توسعه آموزش در علوم پزشکی
سال:1396 | دوره:10 | شماره:28 |تعداد مقالات:14

هدف آموزش پرستاری تربیت پرستارانی است که توان مراقبت از مددجویان را در محیط بالینی داشته باشند. یادگیری بالینی به عنوان بخش مهم و اساسی آموزش پرستاری می باشد (1). ...

زمینه و هدف: توزیع نامتقارن منابع دانش و فناوری در عصر جهانی شدن، و لزوم توسعه همگام با تحولات جهانی، موجب ورود ناگزیر دانشگاه ها به همکاری های علمی بین المللی (هعب) شده و ارزیابی راهبردی وضعیت موجود از الزامات حضور اثربخش در این عرصه است. لذا هدف این پژوهش، ارزیابی همکاری های علمی بین المللی دانشگاه های برتر ایران با رهیافت تحلیل SWOT است. روش بررسی : این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی-پیمایشی است. از طریق نمونه گیری طبقه‎ای نسبتی 432 عضو هیات علمی 12دانشگاه برتر متشکل از 4 دانشگاه جامع، 4 دانشگاه علوم پزشکی و 4 دانشگاه صنعتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزاز گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط متخصصان امر و با بازبینی همتایان تایید شد و پایایی آن (آلفای کرونباخ) برابر 0.816 محاسبه شد. تحلیل داده ها نیز به روش FBWM توسط نرم افزارهای لینگو و لیزرل صورت گرفت. یافته ها: افزایش حضور و تعامل محققان در همایش های بین المللی، وجود بسترهای مناسب توسعه بین المللی در دانشگاه ها، مهم ترین نقاط قوت، ناکافی بودن گرنت سالانه اساتید، عدم اشراف مدیران دانشگاه ها به هعب و تزلزل و تشتت در سیاست های هعب، مهم ترین نقاط ضعف، جوان بودن جمعیت کشور، رفع برخی تحریم ها، و اقبال جامعه جهانی به پذیرش ایران در کنسرسیوم های دانشگاهی بین المللی، مهم ترین فرصت ها، و رکود اقتصادی در بیشتر کشورها، فراهم نبودن زمینه های سیاسی برای هعب و گسترش ایران هراسی و اسلام هراسی در جهان، مهم ترین تهدیدها بودند. نتیجه گیری: دستیابی به بخش اعظمی از اهداف سند چشم انداز، برنامه های توسعه و نقشه جامع علمی کشور، مستلزم هعب بوده و این امر به شدت متاثر از شرایط خاص فرهنگی، سیاسی، مذهبی و بین المللی ایران است. دانشگاه های برتر کشور بایستی با ممیزی الزامات جامعه جهانی، حتی الامکان به استانداردهای آکادمیک بین المللی نزدیک شوند.

