود متغیر بوده است، ولی در دوره سوم تغییرات این شاخص، 19/99 درصد مربوط به خود متغیر، 0001/0 درصد مربوط به تکانه سرمایه انسانی، 086/0 درصد مربوط به تکانه شاخص توسعه ICT، 034/0 درصد مربوط به تکانه ضریب نفوذ بیمه، 56/0 درصد مربوط به تکانه های سرمایه فیزیکی و 123/0 مربوط به درجه باز بودن اقتصاد بوده است و در بین متغیرهای توضیحی مدل نرخ رشد اقتصادی؛ شوک سرمایه فیزیکی، شوک درجه باز بودن اقتصاد، شوک شاخص توسعه ICT، شوک ضریب نفوذ بیمه و شوک سرمایه انسانی به ترتیب بیشترین درصد توضیح دهندگی تغییرات نرخ رشد اقتصادی را طی دوره مورد بررسی به خود اختصاص داده اند.

هدف اصلی این مطالعه بررسی روابط میان تورم، بیکاری و رشد اقتصادی در قالب منحنی های فیلیپس، اوکان و عرضه کل است. دراین راستا از روش های غیرخطی اتورگرسیو انتقال ملایم در بازه فصلی1380 تا 1395 استفاده شد. نتایج نشان داد که: الف) بر اساس آزمون تراسورتا، منحنی فیلیپس از مدل غیرخطی لجستیک؛ منحنی اوکان از مدل غیرخطی نمایی و عرضه کل از مدل خطی تبعیت می کند. ب) الگوی فیلیپس تصریح شده از دو رژیم پیروی می کند، بدین صورت که در رژیم پایین رابطه بین تورم و بیکاری مثبت و در رژیم بالا این ارتباط منفی است. ج) الگوی اوکان از دو رژیم پیروی می کند که در رژیم پایین رابطه بین رشد اقتصادی و بیکاری منفی است، در رژیم بالا رابطه بین رشد اقتصادی و بیکاری مثبت است. د) رابطه بین رشد اقتصادی و تورم مثبت است.

در این تحقیق به منظور بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر میزان تقاضای گردشگری داخلی و خارجی خانوارهای شهری ایران از سیستم معادلات تقاضای تقریبا ایده ال استفاده شده است. این مدل با استفاده از داده های تلفیقی و روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط و بکارگیری اطلاعات هزینه ای 13 گروه کالایی نزدیک به 180 هزار خانوار شهری در کشور طی سال های 1394-1385 تخمین زده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد در بین متغیر اقتصادی-اجتماعی، متغیرهای بعد خانوار و تعداد سال های تحصیل سرپرست خانوار بر تقاضای گردشگری اثر معنادار و منفی و متغیر سن سرپرست خانوار اثر معنی دار و مثبت دارد. همچنین تحریم های نفتی اثر معنی داری بر تقاضای گردشگری داخلی خانوارهای شهری ایرانی نداشته است اما اثر منفی و معنی دار بر تقاضای گردشگری خارجی این خانوارها دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که ضرایب خود قیمتی گردشگری داخلی و خارجی بی معنی شده اما ضرایب درآمدی این دو گروه کالایی معنی دار بوده و کشش درآمدی گردشگری داخلی و خارجی به ترتیب برابر 51/2 و 12/2 می باشد.

مقاله حاضر تاثیر آزادسازی تجاری بر صادرات و واردات کشورهای عضو همکاری های اسلامی را با استفاده از روش پویای داده های پانل دیتا را در طول دوره 2015-1981 مورد بررسی قرار می دهد. بدین منظور با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته(GMM) نشان داده شده است که آزادسازی تجاری بر روی رشد صادرات و واردات این کشورها تاثیر معناداری داشته و این اثر بر روی رشد واردات به مراتب بیشتر از اثر بر روی رشد صادرات است. بنابراین، نتایج پژوهش بیانگر این واقعیت است که وضعیت تراز تجاری کشورهای مورد مطالعه با انتخاب سیاست آزادسازی تجاری، وخیم تر شده است. نتایج همچنین نشان می دهد همراه با آزادسازی تجاری، کشش قیمتی تقاضای صادرات و واردات به طور قابل توجهی افزایش یافته است اما آزادسازی تجاری نتوانسته بر روی کشش درآمدی تقاضای واردات و صادرات، تأثیر چندانی داشته باشد. علاوه بر آن در بررسی زمانبندی آزاد سازی تجاری، نتایج پژوهش نشان می دهد که تأثیر کوتاه مدت آزاد سازی تجارت در رشد واردات بصورت آنی است در حالیکه این تأثیر برای رشد صادرات، بسیار کندتر است.

توسعه انسانی به عنوان هدف نهائی فعالیت های بشری و از جمله اهداف فرآیند توسعه می باشد که نشانگر رفاه اجتماعی می باشد. توسعه انسانی بر حسب تعریف عبارت است از افزایش دامنه انتخاب افراد به طوری که منجر به دستیابی به زندگی مثمرتر، سالم تر و طولانی تر شود. هم چنین انرژی به عنوان یکی از نهاده های مهم تولید جایگاه ویژه ای در توسعه اقتصادی هر کشور دارد. کشور ما نیز به لحاظ برخورداری از منابع انرژی و نیروی انسانی، از غنی ترین کشورهای جهان است. بنابراین منطقی است که از این مزیت در جهت توسعه اقتصادی، حداکثر بهره برداری لازم صورت گیرد. بنابراین باتوجه به اهمیت موضوع در این پژوهش اثر درآمدهای ناشی از تولید انرژی بر روی شاخص توسعه انسانی کشور مورد بررسی گرفته است و در این راستا از داده های سری زمانی سال های 1393-1358 و روش خودرگرسیونی برداری استفاده می گردد. در الگوی برآوردی تحقیق شش متغیر بیکاری، شاخص توسعه انسانی، تولید ناخالص داخلی، سرمایه گذاری کل، متغیر موهومی جنگ و درآمد انرژی وارد مدل شدند و از دو معیار تابع عکس العمل و تجزیه واریانس استفاده می گردد. بعد از انجام آزمون های مانایی، هم جمعی وعلیت گرنجر، با استفاده از برآورد مدل خود رگرسیونی برداری نهایتا نتایج به دست آمده بیانگر این است که، درآمد ناشی از انرژی تاثیر مثبت بر روی شاخص توسعه انسانی دارد و همچنین تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت، بیکاری و دوران جنگ تأثیر منفی بر روی شاخص توسعه انسانی دارند.