مجله علوم دانشگاه تهران
سال:1388 | دوره:35 | شماره:1 (بخش زیست شناسی) |تعداد مقالات:15

در مطالعه حاضر، میانکنش آدریامایسین با پروتئین هیستونی H1 تیموس گوساله در غلظت های مختلف نمک ها با استفاده از روش های طیف سنجی بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که آدریامایسین در غلظت های کم، میزان جذب هیستون H1 را در طول موج 210 نانومتر افزایش می دهد (هیپرکرومیسیتی) در حالیکه این دارو در غلظت های بالاتر سبب کاهش جذب هیستون H1 می شود (هیپوکرومیسیتی). تکرار آزمایشات در حضور غلظت های مختلفی از نمک های کلرورسدیم و کلرورمنیزیم، از شدت یافتن اثرات مذکور و تشدید میانکنش آدریامایسین با هیستون H1 حکایت دارد. بعلاوه، درحضور کلرور منیزیم نسبت به کلرور سدیم، تغییرات بیشتری مشاهده می شود. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد نه تنها میزان نمک بلکه نوع نمک موجود در محیط نیز می تواند فرآیند میانکنش آدریامایسین با هیستون H1 را تحت تاثیر قرار دهد.

جنس آلیوم دارای بیش از 750 گونه است که در 15 زیرجنس و 72 بخشه طبقه بندی می شوند. بخشه آلیوم یکی از بخشه های مهم اقتصادی این جنس است که تعدادی از گونه های دارویی و خوراکی را در بر می گیرد. گونه های این بخشه دارای پیاز نمو یافته، برگهای ساقه ای (نه قاعده ای) و پرچمهایی در دو چرخه مشخص می باشند که پرچمهای چرخه داخلی تقریبا همیشه ساده و پرچمهای خارجی سه شاخکی اند. اهداف این مطالعه مقایسه ویژگی های تشریخی دمگل آذین در تعدادی از گونه های بخشه Allium بود. بعضی از ویژگی ها مثل قطر برش عرضی، قطر پارانشیم نردبانی، قطر پرانشیم اسفنجی و قطر دستجات آوندی به همراه تعداد دستجات آوندی و تعداد لایه های اسکلرانشیمی موزد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده اگرچه گونه های بخشه Allium یک گروه نسبتا هموژن را تشکیل می دهند، بعضی ویژگی های مجزا بین برش های عرضی دمگل آدین مشهود است. در واقع یافته های ما یک بررسی جامع را با استفاده از صفات تشریحی جهت مشخص کردن مرز بین گونه ها در این بخشه ارایه می دهد و زمینه را برای تحقیقات تاکسونومیکی بعدی فراهم می سازد. (اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی در بخش انگلیسی قابل رویت است)

توالیهای تکراری کوتاه و بسار چند شکل، موسوم به توالی های کوتاه پشت سر هم (STR)، وسیله مهم و کارآمدی در مطالعات مردم شناسی و پزشکی قانونی به شمار می روند. توالی های کوتاه پشت سر هم کروموزومY (YSTRs)  نشانگرهای نر ویژه ای هستند که خارج از ناحیه شبه اتوزومی (pseudiautosomal region) واقع اند و از طریق دودمان پدری به ارث می رسند. به علاوه این نشانگرها ممکن است با فنوتیپ های نر ویژه پیوسته به کروموزوم Y از جمله عقیمی و سرطانهای وابسته به جنس همراهی نشان دهند. در مطالعه حاضر چندشکلی توالی های کوتاه پشت سر در یک زیر جمعیت تصادفی از سادات مورد بررسی قرار گرفته است. انتخاب سادات با خاستگاه خانواده YSTRs حضرت محمد (ص) دراین مطالعه این امتیاز را داشته است که بر پایه شجره نامه های مطالعه شده استگاه پدری از طریق دودمان پدری، حضرت علی (ع)، به یک نیای مشخص می رسد. یک جمعیت موسوم به Y سادات را با استفاده از شش نشانگر چند شکل وابسته کروموزم تصادفی 55 نفره از موزد مطالعه قرار گرفت. DYS19, DYS385a, DYS389I, DYS390, DYS392, DYS393 فرآورده های واکنش بر روی PCR از نمونه های خون محیطی و انجام DNA پس از استخراج ژل آگاروز و سپس برای تفکیک بیشتر و دقیق تر بر روی ژل پلی آمید آکریلامید مورد مشاهده قرار گرفت. مقایسه الگوی پلی مرفیسم توالی های تکراری جمعیت سادات با افراد غیر DYS392 و DYS385a, DYS390 سادات تفاوت های آشکاری در چند شکلی نشانگرهای نشان می دهد. (اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی در بخش انگلیسی قابل رویت است)