زمینه و هدف: ارزشیابی به عنوان یکی از عوامل موثر در شکل دهی چگونگی یادگیری دانشجویان در آموزش عالی شناخته شده و کیفیت پیامدهای یادگیری به کیفیت ارزشیابی بستگی دارد. اما از آنجا که عموما ارزشیابی با اضطراب امتحان همراه است می تواند بر عملکرد فرد در آزمون تاثیر منفی داشته باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر ارزشیابی تکوینی بر اضطراب امتحان دانشجویان است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی از نوع دو گروهی قبل و بعد است که بر روی 68 دانشجوی پرستاری انجام شد. در گروه تجربه، هر چهار هفته یک امتحان تکوینی برگزار گردید. در گروه کنترل، تنها امتحان پایان ترم برگزار شد. میزان اضطراب امتحان در دو نوبت قبل و بعد از مداخله در دو گروه با پرسشنامه پنتریچ و دی گروت اندازه گیری شد. در نهایت داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 16تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین و انحراف معیار اضطراب در گروه کنترل، قبل از مداخله (پیش آزمون) 18.08±5.63 و بعد از مداخله (پس آزمون) 24.96±2.37 بود که به طور معنی داری افزایش داشت (P=0.001). در گروه تجربه، میانگین و انحراف معیار اضطراب بعد از مداخله (13.72±3.31) نسبت به قبل از مداخله (18.08±5.56) کاهش معنی داری نشان داد (P=0.001). مقایسه میانگین نمره اضطراب امتحان دو گروه قبل از مداخله، اختلاف آماری معنی داری نداشت (P=0.87) اما این اختلاف بعد از مداخله معنی دار بود (P=0.001).نتیجه گیری: انجام ارزشیابی تکوینی می تواند به کنترل اضطراب امتحان دانشجویان کمک کرده و علاوه بر تاثیرات مهمی که بر یادگیری دانشجویان دارد، از پیامد منفی اضطراب بر عملکرد واقعی آنان در ارزشیابی پایانی جلوگیری کند.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان انگیزش تحصیلی و برخی عوامل مرتبط با آن در دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال تحصیلی 95-94 بود. روش بررسی: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و ازنظر جمع آوری داده ها توصیفی_ همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان بودند که تعداد آن ها در سال تحصیلی 96-95 برابر با 290 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 168 نفر محاسبه گردید و نمونه ها به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه انگیزش تحصیلی، عوامل شغلی و آموزشگاهی بود که روایی صوری و محتوایی آن ها توسط کارشناسان تایید گردید و ضریب آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی برای انگیزش تحصیلی 0.88، عوامل شغلی 0.71 و عوامل آموزشگاهی 0.76 به دست آمد. یافته ها: با تحلیل داده ها از طریق شاخص های آمار توصیفی و استنباطی، نتایج نشان داد که میانگین انگیزش تحصیلی دانشجویان از میانگین فرضی بالاتر بوده و در سطح نسبتا مطلوبی می باشد، همچنین رابطه معناداری بین انگیزش تحصیلی با وضعیت اقتصادی خانوار، معدل دانشگاه و عوامل شغلی وجود داشت (p<0.05). نتایج جدول رگرسیون نیز نشان داد که عوامل شغلی و معدل دانشگاه تبیین کننده معنادار انگیزش تحصیلی می باشند. نتیجه گیری: عوامل شغلی، معدل دانشگاه در وضعیت انگیزش تحصیلی دانشجویان تاثیرگذار بوده و تا حدودی می توانند انگیزش تحصیلی را پیش بینی نمایند.

زمینه و هدف: کارپوشه ازابزارهای مهم در آموزش وارزشیابی فراگیران می باشد. استفاده از کارپوشه منجر به کاهش فاصله بین تئوری وعمل می شود. هدف این مطالعه بازنگری درکارپوشه کارآموزی وکارورزی پرستاری سلامت جامعه بود. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی در پارادایم مدیریت آموزشی است که با هدف بازنگری در کارپوشه کارآموزی و کارورزی پرستاری سلامت جامعه در سال 1394 در دانشگاه علوم پزشکی قزوین انجام شد. ضمن انجام مطالعه کتابخانه ه ای در خصوص موضوع پژوهش، ازروش های متنوع جمع آوری اطلاعات استفاده شد. گویه های کارپوشه مذکور در معیار لیکرت پنج گزینه ه ای (کاملا ضروری-ضروری-تاحدی ضروری-ضروری نیست-غیرضروری) تنظیم شد. روایی صوری و محتوایی کارپوشه قبلی مورد بررسی قرار گرفت و تیم پژوهشی کوریکولوم درس پرستاری سلامت جامعه را بررسی و گویه های کارپوشه را بر اساس آن تنظیم کرد که منجر به تولید کارپوشه نهایی شد.این کارپوشه پس از تنظیم مجددا در اختیار گروه اعضای هیات علمی قرار گرفت و روایی صوری و محتوایی آن بررسی شد. یافته ها : پس از بررسی سرفصل جدید وزارت متبوع و نظرسنجی از گروه خبرگان اعضای هیات علمی مجموعه ه ای شامل 77 گویه جدید به دست آمد. از مجموع ده بخش کارپوشه نهایی، سه بخش، آموزش سلامت، مراقبت در منزل، و ارتباطات، در کارپوشه اولیه وجود نداشتند. کارپوشه نهایی در 10 بخش و مجموعا 142 گویه شد. نتیجه گیری : گویه هایی که مربوط به آموزش سلامت و ارتباطات است در کارپوشه فعلی بیشتر مورد تاکید قرار گرفته است. این موضوعات در کارپوشه های قبلی که مورد استفاده بود مورد توجه نبودند. توجه به این مهارت ها سبب ارتقای پرستاری جامعه نگر خواهد شد.

