روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1394 | دوره:6 | شماره:22 |تعداد مقالات:8

خانواده به عنوان بنیادی ترین نهاد اجتماعی در تربیت و تحول روانشناختی افراد جامعه اولین نهاد ایفاکننده نقش می باشد. این نهاد دارای ابعاد روانشناختی، جامعه شناختی، اقتصادی، بهداشتی و ... می باشد. در حوزه روانشناختی مرتبط با موضوع مجله روش ها و مدل های روانشناختی، کارکردهای روانشناختی خانواده در ارتباط با افراد اعم از کارکردهای تربیتی، آموزشی، سلامت به شدت مورد توجه می باشد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی پایایی و روایی فرم کوتاه پرسشنامه رگه هوش هیجانی پتریدز و فارنهام بود. 306 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر (183 زن و 123 مرد) که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شده بودند به سوالات فرم کوتاه پرسشنامه رگه هوش هیجانی، مقیاس رضایت از زندگی، مقیاس های افسردگی، اضطراب و تنیدگی و مقیاس رگه فراخلق پاسخ دادند.ضریب پایایی بازآزمایی و آلفای کرونباخ فرم کوتاه پرسشنامه رگه هوش هیجانی به ترتیب 0.66، 0.82 بدست آمد که از نظر آماری معنی دار بود (p<0.001). همبستگی فرم کوتاه پرسشنامه رگه هوش هیجانی با مقیاس رضایت از زندگی و مقیاس های افسردگی، اضطراب، تنیدگی و مقیاس رگه فراخلق به ترتیب 0.28، -0.54، -0.42، -0.37 و 0.47 بدست آمد (p<0.001). نتیجه تحلیل عاملی تاییدی داده ها، چهار عاملی بودن پرسشنامه رگه هوش هیجانی را رد کرد. یافته ها نشان داد فرم کوتاه پرسشنامه رگه هوش هیجانی پتریدز و فارنهام از روایی و پایایی اولیه قابل قبولی در جمعیت دانشجویی برخوردار است و به پژوهش های روان سنجی بیشتری نیز نیاز دارد.

هدف: یکی از شکایت های اصلی معتادین در حال ترک اعتیاد، کسالت و ملالت است و این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت حل مساله بر افزایش شادکامی و تغییر نگرش معتادین تحت درمان شهر تهران صورت گرفت.روش: با استفاده از یک طرح آزمایشی، با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 36 معتاد انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده شدند. هر دو گروه قبل و بعد از مداخله و پیگیری سه ماهه با آزمون شادکامی آکسفورد و نگرش نسبت به مواد، مورد انداره گیری قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش تحت آموزش مهارت حل مساله قرار گرفتند. نتایج با تحلیل کوواریانس، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون بن فرنی مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: با ملاحظه مجذور اتا (0.28)، سطح شادکامی گروه آزمایشی که از آموزش مهارت برخوردار بودند، پس از شرکت در درمان افزایش نشان داد. می توان نتیجه گرفت که مداخله آزمایشی منجر به تغییراتی در گروه آزمایش شده که 28/0 کل تغییرات ناشی از عمل آزمایشی بوده است و با اطمینان 99% بین میانگین های گروه آزمایشی در سه مرحله اندازه گیری یا مراحل مداخله تفاوت آماری معناداری وجود دارد. در زمینه نگرش نسبت به مواد آموزش مهارت حل مساله به طور معنادار موثر بوده است (مجذور اتا= 0.51) و نگرش گروه آزمایشی که از آموزش مهارت حل مساله برخوردار بودند، پس از شرکت در جلسات تغییر نشان داده است.نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت آموزش مهارت حل مساله موثر بوده و سطح شادکامی و نگرش گروه آزمایشی که از آموزش مهارت برخوردار بودند، پس از شرکت در درمان تغییر مثبت نشان داده است.

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه عزت نفس و اضطراب اجتماعی با توجه به نقش واسطه ای بلوغ عاطفی در دانش آموزان دختر شهر یزد انجام شد. طرح پژوهش حاضر همبستگی از نوع تحلیل مسیر است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه هفتم و هشتم دبیرستان های دوره اول یزد بود که در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل بودند. نمونه آماری شامل 261 دانش آموز دختر بود که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش از مقیاس بلوغ عاطفی سینگ و بهارگاوا، مقیاس عزت نفس روزنبرگ و مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان استفاده گردید. نتایج تحلیل مسیر نقش واسطه ای بلوغ عاطفی در رابطه بین عزت نفس و اضطراب اجتماعی را تایید کرد. همین طور، عزت نفس به طور مستقیم هم قادر به پیش بینی اضطراب اجتماعی بود. نتایج نشان می دهد که عزت نفس بالاتر منجر به بلوغ عاطفی بالاتر و اضطراب اجتماعی پایین تر می شود.

