مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال:1397 | دوره:13 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

مقدمه آموزش پزشکی یکی از مهمترین موضوعات در شرایط رو به تغییر امروز است. اولین و در واقع یکی از مهمترین مخاطبین آن دانشجویان پزشکی هستند. هدف تحقیق حاضر، استخراج نظریه ای زمینه ای در مورد آموزش پزشکی در ایران بر اساس دیدگاه و تجربه دانشجویان پزشکی می باشد. روش بررسی تحقیق حاضر یک مطالعه کیفی با روش گراندد تئوری است که در سال 1396 انجام شد. با رویکرد زاویه بندی روش شناختی در جمع آوری داده ها، داده های این تحقیق با دو روش مصاحبه نیمه ساختاریافته و گروه متمرکز با 44 دانشجوی سال آخر پزشکی منطقه 5 کشور (شیراز، یاسوج، بندرعباس، بوشهر، و فسا) و با معیار رسیدن به حداکثر اشباع گردآوری شد. در تحلیل داده ها به روش استقرایی و از روش نظریه ی زمینه ای اشتروس و کوربین (2006) استفاده شد که در آن داده ها به روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین یافته های تحقیق در قالب فرایندها، استراتژی ها و پیامدها ارائه شد. برای تامین اعتبار تحلیل از اعتبار پاسخ گو و استفاده از نظرات سایر صاحب نظران در تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نتایج تحقیق نشان داد که دانشجویان از روند فعلی آموزش پزشکی رضایت ندارند. درون مایه های اصلی در مورد کیفیت آموزش پزشکی عبارت بود از: محوریت بیمارستان، تئوری محوری، اقتدارطلبی، ازخودبیگانگی، و مشکلات ساختاری. پدیده حاصل تحقیق نیز مناسک گرایی آموزش پزشکی است بدین معنا که جایگاه نظام آموزشی برای تمرکز بر اهداف آموزشی عموما بر ابزارها که شامل افزایش پذیرش دانشجو، تامین استاد، و نیازهای آموزشی است متمرکز می باشد. این مناسک گرایی به بازتولید اقتدارطلبی در روابط استاد-دانشجو و ازخودبیگانگی دانشجوی پزشکی انجامیده است که نمی تواند نیازهای فعلی دانشجو، نهاد پزشکی و جامعه را پاسخ دهد. نتیجه گیری نهاد فعلی آموزش پزشکی فاصله زیادی از نیازهای آموزشی دانشجویان دارد. از این جهت نیازمند اصلاح ساختاری با توجه به نیازهای دانشجویان و در سطحی بالاتر نیازهای اجتماعی سلامت می باشد. حرکت به سمت آموزش پزشکی جامعه محور، توجه به نیازهای آموزشی دانشجویان پزشکی و ارتقای کیفیت آموزش مبتنی بر اهداف پیشنهاد می شود. واژه های کلیدی: آموزش پزشکی، نیاز آموزشی، دانشجویان پزشکی، مناسک گرایی، نظریه ی زمینه ای، ایران

فضیلت سازمانی از جمله مفاهیم جدید سازمانی است که از روان شناسی مثبت نگر گرفته شده است. مطالعه در این حوزه در برگیرنده رفتارهای برجسته در سازمان است که خود منجر به پیامدهای مثبت می شود. هدف از پژوهش حاضر طراحی و تبیین الگوی سازمان فضیلتی و شناسایی پیشایندهای سازمان فضیلتی در دانشگاه های دولتی استان یزد است. روش بررسی پژوهش حاضر از «تحقیق ترکبی اکتشافی» استفاده نموده است، لذا ابتدا از روش پژوهش کیفی گروه کانونی به صورت مصاحبه های نیمه ساختار یافته با اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی استان یزد (گروه هشت نفره)، در سه جلسه یک و نیم ساعته مصاحبه انجام شد و داده های به دست آمده از مصاحبه و ادبیات با روش تحلیل مضمون تحلیل شد. سپس مدل با پرسشنامه محقق ساخته و نمونه 285 نفر از میان کارکنان دانشگاه های دولتی استان یزد، به کمک روش پژوهش کمی مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار Lisrel 8. 8 آزمون شد. نتایج به کمک مصاحبه گروه کانونی و ادبیات پژوهش و تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل اصلی تاثیرگذار بر فضیلت سازمانی شامل عامل سازمانی (ساختار و فرایند؛ فرهنگ سازمان؛ رهبری؛ فلسفه وجودی سازمان)، عامل فردی (ویژگی فردی کارکنان؛ ویژگی فردی مدیران) و عامل محیطی (عامل اجتماعی-اقتصادی؛ عامل قانونی) شناسایی شد. پس از آزمون مدل مفهومی تمام پیشایندها دارای بار عاملی مناسب بوده و مدل تایید شد، همچنین با بررسی نتایج آزمون معادلات ساختاری عامل سازمانی دارای ضریب مسیر بیشتری بود (74/0)، در نتیجه بیشترین تاثیر را بر سازمان فضیلتی دارد. نتیجه گیری با توجه به اینکه عامل سازمانی مهمترین عامل در فضیلت سازمانی بوده؛ سازمان ها باید در استخدام افراد با فضیلت دقت نموده و به علت اینکه فضایل قابل پرورش هستند، مسئله آموزش و نهادینه کردن فضایل درکارکنان بسیار مهم است. واژه های کلیدی: فضیلت، سازمان فضیلتی، پیشایند، الگو، دانشگاه.

