برنامه ریزی فضایی
سال:1394 | دوره:5 | شماره:3 (پیاپی 18) |تعداد مقالات:6

پدیده بلندمرتبه سازی در شهرهای بزرگ جهان درنتیجه رواج اندیشه مدرنیسم در معماری و شهرسازی گسترش یافت و در همراهی با رشد جمعیت، کمیابی زمین و مشکلات توسعه افقی در شهرها رواج پیدا نمود، بنابراین، مکان یابی این ساختمان ها در فضاهای شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر تلاش می نماید تا عوامل موثر بر مکان یابی ساختمان های بلندمرتبه را در محیط های شهری با کمک روش های تصمیم گیری چندمعیاره معرفی و نسبت به شناسایی پهنه های مناسب برای استقرار این ساختمان ها در منطقه 9 شهرداری مشهد اقدام نماید.این پژوهش بر تحلیل نتایج مدل پرکاربرد تحلیل شبکه ای (ANP) و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استوارشده است، به طوری که داده ها و اطلاعات پژوهش از طریق 25 نفر از کارشناسان خبره به صورت پرسشنامه ای گردآوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که در روش ANP، معیارهای سازگاری و قیمت زمین با ضریب 0.143 در رتبه اول و سرانه خدمات و تراکم جمعیت در رتبه دوم قرار دارند. درحالی که درروش AHP، فاصله از گسل با ضریب 0.255 در رتبه اول و شیب اراضی با ضریب 0.234 در رتبه دوم قرارگرفته است. پس از تهیه نقشه پهنه بندی عرصه های مناسب برای احداث ساختمان های بلندمرتبه، فضایی بین 439 تا 449 هکتار به ترتیب در روش ANP و AHP کاملا مناسب تشخیص داده شده است. در پایان از بین هشت ساختمان بلندمرتبه در حال احداث در منطقه موردمطالعه، بنا بر روش ANP هیچ کدام در پهنه های کاملا مناسب قرار نگرفته اند، درحالی که در روش AHP دو ساختمان آرمیتاژ و مانیا در پهنه کاملا مناسب قرار گرفته اند.

در سال1377 دهیاری ها به منظور اداره امور روستاهای کشور تشکیل شدند که اقدام مناسبی برای تحول مدیریت و توسعه روستاهای کشور بود. این نهاد نوپا به رغم برخی مشکلات و نارسائی ها، موفقیت هایی نیز در مدیریت امور روستا داشته است. بدین لحاظ ارزیابی عملکرد دهیاری ها از ابعاد گوناگون و با روش ها و مدل های متعدد سهم درخور توجهی در بهبود و ارتقاء نقش، جایگاه و عملکرد آن ها دارد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از مدل شکاف به ارزیابی کیفیت خدمات دهیاری ها می پردازد. بدین منظور با تکیه بر مبانی نظری و وظایف دهیاری ها، 32 گویه در ابعاد رفتاری، کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی تعریف شد. محدوده بررسی، دهیاری های 10 روستا از دهستان میان دربند شهرستان کرمانشاه است. جامعه آماری شامل 4716 سرپرست خانوار روستایی ساکن روستاهای مذکور و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر 360 نفر و روش نمونه گیری تصادفی بوده است. ابزار بررسی پرسشنامه خانوار روستایی است که روایی آن توسط متخصصان موضوعی و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ تائید شد (مقدار آلفا در تمام ابعاد بیش از 0.751). نتایج بررسی نشان داد که در تمام ابعاد مذکور، کیفیت خدمات دهیاری ها اندک بوده و شکاف بین ادراک و انتظار روستائیان به ویژه در بعد اقتصادی بیش از سایر ابعاد است. همچنین مشخص شد بین متغیرهایی چون کیفیت رفتار دهیار، سن دهیار و شرکت وی در دوره های آموزش ضمن خدمت باکیفیت خدمات دهیاری در ابعاد گوناگون، ارتباط مثبت قابل تائید است. علاوه بر این ازنظر عواملی چون سطح تحصیلات دهیار، شغل دوم و نوع حضور وی در روستا تفاوت معناداری در کیفیت خدمات دهیاری ها مشاهده شد. بر این اساس در جهت بهبود کیفیت خدمات دهیاری ها و افزایش رضایت روستائیان، مواردی نظیر تمهید هماهنگی ها و همکاری های بین بخشی و سازمانی و توجه به مولفه های رفتار سازمانی، تجربه، تحصیل و آموزش ضمن خدمت پیشنهاد شد.

