روابط خاک و گیاه (علوم و فنون کشت های گلخانه ای)
سال:1394 | دوره:6 | شماره:23 |تعداد مقالات:15

مرزنجوش یکی از گیاهان دارویی بومی ایران می باشد که به دلیل داشتن متابولیت های ثانویه معطر، در طب سنتی کاربرد دارد. در راستای تولید گیاهان دارویی، استفاده از نهاده های آلی جایگاه ویژه ای در کشاورزی پایدار دارد. نهاده های آلی مانند کودهای دامی و یا کمپوست، ضمن فراهمی متعادل عناصر مورد نیاز برای رشد گیاه، می توانند در بهبود ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک نیز موثر باشند این مطالعه با هدف ارزیابی خصوصیات رشد، عملکرد کمی و کیفی و اجزای تشکیل دهنده اسانس مرزنجوش تحت تاثیر کاربرد عصاره کمپوست و تلقیح با کودهای بیولوژیک انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 اجرا گردید. کرت های اصلی، 16 ترکیب کودی (ازتوباکتر (B1)، آزوسپیریلوم (B2)، میکوریزا (B3)، 10% عصاره کمپوست (C1)، 20% عصاره کمپوست (C2)، 30% عصاره کمپوست (C3)، C1B1، C2B1، C3B1، C1B2، C2B2، C3B2، C1B3، C2B3، C3B3 و شاهد) و کرت های فرعی، سه چین طی فصل رشد بودند. نتایج نشان داد که ارتفاع ساقه اصلی، وزن تر و خشک مرزنجوش تحت تاثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای بیولوژیک و عصاره کمپوست در چین اول به طور معنی داری بیشتر از چین های دوم و سوم بود. همچنین، بیشترین افزایش معنی دار در ارتفاع ساقه اصلی، وزن تر و خشک و محتوای اسانس مرزنجوش به ترتیب برابر با 43.3 سانتی متر، 46.07 گرم بر متر مربع، 27.11 گرم بر متر مربع و 0.89 درصد در نتیجه کاربرد تیمار C1B3 مشاهده شد. اجزای تشکیل دهنده اسانس تحت تاثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی کودهای بیولوژیک و عصاره کمپوست قرار گرفتند. در بین اجزای تشکیل دهنده اسانس،Terpinen-4-ol (18.01 درصد) و Cis -sabinene hydrate (15.4 درصد) به ترتیب بیشترین وLedene (0.005 درصد) وCamphene (0.01 درصد) کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند.

ژربرا یکی از مهمترین گل های بریده در جهان است که به طور وسیعی در بسیاری از گلخانه های تجاری تولید می شود. امروزه، افزایش عملکرد و کیفیت یکی از ضرورت های تولید به شمار می رود. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و تیامین بر ویژگی های کمی و کیفی گل ژربرا، در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار، به صورت گلدانی در گلخانه انجام شد. تیمار ها شامل آب شهری (شاهد)، سالیسیلیک اسید (غلظت های 75 و 150 میکرومولار) و تیامین (غلظت های 250 و 500 میکرومولار) بودند. محلول پاشی در دو مرحله و به فاصله زمانی دو هفته انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که تیمار های مورد استفاده تاثیر معنی داری بر ویژگی های کمی و کیفی گل ژربرا داشتند. بزرگ ترین قطر گل، کوتاه ترین دوره رشد و بیشترین تعداد گل مربوط به تیمار سالیسیلیک اسید 75 میکرومولار بود. با این حال، بیشترین قطر ساقه در تیمار سالیسیلیک اسید 150 میکرومولار به دست آمد. در این آزمایش، تیمار تیامین 500 میکرومولار بزرگ ترین طول ساقه گل دهنده و بیشترین شاخص کلروفیل نسبی را داشت. بنابراین، به نظر می رسد سالیسیلیک اسید و تیامین می توانند سبب افزایش راندمان تولید و بهبود کیفیت گل ژربرا شوند و از این نظر بهترین تیمار، سالیسیلیک اسید با غلظت 75 میکرومولار بود.