آنزیم های RNA پلیمراز وابسته به RNA سلول[RNA Dependent RNA Polymerase] (RDRs)  از عناصر اصلی تشکیل دهنده چرخه خاموشی ژن پس از رونویسی در سلول یوکاریوت ها محسوب می شوند. نتایج پژوهش های گذشته نشان داده است که اسید سالیسیلیک با افزایش بیان ژن RDR1 موجب ایجاد مقاومت در برابر آلودگی های ویروسی در گیاهان از طریق تحریک فرایند خاموشی ژن می شود. در این بررسی جهت مطالعه نقش ژن RDR1 در مقاومت در برابر آلودگی سیستمیک ویروس Y سیب زمینی (PVY) از لاین های توتون تراریخت (N. tabacum cv Samsun NN) استفاده شد که بیان ژن RDR1 در آن ها با استفاده از فرایند خاموشی ژن با درجات متفاوتی در مقایسه با توتون تیپ وحشی کاهش داده شده بود. برای پی بردن به اثر کاهش بیان ژنRDR1  در میزان حساسیت لاین های توتون مورد بررسی میزان تغییرات کمی و کیفی آنزیم های دخیل در مقاومت گیاهان در برابر بیمارگرها شامل پراکسیداز (POX) و نیز پلی فنل اکسیداز (PPO) به صورت کمی و کیفی مورد سنجش قرار گرفت. میزان بیان ژن های RDR1 و نیز پروتئین پوششی ویروسPVYO  در لاین های تراریخت با استفاده از آزمون Semi-quantitative RT-PCR  مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد با کاهش میزان بیان ژن RDR1 غلظت پروتئین پوششی ویروس PVY در لاین های تراریخت افزایش می یابد. محتوی درون بافتی آنزیم PPO در توتون تیپ غیر تراریخت در مقایسه با لاین های توتون تراریخت با بیان کم ژن RDR1 تا یک ماه پس از تلقیح با ویروس افزایش نشان داد. همزمان با افزایش حساسیت در لاین های توتون افزایش در فعالیت اختصاصی آنزیم POX نیز مشاهده شد. نتایج این بررسی علاوه بر اثبات نقش ژن RDR1 گیاه توتون در مقاومت به آلودگی سیستمیک ویروسPVYO  تغییرات آنزیمی مرتبط با دفاع گیاه توتون در هنگام بروز یک آلودگی سیستمیک ویروسی را نیز نشان می دهد.

صنایع بسیاری در طی فعالیت تولیدی خود آلودگی های فنلی را به وجود می آورند. اکثر این ترکیبات سمی هستند و به عنوان آلودگی های محیطی خطرناک طبقه بندی می شوند. پراکسیداز سویا اکسیداسیون و پلیمریزاسیون ترکیبات فنلی را در حضور پراکسید هیدروژن کاتالیز می کند. تولیدات پلیمزیزه شده می توانند به آسانی رسوب کرده و از محلول واکنش جدا شوند. در این مطالعه محلول های فنلی به عنوان فاضلاب سنتزی واجد فن، m-cresol و o-cresolبا پراکسیداز (SBP) تیمار و اثر برخی مولفه ها روی فرآیند برداشت ترکیبات فنلی بررسی شد. نتایج نشان داد که بالا بردن غلظت پراکسید هیدروژن تا حد غلظت بهینه منجر به افزایش برداشت ترکیبات فنلی گردید. غلظت های بالای H2O2 بازدارنده واکنش آنزیمی بود. تیمار مخلوط واکنش در حضور پلی اتیلن گلیکول به عنوان افزودنی، اثر آنزیم را افزایش داد. به کار بردن غلضت های مختلف آنزیم در مخلوط واکنش همبستگی مثبتی را بین غظت آنزیم و برداشت فنل ها آشکار ساخت. تعیین pH بهینه در جهت افزایش خداکثر فعالیت آنزیم نشان داد که کارایی خذف فنل ها در pH خنثی بیشتر می شود. به علاوه، پژوهش حاضر نمایان ساخت که کاربرد پوسته های سالم بذر سویا نیز در حذف ترکیبات فنلی از فاضلاب سنتزی موثر است. همچنین زمان تیمار اثر معنی داری بر مقدار پوسته بذر به کار برده شده برای برداشت فنل ها از مخلوط واکنش داشت. (اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی در بخش انگلیسی قابل رویت است)

استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غرب ایران واقع شده است، این استان منطقه ای کوهستانی با وسعتی معادل 1621400 هکتار و حدود یک درصد مساحت کشور را بخود اختصاص می دهد که مساحت آن را کوهها و تپه ماهورهای پرعارضه تشکیل می دهد. کوههای زاگرس با رشته های موازی سراسر شمال و شرق و کوههای سیاه، سفید، خامی، خائیز، جنوب و جنوب غربی آن را در بر گرفته اند. پژوهش حاضر به منظور مطالعه پراکندگی و تجزیه و تحلیل و شناسایی فون سوسماران این استان از مرداد ماه 1381 با روش پیمایشی آغاز شده و هنوز نیز ادامه دارد. در مطالعه حاضر 18گونه متعلق به 13 جنس و پنج خانواده از فون سوسماران استان کهگیلویه و بویراحمد، جمع آوری و صفات ریختی آنها مورد مطالعه قرار گرفت که به شرح زیر شناسایی شدند: گونه های Laudakia caucasia، Laudakia microlepis و Trapelus lessonae و زیر گونه های Laudakia nupta nupta،agilis Trapelus agilis  از خانواده ;Agamidae زیرگونه های Tropiocolotes helenae helenae،Tropiocolotes persicus persicus ، گونه های Cyrtopodion scabrum،Cyrtopodion gastrophole ،Hemidactylus persicus ، Asacus elisae،Carinatogecko aspratilis، از خانوادهGekkonidae، گونه Mesalina watsonana و زیر گونه های Ophisops elegans elegans، Lacerta princeps princeps از خانواده Lacertidae، زیر گونه هایMabuya aurata septemtyniata  و Eumeces schneiderii princeps از خانواده Scincidae و گونه  Eublepharis angramainyuاز خانواده Eublepharidae حاصل این تحقیق است که اولین بار از این استان گزارش می شوند.

یکی از نشانه های پیشرفت سرطان، مهاجرت سلولهای سرطانی به بافتهای مجاور و ایجاد تومورهای جدید در آنها میباشد که از آن به عنوان متاستاز نام برده میشود. این مرحله در گیر مکانیسم های متعدد و پیچیده ملکولی بوده که آنزیمهای زیادی در آن دخیل می باشند. کلاژناز چهار یک پروتئاز بوده و مطالعات متعدد گویای دخالت و نقش اساسی آن در مرحله پیشرفت و متاستاز چندین نوع سرطان به دلیل افزایش فعالیت کلاژنازی ناشی از فزونی بیان ژن در اثر تغییرات ژنتیکی می باشد. تغییر ژنتیکی پلی مورفیسم سیتوزین به تیمین در پروموتر این ژن باعث افزایش بیان ژن میگردد. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش این پلی مورفیسم در مراحل پیشرفت تومور سرطان پستان میباشد. مطالعه حاضر از نوع مقایسه ای بین افراد بیمار - کنترل با استفاده از آنالیزهای آماری جهت حضور این پلی مورفیسم در 90 بیمار واجد سرطان پستان و 100 نمونه کنترل بوسیله تکنیک PCR و هضم آنزیم محدود کننده انجام گرفت. اندازه و وضعیت تومور در افراد بیمار در طی مدت مطالعه توسط متخصص مربوط بررسی شد. طبق نتایج ما فراوانی آللT در افراد کنترل و بیماران دارای اختلاف معنی داری است (OR=3.27؛ P=0.004). نفر از 14 نفر افرادی که تا پایان مطالعه دچار متاستار شدند دارای آلل T بودند. طبق یافته های این مطالعه عملکرد پلی مورفیسم مذکور میتواند در رشد تومور و متاستاز سرطان پستان به دیگر نواحی از جمله غدد لنفاوی نقش داشته باشد.

