رسانه
سال:1401 | دوره:33 | شماره:1 (پیاپی 126) |تعداد مقالات:9

وقوع جرم، یکی از آسیب های اجتماعی است که پیامدهای نامطلوب و مخربی را برای جامعه به دنبال دارد. از همین روی، جهت جلوگیری از این آسیب ها، نهادهای درگیر از جمله رسانه ها، می توانند تأثیرهایی در پیشگیری از وقوع آن و درنهایت کاهش جرایم داشته باشند. هدف اصلی پژوهش، طراحی الگوی روزنامه نگاری تلویزیونی، برای پیشگیری از جرم بود. داده های این پژوهش، با استفاده از تکنیک مصاحبه ی نیمه ساختاریافته داده ها با دوازده نفر جمع آوری شد، که به طور مشخص سه نفر استاد روزنامه نگاری، سه نفر حقوقدان، سه نفر خبرنگار حوزه ی قضایی و سه نفر از کارشناسان انتظامی بودند. سپس داده ها، با استفاده از روش تحلیل مضمون و نرم افزار مکس کیود ا نسخه ی 10، در سه مرحلة کدگذاری باز، محوری و گزینشی دسته بندی شدند. بر این اساس، 11 مضمون فراگیر، 27 مضمون سازمان دهنده و 205 مضمون پایه شناسایی، درآخر نیز شبکة مضامین ترسیم شد. مضامین فراگیر با مضمون هایی چون: "پیش نیاز های رسانه ای پیشگیری از جرم"، "مخاطب شناسی"، " کارکردهای رسانه ای"، "هنجارهای رسانه ای پیشگیری از جرم"، " اعتمادزایی رسانه ای"، " برجسته سازی"، " برقراری امنیت روانی اجتماعی عمومی"، "چارچوب بندی"، "حفظ اخلاقیات رسانه ای"، "ویژگی های خبرنگار" و " تکالیف خبرنگار" به دسته بندی نهایی رسید. بنابراین، برای پیشگیری از جرم باید از الگوی خوشه ای روزنامه نگاری تلویزیونی بهره گرفت. این الگو شامل دو راهبرد رسانه ای: پرهیز از ایجاد هراس اجتماعی و به کار بستن تاکتیک قطره چکانی در اخبار چالشی، و دو وظیفه ی رسانه ای: حفظ حریم اخلاقی و خصوصی و پرهیز از سوگیری و قضاوت است.

این پژوهش، با توجه به دیدگاه " لزوم تحلیل تاریخی مسائل فرهنگی و ارتباطی جهت سیاستگذاری"، موضوع انحصار گرایی در مالکیت تلویزیون ایران را مورد کنکاش قرار داده است. بر اساس این دیدگاه، وجود چنین مسئله ای محصول یک میراث تاریخی و انباشت زمانی عمیق و ریشه دار است. این تحقیق، با روش تحلیل تاریخی، به دنبال پاسخگویی به سه سؤال است: 1. نظام مالکیت تلویزیون در ایران، بر اساس اسناد و وقایع تاریخی، چه سیر تحولی را طی کرده است؟ 2. آیا مالکیت تلویزیون از بدو تأسیس تا به امروز، همواره انحصاری بوده است؟ 3. با وقوع انقلاب اسلامی، نظام مالکیت تلویزیون تا چه میزان دستخوش تغییر شده است؟ یافته ها نشان می دهد که خط سیر مالکیت انحصاری تلویزیون، ممتد، عمیق و مستمر بوده است. با وقوع انقلاب اسلامی، اگرچه روح حاکم بر اصل 44 که تعیین کنندة نوع مالکیت تلویزیون است، به استناد صورت مشروح مذاکرات مجلس خبرگان رهبری، انحصار زدایی از تلویزیون است، اما در عمل تا سال های اخیر، معنای انحصار از آن اخذ شده و خط ممتد انحصار مالکیتی بعد از انقلاب نیز ادامه یافته است. در سال های اخیر، ابلاغیة رهبری انقلاب، در خصوص سیاست های اصل 44، علی رغم پشتوانة تاریخی، ظرفیت جدیدی برای انحصار زدایی از تلویزیون، به حساب می آید.