به منظور تعیین و ارزیابی شاخص های مکانیزاسیون، شامل انرژی و اقتصادی، در کشت خیار و گوجه فرنگی گلخانه ای، تحقیقی در سال 91-1390 در قالب طرح ترتیبی- فاکتوریل و با سه تکرار در استان خوزستان انجام گردید. گلخانه های مورد بررسی از نظر سازه و کلیه سیستم های به کار برده شده کاملا مشابه بودند. تیمارهای مورد بررسی به ترتیب شامل دو ناحیه کشت شده در شمال و جنوب استان (عامل اول)، محصولات خیار و گوجه فرنگی (عامل دوم) و سطوح زیر کشت در سه مساحت 1000، 3000 و 5000 متر مربعی (عامل سوم) تعیین شدند. ابتدا پرسش نامه ای تهیه گردید و سپس با انجام مصاحبه با گلخانه داران و تکمیل نمودن این پرسش نامه برای تمامی گلخانه های مورد مطالعه، اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه انرژی نهاده های مصرفی و تعیین شاخص های انرژی و اقتصادی به دست آمد. نتایج به دست آمده در بخش انرژی نشان داد که تولید محصول خیار در سطح 3000 متر مربع در جنوب استان و تولید محصول گوجه فرنگی در سطح 5000 متر مربع در نواحی شمالی استان به ترتیب دارای بیشترین بهره وری انرژی می باشند. از طرفی، نتایج ارزیابی اقتصادی بیانگر این نکته بود که کشت گوجه فرنگی دارای درآمد و نهایتا سود ناخالص بیشتری بوده و از نظر شاخص نرخ بازده داخلی طرح، کشت گوجه فرنگی گلخانه ای در نواحی شمالی استان مقرون به صرفه تر است. بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده، کشت گوجه فرنگی در سطح 5000 متر مربع و در گلخانه های نواحی شمال استان خوزستان پیشنهاد گردید.

سوسن یا لیلیوم (Lilium longiflorum L.) یکی از گل های گلدانی مهم است که به عنوان گل بریدنی نیز به مقدار زیادی از آن استفاده می شود. آزمایشی با هدف بررسی تاثیر هومیک اسید، سالیسیلیک اسید و کلرید کلسیم بر افزایش کیفیت و ماندگاری گل های بریده لیلیوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل غلظت هومیک اسید به عنوان فاکتور a (صفر، 100، 500 و 1000 میلی گرم در لیتر) و غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید و کلرید کلسیم به عنوان فاکتور b (صفر، 150 و 200 میلی گرم در لیتر) و (300 و 400 میلی گرم در لیتر) به صورت محلول پاشی در دو مرحله قبل از برداشت انجام شد. نتایج نشان داد که محلول پاشی گل ها با 500 میلی گرم در لیتر هومیک اسید باعث افزایش جذب آب و کلروفیل a گردید، ولی تعداد گلچه های ریزش شده را کاهش داد. با کاربرد 1000 میلی گرم در لیتر هومیک اسید، کلروفیل کل افزایش یافت. محلول پاشی گل ها با 600 میلی گرم در لیتر کلرید کلسیم بیشترین تاثیر را بر افزایش قطر گلچه ها، محتوای نسبی آب، کلروفیل b و ماندگاری نسبت به سایر غلظت ها و همچنین غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید داشت. گل های محلول پاشی شده با 1000 میلی گرم در لیتر هومیک اسید به همراه 300 میلی گرم در لیتر کلرید کلسیم، از ماندگاری بیشتری برخوردار بودند. بنابراین، محلول پاشی هومیک اسید، سالیسیلیک اسید و کلرید کلسیم قبل از برداشت تاثیر مثبتی بر خصوصیات کمی و کیفی گل بریده لیلیوم دارد.

