سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1395 | دوره:7 | شماره:2 (ویژه نامه) |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: جهانی شدن بهداشت و درمان منجر به شکل گیری نوع جدیدی از گردشگری تحت عنوان گردشگری سلامت شده است. در این بین گردشگری پزشکی به عنوان شاخه ای از گردشگری سلامت نسبت به سایر شاخه ها به سرعت رشد کرده و بسیاری از کشورها در حال حاضر برنامه های مدونی برای توسعه و بهره برداری از آن دارند. از آنجا که، استان اردبیل به عنوان یکی از استان های مرزی کشور، مستعد پیشرفت در زمینه گردشگری پزشکی است و با توجه به وجود مشکلات متعدد در این حوزه مقاله حاضر به بررسی موانع توسعه این نوع گردشگری در استان اردبیل می پردازد.روش کار: تحقیق از نوع کاربردی و از نظر روش انجام پیمایشی مبتنی بر پرسش نامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری t استیودنت و آزمون رتبه ای فریدمن استفاده شده است.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد. موانع گردشگری پزشکی در اردبیل به ترتیب عبارتند از: موانع سیستم اطلاعاتی و بازاریابی با میانگین رتبه 29.75 در رتبه اول و بقیه به ترتیب موانع سیاستگذاری و قانون گذاری میانگین رتبه 25.14، موانع زیرساختی 24.92، موانع توسعه محصول و کیفیت خدمات 24.80، موانع نگرش دولت 24.49، موانع نیروی انسانی 22.46، موانع اجتماعی - فرهنگی 20.54 و موانع اقتصادی دارای میانگین رتبه 16.19 در رتبه های بعدی می گیرد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد، هر یک از این موانع در جلوگیری از توسعه گردشگری پزشکی در اردبیل نقش اساسی داشته و به همراه شاخص های فرعی به عنوان موانعی برای توسعه این بخش عمل می کنند. در پایان برای توسعه گردشگری و رفع موانع موجود پیشنهادهایی ارایه گردید.

زمینه و هدف: در بررسی ذرات معلق هوا علاوه بر شاخص های شیمیایی، ویژگی های فیزیکی آنها نیز در آلودگی محیط زیست اهمیت ویژه ای دارد. لذا هدف این مطالعه، ترکیب ریخت شناسی و کانی شناختی ذرات PM2.5 در هوای منطقه دوازده شهر تهران با تکیه بر تصاویر آنالیزی SEM-EDX و آنالیزهای XRD می باشد.روش کار: در مطالعه حاضر نمونه های ذرات PM2.5 از هوای محدوده بیمارستان سینای تهران توسط frmOMNITMAmbient Air Sampler جمع آوری شد. بررسی ترکیب کانی شناسی، اندازه و درصد فراوانی با اندازه مشخص و در نهایت تعیین شکل ذرات توسط آنالیزهای XRD و تصاویرآنالیزی SEM-EDX انجام گرفت.یافته ها: نتایج آنالیز SEM-EDX نشان دادند که عمده ترین عناصر در ذرات PM2.5 به ترتیب اکسیژن (%39.32-43.07)، کلسیم (%5.48-7.49)، آلومینیوم (%5.32-5.72)، آهن (%3.21-3.42)، منیزیم (%1.19-1.79)، پتاسیم (%1.5-1.57)، روی (%1.28-1.48) بوده و در برخی ذرات سولفور (%4.61)، سدیم (%0.51-0.66)، فلوئور (%0.61) و تیتانیوم (%0.53) نیز یافت شده اند. نتایج XRD نیز نشان داد که کانی های اصلی این ذرات بیشتر در 4 فاز کانیایی شامل کربنات (بیشتر کلسیت)، رسی (اسکمتیت)، سیلیکات (کوارتز) و فیلوسیلیکات (کائولینیت) قرار می گیرند. فازهای فرعی نیز شامل کانی هایی همچون موسکوییت، ایلیت، کلسیت و پولی گورسیکت می باشد.نتیجه گیری: این عناصر بعنوان عناصری با منشا پوسته زمینی شناسایی میشوند و فعالیت های انسانی نقش زیادی در تولید و انتشار این عناصر ندارند. در اکثر ذرات معلق، عنصر کربن نیز شناسایی شده است که درصد بالای کربن در برخی ذرات معلق نشان دهنده احتراق سوخت های فسیلی می باشد. با مقایسه نتایج XRD با نتایج حاصل از آنالیزهای SEM-EDX مشاهده شد که این نتایج با هم همخوانی و مطابقت دارد.