بیماری های قلبی عروقی شایع ترین علت مرگ و میر و مهم ترین عامل ازکارافتادگی در بیشتر کشورها و همچنین ایران هستند. عوامل مختلفی در ابتلا و تشدید این بیماری دخیل هستند که شرایط جوی و تغییرات آن ازجمله استرس گرمایی یکی از علل تشدید آن به شمار می رود. در این پژوهش آمار بیماری های قلبی عروقی از سال1387 تا 1391 از بیمارستان شهید محمدی بندرعباس و داده های هواشناسی از سال 1366تا 1391 از اداره کل هواشناسی استان هرمزگان جمع آوری شده است. با استفاده از شاخص استرس گرمایی که ترکیبی از حداکثر رطوبت نسبی و حداکثر دمای مطلق روزانه است و همچنین رگرسیون به بررسی وضعیت استرس گرمایی شهر بندرعباس پرداخته شده است. در ادامه ارتباط آن با مراجعات قلبی عروقی از طریق همبستگی پیرسون بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که استرس گرمایی شهر بندرعباس در هر دهه 1.7 درجه فارنهایت افزایش داشته است. نتایج بررسی همبستگی ماهانه نشان داد که همبستگی مثبت قوی و معناداری در سطح آلفای 0.01 بین شاخص استرس گرمایی و مراجعات قلبی عروقی بندرعباس وجود دارد و بیشترین همبستگی ماهانه در سال های 1387، 1390 و 1391 مشاهده شد. در ادامه نیز بررسی همبستگی سالانه بین شاخص استرس گرمایی و مراجعات قلبی عروقی مثبت و معنادار در سطح آلفای 0.05 به دست آمد، بنابراین می توان نتیجه گرفت که شاخص استرس گرمایی طی سال های اخیر روندی افزایشی داشته و به تبع آن بر میزان مراجعات بیماری های قلبی عروقی بندرعباس تاثیرگذار بوده است.

یکی از مهم ترین مسائل گریبان گیر بافت های شهری مساله فرسودگی است که در مناطق تاریخی و قدیمی شهرها محسوس تر است. مبحث شاخص شناسی بافت های فرسوده و تعیین میزان فرسودگی در راستای ساماندهی این گونه بافت ها اهمیت ویژه ای دارد. همچنین مشارکت ساکنین در فرآیند ساماندهی، در اجرا و موفقیت طرح ها موثر است. شهر اصفهان به عنوان سومین کلان شهر ایران، دارای 2280.21 هکتار (حدود 11%) بافت فرسوده است. منطقه 3 اصفهان به عنوان بافت تاریخی با مساحت قریب 300 هکتار بافت فرسوده، موردمطالعه این پژوهش است. این پژوهش ازنظر هدف تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش آن توصیفی- تحلیلی است و در روند تحلیل ها از «فرآیند تحلیل سلسله مراتبی» استفاده شده است. در راستای جمع آوری اطلاعات برخی از شاخص ها و همچنین سنجش میزان تمایل ساکنین محلات به مشارکت در ساماندهی محله، علاوه بر برداشت های میدانی و تهیه نقشه های مربوطه، با توجه به حجم نمونه به دست آمده از فرمول کوکران، 262 پرسشنامه در سطح محلات موردمطالعه توزیع گردید. هدف پژوهش، رتبه بندی و اولویت بندی محلات ازنظر میزان فرسودگی و تعیین جایگاه تمایل ساکنین به مشارکت در فرآیند ساماندهی است. بدین منظور، شاخص های جدیدی در این زمینه مورد ارزیابی قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن بود که از میان 6 معیار اصلی، معیار کالبدی، ساختمانی، زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و خدماتی به ترتیب بیشترین تاثیر را درزمینه فرسودگی بافت محلات شهری داشته اند. همچنین نتایج حاصل نشان می دهد که محلات جویباره و احمدآباد به ترتیب حائز رتبه یک و هشت ازنظر میزان فرسودگی و محلات احمدآباد و نقش جهان به ترتیب بیشترین و کمترین تمایل به مشارکت در ساماندهی را دارا می باشند.

