مطالعات زبان فرانسه (REVUE DES ETUDES DE LA LANGUE FRANCAISE)
سال:1395 | دوره:8 | شماره:1 (پیاپی 14) |تعداد مقالات:6

عدم تبلور عنصر ترس از گذر زمان در ساختارهای تصویری آخرین رمان نویسنده ای که کلیه نوشته های پیشین او در سری بیست جلدی روگون- ماکار مملو از تصاویر زمانی (در معنای دوورانی آن) بوده و نیز اختصاص داستانی که بر خلاف قواعد حاکم بر ناتورالیسم، غایت شور و سرمستی عشق بی بدیل را در تولد نوزادی می داند که قرار است «منجی» و مسیح جهان نوین شود، ما را بر آن داشت تا مطالعه ساختارهای تصویری آخرین رمان از این مجموعه را به دقت مورد بررسی قرار داده و از پی آن در صدد ردیابی جهت گیری نهایی نظام تخیلی نویسنده، یعنی امیل زولا، در رویارویی با عنصر مرگ و ترس از گذر زمان باشیم. این حقیقت که عناصر ترس در نوشته های پیشین زولا بدون ایجاد هیچ ردپا یا نشانی از خود، به یکباره از ساختارهای تصویری عالم داستانی دکتر پاسکال رخت بربسته اند نشان از تغییر نوع ذهنیت و جهان بینی نویسنده در رویارویی با دنیای پیرامونی خود و به خصوص عنصر زمانمندی در معنای فلسفی آن دارد. در این مقاله در نظر داریم تا روند تغییر این نوع نگرش در جهان بینی را در چهارچوب تغییرات صورت گرفته در نظام ساختهای تصویری رمان پی گیری کنیم. این تغییرات در چه جهتی است؟ نظام تخیلی نویسنده به چه صورت توانسته است ردپای مرگ و ترس از گذر زمان را از تاروپود عالم داستانی خود پاک کند؟ تبلور کدام دسته از کهن الگوها یا ساختارهای تصویری توانسته اند جایگزین عناصر تصویری ترس و مرگ شوند و حرکت ساختارهای تصویری ذهن را به سمت تناوب هارمونیک و پایدار نظام تخیلی تسهیل کنند؟ اینها جمله سوالاتی هستند که ما در طول این مقاله و با تکیه بر ابزارهای تحلیلی که مکتب گرونوبل در اختیار ما قرار داده به آن ها پاسخ خواهیم داد.

دراین مقاله مجموعه داستان سه قطره خون صادق هدایت را مورد مطالعه قرار می گیرد. هدایت که نویسنده ای در حاشیه جامعه به نظر می رسد، جزء نویسندگان مدرن ایرانی شناخته شده است. در این تحقیق به مطالعه تصاویر عنصر خاک در سه قطره خون هدایت می پردازیم که به فراوانی در رویاپردازی های شخصیت های این اثر دیده می شوند. دراین مقاله، نشان خواهیم داد که چگونه نگاه و تخیل نویسنده منجر به رویا پردازی هایی تابع این عنصر شده و به خلق تصاویری انجامیده که بیانگر روحیات درونی شخصیت های داستان می باشند و با مطالعه تخیل نویسنده از طریق تصاویر بوجود آمده و رویا پردازی موجود بر روی عنصر خاک، تمایلات ناخودآگاه و رویا پردازی های را که مدام در خودآگاه نویسنده آشکار می شود، مورد مطالعه قرار خواهیم داد. برای دستیابی به این هدف، از روش نقد باشلار بهره خواهیم برد، بر این اساس، تصاویر ادبی بر روی عنصر خاک راهگشای شناخت تخیل هدایت خواهند بود. هدف مطالعه، تصاویری است که برخاسته از نوعی تشویش و نگرانی نزد این نویسنده می باشد با مطالعه این تصاویر نشان خواهیم داد که چگونه تخیل نویسنده دست به رویاپردازی هایی می زند تا با حس نگرانی و ترس از مرگ مقابله کند.

در فرآیند ترجمه آثار ادبی، موانع فرهنگی از مهمترین مشکلاتی است که بر سر راه مترجم قرار دارند، از آن روی که کنش ترجمه حرکت از زبان و فرهنگ به زبان و فرهنگ دیگر است. فعالیت مترجم، آثار ادبی کنشی بینافرهنگی دانسته می شود و وجوه فرهنگی مستتر در متون ادبی، پیچیدگی های بسیاری در برابر مترجم قرار می دهند. هدف از این پژوهش، مطالعه مسائل فرهنگی در ترجمه و روشهای مواجهه با تفاوتهای فرهنگی دو متن است. بدین منظور، رمان مشهور گوستار فلوبر با نام مادام بوواری انتخاب گردید تا مطالعه مقابله ای از ترجمه فارسی صورت گیرد. تلاش ما بررسی چگونگی انتقال فرهنگی از سوی مترجم در متون ترجمه شده از این رمان است. در مقاله پیش روی، به بررسی موانعی خواهیم پرداخت که حاصل وجوه فرهنگی موجود در رمان مادام بواری است و در این بررسی نگاهی داریم به دو ترجمه قابل اعتنای موجود فارسی از این رمان، ترجمه هایی که توسط محمد قاضی و مهدی سحابی صورت پذیرفته است.