زمینه و هدف: مخارج مستقیم خانوار برای مراقبت سلامت می تواند به عنوان بزرگترین مولفه مخارج خانوار بعد از هزینه برای مواد غذایی تخمین زده شود. هدف از این مطالعه نابرابری در مخارج سلامت و اثرات فقرزایی ناشی از آن در جمعیت شهری کرمان می باشد.روش کار: پژوهش حاضر از نوع مقطعی و کاربردی بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای استفاده شد. برای بررسی احتمال مواجه شدگی خانوارها با هزینه های منجر به فقر سلامت و ارتباط آن با متغیرهای مستعدکننده و توانمندکننده از مدل آزمون کای دو پیرسون و جداول متقاطع با استفاده از نرم افزار Excel وStata  استفاده شد. برای تعیین شاخص تمرکز از فرمول ضریب جینی بهره گیری شد.یافته ها: مطالعه حاضر نشان داد متغیرهای مهمی از قبیل وضعیت اقتصادی خانوار، جنس سرپرست خانوار، تحصیلات سرپرست خانوار و وجود فرد بالای 65 سال در مواجه شدگی خانوار با هزینه های منجر به فقر سلامت نقش کلیدی دارند. شاخص تمرکز در مواجهه با هزینه های منجر به فقر سلامت برابر با -0.69 بود و شاخص تمرکز در مخارج سلامت برابر با -0.385 بدست آمد.بحث و نتیجه گیری: نابرابری در مخارج مراقبت های سلامت به برخی از متغیرهای مستعدکننده که اثرات آنها در بطن پژوهش حاضر نشان داده شد وابسته می باشد، لیکن بهبود متغیرهای اجتماعی و اقتصادی اثرگذار می تواند در کاهش نابرابری های مخارج مراقبت های سلامت و کاهش اثرات فقرزایی آنها موثر باشد.

زمینه و هدف: آلودگی هوا سلامتی ساکنین شهری را تهدید می نماید. شهر تبریز جزء یکی از هفت کلان شهر ایران است که دارای مشکل آلودگی هوا می باشد. هدف از این مطالعه بررسی و توصیف کیفیت هوای شهر تبریز بر اساس پارامترهای سنجش آلودگی هوا در فصول مختلف و ارزیابی مشکلات پیشرو می باشد.روش کار: نوع مطالعه توصیفی - تحلیلی و جامعه آماری هوای محیطی شهر تبریز می باشد. داده های پنج ایستگاه پایش آلودگی هواd موجود در سطح شهر در سال 1391 جهت انجام مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. اطلاعات هواشناسی همراه با داده های کیفیت هوا برای پهنه بندی و ترسیم نقشه های پراکنش و انجام آنالیز فضایی استفاده شد. البته در حدود 30 الی 50 درصد مواقع اطلاعات مربوط به غلظت آلاینده ها توسط بعضی از ایستگاه های پایش ثبت نشده بود. نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی بر اساس روش وزن دهی فاصله ای معکوس جهت توزیع دقیق آلودگی هوا در سایر نقاط شهر استفاده شد.یافته ها: بیشترین مقدار غلظت PM10 مربوط به فصل تابستان و زمستان حدود 117mg/l و در اغلب روزها بالاتر از حد مجاز بود. مونوکسیدکربن در ماه های سرد سال دارای بیشترین مقدار 7.66 ppm بوده و در اغلب مواقع در شرایط ناسالم قرار داشته است. غلظت های O3، NO2 و SO2 اغلب پایین تر از حد مجاز بوده و در کمتر از 5 درصد مواقع باعث اعلان شرایط ناسالم شده است. محاسبات نشان می دهد که تعداد ایستگاه های پایش کافی نیست و طبق محاسبات برای شرایط فعلی 21 ایستگاه دیگر مورد نیاز می باشد.نتیجه گیری: دو عامل مهم آلودگی هوای شهر تبریز PM10 و مونوکسیدکربن هستند و بیشترین وقایع آلودگی مربوط به فصل های سرد سال می باشد. افزایش تعداد ایستگاه های پایش و توسعه سیستم اندازه گیری روزانه آلاینده ها یکی از اقدامات مهم مدیریتی برای کنترل آلودگی هوا در شهر تبریز می باشد.

