علوم و مهندسی آبیاری
سال:1397 | دوره:41 | شماره:3 |تعداد مقالات:18

جریان غلیظ یکی از مهم ترین پدیده های مؤثر بر رسوب گذاری و کیفیت آب در مخازن سدها و منابع آب می باشد. با توجه به اینکه کمبود آب یکی از مهمترین مشکلات پیش روی انسانهاست، لذا تحقیق بر روی پدیدههایی همچون جریان غلیظ که منابع آب را تحت تاثیر قرار میدهند، ضروری میباشد. در مطالعه آزمایشگاهی حاضر شدت اختلاط جریان غلیظ نمکی بر روی سطوح زبر مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها با سه دبی (6/0، 9/0 و 2/1 لیتر در ثانیه)، سه شیب بستر (0، 7/1 و 4/3 درصد) و یک غلظت (20 گرم در لیتر) در چهار بستر با ارتفاع زبری (0، 5/0، 1 و 5/1 سانتی متر) با آرایش زیگزاگی در فلومی به طول 8/7 متر و عرض 35 سانتی متر با ارتفاع 70 سانتی متر که در مجموع 36 آزمایش میباشند، انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش هر یک از پارامترهای شیب، دبی و ارتفاع زبری، ضریب شدت اختلاط نیز افزایش می یابد. در نهایت پس از انجام تحلیل ابعادی و بررسی هر یک از پارامترهای مؤثر، رابطهای برای تخمین ضریب شدت اختلاط جریان غلیظ پیشنهاد گردید.

در این تحقیق هدف ارائه یک مدل واسنجی خودکار براساس کلونی مورچه ها برای مدل احتساب رطوبت خاک HMS-SMA می باشد. برای این منظور حوضه معرف کسیلیان به عنوان مطالعه موردی در این تحقیق مد نظر قرار گرفت. در مدل های پیوسته بارش-رواناب، تعدد پارامتر های در نظر گرفته شده مدل، علاوه بر این که سبب دشواری واسنجی به روش سعی و خطا می شوند، امکان واسنجی خودکار بسته نرم افزاری مورد نظر را نیز از بین می برد. الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه ها با تکیه بر تابع شدت احتمالاتی پیوسته می-تواند به منظور واسنجی مدل پیوسته بارش-رواناب به کار رود. برای این منظور در تحقیق حاضر با انتخاب مدل پیوسته بارش-رواناب HMS-SMA، برای غلبه بر ضعف موجود از یک برنامه بهینه ساز خارجی (الگوریتم کلونی مورچه ها یا ACOR) جهت برآورد رواناب در مقیاس زمانی شش ماهه در حوضه معرف کسیلیان استفاده شد. برای ارزیابی مدل ارائه شده، از چهار سال آبی برای واسنجی و از چهار سال آبی دیگر برای صحت سنجی مدل استفاده گردید. معیار نش-ساتکلیف به عنوان تابع هدف در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت که نتایج حاصل در مرحله واسنجی و صحت سنجی همگی در محدوده خوب و قابل قبول واقع شد.