مقدمه ورود به دانشگاه با توجه به تغییر محیط آموزشی، حجم و سختی دروس و دوری از خانواده باعث به وجود آمدن استرس و تنش در دانشجویان سال اول می شود که می تواند منجر به افت تحصیلی، آسیب های روحی، افسردگی و تغییر سبک زندگی آنان گردد. هدف از این مطالعه بررسی مشکلات دانشجویان پزشکی سال اول، دسته بندی آنها و بررسی سیر این مشکلات در طی یک سال است. روش بررسی این پژوهش یک مطالعه کیفی-کمی است که در سال های97-1393 انجام شد. جامعه هدف آن گروهی ازدانشجویان سال 3 و 4 پزشکی هستند که به عنوان منتور در برنامه منتورینگ دانشکده شرکت کرده اند. هر 2 هفته در طی سال تحصیلی با منتورها تماس تلفنی گرفته شد و در مورد مشکلاتی که منتی ها (دانشجویان سال اول) مطرح کرده اند و پاسخ هایی که منتورها ارایه داده اند، سوال پرسیده شد و در فرم هایی ثبت شد. با مراجعه به مطالب فرم ها، کدها در مرحله اولیه استخراج گردید و بعد بر اساس مشابهت موردهای موجود بین این کدها، طبقه بندی صورت گرفت و تعداد مطرح شدن مضامین و سیر تغییرات آنها به تفکیک جنسیت گزارش شد. نتایج در طی 4 سال اجرای برنامه، 3420 عدد فرم جمع آوری شد و مورد بررسی قرار گرفت. سوالات و مشکلات دانشجویان سال اول در این مطالعه در 4 گروه مشکلات درسی، روانی-اجتماعی، الگوپذیری و سازمانی طبقه بندی شدند. مشکلات درسی در طول سال بیشترین تعداد سوالات و سپس مسایل روانی-اجتماعی بیشترین را به خود اختصاص دادند. موارد مطرح شدن روانی-اجتماعی و الگوگیری در طول سال افزایش یافت در حالیکه موارد درسی و سازمانی سیر نسبتا ثابتی در طول سال تحصیلی داشتند. نتیجه گیری این نتایج ضرورت سیستم حمایتی در زمینه های درسی (تامین منابع علمی مناسب، روش های یادگیری و مطالعه، مدیریت زمان و برنامه ریزی درسی)؛ زمینه های روانی-اجتماعی (افزایش مهارت های مدیریت روابط بین فردی، مدیریت استرس، مهارت تعادل در درس و زندگی شخصی و بهبود فضای خوابگاه ها) و توجه به ایجاد الگوهای مناسب (Role model) برای دانشجویان پزشکی را تاکید می کند.