با توجه به رشد روزافزون نرخ استفاده از فضای سایبر در دنیای کنونی، چه در سطح کلان (امور دولتی و حاکمیتی) و چه در سطح خرد (میان شهروندی)، از مهم ترین وظایف قانونگذار در این بستر، تأمین امنیت، اعم از مدنی و کیفری است. بدیهی است که ارتکاب جرم یا هرعملیات متقلبانه مادون آن، در این فضا با رشد فناوری، روزانه دستخوش تغییر می شود. گاهی، بین جرم ارتکابی و مجازات تعیین شده، تناسبی وجود ندارد، لذا فرد بزهکار، با برآورد دستاورد خود در این فضا و با علم به میزان مجازات تعیین شده، اقدام به ارتکاب جرم می کند. با توجه به اینکه رفتار های بزهکارانه در این فضا، علاوه بر اینکه در هر دو سطح، اعم از زیرساخت های اساسی دولت و امنیت کاربران، می تواند موجب ناامنی شود، و از سوی دیگر، سازوکار متفاوتی از آنچه در قواعد مسئولیت مدنی در فضای واقعی موجود است، برای فضای سایبر از سوی قانونگذار تاکنون تعبیه نشده، به نظر می رسد ارئة راهبردی، جهت به روزرسانی برخی از مواد قانون جرایم رایانه ای، با توجه به مقتضیات روز، بتواند تا حد قابل توجهی امنیت هر چه بیشتر را در فضای سایبر تأمین کند.

ارائة پارادایم برند شخصی-سیاسی درون حاکمیتی، مهم ترین هدف این مقاله است و اینکه چه عواملی در خلق برند شخصی-سیاسی مؤثرند و چگونه می توان آن ها را، زیر چتر یک پارادایم قرار داد. برای دستیابی به هدف تحقیق و پاسخ به سؤال های اساسی؛ با اتکا به روش کیفی، از راهبردهای تحلیل تماتیک و تحلیل داده بنیاد، جهت استحصال داده ها و بررسی یافته ها استفاده شده است. برای شناخت مؤلفه های مؤثر در شکل گیری برندهای سیاسی؛ زندگینامه، تصاویر و کلیپ های انتخاباتی چهار رییس جمهور اخیر ایران، در قالب تحلیل تماتیک سه مرحله ای مورد بررسی قرار گرفته که تمام مضامین معنادار به صورت جدول های انتظام مفهومی و منظومة جامع، شناسایی و طبقه بندی شده-اند. در ادامه، برای شناخت سایر مؤلفه های اثرگذار در برندسازی از آرای متخصصان بهره گرفته شد که در این مرحله، با 10 نفر از کارشناسان ارشد حوزة برندسازی، مصاحبة عمیق صورت گرفت. درنهایت، تمام مؤلفه های به دست آمده از دو روش تحلیل تماتیک و داده بنیاد، در منظومه ای جامع ارائة و سپس، زیر هشت طبقه از عوامل که سازه های اصلی پارادایم را تشکیل می دهند، طبقه بندی شده که به صورت مدل پارادایمی بازنمایی شده است. در تحقیق حاضر، علاوه برای شناسایی 347 عامل مؤثر؛ مدل تعالی برند شخصی سیاسی در نظام جمهوری اسلامی نیز ارائة شده است.

قتل جرج فلوید، در داخل و خارج آمریکا، منشأ آثار و پیامدهای متنوعی شد. روایت رسانه ها از این واقعه، هم در شکل گیری اعتراض های گوناگون و هم در بروز تحول های مهم داخل و خارج آمریکا تأثیرگذار بود. مقالة حاضر، این واقعه و اعتراض های ضد نژادپرستانة متعاقب آن را در آمریکا، از دریچة بازتاب های رسانه ای دو جریان سیاسی شناخته شده در ایران مورد بررسی قرار داده است. پژوهش حاضر، بر اساس روش تحلیل محتوای کیفی و به صورت گردآوری و استقرای داده های رسانه های انتخاب شده از دو جریان سیاسی مهم ایران، سامان یافته و ضمن توصیف نحوة عملکرد این رسانه ها و ارائة برخی آمار و داده های کمی معنادار در این زمینه، تحلیلی از داده ها از منظر نظریة برجسته سازی هدف دار ارائه و در پایان گمانه زنی کرده که عملکرد رسانه ای دو جریان سیاسی شناخته شده، در ایران فارغ از پیام های آشکار و ضمنی برای مخاطبان داخلی، چه آثار و نتایجی در عرصة روابط بین المللی، در پنج سطح مطرح شده در بر دارند. یافته های این پژوهش، نشان می دهد که ساختار رسانه ای موجود در ایران و ارتباط رسانه ها با مراجع رسمی کشور، تاثیر غیر قابل تردیدی بر شیوة بازتاب اعتراض های پس از قتل جرج فلوید بر جای گذاشته و همین امر، فعالیت حرفه ای بی طرف و مستقل رسانه ای را، در خصوص وقایع آمریکا، با چالش مواجه ساخته است. برجسته سازی رسانه ای وقایع آمریکا، به عنوان نمادی از تبعیض ساختارمند و همه جانبه در این کشور و نشانه ای از فروپاشی الگوی لیبرالیسم و در مقابل آن، بی توجهی به بسیاری از رویدادها و انعکاس محدود وقایع در حد اعتراض های موردی در یک جامعة دموکراتیک و تذکردهی غیرمستقیم به وضعیت داخلی خود ما، در حوزة نوع مواجهه با اعتراض های مردمی، دو رویکردی است که در رسانه های ایران از طیف اصولگرا و اصلاح طلب بازتاب یافت. هر یک از این دو رویکرد، با جریان های رسانه ای دیگر کشورها، وجوه اشتراک یا تفاوت معنادار دارند.