یکی از مهم ترین مباحث مهندسی رودخانه آبشستگی موضعی در تکیه گاه های پل است که به صورت گسترده ای در شش دهه گذشته مورد مطالعه قرار گرفته است. دلیل این امر تخریب اکثر پل ها به دلیل آبشستگی موضعی اطراف پایه و تکیه گاه آن ها می باشد و نه به دلیل سازه ای. از این رو یافتن راهکاری برای کاهش عمق آبشستگی از اهمیت خاصی برخوردار است. در روشﻫ ﺎ ی ﺗ ﻐ ﯿ ﯿ ﺮ دﻫ ﻨ ﺪ ه اﻟ ﮕ ﻮ ی ﺟ ﺮ ﯾ ﺎ ن، ﮐ ﻨ ﺘ ﺮ ل آﺑ ﺸ ﺴ ﺘ ﮕ ﯽ ﺑ ﻪ وﺳ ﯿ ﻠ ﻪ ﮐ ﺎ ﻫ ﺶ ﻗ ﺪ رت ﺟ ﺮ ﯾ ﺎ ن های موثر در آبشستگی ﺻ ﻮ رت ﻣ ﯽ ﮔ ﯿ ﺮ د. از جمله اﯾ ﻦ روشﻫ ﺎ ﻣ ﯽ ﺗ ﻮ ان ﺑ ﻪ زبری های موضعی اﺷ ﺎ ره ﮐ ﺮ د. در این تحقیق که آزمایشات در شرایط آبشستگی آب-زلال و بر روی تکیه گاه نیم دایره ای انجام شد، اثر زبری های موضعی در عمق های مختلف و فواصل متفاوت و با ضخامت ثابت، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این زبری ها در کاهش عمق آبشستگی و همچنین تأخیر در روند آبشستگی موثر بوده است. به طوری که وجود یک مقدار بهینه برای فاصله بین زبری ها سبب افزایش عملکرد زبری ها شده است. همچنین در بهینه ترین فاصله بین زبری ها هر چه عمق زبری افزایش یابد موجب کاهش بیشتر عمق آبشستگی و تأخیر بیشتر در روند آن خواهد شد.

امروزه تغییراقلیم در مدیریت منابع آب، یکی از چالش های اصلی می باشد. این مطالعه با هدف شبیه سازی عملکرد بخش کشاورزی دشت هشتگرد، تحت تأثیر عدم قطعیت تغییراقلیم در دوره آتی (2049-2020 میلادی) انجام گرفته است. بدین منظور از خروجی های 19 مدل AOGCMs، تحت چهار سناریوی انتشار RCP2. 6، RCP4. 5، RCP6. 0 و RCP8. 5 استفاده شد. به منظور کمی سازی عدم قطعیت، در تخمین تغییرات دما و بارندگی، تحت تأثیر تغییراقلیم، خروجی های 19 مدل AOGCMs به روش مقایسه میانگین دما و بارش (MOTP) وزن دهی شدند. برای بررسی اثرات تغییراقلیم بر تولید پتانسیل، طول دوره رشد، نیاز آب آبیاری و بهره وری آب پتانسیل، چهار محصول غالب (گندم، جو، ذرت و یونجه) دشت هشتگرد، از رویکرد AEZ استفاده گردید. پردازش سناریوهای اقلیمی نشان داد درجه حرارت سالانه به طور متوسط در دوره آتی تحت سناریوهای RCP2. 6، RCP4. 5، RCP6. 0 وRCP8. 5 به ترتیب 34/1، 69/1، 52/1 و 81/1 درجه سلسیوس نسبت به دوره پایه افزایش می یابد. نتایج حاکی از عدم روند منظم صعودی یا نزولی در تغییرات ماهانه بارندگی است. هم چنین نتایج نشان داد طول دوره رشد و تولید پتانسیل محصولات کشاورزی در اثر تغییراقلیم در دوره آتی کاهش خواهد یافت که حداکثر کاهش طول دوره رشد برای گندم، جو، ذرت و یونجه به ترتیب 14، 12، 19و 12 روز و حداکثر کاهش در تولید گندم، جو، ذرت و یونجه به ترتیب 2/10-، 1/12-، 15-و 1/8-درصد می باشد. نیاز آب آبیاری محصولات مورد مطالعه نیز، تحت تأثیر تغییراقلیم افزایش خواهد یافت. حداکثر افزایش نیاز آب آبیاری تحت تأثیر تغییراقلیم، برای گندم، جو، ذرت و یونجه به ترتیب 16، 21/17، 26 و 20 درصد می باشد. همچنین کاهش تولید محصول پتانسیل و افزایش نیاز آب آبیاری در اثر تغییر اقلیم، موجب کاهش بهره وری آب پتانسیل خواهد شد. حداکثر کاهش بهره وری آب، برای گندم، جو، ذرت و یونجه به ترتیب 5/26-، 35-، 5/38-و 9/30-درصد می باشد.