به منظور بررسی اثر فسفر و پوست سبز پسته (فرآوری نشده و خشک) بر رشد و ترکیب شیمیایی نهال های پسته (Pistacia vera. L)، رقم بادامی زرند، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها در این آزمایش شامل سه سطح فسفر (صفر، 50 و 100 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و سه سطح پوست سبز پسته (صفر، 3 و 6 درصد وزنی) بود. نتایج نشان داد که در سطح صفر فسفر، مصرف 3% پوست سبز پسته، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، تعداد برگ و سطح برگ نهال های پسته را افزایش داد، در صورتی که در سطح 6%، این پارامترها نسبت به شاهد (خاک بدون تیمار فسفر و پوست سبز پسته) کاهش معنی داری نشان دادند. همچنین، در شرایط عدم مصرف فسفر، کاربرد 3 و 6 درصد پوست سبز پسته موجب افزایش غلظت فسفر، سدیم، روی، آهن و مس در ریشه و اندام هوایی نهال های پسته گردید. در سطح صفر پوست سبز پسته، کاربرد 50 و 100 میلی گرم فسفر در کیلوگرم خاک باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، تعداد برگ و سطح برگ نهال های پسته گردید. اما غلظت عناصر ریشه و اندام هوایی، بجز فسفر، با افزودن فسفر کاهش یافت. مناسب ترین پاسخ نهال های پسته در خصوص وزن خشک اندام هوایی و ریشه، تعداد برگ و سطح برگ نهال ها در کاربرد توام 3% پوست سبز پسته و 50 میلی گرم فسفر در کیلوگرم خاک مشاهده گردید. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد 50 میلی گرم فسفر در کیلوگرم خاک نسبت به 100 میلی گرم در کیلوگرم، اثرهای مناسب تری را بر رشد و ترکیب شیمیایی نهال های پسته دارد. مصرف 3% پوست سبز پسته همراه با 50 میلی گرم فسفر در کیلوگرم خاک سبب بهبود رشد نهال های پسته می شود.

سوفورای ژاپنی درخت خزان کننده با گل های سفید تا شیری رنگ خوشبو، با گل آذین خوشه مرکب، است. از این درخت در فضای سبز شهری مناطق مرکزی ایران کمتر استفاده شده است. یکی از دلایل آن، کمبود اطلاعات در مورد ازدیاد این گیاه است. در این آزمایش، اثر غلظت های مختلف ایندول بوتیریک اسید و نمک پتاسیم- ایندول بوتیریک اسید (صفر، 5000، 10000، 15000 و 20000 میلی گرم در لیتر) بر ریشه زایی قلمه های خشبی سوفورای ژاپنی، با پاگرما و بدون پاگرما، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که قلمه های خشبی بدون پاگرما ریشه زایی نداشتند و تنها تولید کالوس نمودند. پاگرما اثر معنی داری بر همه تیمارهای به کار برده داشت. بیشترین میزان ریشه زایی در غلظت 20000 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید و نمک پتاسیم آن (به ترتیب 56.66% و 53.33%) در 80 روز پس از کشت قلمه ها حاصل شد. بلندترین طول ریشه در روز 80، مربوط به غلظت 20000 میلی گرم در لیتر نمک پتاسیم- ایندول بوتیریک اسید بود. افزایش غلظت های هورمونی، باعث افزایش درصد ریشه زایی، تعداد ریشه، سطح برگ، میزان کربوهیدرات ریشه، وزن تر و خشک ریشه، ساقه و برگ شد. اما با کاهش غلظت های هورمونی، نسبت تعداد جوانه نورسته به تعداد جوانه خفته و میزان کربوهیدرات برگ افزایش یافت.

این تحقیق به منظور مطالعه اثر محلول های غذایی بر شاخص های کمی و کیفی گل لاله ( T. gesneriana) رقم Apricot parrot در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار محلول غذایی، 4 واحد آزمایشی و 3 تکرار انجام شد. گیاهان با پنج نوع محلول غذایی مختلف (1S، S2، S3، S4 و S5) به ترتیب با نسبت صفر، 0.038، 0.074، 0.11 و 0.14 نیتروژن آمونیومی به نیتروژن کل تغذیه شدند. تمام محلول های غذایی حاوی مقادیر مشابهی از سایر عناصر معدنی بودند. غلظت نیتروژن کل در تمام محلول ها 2.5 میلی اکی والان در لیتر و غلظت کل عناصر غذایی در تمام محلول ها 4.8 میلی اکی والان در لیتر بود. بر اساس نتایج، با افزایش مقدار آمونیوم در محلول های غذایی، مقدار نیتروژن و پروتئین کل ذخیره شده در پیاز کاهش پیدا کرده، اما مقدار این شاخص در اندام هوایی افزایش پیدا کرد. مقادیر آمونیوم مورد استفاده در محلول ها بر غلظت پتاسیم اندام هوایی گیاهان تاثیر معنی داری نداشت و افزایش مقدار آمونیوم باعث افزایش غلظت فسفر در اندام های هوایی گیاهان شد. بیشترین مقدار کلسیم و منیزیم اندام های هوایی، وزن تر ثبت شده و طول و قطر ساقه گل دهنده در گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی S2 به دست آمد. با افزایش مقدار آمونیوم، تعداد پیازچه های تولیدی افزایش یافته، اما اندازه آنها کاهش پیدا کرد. مدت زمان لازم از کاشت تا گل دهی پیازها با افزایش مقدار آمونیوم کاهش یافت. بیشترین طول عمر پس از برداشت گل ها در گیاهان تغذیه شده با محلول غذایی S2 مشاهده شد. به طور کلی، بر اساس نتایج این تحقیق مشخص شد که با افزایش مقدار جزیی آمونیوم در محلول غذایی، شاخص های کیفی گل لاله مانند طول و قطر ساقه گل دهنده افزایش یافته ولی طول عمر پس از برداشت و تعداد پیازچه تولیدی رو به کاهش می گذارند.