بخش مهمی از تحقیقات علوم اجتماعی، آموزشی و پزشکی، به طراحی و ارزیابی ابزارهای سنجش و اندازه گیری صفات و متغیرهای کیفی و انتزاعی، مرتبط است. دو جزء اساسی و مهم این گونه ابزارهای محقق ساخته، عبارتند از روایی و پایایی. در استفاده از این نوع ابزارهای تحقیق، کیفیت ارزیابی و تامین این دو ویژگی همواره به عنوان یک نگرانی مهم مطرح هستند. پژوهشگران قبل از انتشار نتایج مطالعات خود، ملزم به گزارش چگونگی ارزیابی کیفیت روایی و پایایی ابزارهای اندازه گیری هستند. اشاره دقیق به چنین خصوصیتی، قابلیت اظهار نظر درباره اعتبار و میزان صحت نتایج تحقیق و مقایسه با نتایج سایر مطالعات را فراهم می نماید. در صورتی که اعتبار و اعتماد ابزار تحقیق، مورد تردید قرار گیرد، ممکن است تلاش های محقق و منابع تحقیق، به هدر رود. هدف از نگارش این مطالعه، بیان اهمیت و جایگاه این دو ویژگی در تحقیقات مختلف از جمله علوم پزشکی و مراحل انجام روایی محتوا به دو روش کمی و کیفی، و دو روش رایج ارزیابی پایایی ابزارهای اندازه گیری، می باشد.

زمینه و هدف: فعالیت های پژوهشی زیر بنای توسعه کشور و ابزار پیشرفت علوم می باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع انجام پژوهش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان در دانشگاه در سال 1395 صورت گرفت تا با شناسایی موانع پژوهشی نقشی در پیشبرد اهداف توسعه ه ای داشته باشد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی، با جامعه پژوهش شامل 108 نفر از دانشجویان دانشکده های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی زنجان انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ه ای حاوی 4 بخش، اطلاعات دموگرافیک، انگیزه ای، موانع شخصی و سازمانی بود. نظرات دانشجویان با استفاده از پرسش نامه جمع آوری گردید و با استفاده از نرم افزار 24 spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: دانشجویان مورد مطالعه با نسبت جنسی 54.6 (مرد/زن) و میانگین سنی 24.04±1.77 سال بودند. عدم آشنایی کافی با اصول و روش های آماری، ناتوانی در آنالیز داده ها، ناتوانی در تفسیر داده ها و کمبود وقت و مشغله زیاد به ترتیب جز چهار مانع اصلی در حیطه موانع شخصی و عدم ارتباط با افراد فعال در امر پژوهش، وجود مقررات دست و پا گیر اداری در انجام فعالیت های پژوهشی، طولانی بودن مراحل تصویب طرح های پژوهشی و عدم درآمد کافی از محل پژوهش (نسبت به سایر فعالیت ها) موانع اصلی در حیطه موانع سازمانی بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله، آموزش های لازم در خصوص مدیریت زمان برای دانشجویان، ارتقا کیفیت کلاس های آمار و روش تحقیق در حیطه روش های آماری، تسهیل مراحل تصویب طرح های تحقیقاتی و بازنگری در روند تصویب و بودجه های پژوهشی در حیطه دانشجویی برای رفع موانع پژوهشی ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: یکی از موضوعات اساسی در ارزیابی کیفیت آموزش عالی میزان توجه به مهارت های مورد نیاز زمانی و مکانی است. این مطالعه با هدف بررسی میزان دستیابی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز به مهارت های عمومی قرن 21 انجام گرفت. روش بررسی : روش مطالعه توصیفی - مقطعی بود که 300 نفر از دانشجویان علوم پزشکی به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محمودی و مولا استفاده شد که روایی آن از طریق نظر متخصصان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (0.90) مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد میزان مهارت های عمومی قرن 21 دانشجویان علوم پزشکی در حیطه شناختی- مهارتی و حیطه عاطفی با توجه به میانگین نظری (3) در حد متوسط بوده (p<0.0001)، ولی در حیطه فرهنگی- اجتماعی از حد متوسط تا حدودی بالاتر بوده (p<0.0001) و از وضعیت مطلوبی برخوردار بودند. نتیجه گیری: میزان دستیابی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی به سطوح بالای حیطه شناختی و عاطفی مربوط به مهارت های عمومی قرن 21 توجه در حد متوسط بوده و برای دستیابی به وضعیت مطلوب، باید فرایند یاددهی – یادگیری و برنامه های درسی مورد بازنگری قرار گیرند.