زمانی که جریان غلیظ زیرگذر در سیالی با لایه بندی چگالی حرکت می کند، با رسیدن به نقطه ی هم چگالی خود از بستر جداشده و به صورت میان گذر درون توده سیال پیرامون حرکت می کند. این نقطه که نقطه جداشدگی جریان غلیظ نامیده می شود، مرز بین جریان غلیظ زیرگذر و میان گذر می باشد. در این پژوهش با استفاده از یک مدل فیزیکی به بررسی آزمایشگاهی اثر تغییرات دبی، غلظت و شیب بر روی ارتفاع متوسط جریان غلیظ در نقطه جداشدگی پرداخته شد. تعداد 48 آزمایش در غلظت ها و دبی های مختلف در فلومی شیب پذیر انجام پذیرفت. بررسی نتایج نشان داد که ارتفاع متوسط بدنه جریان غلیظ در نقطه جداشدگی با افزایش دبی و شیب بستر، افزایش و با افزایش غلظت، کاهش می یابد. همچنین با استفاده از تحلیل ابعادی رابطه ای برای پیش بینی ارتفاع جریان غلیظ در نقطه جداشدگی استخراج شد.

پیش بینی جریان ورودی به مخزن سد، ابزاری اساسی در مدیریت بهینه منابع آب محسوب می شود. ضرورت ارتقاء دقت و بازه زمانی پیش بینی جریان، برای بخش کشاورزی که بزرگ ترین مصرف کننده آب محسوب می-شود، بارزتر می باشد. در این راستااستفاده از رویکردهای احتمالاتی برای پیش بینی های بلند مدت جریان و احتساب عدم قطعیت پیش بینی، توصیه شده است. هدف تحقیق حاضر ارائه مدلی برای پیش بینی احتمالاتی جریان ورودی به مخزن سد جیرفت می باشد. در این راستا با استفاده از رویکرد پیش بینی های گروهی جریان (ESP) و نیز به کارگیری مدل های شبکه عصبی مصنوعی (ANNs)، سناریوهای احتمالاتی جریان یک تا دوازده ماه آینده رودخانه هلیل پیش بینی گردید. بدین منظور با استفاده از داده های هواشناسی و هیدرولوژیکی حوضه رودخانه هلیل رود، پیش بینی های تجمعی جریان با مدل های ANN صورت گرفت و در ادامه از این پیش بینی ها برای ساخت سناریوهای احتمالاتی جریان با رویکرد ESP مصنوعی استفاده شد. نتایج نشان داد، با افزایش بازه زمانی پیش بینی، از مقیاس ماهانه تا سالانه، دقت نتایج، مقداری کاهش می یابد. همچنین از ترکیب مدل های ANN با رویکرد ESP مصنوعی، می توان سناریوهای احتمالاتی جریان را بخوبی پیش بینی نمود.

سازه های عمودی به طور گسترده در سراسر دنیا به منظور حفاظت از سواحل، برای موج شکن های نوع کیسونی و به شکل دیوار ساحلی مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از صفحه موج عمودی می تواند راه حل مؤثری برای حل مشکل اتلاف انرژی موج زمانی که امکان به کارگیری سازه توده سنگی شیب دار وجود ندارد، باشد. در این مطالعه، فشار وارد بر جانمایی های متفاوت صفحه موج ترکیبی تحت تابش امواج منظم به صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. صفحه موج یک دیوار نفوذپذیر است که از بالای سطح آب تا سطح بستر گسترش یافته است. فاصله بین لوله های سازه شرایط تبادل آب دریا، انتقال رسوب و عبور ماهی ها را فراهم می کند. نتایج این مطالعه امکان طراحی بهتر سازه های عمودی را ایجاد می کند. آزمایش-هانشان داد که فشار بی بعد ناشی از برخورد موجمنظم با صفحه موج با کاهش عمق آب نسبی و افزایش عمق جانمایی افزایش می یابد. این افزایش در اثر افزایش عمق جانمایی در بیش ترین حالت برای سازه ترکیبی 2/3-5 حدود 52 درصد و برای سازه ترکیبی 2/3-4 حدود 47 درصد می باشد. هم چنین تأثیر تغییر عمق جانمایی بر دامنه فشار بیش تر از تغییر قطر استوانه های سازه می-باشد.