حضور فلزات سنگین (مانند سرب) در گیاهان یکی از مهمترین تنش های محیطی است که سبب کاهش رشد آنها می شود. بنابراین، تعیین آستانه تحمل گیاهان به این عناصر ضروری است. در این راستا، آزمایشی به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف سرب بر شاخص های اکوفیزیولوژیک گیاه اطلسی، در گلخانه هیدروپونیک دانشگاه تبریز، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار، اجرا گردید. تیمارها شامل غلظت های مختلف سرب (صفر، 0.25، 0.5، 0.75، 1، 1.5، 2 و 4 میلی گرم در لیتر از منبع نیترات سرب) بودند. پس از اعمال تیمارها، در پایان فصل رشد، شاخص های اکوفیزیولوژیک شامل میزان فتوسنتز، تعرق، هدایت روزنه ای، مقاومت روزنه ای و دمای سطح برگ اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که غلظت های بیش از 0.75 میلی گرم در لیتر نیترات سرب باعث کاهش میزان فتوسنتز، تعرق و هدایت روزنه ای نسبت به شاهد شد. بیشترین میزان مقاومت روزنه ای (8.754 مول بر متر مربع بر ثانیه) در تیمار4 mg/L مشاهده شد، هر چند تفاوت معنی داری با تیمارهای 1، 1.5 و 2 میلی گرم در لیتر نداشت. کمترین میزان مقاومت روزنه ای (7.285 مول بر متر مربع بر ثانیه) در غلظت0.25 mg/L مشاهده شد که تفاوت معنی داری را با شاهد نشان نداد. بیشترین میزان دمای سطح برگ (26/33 درجه سلسیوس) در تیمار2 mg/L مشاهده شد که با تیمارهای 1.5 و 4 میلی گرم در لیتر تفاوت معنی داری نداشت. کمترین میزان دمای سطح برگ (26.19 درجه سلسیوس) در تیمار شاهد دیده شد. از تیمار0.75 mg/L به بعد، افزایش دمای سطح برگ محسوس می باشد. بر اساس نتایج، به نظر می رسد در زمین هایی که غلظت سرب محلول آنها 0.75 میلی گرم در لیتر و یا کمتر باشد، گیاه اطلسی جهت کاشت در فضای سبز منطقه، انباشت سرب و گیاه پالایی قابل توصیه است.