امروزه آلودگی خاک ها با فلزات سنگین در اثر فعالیتهای بشری به عنوان یکی از مهمترین تنش های محیطی برای گیاهان محسوب می گردد که می تواند منجر به تولید انواع اکسیژن های فعال از جمله پراکسید هیدروژن شود. ممکن است این فلزات سنگین توسط گیاهان جذب شده و از طریق زنجیره غذایی زندگی بشر را به مخاطره بیاندازد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده رابطه مستقیم بین افزایش میزان فلزات سنگین خاک و افزایش فعالیت پراکسیدازی در گیاه تربچه بود. تربچه (Raphanus sativus) گیاهی علفی متعلق به خانواده شب بو (Brassicaceae) می باشد که دارای واریته های مختلفی است و به عنوان سبزی خوردن در مناطق مختلف ایران کاشته می شود. آنزیم پراکسیداز از مهمترین آنزیم های خانواده اکسیدوردوکتازهاست که قادر به تجزیه ماده سمی پراکسید هیدروژن در گیاهان می باشد. در این تحقیق نسبت به مقایسه برخی پارامترهای رشد و میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در جمعیت های مختلف گیاه تربچه و ارتباط آن با میزان فلزات سنگین و برخی پارامترهای دیگر خاک که از سه منطقه اکولوژیک ساری، سمنان و جنوب تهران جمع آوری شده بود اقدام گردید. پس از جمع آوری گیاه کامل فعالیت پراکسیداز در برگ و ریشه سنجیده شد. نتایج نشان داد غلظت های بالاتری از فلزات سنگین درخاک و گیاهان تربچه ایستگاه شمال 3 نسبت به ایستگاههای دیگر وجود داشت، بنابراین گیاهان تربچه ای که از این ایستگاه جمع آوری شدند کمترین طول، وزن تر، وزن خشک، غلظت پروتئین اندام هوایی و ریشه و مقدارکلروفیل را دارا بودند. فعالیت آنزیم پراکسیداز نیز در برگها و ریشه های گیاهان این ایستگاه بالاتر از گیاهان سایر مناطق بود.

آلومینیوم یکی از فراوانترین عناصر موجود در خاک است که در خاکهایی با اسیدیته بالا به شکل انحلال پذیر Al3+ درآمده، از طریق ریشه جذب شده و بدین ترتیب بر رشد گیاهان تاثیر می گذارد. گیاهان انباشت کننده آلومینیوم گیاهانی هستند که مقدار زیادی آلومینیوم را در خود ذخیره می کنند. این گیاهان اغلب در خاک های اسیدی رشد می کنند. چای یکی از معروفترین این گیاهان است که بیش از  10000ppmآلومینیوم در برگهای مسن خود ذخیره می کند. دربسیاری از تحقیقات گذشته تاثیر آلومینیوم در کوتاه مدت ثابت گردیده و مهار سریع رشد ریشه توسط آن گزارش شده است . همچنین آزمایشات متعددی نشان داده است که آلومینیوم در ابتدا وارد راس ریشه شده و غالبا در آپوپلاست جای می گیرد. در واقع آپوپلاست با داشتن ماتریکس پکتینی با بار منفی مهمترین محل اتصال آلومینیوم می باشد. تحقیق حاضر به منظور شناسایی هر چه بیشتر تاثیر آلومینیوم بر پلی ساکاریدهای دیواره سلولی چای انجام شد. سلول های چای(Comellia sinensis L. cv. Yabukita)  در محیط کشت B5 با غلظت های مختلف آلومینیوم (0، 30 و 60 میکرومولار) تیمار شدند. سلول ها پس از 24 ساعت برداشت شده و دیواره سلولی و اجزای مختلف پلی ساکاریدی آن شامل پکتین، سلولز، همی سلولزA  و B استخراج و اندازه گیری شد. درصد زنده بودن سلول ها، میزان جذب آلومینیوم توسط سلول ها و تغییرات بیوماس نیز مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاکی ازافزایش بیوماس سلولهای چای و همچنین افزایش میزان جذب آلومینیوم به وسیله سلولهای تیمار شده با آلومینیوم بود. وزن دیواره و مقدار سلولز A نیز، در سلولهای تیمار شده با آلومینیوم نسبت به سلولهای شاهد افزایش نشان داد اما مقدار پکتین این سلولها نسبت به سلولهای شاهد کاهش یافت. همچنین در میزان همی سلولز B در تیمار با30 میکرومولار آلومینیوم افزایش معنی داری مشاهده شد اما در میزان سلولز تغییری مشاهده نگردید. نتایج پیشنهاد می کند که پلی ساکاریدهای دیواره سلولهای چای در تعدیل سمیت آلومینیوم و حفظ توان زنده بودن آنها در تیمار با آلومینیوم نقش دارند.

تالاب انزلی و به تبع آن منطقه حفاظت شده سیاه کشیم طی سالهای 1929 تا 1999 دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است. عمده این تغییرات شامل کاهش یا افزایش عمق آب و نیز تغییرات ناشی از مدیریت انسان بوده است که احتمالا تاثیر جدی بر ساختار اکولوژیکی این اکوسیستم گذاشته است. شناسایی الگوهای اکولوژیکی حاکم بر این اکوسیستم، خصوصا در ارتباط با تنوع گونه های گیاهی و عوامل موثر در استقرار آنها، هدف عمده این مطالعه بوده است. نتایج این پژوهش نشان داد که عمق آب در شکل دهی ساختار تیپ های رویشی گیاهان و نحوه استقرار آنها موثر می باشد و توزیع سه تیپ عملکردی گیاهی (برآمده ازآب، شناور و غوطه ور) در ارتباط با شیب عمق آب می باشد شامل: باتلاق جگن - گراس و نی زارهایی است که مکانهای با آب غنی تر و کم عمق تر را اشغال می نمایند در حالیکه گیاهان غوطه ور به طور عمده در بخشهای عمیق تر تالاب غلبه داشته و گونه های شناور مانند Trapa natans در عمق های متوسط پراکنش دارند. بنابراین، اگر مدیریت حفاظت به دنبال حفظ تنوع گونه های گیاهی و جانوری است باید گستره وسیع تغییرات عمق آب در تالاب را همواره مورد توجه قرار دهد. در صورتی که عوامل محیطی و مدیریت انسان به نحوی عمق آب را در این منطقه حفاظت شده تحت تاثیر قرار دهد، ساختار تنوع گیاهی نیز به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