یکی از روش های بررسی عکس العمل حوضه های آبخیز به بارش های محتمل، فرسایش و رسوبگذاری در مخازن استفاده از مدل های هیدرولوژیکی به عنوان ابزاری کارآمد برای شبیه سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی می باشد. تغییرات اقلیمی نیز در سال های اخیر باعث دگرگونی وضعیت منابع آبی جهان و به تبع آن تغییر بر رواناب رودخانه ها، محیط زیست، آب شرب و کشاورزی شده است. از این رو در این تحقیق تأثیر پدیده تغییر اقلیم بر رواناب سطحی حوضه آبریز محمدآباد استان گلستان در دوره 2040-2011 میلادی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور ابتدا مدل بارش-روانابIHACRESبرای منطقه مورد مطالعه در دوره مشاهداتی (2010-1982) واسنجی گردید؛ سپس بر اساس نتایج مدلHadCM3تحت سناریوهایA1B، A2 وB1، مقادیر دما و بارش برای دوره آتی 2040-2011 با استفاده از مدلLAES-WG ریزمقیاس شده و به منظور شبیه سازی رواناب حوضه به مدل IHACRESمعرفی گردید. در تعیین ارزیابی مدل IHACRES از معیارهای عملکرد، شامل ضریب نش (NS)، ضریب تعیین (R2) و معیارهای خطای Bias و RMSE استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر این معیارها توسط مدل در دوره واسنجی به ترتیب0/50، 0/50، 0/12 و 0/85 و در دوره صحت سنجی 0/49، 0/46، 0/11 و 0/95 می باشد. در نهایت نتایج حاصل از پیش بینی رواناب در دوره های اقلیمی آتی نشان می دهد که مجموع متوسط تغییرات رواناب سالانه درازمدت در دوره 2040-2011 به میزان 72/1 مترمکعب بر ثانیه در سناریوی A1B، 86/4 متر مکعب بر ثانیه در سناریوی A2 و 25/0 متر مکعب بر ثانیه در سناریوی B1 نسبت به دوره 2010-1982 کاهش خواهد یافت.

تخمین دقیق تبخیر-تعرق مرجع برای مدیریت منابع آب و طراحی سیستم های آبیاری به خصوص در نواحی خشک و نیمه خشک ضروری می باشد. در این تحقیق، عملکرد پنج مدل مختلف رابطه والیانتزاس در برآورد تبخیر-تعرق مرجع مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور از داده های هواشناسی هفت ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور شامل ارومیه، سلماس، مهاباد، تکاب، تبریز، سراب و مراغه استفاده گردید و مقادیر تبخیر-تعرق مرجع روزانه توسط روش فائو-پنمن-مانتیث (به عنوان روش استاندارد) برآورد شد. سپس همین مقادیر با استفاده از مدل های مختلف رابطه والیانتزاس برآورد شد. با استفاده از شاخص های آماری ضریب تعیین (R2) و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) برای نتایج دوره های سالانه، فصلی و ماهانه، دقت روش های به کار رفته مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش والیانتزاس 2(Rs, T, RH, U) دقیق-ترین مدل در تخمین ETo در منطقه مورد مطالعه می باشد. به طوری که متوسط مقادیر شاخص های آماری R2و RMSE برای روش مذکور به ترتیب 984/0 و 512/0میلی متر بر روز برای دوره سالانه حاصل شد. همچنین نتایج حاکی از عملکرد نسبتاً ضعیف روش والیانتزاس5 (Rs, T) با متوسط مقادیر شاخص های عملکرد به ترتیب 891/0 و 228/1 میلی متر بر روز برای شاخص های فوق بود. در دوره های فصلی و ماهانه نیز مدل والیانتزاس2 (Rs, T, RH, U) بهترین برآورد EToرا در ایستگاه های مورد مطالعه ارائه داد.