نعناع جزو سبزی های برگی و یکی از گیاهان دارویی مهم است که در نقاط مختلف جهان کشت می گردد. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری بر خصوصیات مورفولوژیک گیاه نعناع سبز (Mentha spicata L.) آزمایشی در سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط هیدروپونیک انجام گرفت. تیمارهای شوری حاصل از کلرید سدیم دارای پنج سطح (صفر، 30، 60، 90 و 120 میلی مولار) و چهار تکرار بودند. بستر کشت از جنس کوکوپیت و پرلایت به نسبت 2 به 1 بود و از محلول غذایی کود کامل استفاده شد. تغذیه گیاهان هفته ای دوبار همراه با آب آبیاری اعمال گردید. زمانی که ارتفاع گیاهان به حدود 30 سانتی متر رسید، تیمارهای شوری اعمال شدند و تا مرحله گل دهی کامل ادامه یافتند. در پایان آزمایش، صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع گیاه، تعداد ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی، سطح برگ، وزن ویژه برگ، قطر ساقه، تعداد گره، طول میانگره چهارم و طول سنبله اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که شوری تاثیر معنی داری بر صفات سطح برگ، وزن تر برگ، وزن خشک برگ، ساقه، ریشه، ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، تعداد گره، طول میانگره چهارم و طول سنبله داشت. بیشترین سطح برگ، وزن خشک برگ، ارتفاع بوته و تعداد ساقه فرعی در تیمار شاهد، کمترین میزان سطح برگ و وزن خشک برگ در تیمار 120 میلی مولار و کمترین میزان ارتفاع بوته و تعداد ساقه فرعی در تیمارهای 90 و 120 میلی مولار مشاهده شد. شوری اثر معنی داری بر نسبت وزن تر اندام هوایی به ریشه، نسبت وزن تر برگ به ریشه، وزن ویژه برگ، تعداد ساقه اصلی و قطر ساقه نداشت. بر طبق نتایج به دست آمده، به نظر می رسد گیاه نعناع سبز حساس به شوری است و نمی تواند شوری بیشتر از 30 میلی مولار کلرید سدیم را تحمل کند.

به منظور مطالعه اثر محرک رشد بر کارایی مصرف آب توسط گیاه یونجه، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش آبی در سه سطح (75، 55 و 35 درصد ظرفیت زراعی) و تلقیح بذر در چهار سطح (عدم تلقیح، تلقیح با قارچ میکوریزا G. mosseae، تلقیح با باکتری ریزوبیوم S. meliloti و تلقیح ترکیبی قارچ و باکتری) بودند. نتایج نشان داد که تنش آبی و تلقیح بذر اثر معنی داری در سطح 1% بر مقادیر عناصر برگ داشتند. تنش آبی موجب کاهش جذب فسفر (23%)، پتاسیم (8%) و آهن (4%) و افزایش جذب سدیم (14%) در بذرهای تلقیح نشده گردید. تلقیح بذر موجب کاهش تاثیرات تنش گردید و تلقیح ترکیبی بیشترین تاثیر را نشان داد. هدایت روزنه ای و کارایی مصرف آب نیز تحت تاثیر تلقیح و تنش آبی در سطح 1% قرار گرفت ند. هدایت روزنه ای طی تنش کاهش یافت و تلقیح بذر با قارچ G. mosseae بیشترین تاثیر را در افزایش هدایت روزنه ای (47% در شدیدترین سطح تنش) نشان داد. کارایی مصرف آب در اثر تنش آبی و نیز تلقیح افزایش یافت، به طوری که بیشترین کارایی مصرف آب (0.166 میلی گرم در کیلوگرم) در تیمار 35% تنش از تلقیح ترکیبی به دست آمد. نتایج معادلات رگرسیونی نشان داد که طی تلقیح، سهم فسفر و پتاسیم در تنظیم هدایت روزنه ای افزایش و سهم سدیم کاهش یافت. این در حالی است که در اثر اعمال تنش، سهم پتاسیم و سدیم در تنظیم هدایت روزنه ای افزایش و سهم فسفر کاهش پیدا کرد. همچنین، تنش موجب افزایش نقش هدایت روزنه ای در افزایش کارایی مصرف آب گردید. این در حالی است که در اثر تلقیح، سهم هدایت روزنه ای در افزایش کارایی مصرف آب کاهش پیدا کرد.