تارنماهای خبری از جمله رسانه های جمعی نوین هستند، که به دلیل تسهیل استفاده از فناوری وب، در دهة اخیر، رشد و اعتبار بسیاری یافته اند. اعتبار رسانه ای، ارزشمندترین سرمایة هر بنگاه اطلاع رسانی است و به عنوان یک منبع راهبردی یا یکی از دارایی های اصلی سازمانی، مورد عنایت اصحاب رسانه قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش، ارائة رهیافتی نوین، به راهبردهای افزایش اعتبار رسانه ای در تارنماهای خبری است. روش پژوهش، روش کیفی با استفاده از نظریة داده بنیاد و نحوة گردآوری داده ها، به مدد مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با 16 نفر از خبرگان پایگاه های خبری بوده است. روش تحلیل داده ها، کدگذاری آزاد، محوری و انتخابی است که درنهایت، ضمن تحلیل محتوای کیفی، مؤلفه های راهبردی افزایش اعتبار رسانه ای در تارنماهای خبری تدوین شده است. طبقه های شکل دهندة ساختار ارائه شده، شامل اعتماد رسانه ای (پدیده اصلی)، افزایش اعتبار رسانه ای (راهبرد)، تمایل های رفتاری مخاطب (زمینة حاکم) و مرجعیت خبری است. یافته ها نشان داد که در صورت اعتمادسازی حرفه ای و اعتباربخشی مناسب تارنماهای خبری، می توان به نقش بی بدیل مرجعیت عمومی آنان، در هدایت افکار عمومی و پیشبرد نظام خبری کشور، به مراتب بیش از سایر مؤلفه ها امیدوار بود و از این ظرفیت مجازی، حداکثر استفاده را به عمل آورد.

حروف  نگاری دیجیتال، صورت تکامل  یافتة ارتباطات کلامی در جوامع هوشمند است؛ ارتباطات کلامی ای که برخاسته از نیازهای ارتباطی نوین در رسانه های قرن بیستم میلادی است. از این رو، در این مقاله، با هدف درک اصول حروف  نگاری دیجیتال، نخست، این پرسش به میان می آید که در گذار از عصر چاپ به عصر دیجیتال، چگونه انواع حروف نگاری شکل گرفته است. بدین منظور، در آغاز، بُعد اندیشه شناختی دگرگونی حروف نگاری چاپی به حروف نگاری پویا ارزیابی می شود. سپس، با تحلیل چگونگی سیر شکل گیری و دگرگونی حروف نگاری دیجیتال در رسانه های دیجیتال، چنین آشکار می شود که در پی نگره های جام بلورین، شعر تجسمی و دریافت عین مشاهده، به ترتیب حروف نگاری شفاف، بیان گرا و تعامل گرا شکل گرفت که نقش مخاطب را، به ترتیب از خواننده به بیننده و سپس به کاربر پیش می برد. پرسش دوم، درباره ی خاستگاه انواع ارتباطات کلامی در این سه نوع حروف نگاری و نقش آن خاستگاه، در گسترش اصول تخصصی حروف نگاری دیجیتال است. پس به روش اسنادی، شیوه های ارتباطات کلامی در رسانه های چاپی، پویا و دیجیتال از منظر مک لوهان و مانویچ تحلیل می شود؛ چنانکه در پایان، چهار اصل کاربردپذیری، فرامتنی، کرانمندی و تعامل گرایی، با تکیه بر مطالعات جویس یی و همچنین با توجه به خاستگاه رسانه ها و نقش تعیین کننده ی آن ها در شکل گیری اصول حروف نگاری دیجیتال تشریح و در یک نمودار گرافیکی ارائه می شود. کوتاه باید گفت، حروف نگاری دیجیتال، برآمده از اندیشة دریافت عین مشاهده است که بر اساس نظریه ی مک لوهان، عضو مصنوعی جدیدی از بدن انسان را امتداد می دهد. این نوع از حروف نگاری، با نیمکره ی راست مغز درک می شود و با توجه به اینکه نقش مخاطب، در ارتباط با این حروف نگاری از بیننده و شنونده، به کاربر تغییر می کند، یک هنر تعاملی است که با کمک این چهار ویژگی، نوعی ارتباط کلامی چندوجهی و همزمان ایجاد می کند؛ ارتباط کلامی که در گذشته به واسطة گفتار و نوشتار محدود به ارتباط دیداری و شنیداری بود.

