فرهنگ مشاوره و روان درمانی (فرهنگ مشاوره)
سال:1390 | دوره:2 | شماره:5 |تعداد مقالات:7

مرور مطالعات و مقالات اخیر بیانگر آن است که بخش عمده ای از این پژوهش ها به آزمون ماهیت و درمان اختلالات مختلف پرداخته اند. جنبش پست مدرن رویکردهای جایگزینی را در حوزه درمان و آموزش برای کمک رسانی موجب شده و پارادایم از کاهش گرایی و رویکرد مشکل محور، به طرف پرورش توانمندی ها تغییر یافته است. تاب آوری و تاب آور بودن با هدف تبیین توانمندی های فردی و بین فردی که قادر به کمک به افراد جهت انسجام مجدد پس از از هم گسیختگی هستند، یکی از این رویکردها است. جمعیت هدف عبارت از تمامی معتادان داوطلب درمان در مراکز تهران که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای، گروه های مورد نظر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (درمان آدلری و روان درمانی مثبت) و یک گروه کنترل جای داده شدند. هر یک از گروه ها 15 نفر بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که روان درمانی آدلری و روان درمانی مثبت در ارتقای تاب آوری افراد وابسته به مواد موثر بوده است. به عبارت دیگر، مطابق فرضیه ها، مداخلات آدلری و مثبت در ارتقای تاب آوری اثربخش عمل نموده ولی گروه کنترل تغییر مثبتی را نشان نداده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل پیش بینی کننده سازگاری پس از طلاق در زنان مطلقه شهر اصفهان انجام شد. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان مطلقه شهر اصفهان در سال 88 می باشند که ازدواج مجددی نداشتند. نمونه پژوهش 100 زن مطلقه از شهر اصفهان بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین مراکز سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام شهر اصفهان انتخاب شدند و با توجه به هدف و فرضیه های مطرح شده مورد آزمون قرار گرفتند. فرضیه پژوهش این بود که عوامل روان شناختی (سبک های دلبستگی، ویژگی های شخصیتی، سلامت روانی) و ویژگی های جمعیت شناختی با سازگاری پس از طلاق زنان مطلقه رابطه دارد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه سازگاری پس از طلاق فیشر، پرسشنامه سبک های دلبستگی، پرسشنامه پنج عاملی شخصیت (فرم کوتاه)، پرسشنامه SCL90 و پرسشنامه جمعیت شناختی محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بین سبک های دلبستگی، ویژگی های شخصیتی در ابعاد روان رنجوری و برون گرایی و همچنین سلامت روان در بعد افسردگی با سازگاری پس از طلاق رابطه معناداری وجود دارد (p<0.01). بین ویژگی های جمعیت شناختی سن، درآمد و سازگاری پس از طلاق هم رابطه معناداری وجود دارد (p<0.05). بنابراین می توان گفت برخی از عوامل روان شناختی و جمعیت شناختی می تواند سازگاری پس از طلاق زنان را پیش بینی کند.

هدف از این پژوهش بررسی هستی شناسی جان انسانی از دیدگاه مولانا در مثنوی معنوی است. جان انسانی به عنوان یک هستنده بدون در نظر گرفتن هستی او قابل فرض نیست. از جانبی دیگر می توان مثنوی معنوی را هستی شناسی جان انسان نامید که لبریز از سخن در مورد هستی انسان است. مولانا خود نیز اندیشمندی هستی نگر و کل گرا است که از رویکردهای جزء نگرانه نسبت به وجود انسانی انتقاد می کند. در این پژوهش محقق با روش کتابخانه ای و جستجو در مثنوی معنوی به وسیله کشف الابیات جعفری، ابیات مرتبط با مقوله های هستی شناسی جان را استخراج و آنها را در پنج مقوله جمع بندی کرده است. در این پژوهش به بحث در مورد وحدت یافتگی و کل نگری، مرگ، شناخت دیالکتیکی، پویایی و نوشوندگی و کشندگی و جذب کنندگی به عنوان پایه های هستی انسان در دیدگاه مولانا از دیدگاه روانشناسی پرداخته شده است. در بررسی اشعار مولانا در قصه طوطی و بازرگان و بر پایه آن در شش دفتر مثنوی معنوی هستی انسان یک کلیت وحدت یافته معرفی شده است که به صورت مداوم در حال نوشدن و تغییر است. شناخت هستی شناسانه بر پایه اضداد است و مرگ در هستی نوشدن و تغییر از حالتی به حالتی دیگر نه پایان است. نیروی عمل در هستی کششی است که ما را به سمت آنچه که هستیم و می خواهیم می کشاند. هستی شناسی جان در دیدگاه مولانا در مقوله های وحدت یافتگی و کل نگری، مرگ، شناخت دیالکتیکی، پویایی و نوشوندگی و کشندگی و جذب کنندگی جمع شده است. با دیدگاه روانشاختی این پایه ها می تواند مبنایی هستی شناسانه و معرفت شناسانه برای نظام های روانشناسی و روان درمانی بومی باشد که بر مبنای منابع اصیل ایرانی - اسلامی است.