شناخت ویژگی های هیدرولیکی خاک برای حل بسیاری از مسائل مدیریتی در کشاورزی و محیط زیست ضروری است. کیفیت آب بر روی هدایت هیدرولیکی خاک تأثیرگذار است. هدف این پژوهش، ارزیابی تأثیر شوری بر هدایت هیدرولیکی خاک برآوردشده به روش مدل سازی معکوس به کمک داده های نفوذ تجمعی خاک است. در این تحقیق، سه سطح شوری آب 1/1، 2/2 و 8/5 دسی زیمنس بر متر به کار برده شد. برای شبیه سازی معکوس پارامترهای هیدرولیکی خاک از مدل شبیه سازی HYDRUS-1Dاستفاده شد. با توجه به نتایج، سطوح شوری به کار رفته در این پژوهش تأثیر معنی داری روی نفوذپذیری و هدایت هیدرولیکی خاک نداشت. مقادیر ضریب تعیین R2برای شوری آب 1/1، 2/2 و 8/5 دسی زیمنس بر متر به ترتیب برابر 75/0، 85/0 و 82/0 به دست آمد که نشان دهنده ی وجود همبستگی خوب بین مقادیر نفوذ تجمعی خاک اندازه گیری و شبیه سازی شده توسط مدل سازی معکوس می باشد. بین مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده ی هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک نیز تطابق بسیار خوبی وجود داشت.

روابط هندسه هیدرولیکی در قالب عرض مقطع پر، عمق متوسط مقطع پر، سرعت متوسط جریان و شیب طولی بستر، شکل رودخانه را توصیف می کند. هدف اصلی این مطالعه، به دست آوردن تحلیلی روابط هندسه هیدرولیکی بازه ای در پیچان رودها با در نظر گرفتن جریان ثانویه می باشد. ابتدا مبانی و مفهوم هندسه هیدرولیکی گفته شده و در ادامه به صورت تحلیلی با استفاده از چهار معادله پیوستگی جریان، مقاومت جریان، تابع شیلدز و رابطه جریان ثانویه، روابط هندسه هیدرولیکی به دست آمده است که متغیرهای مستقل شامل دبی جریان، اندازه ذرات رسوبی و بار رسوبی بستر و متغیرهای وابسته شامل عمق متوسط، عرض، سرعت متوسط جریان و شیب طولی بستر می باشد. واسنجی مدل نشان دهنده تطابق نسبتاًخوب مقادیر اندازه گیری شده و محاسباتی می باشد. در هر صورت اختلافاتی نیز وجود دارد که به دلیل فرضیات مدل می باشد. در انتها حساسیت سنجی مدل صورت گرفته تا مشخص شود که مدل نسبت به چه پارامتری حساس تر می باشد.

مصرف آب شور با توجه به محدودیت شدید منابع آب غیرشور به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، برای تداوم کشاورزی اجتناب ناپذیر است. این تحقیق در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار شوری آب آبیاری معادل 3/0، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و سه تکرار روی نهال های کُنار گونه Ziziphus spina-christi انجام شد. میزان شوری عصاره اشباع خاک، تعداد برگ، ماده تر و خشک ریشه، ماده تر و خشک اندام هوایی، نسبت اندام هوایی به ریشه و مقدار نسبی آب در اندام هوایی گیاه اندازه گیری شدند. شوری آب آبیاری در سطح احتمال یک درصد، اثر معنی دار بر شوری خاک و صفات ریشه و اندام هوایی گیاه داشت. نتایج نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری از 3 به 6 دسی زیمنس بر متر، ماده تر و خشک ریشه به ترتیب با 4/34 و 5/30 درصد کاهش معنی دار و ماده تر و خشک اندام هوایی به ترتیب معادل 7/9 و 6/3 درصد کاهش یافتند. تمام صفات ریشه و اندام هوایی گیاه هنگام رسیدن شوری آب آبیاری از 6 به 9 دسی زیمنس بر متر کاهش معنی دار در سطح احتمال یک درصد داشتند. در شوری آب 9 دسی زیمنس بر متر، مقدار کاهش ماده تر و خشک ریشه به ترتیب 5/47 و 9/40 درصد و مقدار کاهش ماده تر و خشک اندام هوایی به ترتیب 5/31 و 6/19 درصد بود. توابع تولید شوری آب-ماده خشک اندام هوایی به صورت پنج معادله خطی، درجه دوم، درجه سوم، لگاریتمی و نمایی برآورد شدند. معادله درجه سوم با بیشترین ضریب تعیین تعدیل شده و کارایی مدل سازی و کمترین مقدار حداکثر خطا، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و ضریب جرم باقی مانده دارای دقت برازش بیشتر از سایر معادله های بود.