مقدمه انگیزه تحصیلی دانشجویان نقش مهم و تاثیرگذاری بر پیشرفت تحصیلی آنها داشته و یکی از مهمترین چالش های دانشگاه ها محسوب می گردد. هدف از این مطالعه تبیین عوامل موثر بر انگیزه تحصیلی از دیدگاه دانشجویان مهندسی بهداشت محیط می باشد. روش بررسی در یک مطالعه کیفی از نوع آنالیز محتوای قراردادی که بدلیل ماهیت کار جهت جمع آوری داده ها از شیوه بحث متمرکز گروهی استفاده شد؛ مجموعا 36 دانشجوی رشته مهندسی بهداشت محیط در قالب شش گروه از دانشجویان سال اول تا چهارم کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. مصاحبه ها تا زمان رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافت. متن پیاده شده مصاحبه ها به صورت دستی مشابه با سایر مصاحبه های نیمه ساختاریافته کیفی، کدگذاری و سپس کدها در قالب محورهای مشخص شده با استفاده از عناوین انتزاعی تر خلاصه گردیدند. دقت و صحت داده ها از روش های مختلف مورد تائید قرار گرفت. نتایج پس از تحلیل650 کدهای اولیه و 8 زیرطبقه نهایی، سه محور اصلی تحت عناوین آینده شغلی، هویت حرفه ای و تناسب دروس آموزشی به عنوان محورهای اصلی موثر در انگیزه تحصیلی دانشجویان مهندسی بهداشت محیط حاصل شدند. نتیجه گیری احتمالا با اتخاذ تدابیری جهت شناسایی جایگاه های شغلی، اصلاح و به روزرسانی سرفصل دروس و طرح دوره رشته در کنار معرفی بیشتر رشته مهندسی بهداشت محیط بتوان زمینه ساز ارتقاء انگیزه تحصیلی در دانشجویان این رشته گردید.

مقدمه هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه ادراک از عدالت آموزشی و آگاهی از آینده شغلی با اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد می باشد. روش بررسی این تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. در این پژوهش، ویژگی های ادراک از عدالت آموزشی و آگاهی از آینده شغلی به عنوان متغیرهای پیش بین و اشتیاق تحصیلی به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده بود. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مقاطع کاردانی، کارشناسی پیوسته و دکتری عمومی دانشگاه علوم پزشکی گناباد مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1396-1395 به تعداد 1143 نفر بود. نمونه آماری به تعداد 275 نفر و بر اساس روش طبقه ای متناسب با حجم و به صورت چند مرحله ای انتخاب شد. ابزارهای پژوهش عبارت از پرسشنامه اشتیاق تحصیلی، پرسشنامه آگاهی از آینده شغلی و پرسش نامه ادراک از عدالت آموزشی بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد %16 از تغییرات واریانس نمرات اشتیاق تحصیلی با ادراک از عدالت آموزشی و آگاهی از آینده شغلی قابل پیش بینی است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین اشتیاق تحصیلی و ادراک از عدالت آموزشی(P<0. 01، R=0/357) و آگاهی از آینده شغلی (P<0. 01، R=0/405) رابطه وجود دارند. نتیجه گیری نتایج پژوهش حاکی از وجود ادراک از عدالت آموزشی و آگاهی از آینده شغلی با اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بود، این نتایج نشان داد که وجود ادراک مثبت از عدالت آموزشی و آگاهی از آینده شغلی دانشجویان علوم پزشکی می تواند موجب بهبود و افزایش اشتیاق تحصیلی آنها گردد. لذا در همین راستا پیشنهاد می گردد مدیران آموزشی دانشگاه علوم پزشکی در برنامه ریزی های آموزشی به ادراک از عدالت آموزشی و آگاهی از آینده شغلی در دانشجویان و افزایش علاقه و اشتیاق آنان به تحصیل توجه نمایند.