زمینه و هدف: فرمالدئید جزء ترکیبات آلی فرار و یکی از ترکیبات احتمالا سرطانزا طبقه بندی می شود. هدف از این مطالعه تعیین میکروارگانیسم غالب در تجزیه بیولوژیکی فرمالدئید از هوا بود.روش کار: این تحقیق یک مطالعه تجربی - آزمایشگاهی بود که از یک رآکتور بیوفیلتر هوازی از جنس استیل با بسترهای مخلوط کمپوست و خرده چوب (50.50 حجمی) در مرحله اول آزمایش و مخلوط سنگ پامیس و کمپوست (80% حجمی پامیس و 20% حجمی کمپوست) در مرحله دوم آزمایش ها استفاده گردید. مرحله اول و دوم آزمایش بترتیب با غلظت های اولیه فرمالدئید 2±20 و mg/m3 24±3 شروع و با غلظت نهایی 4±276 و mg/m3 224±5 به انجام رسید. نمونه برداری و سنجش با استفاده از روش 3500 سازمان ملی ایمنی و سلامت کار انجام گردید.یافته ها: حداکثر راندمان حذف در مرحله اول آزمایش 91 درصد با غلظت اولیه ورودی و زمان ماند بستر خالی 180 ثانیه و حداکثر راندمان حذف در مرحله دوم 88 درصد با غلظت اولیه ورودی و زمان ماند بستر خالی 180 ثانیه حاصل شد. همچنین پس از آزمایشات انجام شده بمنظور تعیین جمعیت میکروبی غالب مشخص گردید که باکتری سیتروباکتر فروندی میکروارگانیسم غالب در تجزیه فرمالدئید می باشد.نتیجه گیری: بررسی نتایج حاصله نشان داد که با افزایش در غلظت ورودی فرمالدئید و کاهش در EBRT راندمان و ظرفیت حذف فرمالدئید کاهش مییابد. مطالعه حاضر این فرایند را بعنوان روشی موثر در حذف فرمالدئید از جریان هوا معرفی می کند. همچنین نتایج، اختلاف معنی دار از لحاظ راندمان سیستم با مواد بستر مختلف در دو مرحله را نشان نمی دهد، علیرغم اینکه پایداری سیستم از لحاظ ظرفیت حذف فرمالدئید در مرحله اول بیشتر از مرحله دوم مشاهده شد.

زمینه و هدف: فنل یک ترکیب سمی، سرطان زا در محیط زیست شناخته شده است، همچنین سبب ایجاد بو و طعم ناخوشایند در مخازن آبی است، مطالعه حاضر به تاثیر مواد شیمیایی بر کارایی خاکستر سبوس برنج بعنوان یک جاذب ارزان قیمت در حذف فنل از آب پرداخته است.روش کار: این پژوهش یک مطالعه آزمایشگاهی مداخله ای بود که جهت بهبود ظرفیت جذب خاکستر سبوس، از مواد شیمیایی (ZnCl2, NH4Cl, SO4NH4, NaOH, MgCL2, KOH, CaCl2, MgO) استفاده شد. سپس به تاثیر پارامترهایpH ، زمان تماس، غلظت اولیه فنل، دوز جاذب و دما بر میزان حذف فنل پرداخته شد.یافته ها: نتایج نشان داد که خاکستر سبوس برنج، اصلاح شده با سولفات آمونیوم، بالاترین کارایی (%94.85) و اصلاح نشده کمترین کارایی (%52.8) را داشت. فرایند جذب از مدل ایزوترم لانگمیر (R2³0.99) و مدل سینتیکی درجه دوم (R2³0.99) تبعیت می کرد. حداکثر ظرفیت جذب بر مبنای مدل لانگمیر 66.6 mg/g حاصل گردید. مقادیر بدست آمده از متغیرهای ترمودینامیکی نیز نشان داد که جذب فنل بر روی خاکستر سبوس برنج اصلاح شده گرماده و خود به خودی است.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده این بود که سولفات آمونیوم باعث افزایش کارایی خاکستر سبوس برنج شده که این نیز به نوبه خود سبب کاهش مصرف جاذب می شد. بنابراین با توجه به قابل دسترس بودن سبوس برنج و سادگی اصلاح آن، این جاذب را می توان در صنعت آب و فاضلاب برای حذف ترکیبات فنلی به کاربرد.