در سال های اخیر، تحقیق در رابطه با کاربرد ترکیبات نانو در زمینه های مختلف، از جمله در بخش کشاورزی، مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت ارزیابی سرنوشت و عملکرد نانوذرات در سیستم های گیاهی، در این بررسی، پاسخ 13 رقم گندم نسبت به کود نانوکلات آهن در محلول غذایی هوگلند و تحت شرایط کلات آهن معمولی و نانوکلات آهن با غلظت 22.5 میلی گرم در لیتر مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در گلخانه تحقیقاتی مرکز پژوهشی کشت بدون خاک، دانشگاه صنعتی اصفهان، در بهار سال 1392 اجرا شد. نتایج نشان داد که در بین ارقام مختلف گندم، واکنش های مثبت و منفی قابل ملاحظه ای نسبت به کود نانوکلات آهن وجود دارد. نتایج نشان داد که در شرایط کاربرد کلات آهن معمولی، بین صفات مورد مطالعه، تعداد پنجه و نسبت ریشه به بخش هوایی بیشترین ضریب تغییرات را دارا بودند و کمترین ضریب تغییرات در فلورسانس کلروفیل و سطح برگ سبز مشاهده شد. در شرایط کاربرد نانوکلات آهن نیز به ترتیب صفات تعداد پنجه و نسبت ریشه به بخش هوایی بیشترین ضریب تغییرات و فلورسانس کلروفیل از کمترین ضریب تغییرات برخوردار بودند. کود نانوکلات آهن به ترتیب منجر به کاهش 14.1، 9.5 و 8.9 درصدی میانگین ماده خشک شاخساره، سطح برگ و حجم ریشه و نیز افزایش 13.7 درصدی نسبت ریشه به بخش هوایی برخی از ارقام گندم در مقایسه با کلات آهن معمولی شد. در پاسخ به کود نانوکلات آهن نسبت به کلات آهن معمولی، لاین 9 شوری با 14.49 درصد افزایش و رقم استار با 51.82 درصد کاهش به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تغییرات ماده خشک کل را به خود اختصاص دادند.

آب مورد نیاز گلخانه های منطقه کیشستان شهرستان صومعه سرا (استان گیلان) به طور عمده از منابع آب زیرزمینی تامین می شود که از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست. یکی از راه های کاهش اثر شوری، تغذیه صحیح است. در یک پژوهش گلخانه ای، اثر شوری آب و محلول پاشی با دو عنصر کلسیم و سیلیسیم بر رشد ژربرا و عمر پس از برداشت آن در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور بررسی شد. فاکتور اول شوری آب آبیاری در دو سطح (صفر و 1.5 دسی زیمنس بر متر) و فاکتور دوم، محلول پاشی در هفت سطح (بدون تغذیه، دو و چهار بار کلسیم، دو بار کلسیم و یک بار سیلیسیم، دو بار کلسیم و سیلیسیم، چهار بار کلسیم و یک بار سیلیسیم و چهار بار کلسیم و دو بار سیلیسیم) هر کدام با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که محلول پاشی چهار بار کلسیم، افزایش ارتفاع ساقه، قطر ساقه و گردن ساقه، عمر پس از برداشت و غلظت کلسیم در اندام هوایی را به همراه داشت. در تمام تیمارهای محلول پاشی، تعداد گل در شوری صفر بیشتر از شوری1.5 dS/m بوده. به طور کلی، در صورت مصرف آب های با کیفیت نامناسب (شوری1.5 dS/m )، اثر شوری بر وزن تر و خشک گیاه و عمر پس از برداشت گل ژربرا را می توان با محلول پاشی کلسیم و سیلیسیم کاهش داد. با توجه به این که کیفیت نامطلوب آب در شهرک گلخانه ای رشت واقع در صومعه سرا یکی از مشکلات اساسی کشاورزان، به ویژه در پرورش گیاهان زینتی، می باشد، اثر شوری این آب ها بر رشد گیاه را می توان با محلول پاشی عناصر غذایی، به ویژه کلسیم و سیلیسیم، تعدیل کرد. از این نظر، تیمار چهار بار محلول پاشی کلسیم و همچنین تیمار دو بار محلول پاشی کلسیم و دو بار محلول پاشی سیلیسیم قابل توصیه می باشند.