آبگیرهای افقی از جمله سازه های هیدرولیکی هستند که برای آبگیری از رودخانه ها و مخازن سدها به منظور تأمین آب شرب و یا اهداف صنعتی نصب می گردند. عمق استغراق جریان در دهانه های ورودی این آبگیرها می تواند منجر به تشکیل جریان گرداب شود. وقوع جریان گردابی در نتیجه اندرکنش بین عوامل مختلف باعث ایجاد مشکلاتی از جمله لرزش و ورود هوا به تأسیسات وابسته شده و کاهش ضریب تخلیه جریان را به همراه دارد. بررسی ها نشان می دهد که عمق استغراق بحرانی در دهانه های آبگیر علاوه بر مشخصات هندسی دهانه آبگیر، به شدت آشفتگی و میزان تغییرات لحظه ای خصوصیات جریان نیز وابستگی شدید نشان می دهد. در این مقاله تلاش شده است تا با تلفیق نتایج آزمایشگاهی مختلف، دامنه تأثیر پارامترهای مؤثر بر تخمین عمق استغراق بحرانی در آبگیرهای افقی منشعب از مخازن گسترش یافته و در نهایت با اعمال اثر وزن کلیه عوامل هیدرولیکی و هندسی، رابطه ای غیر خطی برای تخمین عمق استغراق بحرانی معرفی گردد. نتایج حاصل از مدل پیشنهادی با مدلYildirim و معادله پیشنهادی Gurbuzdal، شبکه عصبی مصنوعی و برنامه سازی ژنتیک مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که هرچند نتایج حاصل از شبکه عصبی مصنوعی و برنامه سازی ژنتیک از دقت بالاتری نسبت به معادله های پیشنهادی توسط محققین قبلی و تحقیق جاری برخوردارند ولی در بین معادله های ارائه شده، سازگاری بهتری بین رابطه پیشنهادی و نتایج آزمایشگاهی ذکر شده وجود دارد.

