کیفیت و بهره وری در صنعت برق ایران
سال:1392 | دوره:2 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

اندازه گیری رشد بهره وری در هر صنعتی برای مدیران دارای اهمیت بوده و می تواند در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها موثر باشد. از سوی دیگر گاهی اوقات با شرایطی روبرو هستیم که تاثیر آنها در صنعت، اجتناب ناپذیر است لذا بکارگیری یک مدل ریاضی دقیق برای این اندازه گیری به عنوان پیشنیاز ارائه راهکارهای بهبود، سیاستگذاری های صحیح و ارتقای بهره وری، امری ضروری می نماید. این مقاله ضمن بررسی کلان صنعت برق که نقش ویژه ای در بخش انرژی در کشور دارد، به اندازه گیری رشد بهره وری کل عوامل 14 شرکت برق منطقه ای از سال پایانی برنامه چهارم توسعه (1388) به سال شروع برنامه پنجم (1389) با در نظر گرفتن شرایط تحریم می پردازد. بدین منظور، ابتدا شاخص های این شرکت ها به صورت ورودی ها و خروجی هایی تدوین شده و از شاخص مالکوئیست توسعه یافته با تجزیه چهار قسمتی، شامل مولفه های تغییرات کارایی خالص، تغییرات کارایی قیاسی، تغییرات عامل توازن و تغییرات تکنولوژی توسعه یافته استفاده شده است که نتایج حاصل، ابزارهای تحلیل مناسبی را جهت پشتیبانی تصمیم و ارائه راهکارهای بهبود متناسب با شرایط شرکت ها در هر یک از این بخش ها در اختیار مدیران قرار می دهد.

در این مقاله، یک میکروشبکه AC/DC بمنظور کاهش تبدیلات معکوس متعدد در میکروشبکه های AC یا DC و تسهیل نمودن اتصال منابع انرژی و بارهای AC و DC، پیشنهاد شده است. از طرف دیگر، تحقیقات نشان داده است که مطالعه کنترل ولتاژ و فرکانس در میکروشبکه ها از اهمیت بسیاری برخودار می باشد. از اینرو، طرح های کنترلی مورد مطالعه در این مقاله، بمنظور بهبود پایداری ولتاژ و فرکانس در مد مستقل (جزیره ای) میکروشبکه، توسعه و نشان داده شده اند. نتایج با در نظر گرفتن خطای اتصال کوتاه و نوسانات توان واحدهای تولیدی و بارهای مصرفی بدست آمده اند که صحت، دقت و توانمندی طرح های کنترلی در پایدارسازی و بازیابی سریع ولتاژ و فرکانس میکروشبکه پیشنهادی را در اثر وقوع این اغتشاشات نشان می دهند.

با سمت گیری و تغییر ساختار بازار برق از بازار انحصاری دولتی به بازار رقابتی که در آن میزان تقاضا توسط نیروهای بازار تعیین می شود، نیاز به طراحی مدلی کارا و مناسب به گونه ای که ریسک شرکت در بازار رقابتی برای فعالان بازار برق را در جهت افزایش سودهی آنها کاهش دهد، اهمیت ویژه ای یافته است. برای مدلسازی و پیش بینی بار در بازار رقابتی باید خصوصیات این کالا از جمله فصلی بودن تقاضا را در نظر گرفت. مدل ایجاد شده در صورتی که بتواند با ایجاد رابطه ای از داده های قبلی، کمترین خطای پیش بینی را داشته باشد، موثرتر و کارآمدتر خواهد بود. در مدل های کلاسیک ارایه شده در مساله پیش بینی بار در بازار برق با تنوع تعداد متغیرهای ورودی و عدم پیروی متغیرها از یک مدل سری مشخص، خطای ناشی از پیش بینی افزایش خواهد یافت. در این مقاله با انگیزه دستیابی به کمترین خطای پیش بینی و برطرف کردن نواقص روش های قبلی، از روشی ترکیبی شبکه عصبی بهبود یافته مبتنی بر ساختار غیر خطی برای آموزش و یادگیری بهتر بر روی مقادیر گذشته بار و استفاده از آن برای اطلاعات آینده و از ایده ترکیبی کلونی مصنوعی زنبور عسل در یافتن بهترین وزن ها و بایاس ها برای حداقل کردن مربعات خطای پیش بینی بهره گرفته شده است. همچنین به منظور مرتب سازی داده ها و در نظر گرفتن عدم قطعیت در انتخاب بهترین داده ها از روش پیشنهادی انتخاباتی با در نظر گرفتن معیار آنتروپی بهره گرفته شده است. به منظور نشان دادن کارایی روش پیشنهادی در حل مساله پیش بینی بار در بازار برق در مقایسه با سایر روش های اخیر انجام گرفته در این زمینه، از بازار واقعی موجود نیوانگلند استفاده شده است. نتایج نشان از دقت بالا و خطای کمتر در پیش بینی می دهد. همچنین الگوریتم هوشمند ارایه شده قابلیت جستجوی محلی و نهایی آن به طور قابل ملاحظه ای بهبود یافته است.