زمینه و هدف: ویژگی های میکروبی،فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی بر حسب نوع و مقدار، مبنای قضاوت قابل شرب بودن آب می باشد. هر کدام از این ویژگی ها بر بهبود کیفیت، افزایش مقبولیت و یا تهدید سلامت مصرف کننده آن تاثیرگذار است و نظارت منظم بر کیفیت شبکه آب شرب شهری و اصلاح لوله های فرسوده نقش اساسی در حفظ سلامت افراد دارد. هدف از این مطالعه پی بردن به مقادیر پارامترهای میکروبیوفیزیکی - شیمیایی آب شرب شهرستان لاهیجان با توجه به جنس لوله در شبکه توزیع و مقایسه آن با استانداردهای ملی و جهانی بود.روش کار: در این تحقیق بر اساس 3 نوع لوله کشی آزبست، گالوانیزه و پلی اتیلن، 50 نمونه در ماه های اردیبهشت و خرداد سال 1391 از شیرهای آب شرب منازل مسکونی و اماکن عمومی برداشت گردید. پارامترهای میزان کلر و pH آب تعیین شدند و آنالیز میکروبی نیز انجام شد. عوارض احتمالی آب بر سلامتی و نیز ویژگی های ظاهری آن بر اساس پرسشنامه مورد سوال قرار گرفت.یافته ها: میزان کلر باقی مانده، در محدوده 0.2-0.5 میلی گرم بر لیتر با میانگین 0.235±0.01 و میانگین 6.88±0.14 pH در محدوده 6.74-7.40 مشاهده شد. در هیچ یک از نمونه های مورد آزمایش آلودگی میکروبی کلیفرم رویت نشد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصله و طبق پرسشنامه ها و عدم رضایت مردم از آب شرب شهری می بایست کلرزنی به صورت مستمر انجام گیرد و کیفیت آب به صورت دقیق تر مورد پایش قرار گیرد.

زمینه و هدف: یکی از موضوعات مهم برای رونق اقتصادی بررسی نحوه مخارج و درآمد دولت و اثرات آنها بر روی تولید ملی است. وابستگی درآمدهای کشور به درآمدهای نفتی به دلیل نوسانات قیمت و مقدار فروش آن، دولت را در رسیدن به اهداف حاکمیتی با بحران مواجه می نماید. هدف از این مقاله بررسی اثرات مخارج دولت در بخش های مختلف از جمله حوزه سلامت و درآمدهای دولت برروی تولید ملی کشور می باشد.روش کار: برای اثبات مدل از تابع تقاضای کل «جان مینارد کینز» در چهار حالت استفاده شد. در حالت اول دولت دخالتی در اقتصاد ندارد و هیچگونه هزینه ای اعم از عمومی، اجتماعی و اقتصادی نکند و درآمدی را از مردم به عنوان مالیات دریافت نکند. در حالت دوم با دخالت دولت (به اندازه ای که مالیات دریافت میکند، هزینه نماید) و اثراتی که در کشور خواهد داشت. حالت سوم سیاستی با دخالت دولت فقط از طریق هزینه می باشد و حالت چهارم سیاستی با دخالت دولت فقط از طریق درآمدهای مالیاتی است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد اعمال سیاست مالی انبساطی و سیاست مالی انقباضی (همزمان) بهتر از عدم اعمال آن می باشد. بطوری که اثرات همزمان دریافت مالیات و انجام هزینه توسط دولت بر روی تولید ملی مثبت است. دولت برای انجام وظایف حاکمیتی خود با مخارج بهداشتی و درمانی، آموزشی، باز توزیع مجدد درآمدها و ارتقاء شاخص های حاکمیتی نیازمند منابع مالی با ثبات و مطمئن و اعمال سیاست مالی مناسب می باشد.نتیجه گیری: تجربه کشورهای توسعه یافته نشان داده است که ایجاد زیرساخت توسط دولت برای ورود بخش خصوصی به انجام سرمایه گذاری در تولید، ایجاد انگیزه می کند. داشتن بودجه ریزی قوی و کارآمد با منابع مالی مطمئن لازمه موفقیت دولت در اداره کشور می باشد. با توجه به نیاز کشور برای رشد و توسعه در تمامی زمینه ها بخصوص در آموزش و بهداشت ضرورت دخالت دولت در ایران برای انجام هزینه های ضروری امری اجتناب ناپذیر است. تغییر در مالیاتها و هزینه های دولت درآمد ملی را متاثر و حتی تغییرات همزمان در مالیات و هزینه های دولت به یک میزان نیز نه تنها یکدیگر را خنثی نمی کنند، بلکه حداقل به اندازه هزینه های دولت بیشتر بر روی تولید ملی تاثیرگذار خواهد بود.