سرریزهای پلکانی از جمله سازه های هیدرولیکی هستند که به دلیل اتلاف زیاد انرژی جریان، نقش مهمی در کاهش ابعاد حوضچه آرامش پایین دست سدها و در نتیجه طراحی اقتصادی آن ها دارند. مطالعه و بررسی خصوصیات هیدرولیکی جریان روی این سرریزها مورد توجه طراحان سد در دهه های اخیر بوده است. استفاده از مدل های فیزیکی و بررسی آزمایشگاهی الگوی جریان بر روی سرریزهای پلکانی مستلزم صرف زمان و هزینه زیاد می باشد و مدل های ریاضی می توانند کمک شایانی به شناخت الگوی جریان بر روی این سازه ها کنند. در این پژوهش ابتدا نتایج خروجی مدل فلوئنت برای شبیه سازی تراز سطح آب، پروفیل سرعت و فشار بر روی سرریز پلکانی با داده های آزمایشگاهی مورد مقایسه قرار گرفت. حداکثر خطای مطلق در محاسبه تراز سطح آب سه میلی متر و ریشه دوم میانگین مربعات خطا در شبیه سازی پروفیل سرعت و فشار به ترتیب 15/0 و 72/0 می باشد. پس از صحت سنجی مدل به بررسی تأثیر دبی و شیب پله ها بر خصوصیات هیدرولیکی جریان پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان می دهند، حداکثر فشار که بر روی قسمت افقی پله ها اتفاق می افتد با افزایش دبی عبوری از سرریز پلکانی افزایش، اما حداقل فشار که در بخش عمودی پله ها رخ می دهد مقداری کاهش می یابد. بنابراین احتمال کاویتاسیون در دبی های زیاد و در قسمت عمودی پله ها بیشتر است. براساس نتایج این پژوهش، میزان استهلاک انرژی در جریان غیر ریزشی با افزایش شیب کف پله ها بدلیل افزایش تلاطم و بزرگ شدن گردابه ها افزایش می یابد اما ازدیاد شیب پله ها تأثیر چندانی بر الگوی توزیع فشار انرژی ندارد. با استفاده از داده های آزمایشگاهی و نتایج خروجی از مدل فلوئنت برای محاسبه استهلاک انرژی در سرریزهای پلکانی شیبدار رابطه ای ارائه شد که متوسط خطای آن حدود 1/3 درصد می باشد.

تالاب ها یکی از با اهمیت ترین اکوسیستم های طبیعی کره زمین هستند. منطقه شکار ممنوع و تالاب قره-قشلاق از مهم ترین و بزرگ ترین تالاب های اقماری دریاچه ارومیه و یکی از مناطق مهم پرندگان IBA در دنیا می باشد. اما متأسفانه در سال های اخیر باتوجه به فعالیت-های مخرب انسانی با مخاطرات فراوانی مواجه شده است. این پژوهش علمی-کاربردی با هدف ارائه برنامه راهبردی توسعه حفاظت محیط زیست تالاب قره قشلاق با درنظر گرفتن شرایط و عوامل داخلی و خارجی حاکم بر منطقه و با استفاده از مدل تحلیلی SWOT به انجام رسید. بدین منظور ابتدا عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدات) محیط تحت بررسی، پس از بازدید میدانی و تکمیل پرسش نامه توسط جامعه آماری و همچنین خبرگان منطقه شناسایی شدند و سپس در قالب جدول-های ارزشیابی عوامل داخلی (IFE) و ارزشیابی عوامل خارجی (EFE) نمره دهی و وزن دهی گردید. به منظور وزن دهی عوامل داخلی و خارجی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار EXPERT CHOICE11 بهره گیری شد که ضریب ناسازگاری در تمام مراحل وزن دهی کمتر از 1/0 می باشد. همچنین بر اساس نتایج ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی راهبردهای مناسب تدوین و در نهایت با استفاده از ماتریس (QSPM) راهبردها نمره دهی و ارجحیت آن ها تعیین گردید. طبق نتایج به دست آمده 9 عامل قوت و 12 عامل ضعف به عنوان عوامل داخلی و 6 عامل فرصت و 11 عامل تهدید به عنوان عوامل خارجی شناسایی شدند. بر اساس نتیجه ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی موقعیت راهبرد تدافعی پیشنهاد شد. از بین 9 راهبرد تدافعی پیشنهادی راهبرد دوم (WT2)، یعنی «راهبرد تدوین برنامه راهبردیزیست-محیطی به منظور پایش کیفیت و کمیت آب تالاب و کنترل انواع آلودگی ها و تغییرات کاربری اراضی» با کسب بالاترین امتیاز 764/2 به عنوان اولین اولویت برنامه ریزی راهبردی مهم برای حفاظت این منطقه حاصل شد. بنابراین مدیریت منطقه پیش از هر اقدامی می باید نسبت به ایجاد زمینه های توسعه رویکرد حفاظت در منطقه بر اساس تدوین برنامه راهبردی زیستمحیطی، برنامه ریزی اساسی نماید.