شهادت سپهبد قاسم سلیمانی و حضور جمعیتی عظیم در تشییع پیکر او، به عنوان یک فرماندة نظامی، رویدادی کم نظیر و قابل توجه بود که مانند بسیاری از رویدادهای بزرگ خبری در دنیا می توانست از دریچة نگاه خاص رسانه های بین المللی با جهت گیری های سیاسی متفاوتشان پوشش داده شود. پژوهش حاضر، با هدف مقایسة پوشش خبری تشییع شهید سلیمانی، بین رسانه های موافق و مخالف جبهة مقاومت انجام شد. روش پژوهش، تحلیل محتوای کمی و ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامة معکوس بود. جامعه ی آماری تحقیق کلیه اخبار مرتبط با تشییع پیکر سردار قاسم سلیمانی از شنبه 14 دی ماه تا 28 دی ماه 1398، است که این اخبار، در تعدادی از رسانه های موافق جبهة مقاومت، مانند تارنماهای خبری العالم (عربی)، پرس تی وی (انگلیسی)، المیادین (عربی) و المنار (عربی) با مجموع 158 خبر، در این بازة زمانی با موضوع تشییع شهید سلیمانی و در رسانه های مخالف جبهة مقاومت، مانند تارنماهای خبری العربیه (عربی)، الحره (عربی)، بی بی سی (انگلیسی) و سی ان ان (انگلیسی) با مجموع 128 خبر، با این موضوع منتشر شده است. در تحقیق حاضر، تمام شماری صورت گرفت و نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد، تفاوت معناداری میان پوشش خبری این رویداد، در رسانه های موافق و مخالف جبهة مقاومت وجود داشته است، به این شکل که رسانه های موافق جبهة مقاومت، به شکل معناداری، توجه بیشتری به این رویداد داشته، جهت گیری رسانه ای آن ها با تیترهای اقناعی و تبلیغی و صفت های مثبت، برای شخص قاسم سلیمانی، مشهودتر بوده است. در روند تولید اخبار، رسانه های مخالف جبهة مقاومت از نرم خبر و تنوع قالب بیشتری، نسبت به رسانه های موافق جبهة مقاومت بهره برده اند و در عوض، اخبار رسانه های موافق جبهة مقاومت بیشتر خبر صرف بوده است. در رسانه های مخالف جبهة مقاومت، عناصر خبری در لید برجسته تر از رسانه های موافق جبهة مقاومت هستند؛ اما در رسانه های موافق جبهة مقاومت، تعداد ارزش های خبری به کاررفته در خبر، برجسته تر از رسانه های مخالف بوده است. با این حال، گرچه بین دو دسته رسانه موافق و مخالف جبهة مقاومت به لحاظ منابع مورد استناد به مراسم تشییع پیکر شهید سلیمانی تفاوت معنا داری وجود دارد، اما در زمینة استفاده از منابع ایرانی آمارهای همسانی به دست آمده است.

این پژوهش، با هدف شناخت ابعاد اصلی نمایش مصرف سلبریتی ها به مطالعة یکی از برنامه های واقع نمای سلبریتی محور در زیرگونة سبک زندگی به نام شام ایرانی 2 پرداخته است. در مبانی نظری از مفهوم مصرف آشکار یا تظاهری تورستین وبلن، در روش از تحلیل محتوای کیفی، برای ارائة یک طبقه بندی کلی و از نشانه شناسی جان فیسک برای تحلیل دقیق تر استفاده شد. از پرسش های مهم پژوهش، این است که این برنامه چگونه در سطوح واقعیت و بازنمایی، ایدئولوژی مصرف گرایی را ترویج می کند. با تفکیک برنامه، به دو بخش اصلی محیط بیرون از منزل (شامل خرید، ماشین، اطراف منزل میزبان و فضای کلی شهر) و محیط داخل منزل (شامل آشپزخانه، ورود و پذیرایی، پشت میز غذا و امتیازدهی) روشن شد که چطور در هر بخش، رمزگان سطح واقعیت و سطح بازنمایی، با هم ترکیب شده تا کلان روایت و ایدئولوژی مصرف گرایی را منتقل کنند. نتایج پژوهش نشان می دهد که مقولة مصرف نمایشی افراد مشهور، در چهار بُعد اصلی بدن، پوشش، غذا و لوازم منزل، به مخاطب عرضه می شود.