زمینه و هدف: با توجه به افزایش تعداد سالمندان جامعه در سال های اخیر و با در نظر گرفتن اینکه سلامت دهانی جزء تفکیک ناپذیری از سلامت عمومی این گروه از جامعه می باشد، در این مطالعه به ارزیابی وضعیت بهداشت دهان و دندان سالمندان مراجعه کننده به کلینیک خاتم الانبیاء (ص) شهر یزد در سال 1393 پرداخته شد.روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی 251 نفر سالمندان بالای 60 سال مراجعه کننده به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و ویژگی های فردی، وضعیت دندانی و سلامت لثه آنها مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماریSPSS-16 و آزمون های مجذور کای، من ویتنی و کروسکال والیس انجام شد.یافته ها: از 251 نفر سالمند مورد مطالعه 74 نفر (%29.5) مرد و 177 نفر (%70.5) زن با میانگین سنی 76.39±9.98 (دامنه سنی 61 تا 102 سال) بودند. میانگین DMFT سالمندان 26.69±3.18 (با دامنه 8 تا 28) محاسبه گردید. هیچگونه ارتباط معنی داری بین شاخص DMFT با متغیرهای دموگرافیک مورد بررسی به استثنای سن افراد دیده نشد. بین شاخص CPITN با جنس (p=0.000)، استعمال دخانیات (p=0.009) و سن (p=0.000) ارتباط معنادار آماری وجود داشت.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سالمندان شهر یزد از نظر وضعیت دندانی و بیماری های پریودنتال در وضعیت مطلوبی نمی باشند، لذا نیاز است در برنامه های آموزشی، بهداشتی و درمانی توجه بیشتری به این گروه سنی معطوف گردد.

زمینه و هدف: مشکلات روان شناختی بیماری های مزمن از جمله دیابت که اغلب نادیده گرفته می شوند، لزوم توجه بیشتر به درمان مناسب را روشن می سازد. هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر علائم روان شناختی، سبک های مقابله ای و کیفیت زندگی در مبتلایان به دیابت II بود.روش کار: تحقیق از نوع نیمه تجربی با طرح پژوهش پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران دیابت II از بین مراجعه کنندگان به بیمارستان طالقانی شهرکرمانشاه بود (N= 490) که بر اساس معیارهای ورود به پژوهش و معیارهای تشخیصی DSM_IV_TR و پرسش نامه های افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21)، کیفیت زندگی (WHOQL-26) و سبک های مقابله ای (SISS)، افرادی که دارای بالاترین نمرات بودند، با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به گروه های آزمایش و کنترل (n1=n2=8) تقسیم شدند. گروه آزمایشی 8 جلسه مداخله درمانی 120 دقیقه ای طی دو جلسه در هفته را دریافت نمود. اطلاعات به دست آمده با SPSS-16 و روش های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه های آزمایش و کنترل در نمرات کلی افسردگی، اضطراب، استرس و سبک های مقابله ای (مساله مدار، هیجان مدار و اجتنابی) وجود دارد (p<0.05). همچنین در نمرات کلی کیفیت زندگی و مولفه های سلامت روان شناختی، اجتماعی و محیطی تفاوت معناداری مشاهده گردید (p<0.05) اما در سلامت جسمانی این تفاوت معنادار نبود.نتیجه گیری: نتایج بر اهمیت کاربرد این مداخله بر علائم روان شناختی در بیماران مزمن جسمی و ارائه افق های جدید در مداخلات بالینی تاکید دارد.