دکستران یک پلیمر پلی ساکاریدی (C6H10O5)n شامل مونومرهای گلوکز است. این پلیمر زیستی به علت داشتن خواص غیر یونی و پایداری در شرایط عملیاتی کاربردهای گسترده ای در صنایع غذایی، دارویی، بیوشیمیایی و دیگر صنایع پیدا کرده است. در این پژوهش، اثر عوامل مهم موثر بر تولید دکستران توسط Leuconostoc mesentroides UTMC00118 مطالعه شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شرایط بهینه عبارت است از9pH ، 32oC، 50g/l سوکروز،20g/l  عصاره مخمر، میزان مایه تلقیح %10 (حجم/حجم) و بدون نیاز به هوادهی. به منظور یافتن ترکیبات محیط کشت ارزان قیمت محلی، غلظت های مختلف ملاس چغندر قند و عصاره حاصل از مخمر نانوایی برای تولید دکستران آزمایش شد. بر اساس نتایج به دست آمده غلظت های 40g/l ملاس و 20g/l عصاره مخمر نانوایی بهترین غلظت های این ترکیبات برای تولید دکستران است. با اعمال شرایط بهینه میزان تولید نسبت به شرایط اولیه 3.5 برابر افزایش یافته و به 80g/l رسیده است. این نتایج می تواند موجب کاهش هزینه تولید دکستران با استفاده از منابع ارزان قیمت شود.

ازدیاد برداشت میکروبی نفت(MEOR)  یکی ازکاربرد های مهم میکروارگانیسم ها در صنعت نفت است. گونه های باسیلوس به طور گسترده ای به عنوان ارگانیسم های نمونه در طی تحقیقات  MEORاستفاده می شود. در این مطالعه، جداسازی و شناسایی باکتری های تولید کننده بیوسورفکتانت مورد ارزیابی قرار گرفته است. 60 سویه از باسیلوس ها از مناطق آلوده به ذخایر نفتی نظیر مسجد سلیمان و پالایشگاه نفت تهران جداسازی شدند. در بررسی توانایی سویه های جدا شده مولد بیوسورفکتانت، تست همولیز، امولیسفیکاسیون، کاهش کشش سطحی انجام شد. همچنین تاثیر pHهای مختلف، غلظت های نمکی، دما و منابع مختلف کربن و نیتروژن را در رابطه با تولید بیوسورفکتانت مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین سویه های جدا شده، دو سویه (P1 و L2) بیشترین تحمل نمک را از خود نشان دادند (%8) همچنین سویه های فوق در تولید بیوسورفکتانت بیشترین راندمان را از خود بروز داشته، به طوری که توانستند کشش سطحی محیط رابه ترتیب از 69mN/m به 30 و29mN/m  کاهش دهند. بیوسورفکتانت این دو سویه عمدتا از جنس لیپوپروتئین است.این سویه ها (P1 و L2) همچنین قادر به امولسیفیه کردن نفت خام بودند به طوری که نتایج تست امولسیفیکاسیون آنها به ترتیب 91 و 90% بود آنها به وسیله روش های مورفولوژیکی و تست های بیوشیمیایی با استفاده از کتاب رده بندی سیستماتیک باکتری ها Bergeys و همچنین تکنیک 16SrRNA شناسایی گشتند. این سویه ها با تقریب 99%و97 % متعلق به Bacillus licheniformis و  Bacillus subtilisبودند. بهترینpH  و دما برای تولید بیوسورفکتانت توسط سویه های فوق به ترتیب 6.8 و  37oCمی باشد. همچنین بهترین منبع کربن، نفت خام و بهترین منبع نیتروژن نیترات سدیم بود. به نظر می رسد این سویه ها برای ازدیاد بر داشت میکروبی نفت به صورت EX-Situ کاندید بسیار مناسبی باشند.