زمینه و هدف: پاسخ گویی اجتماعی یک ویژگی مهم و اساسی در آموزش پزشکی است. علی رغم تشابه زیاد، کشورهای مختلف تلاش کرده اند بر اساس نظام ارایه خدمات سلامت و نیازهای جامعه خود، شایستگی های مناسب آموزش پزشکی را تعریف کنند. این مطالعه باهدف تبیین شایستگی های بالینی موردنیاز برای تربیت پزشکان عمومی در راستای تحقق پاسخ گویی اجتماعی طراحی گردید. روش بررسی: این پژوهش در سال 1396 با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. 14 نفر استاد و 5 نفر پزشک عمومی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و تجارب و دیدگاه های آنان تا رسیدن به مرحله اشباع اطلاعاتی مورداستفاده قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختارمند و برای تحلیل آن ها از رویکرد تحلیل محتوای قراردادی استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، شش طبقه اصلی تحت عناوین «توانمندی ارایه خدمات بالینی بر اساس رویکرد کل نگر»، «همکاری با تیم سلامت برای ارتقای سلامت و پیشگیری»، «نقش آفرینی در نظام سلامت»، «مهارت های ارتباطی»، «اخلاق و تعهد حرفه ای» و «تصمیم گیری در شرایط سخت» شناخته شد که در مجموع از 15 زیر طبقه حاصل شدند. نتیجه گیری: برای توسعه پاسخ گویی اجتماعی در آموزش پزشکی، دانشکده های پزشکی باید فارغ التحصیلانی را تربیت نمایند که به طور جدی در مورد سلامت جامعه فعال بوده و به اخلاق و رفتار حرفه ای، برقراری ارتباط موثر، کارگروهی، انجام مراقبت های اولیه و ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری ها در کل جامعه، متعهد باشند.

زمینه و هدف: سرقت علمی به عنوان یک پدیده در حال رشد، به حیثیت موسسات آموزشی و ارتباطات بین مدرس و فراگیر آسیب رسانده و سبب ایجاد موانعی جهت یادگیری می شود. این مطالعه باهدف اعتبارسنجی مقیاس سنجش نگرش به سرقت علمی انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه بر روی200 نمونه از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران درسال 1395 صورت گرفت. ابزار اولیه 29 سوالی از مطالعات قبلی اقتباس شده بودکه پس از کسب اجازه از نویسنده اصلی، به زبان فارسی ترجمه شد. سپس نمره تاثیر آیتم، شاخص روایی محتوی، نسبت روایی محتوی با قضاوت 10 متخصص، و روایی سازه آن با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مورد ارزیابی قرارگرفت. پایایی ابزار از نوع تجانس درونی به وسیله محاسبه آلفای کرونباخ و پایایی ثبات به کمک آزمون باز آزمون مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس شاخص ضریب تاثیر بالای 1.5 و شاخص روایی محتوای بالای 0.62 و نسبت روایی بالای 0.7، تعداد 22 سوال در ابزار حفظ شد. بر پایه تحلیل عاملی اکتشافی نیز تمامی این 22 سوال در ابزار باقی ماندند. با در نظر گرفتن ارزش ویژه بالای 1، چهار عامل" نگرش مثبت به سرقت علمی"، "نگرش منفی به سرقت علمی"، "هنجارهای نرمی"و "کنترل رفتاری درک شده" استخراج گردید. این مقیاس قادر به پیش بینی 55.847% از تغییرات کل مقیاس بود. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه شاهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی ابزار سنجش نگرش به سرقت علمی است که می تواند جهت ارزیابی نگرش دانشجویان در دانشگاه ها و سایر موسسات آموزشی مورداستفاده قرار گیرد.