با عنایت به مزایای یک سیستم خبره بعنوان زیر مجموعه ای از هوش مصنوعی جهت تقلید از رفتار افراد خبره در ارائه راه حل و اهمیت ویژه کنترل آماری فرایند در صنایع تولیدی، در این مقاله ضمن بررسی سیستم های خبره، یک مدل جدید برای کنترل آماری فرایند توسعه داده شده است. ویژگی بارز این مدل ایجاد حوزه های تشخیص بحرانی بودن فرایند و بحرانی بودن مشخصه کیفی در کنار حوزه های موجود سایر سیستم ها شامل حوزه ویژگی نمودار کنترل، نوع نمودار کنترل، نحوه نمونه گیری، پایداری فرایند، قابلیت فرایند و بهبود فرایند و اقدام اصلاحی می باشد. از دیگر ویژگیهای برجسته این مدل، استخراج حدود 124 قاعده به عنوان دانش نهفته در حوزه ها از منابع مختلف است. این سیستم با استفاده از نرم افزار VP EXPERT تهیه شده و به جهت اعتبار سنجی در چند فرایند از صنایع تولیدی اجرا شده که نتایج حاصله نشان دهنده موثر بودن سیستم پیشنهادی می باشد.

به گروهی از منابع انرژی پراکنده که تحت یک مدیریت و کنترل مرکزی قرار گرفته اند نیروگاه مجازی اطلاق می شود. یکی از بخش های تشکیل دهنده نیروگاه مجازی، منابع ذخیره ساز انرژی است که حضور و شرکت آن در بازار برق می تواند موقعیت های سوداگری را پدید آورد. در این مقاله، مدلی مبتنی بر ریاضیات برای شناسایی انواع سوداگری و موقعیت های سوداگری نیروگاه مجازی در بازار برق و کسب بیشترین سود پیشنهاد شده است. مدل پیشنهادی تمامی محدودیت های نیروگاه مجازی، محدودیت های شبکه و ساختار نیروگاه مجازی را در نظر می گیرد و آرایش واحدهای انرژی پراکنده، وضعیت شارژ یا دشارژ منابع ذخیره ساز انرژی و میزان بار قابل قطع شده را برای بازار روز بعد معین می سازد. با پیاده سازی مدل پیشنهاد شده بر روی شبکه نمونه، انواع سوداگری و موقعیت های مختلف سوداگری برای نیروگاه مجازی مورد بررسی قرار گرفته است.

این مقاله با هدف بررسی تاثیر تشکیل بازار برق ایران بر کارائی نیروگاه های برق کشور نگارش شده است. بدین منظور کارائی نیروگاه های منتخب کشور در سال 1381 و 1388 محاسبه و با یکدیگر مقایسه شده است. ابزار مورد استفاده روش تحلیل پوششی داده ها و با استفاده از شاخص کارایی مالم کوییست بوده است. نتایج نشان می دهد که میانگین وزنی تغییرات شاخص کارائی در دو سناریوی وزنی و بدون وزن در سال 1388 برای نیروگاه های سیکل ترکیبی و گازی کاهش و این شاخص برای نیروگاه های بخاری افزایش یافته است. نتایج نشان می دهدکه تشکیل بازار برق بر کارایی نیروگاه های بخاری تاثیر مثبت و بر کارایی نیروگاه های سیکل ترکیبی و گازی تاثیر منفی داشته است.

انگیزش از موضوعات و مفاهیم اساسی در مدیریت سرمایه ای انسانی بوده و آثار و نوشته های بسیاری در خصوص انگیزش از سوی دانشمندان مختلف مطرح شده که در آنها هم از نظر تئوریک و هم از نظر تجربی، فنون انگیزشی مورد استفاده توسط مدیران برای بهبود عملکرد و افزایش بهره وری افراد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نظریه پردازان کلید موفقیت سازمانی را مدیریت موثر نیروی انسانی می دانند و با وجود حرکت سریع سازمانها به سوی فن آوری، نقش انسان به عنوان عامل حیاتی و استراتژیک سازمان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو جلب رضایت کارکنان و علاقمند کردن بیشتر آنها به شغل مورد تصدی و در نتیجه برآورده شدن اهداف سازمانی از اهمیت خاصی برخوردار است علی الخصوص در سازمانهای پروژه محور که در این مطالعه سازمان مورد بررسی پژوهشگاه نیرو می باشد. این موضوع بیش از پیش مهم و در خور توجه می باشد چرا که ماهیت پروژه ای بودن انگیزه را در کارکنان این سازمانها کاهش داده و یا انگیزه ای برای نشان دادن خلاقیت ها و توانایی های آنها ایجاد نمی کند. این مطالعه در نظر دارد عوامل موثر بر رضایت شغلی را شناسایی و با استفاده از متدها و تکنیک های آماری راهکارهایی را برای ارتقا رضایت شغلی ارائه نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد که امنیت شغلی و نظارت مدیر بر فعالیتهای کارکنان می تواند در افزایش رضایت شغلی نقش موثری داشته باشد.