روسکن، فیلسوف هنر، توجه پروست را برای اولین بار به آثار هنری جلب کرد. با بازدید از موزه های لاهه، پروست شیفته نقاشان هلندی شد. ورمیر، نقاش مورد علاقه پروست در کتاب طرف خانه سوان است. هر اثر پروست موزه ای است که در آن نقاشی رئالیست، کلاسیک و امپرسیونیست مشاهده می شود. پروست از احساس واقعیت گرایانه نقاشان رئالیست تاثیر گرفت. درواقع، پروست به دنبال واقعیت و ارائه شخصیت های واقعی در آثار هنری و لذت بردن از این آثار بود. شباهت پرتره در این نقاشی ها با پرتره های شخصیت های پروست شگفت انگیز است. پروست از امپرسیونیست قرن نوزدهم نیز تاثیر گرفت. او در آثار خود مانند نقاش امپرسیونیست زمان خود، رنگ ها، طبیعت و به ویژه توصیفات چشم اندازهای مناطق مختلف را ترسیم کرد. با آنکه از بیماری خود رنج می برد، مانند یک نقاش به دنبال امید و شادی بود. پروست شادی را در نقاشی کردن یافت. او در آثار خود، دوستان، مناظر، شهرها و مردم اطراف خود را با نبوغی عجیب به تصویر می کشد. پرسش اساسی در این مقاله، تاثیر هنر نقاشی در رمان مارسل پروست به عنوان نویسنده است.

مطالعه بیرونی ترین بخش متن، پاراتکست، به ندرت مورد توجه پژوهش و نقد ادبی واقع شده است. دامنه این مبحث که از «عنوان» اثر شروع و تا «اطلاعات پشت جلد کتاب» گسترش می یابد موضوع کامل کتابی به نام نقاط شروع (1987) از ژرار ژنت است. علی رغم اینکه دستاوردهای «نظری» این کتاب از زمان چاپ تا کنون مرجع انکارناپذیری برای نقد ادبی فراهم کرد در عین حال، این اثر در حوزه «تحلیل کاربردی» تاثیر و اقبال قابل توجهی نیافته است. مطالعه حاضر به موضوع عناصر بیرون متنی آغازین در درام تاریخی مرگ یزدگرد، اثر بهرام بیضایی خواهد پرداخت. «عنوان»، «پیش نگاشت» و «توضیحات صحنه» ای پیشاکنشی، سه عنصر بیرون متنی ای خواهند بود که در اثر ذکر شده مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. فرضیه مطالعه حاضر بر این است که «پیش متن» های اثر حاضر، عناصر زیبایی شناختی و ایدیولوژیکی کافی جهت دریافت فرم و محتوا به خواننده خاص، ارایه می کند. «پیش متن» فراتر از نقش ابتدایی معرفی گر اثر رفته وخود همچون چکیده تمام گوی اثر عمل خواهد کرد.

قرن پنجم و ششم هجری را به درستی می توان «عصر طلائی قصه ها» نامید. زیرا در این دو دوره تمام تلاش ها و سبک های عرفانی قرون پیشین در قالب قصه در آثار فارسی نویسندگان عارف جمع شده است. شکی نیست که قصه ها از تعالیم نویسندگان عرفانی جدا نیستند. اما چرا آثار عرفانی دارای قصه های بسیاری است؟ نقش دقیق این قصه ها در ساختار این متون چیست؟ یک بررسی طاقت فرسا و طولانی بر روی این متون عرفانی نشان می دهد که هدف نویسندگان نه تنها نگارش و نوشتن این آثار بوده است، بلکه در صدد آن بوده اند تا آنها را به عنوان ابزار تعلیمی و آموزشی در شکل قصه بیان کنند. از طرف دیگر آنها قصد داشته اند تا تجربیات خودشان را با زبانی سمبلیک در آثار خودشان توضیح دهند. در واقع، قصه های قرن پنجم و ششم (11 و 12 میلادی) زبان خاص خود را ایجاد نمود واهداف و ویژگی های خاصی را نشان می دهند. بررسی دقیق ارتباط بین قصه های عرفانی و تفکر عرفانی بطور واضح نشان می دهند که نویسندگان این متون در فکر هدایت انسان ها به سمت حقایق باطنی بوده اند.