شوری مساله بسیار جدی برای توسعه کشاورزی، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، به شمار می رود. از طرف دیگر، مزایای متعدد کشت بدون خاک در این مناطق سبب گسترش استفاده از این سیستم ها شده است. در این پژوهش، به منظور بررسی اثر بسترهای مختلف کشت و تنش شوری بر ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد کلم بروکلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور بستر کشت (کوکوپیت، پرلایت، ماسه، 25% کوکوپیت+ 75% پرلایت، 75% کوکوپیت+ 25% پرلایت و 50% پیت+ 50% پومایس) و سه سطح شوری (صفر، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بستر کشت، سطوح مختلف شوری و اثر متقابل آنها تاثیر معنی داری بر ویژگی های مورفولوژیک، تعداد روز تا گل دهی، وزن تر و خشک برگ، غلظت عناصر غذایی و وزن سر داشت، به طوری که بیشترین مقادیر فاکتور های ذکر شده در تیمار سطح شوری صفر و بستر کشت 50% پیت+ 50% پومایس به دست آمد. این بدان معنی است که بستر کاشت بر تاثیر شوری روی گیاهان موثر می باشد. سطوح زیاد شوری باعث کاهش رشد و عملکرد کلم بروکلی شده و این کاهش رشد با کاهش میزان کلروفیل و غلظت عناصر کلسیم، پتاسیم و آهن و افزایش غلظت سدیم و کلر در بافت برگ همراه بود. بهترین ترکیب بستر کشت، چه در شرایط شور و چه در شرایط غیر شور، 50% پیت+ 50% پومایس بود. اگرچه کلم بروکلی در بستر پرلایت رشد مناسبی نداشت، ولی باعث زودرسی آن شد. در این آزمایش، تیمار شوری علاوه بر کاهش وزن سر، کیفیت محصول کلم بروکلی را نیز کاهش داد. با توجه به نتایج به دست آمده، بستر 50% پیت+ 50% پومایس مناسب ترین بستر برای تولید کلم بروکلی بود.

با توجه به رشد گیاهان داروئی متنوع و روند افزایش توسعه اراضی شور در کشور، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. این مطالعه به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر صفات مختلف رازیانه در کشت بدون خاک (در مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای) صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاتصادفی با چهار تکرار (در آزمایش اول) و سه تکرار (در آزمایش دوم) انجام شد. اثرات سطوح شوری از نمک کلرید سدیم بر روی سه توده (شیراز، اصفهان و استهبان) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات ندازه گیری شده نشان داد که با افزایش سطوح شوری، درصد جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه، طول ساقه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، نسبت اندام هوایی به ریشه، بیوماس، شاخص کلروفیل، محتوای کلروفیل a و b، و محتوای کاروتنوئید در ژنوتیپ های مختلف رازیانه به طورمعنی داری در هر دو مرحله رشدی کاهش یافت. در ژنوتیپ های مختلف اختلاف معنی داری بین سطوح مختلف شوری مشاهده شد، بطوریکه بیشترین مقدار هریک از این صفات در تیمار شاهد و کمترین مقدار آن در تیمار حداکثر تنش شوری بود. تحمل به شوری در مرحله گیاهچه ای نسبت به مرحله جوانه زنی بیشتر بود و در هر دو آزمایش ژنوتیپ رازیانه شیراز، نسبت به دو توده دیگر برتری نشان داد.

خشکی دارای اثرهای مخربی بر رشد و تولید گیاه می باشد. گیاه به تنش خشکی در قالب فرایند های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک پاسخ می دهد. در این مطالعه، پاسخ فیزیولوژیک دو توده زیره سبز (Cuminum cyminum L.) متعلق به دو منطقه با آب و هوای متفاوت شامل راور از منطقه خشک و گنبد از منطقه نیمه مرطوب، به صورت آزمایش اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در شرایط کنترل شده گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات فیزیولوژیک شامل محتوای نسبی آب برگ، میزان آب از دست رفته برگ و نشت یونی اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه ای بین اکوتیپ ها وجود دارد. تنش خشکی در هر دو اکوتیپ به طور معنی داری باعث کاهش محتوای نسبی آب و آب از دست رفته برگ شد، در حالی که افزایش نشت یونی را به دنبال داشت و بیشترین تغییرات در اکوتیپ گنبد دیده شد. اکوتیپ راور در مقایسه با اکوتیپ گنبد توان زیادی در مواجهه با تنش خشکی نشان داد، که می تواند به خاطر سازگاری بیشتر این ژنوتیپ با شرایط کم آبی باشد، و به این علت به عنوان اکوتیپ متحمل معرفی گردید. به طور کلی، صفات مورد بررسی به عنوان شاخص های مناسبی برای شناسایی اکوتیپ های متحمل به خشکی در مرحله گیاهچه و در شرایط گلخانه معرفی شدند.