بارش باران های شدید در مرداد 1384 در نواحی شرقی استان گلستان منجر به رخداد دو سیل ویرانگر گردید که این سیلاب ها ازجمله خسارت بارترین سیل های رخ داده در کشور بود. به منظور جلوگیری از تکرار مجدد رویداد سیل در مناطق سیل زده، به جابه جایی محدود 3 روستا و جابه جایی توام با تجمیع یازده روستای شهرستان های کلاله و مراوه تپه که در سیلاب های اخیر گرگان رود و سرشاخه های آن خسارات زیادی دیده بودند، به منطقه فراغی اقدام گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تاثیرات جابه جایی روستاهای آسیب دیده از سیل بر میزان سرمایه اجتماعی ساکنین محلی با استفاده از شاخص های ذهنی است. بدین منظور سه قلمرو اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام و همبستگی اجتماعی برای مطالعه سرمایه اجتماعی در ناحیه موردمطالعه انتخاب شد.جامعه آماری این پژوهش، خانوارهای محلی ساکن در روستاهای محدوده مطالعاتی است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 200 سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه تعیین شدند. همچنین تجزیه وتحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS انجام شده است. جهت مقایسه دو الگوی جابه جایی محدود و تجمیع، از آزمون t نمونه های مستقل استفاده گردید. نتیجه این آزمون نشان دهنده آن است که بین الگوهای اسکان مجدد تفاوت معنی داری درزمینه میزان تغییرات سرمایه اجتماعی وجود ندارد. تحقیق بیانگر بهبود وضعیت مشارکت در هر دو الگوی اسکان مجدد، عدم تغییر در شاخص همبستگی و انسجام اجتماعی و کاهش میزان شاخص اعتماد اجتماعی در دو الگوی موردمطالعه است. پیشنهاد می گردد تا با حمایت از تشکیل و توسعه نهادهای مردم نهاد زمینه های تقویت انسجام و اعتماد بین اهالی فراهم گردد.

رفتار شهروندی و سرمایه اجتماعی دو مقوله مهم و بین رشته ای هستند که امروزه در حوزه مدیریت شهری از جایگاه ویژه ای برخوردارند. در جهان امروز سرمایه اجتماعی به مثابه یک کل عبارت است از ارتباطات و شبکه های اجتماعی ای که می توانند حس همکاری و اطمینان را در میان افراد یک جامعه پدیدآورند. با توجه به این که سرمایه اجتماعی به عنوان کلید استقرار جامعه مدنی مطرح است، ازاین رو هدف این تحقیق سنجش مولفه های سرمایه اجتماعی شهروندی در محلات نوبنیاد شهری (محله یاغچیان کلان شهر تبریز) است. درروش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی بوده که جامعه آماری، ساکنان محله یاغچیان است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر به دست آمده است. نتایج بیانگر آن است که در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین مولفه های موردمطالعه وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که میزان تاثیر مستقیم سرمایه اجتماعی هم پیوندی بر روی سرمایه اجتماعی برابر با 0.733 بوده است که نشان می دهد به ازای یک واحد تغییر در متغیر سرمایه اجتماعی هم پیوندی، میزان سرمایه اجتماعی به میزان 0.733 واحد تغییر خواهد یافت. با توجه به نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون، متغیر سرمایه اجتماعی اتصالی و مربوط کننده هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم بر متغیر سرمایه اجتماعی تاثیر گذاشته است. تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم برای متغیر سرمایه اجتماعی اتصالی به ترتیب برابر با 0.425 و 0.932 است. همچنین این تاثیرات برای متغیر سرمایه اجتماعی مربوط کننده برابر با 0.119 و 0.930 است.