مقدمه آموزش بالینی از مهم ترین بخش های آموزش پزشکی و پیراپزشکی است که در محیط بالینی، دانشجویان را جهت انجام مهارت های بالینی آماده می کند. از آنجا که ارزیابی محیط آموزش بالینی با استفاده از یک ابزار متناسب نقش مهمی در افزایش انگیزش و یادگیری دانشجویان دارد، این موضوع در خصوص ارزیابی محیط بالینی اتاق عمل نیز صادق است. لذا این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های بومی سازی ابزار سنجش محیط آموزشی اتاق عمل (STEEM) در دانشجویان کارشناسی پیوسته اتاق عمل در دانشگاه علوم پزشکی ایران و البرز در سال 1397 انجام شد. روش بررسی مطالعه حاضر از نوع توصیفی بوده و به شکل مقطعی در دوره زمانی تیر ماه 1396 تا تیر ماه 1397 انجام شد. در این مطالعه پس از ترجمه و ترجمه معکوس ابزار STEEM، روایی صوری و روایی محتوایی آن توسط پانل متخصصین رشته سنجیده شد. سپس پرسشنامه بین 201 نفر از دانشجویان کارشناسی پیوسته اتاق عمل توزیع شد. روایی سازه ابزار با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درون خوشه ای بررسی شد. آنالیز یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS 19 صورت گرفت. نتایج بررسی روایی های صوری، محتوایی و سازه منتج به ارائه پرسشنامه STEEM با 5 حیطه و 30 گویه شد که%6/55 از کل واریانس را پوشش می دادند. نتیجه گیری یافته های این مطالعه نشان می دهد که نسخه فارسی و بومی سازی شده STEEM از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و می تواند برای سنجش محیط آموزشی اتاق عمل های کشور ایران از دیدگاه دانشجویان کارشناسی پیوسته اتاق عمل مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه پژوهش حاضر در پی بررسی رابطه استرس های تحصیلی دوران دانشجویی بر شکل گیری ارتباط صحیح با بیمار می باشد روش بررسی تحقیق حاضر از نظر روش، توصیفی است جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان علوم پزشکی شیراز می باشند. در این پژوهش، از پرسشنامه های عوامل استرس زای آموزشی و درسی دوران دانشجویی و مهارت های ارتباطی، استفاده شد پس از بررسی روایی محتوایی، الفای کرونباخ پرسشنامه ها (87/0) و (79/0) محاسبه و سپس داده های حاصل از پرسشنامه ها به روش آماری رگرسیون تجزیه و تحلیل شد. نتایج مقدار ضریب استاندارد مربوط به متغیرهای استرس محیط اموزشی (363/0-= ß )، استرس فارغ التحصیلی (205/0-= ß ) و استرس شرایط تحصیلی (126/0-= ß ) با برقراری ارتباط با بیمار معنی دار است بنابراین بیشترین مقادیر بتای متغیرهای پیش بین به ترتیب مربوط به استرس محیط آموزشی و پس از آن استرس فارغ التحصیلی و در نهایت شرایط تحصیلی می باشد همچنین اکثر دانشجویان موافق تدریس درس روانشناسی در رشته های تحصیلی پزشکی هستند. نتیجه گیری دانشجویان پزشکی هنگام برخورد با عوامل استرس زای دوران دانشجویی، چنان تحت تاثیر افکارشان قرار می گیرد که نسبت به ارتباط با بیماران و وضعیت بالینی آنان، حساسیت کمتری نشان می دهد یا گاها در تشخیص بیماری دچار اشتباه می شوند لذا پیشنهاد می شود برنامه ریزان، به بازنگری برنامه رسمی آموزش پزشکی ایران که مهارت های روانشناسی در آن گنجانده نشده است، بپردازند همچنین پیشنهاد می گردد مطالعات بیشتری در زمینه مهارت های روانشناسی نظیر مهارت های ارتباطی، کنترل استرس و غیره انجام پذیرد

مقدمه امروزه ظهور نسل نوین دانشگاه ها، رسالت و ماموریت آموزش عالی را از فرایند آموزش محور و پژوهش محور به سوی ایجاد و بسترسازی دانشگاه کارآفرین تغییر داده است. هدف پژوهش حاضر تاملی بر شکل گیری دانشگاه علوم پزشکی کارآفرین با تاکید بر راهکارها و چالش ها است. روش بررسی روش پژوهش از نوع مروری محسوب می شود که با جستجو غیر نظامند واژهای کلیدی هم چون دانشگاه کارآفرین، کارآفرینی در دانشگاه علوم پزشکی، شکل گیری دانشگاه کارآفرین، چالش های دانشگاه کارآفرین در سایت های معتبر دانشگاه های کارافرین موفق و همچنین در پایگاه های اطلاعاتی معتبر جهانی از جمله؛ Eric، Sage Journals، Wiley Online Library، Emerald، Science direct، Taylor & Francis و همچنین پایگاه های داخلی معتبر هم چون: Magiran، NoorMags SID صورت گرفت. نتایج شکل گیری دانشگاه های علوم پزشکی کارآفرین مستلزم توجه به مواردی شامل: رهبری و اداره دانشگاه، فرهنگ کارآفرینی، ارتباط با صنعت، انتقال تکنولوژی و. . است. همچنین برای شکل گیری دانشگاه علوم پزشکی کارآفرین چالش هایی هم چون: چالش های آموزشی و پژوهشی، چالش های فرهنگی و اجتماعی، چالش های اقتصادی و مالی و. . . وجود دارد. نتیجه گیری سیاستگزاران و مسئولین علوم پزشکی با توجه به تغییر رسالت دانشگاه ها باید اقدامات لازم را در جهت شناخت و در پی آن بسترسازی دانشگاه کارآفرین بعمل آورند. واژه های کلیدی: کارآفرینی، آموزش پزشکی، تجاری سازی، دانشگاه کارآفرین