هدف از این تحقیق، تبیین شاخص های روان سنجی مقیاس ایمنی هیجانی در دانش آموزان دوره متوسطه بود.گروه نمونه 765 نفر از جامعه دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهر شیراز بود که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه دلبستگی و ایمنی هیجانی نوجوانان خدمات خانواده کیسی بوده است. این پرسشنامه شامل 2 عامل و 25 ماده است که بر روی عامل اول (ایمنی هیجانی) 13 ماده و بر روی عامل دوم (تعلق) 12 ماده قرار گرفته است. سوالات ابتدا به فارسی و دوباره به انگلیسی برگردانده شد و مجدد به فارسی برگردانده و از لحاظ ادبی و روایی سوالات توسط اساتید مرتبط تایید شد. برای بررسی پایایی درونی پرسشنامه از روش های تنصیف و آلفای کرونباخ استفاده شد که یافته های حاصل نشان دهنده آن است که پرسشنامه مذکور دارای سطح بسیار خوبی از همسانی درونی و پایایی می باشد. داده های حاصل از روش تحلیل عاملی نشان دهنده این بود که میزان بار عاملی همه آیتم های پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی ها (یک یا چند فرزندی همچنین برای دختران و پسران) بجز سوال شماره 9 بیشتر از 0.2 می باشند که به لحاظ آماری معنی دار و قابل قبول می باشند. در گام بعد، به منظور تایید سوالات پرسشنامه برای متغیر ایمنی هیجانی تحلیل عاملی تاییدی انجام شد. با انجام تحلیل عاملی مرتبه اول برای متغیر ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی ها، همه بارهای عاملی بجز سوال 9، بالاتر از 0.3 به دست آمد که این سوالات و متغیر را برای تحقیق مناسب می سازد. بنابراین، روایی و پایایی پرسشنامه ایمنی هیجانی (با حذف سوال 9)، هم برای گروه آزمودنی های چند فرزندی و همه آزمودنی ها تایید شد در مجموع نتایج نشان داد که این ابزار برای تحقیق در ایران قابل استفاده می باشد.

رفتارهای انحرافی از بحث انگیزترین رفتارها در محیط کار هستند که تاکنون پژوهش های زیادی راجع به آن ها انجام شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش رفتارهای انحرافی در رابطه استرس شغلی با فرسودگی هیجانی اجرا شد. از میان کارکنان یک سازمان صنعتی در اصفهان دویست و هفتاد هفت نفر انتخاب و از آن ها درخواست گردید تا به پرسشنامه های رفتار های انحرافی (DBQ)، استرس شغلی (JSQ) و فرسودگی هیجانی (EEQ) پاسخ دهند. نتایج نشان داد که بین استرس شغلی و فرسودگی هیجانی با رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان و بین استرس شغلی و فرسودگی هیجانی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان رابطه استرس شغلی را با فرسودگی هیجانی تعدیل می کنند. به این معنی که وقتی رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان بالاست، بین استرس شغلی و فرسودگی هیجانی رابطه ضعیفی وجود دارد. ولی وقتی رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان پایین است، بین استرس شغلی و فرسودگی هیجانی رابطه نیرومندتری وجود دارد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان می دهد که رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان می توانند به عنوان یک عامل پیشگیری کننده (جبرانی) در رابطه بین استرس شغلی و فرسودگی هیجانی عمل کنند.

هدف این تحقیق، بررسی اثربخشی آموزش گروهی هوش هیجانی بر راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در کودکان قربانی سوء رفتار هیجانی بود. کودکان قربانی سوء رفتار هیجانی، مشکلات زیادی در خصوص تنظیم هیجان دارند. این تحقیق بر اساس یک طرح آزمایشی انجام شده است. تعداد 50 دانش آموز پایه اول راهنمایی ناحیه 2 آموزش و پرورش شهر شیراز که تجربه سوء رفتار هیجانی از جانب والدین داشتند، انتخاب گردیده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. در این تحقیق، از پرسشنامه های سوء رفتار هیجانی و تنظیم شناختی هیجان استفاده شد. داده ها با روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش گروهی هوش هیجانی بر راهبردهای شناختی مثبت تنظیم هیجان تاثیر معنادار دارد. تاثیر آزمایش روی راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان تاثیر معناداری نداشت. نتیجه این که آموزش هوش هیجانی می تواند راهبردهای تنظیم شناختی هیجان را در دانش آموزان قربانی سوء رفتار هیجانی والدین تحت تاثیر قرار دهد.

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه هوش عاطفی و سلامت روانی دانشجویان با واسطه گری مثلث شناختی (نگرش منفی به خود، دنیا و آینده) بود. شرکت کنندگان پژوهش شامل 400 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شیراز بودند که با استفاده روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیدند و سه پرسشنامه هوش عاطفی پترایدز و فارنهام، سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر، و مثلث شناختی بکهام و همکاران را در محل کلاس های عادی خود تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از نرم افزار AMOS و در قالب الگوی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هوش عاطفی قدرت پیش بینی سلامت روانی را به طور مستقیم و معنادار دارد. رابطه مثلث شناختی و سلامت روانی نیز به صورت منفی و معنی دار بود علاوه بر این، هوش عاطفی توانست از طریق واسطه گری مثلت شناختی، به نحو غیرمستقیم نیز سلامت روانی را پیش بینی نماید. استفاده از آزمون بوت استروپ نشان داد که نقش واسطه ای مثلث شناختی در رابطه بین هوش عاطفی و سلامت روانی معنادار است.