فراشناخت یکی از فرآیندهای عالی شناختی است که با سایر قابلیت‏ های شناختی رابطه مثبت دارد و از طرف دیگر به عنوان یک عامل زمینه‏ ساز در بیشتر آسیب ‏های روان شناختی مدنظر قرار می ‏گیرد. هدف این مطالعه مشخص کردن مولفه‏ های فراشناختی بازدارنده و تسهیل کننده نگرانی بود. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. نخست بر اساس روش نمونه ‏گیری خوشه ‏ای، نمونه ‏ای شامل 318 دانش آموز پسر پایه دوم دبیرستان از منطقه شش آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شد. سپس از آنان خواسته شد تا پرسشنامه ‏های باورهای فراشناختی ولز و کارترایت - هاتون (2004)، حالت فراشناختی اونیل و عابدی (1996) و نگرانی مایر و همکاران (1990) را تکمیل نمایند. تحلیل‏ رگرسیون چند متغیری گام به گام و همبستگی ‏های تفکیکی نشان داد که ‏باورهای فراشناختی با نگرانی رابطه مثبت دارد و بین حالت فراشناختی و نگرانی رابطه منفی وجود دارد. چهار مولفه فراشناختی کنترل ناپذیری، خودبازبینی، نیاز به کنترل و کفایت شناختی در حدود 46 درصد از واریانس نگرانی را پیش ‏بینی می ‏کنند. مولفه ‏های کنترل ناپذیری، نیاز به کنترل و کفایت شناختی با نگرانی رابطه مثبت دارند و مولفه خودبازبینی با نگرانی، رابطه منفی دارد. بر اساس نتایج این پژوهش، باورها و حالت فراشناختی با نگرانی، به گونه ‏ای متفاوت رابطه دارند. بنابراین آموزش مولفه ‏های فراشناختی می ‏تواند در کاهش و کنترل نگرانی دانش آموزان موثر باشد.

هدف از تحقیق حاضر تدوین برنامه آموزش هشیاری افزایی وجودی و هشیاری افزایی مبتنی بر اخلاق اسلامی و تعیین و مقایسه اثربخشی این دو رویکرد بر رضایت از زندگی است. محقق ابتدا برای تدوین برنامه، با بررسی متون مختلف و انتخاب مفاهیم مشترک بین نظریه پردازان وجودی، مبنای کار تدوین را عمدتا بر اساس متون می، یالوم و فرانکل قرار داده و در تدوین برنامه، از مراحل پیشنهادی کوری (c2005) بهره برده است. در تدوین برنامه اخلاقی، ابتدا با مطالعه اولیه متون اخلاق اسلامی، کتاب جامع السعادات نراقی (به دلیل ساختار منظم و برخورداری از یک نظریه نسبتا منسجم) مورد استفاده قرار گرفت. اما برای مبانی نظری از نظرات جوادی آملی و مطهری نیز استفاده شد. الگوی مراحل این برنامه از مراحل تغببر پروچاسکا و نورکراس (1994) الهام گرفته شده است.آزمودنی های تحقیق 45 نفر از دانشجویان دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی است که به صورت تصادفی به سه گروه و سپس هر گروه به صورت گمارش تصادفی در گروه های آزمایشی وجودی، اخلاق اسلامی و کنترل قرار گرفتند. در یکی از دو گروه آزمایشی آموزش هشیاری افزایی وجودی و در دیگری آموزش هشیاری افزایی مبتنی بر اخلاق اسلامی اجرا شد. روش تحقیق روش تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با دو گروه آزمایشی و گروه گواه است. ابزار اندازه گیری مقیاس رضایت از زندگی داینر و همکاران است که پایایی آن در ایران 0.88 گزارش شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که آموزش هشیاری افزایی اخلاق اسلامی منجر به افزایش رضایت از زندگی شده است اما آموزش هشیاری افزایی وجودی تفاوت معناداری ایجاد نکرده است. بین دو گروه وجودی و اخلاق اسلامی نیز تفاوت معناداری وجود نداشت.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر حسب میزان احساس تنهایی انجام شد. بدین منظور 214 دانشجو (104 پسر و 110 دختر) با استفاده از روش نمونه ‏گیری خوشه‏ ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مقیاس احساس تنهایی و پرسشنامه سلامت عمومی بود. نتایج نشان داد که بین سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی بر حسب میزان احساس تنهایی تفاوت معنادار وجود دارد. آزمودنی ‏های با احساس تنهایی پایین و متوسط از سلامت عمومی بیشتری نسبت به آزمودنی ‏های با احساس تنهایی بالا برخوردار بودند. آزمودنی ‏های با احساس تنهایی متوسط از سلامت عمومی بالاتری نسبت به آزمودنی ‏های با احساس تنهایی بالا برخوردار بودند. همچنین بین میانگین نشانه های بدنی، اضطراب، نارسا کنش وری اجتماعی و افسردگی بر حسب میزان احساس تنهایی تفاوت معناداری یافت شد.

دانشگاه ها یکی از مراکز مهم تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص کشور محسوب می شوند. وجود نیروی انسانی ماهر و شایسته نیز برای رشد و توسعه صنعتی هر کشوری ضروری است. بنابراین می توان گفت که دانشگاه ها نقش عمده ای در فرایند توسعه کشور ایفا می کنند البته به شرطی که علاوه بر آموزش مطالب تئوری بر کاربردی کردن آموخته های دانشجویان هم تاکید کنند و یا به اصطلاح، دانشگاهی کارآفرینی باشند. در چنین دانشگاهی دانشجویان با ذهنیتی مثبت و بهره گیری از فرصت ها به جستجو و کشف ناشناخته ها و موارد جدید می پردازند و با ترکیب و تحلیل متغیرهای مختلف و اتکا به توانمندی های شخصی به یافته های تازه ای می رسند که خود و دیگران از آن بهره مند می شوند. لذا به منظور دستیابی به این هدف و برقراری ارتباط هر چه عمیق تر بین دانشگاه و صنعت توصیه می شود دانشگاه ها به اصلاح و بازنگری برنامه های درسی خود بپردازند، مراکز راهنمایی و مشاوره شغلی را تاسیس نمایند و همچنین با شرایطی مشخص بخشی از سهمیه پذیرش سالانه خود را در هر مقطع تحصیلی به کارکنان موسسات صنعتی اختصاص دهند.