روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1393 | دوره:4 | شماره:15 |تعداد مقالات:7

استدلال منطقی فرایندی است که در آن ذهن بین چند قضیه یا حکم، ارتباطی دقیق و منظم برقرار می سازد تا از پیوند آنها نتیجه حاصل شود. به این ترتیب نسبتی مبهم به نسبتی یقینی و صریح تبدیل می شود. هدف از انجام این مطالعه، بررسی ساختار عاملی مقیاس استدلال منطقی برای دانشجویان متناسب با استدلال منطقی در فرهنگ ایرانی است. این آزمون در سال 2005 توسط آنا تامسون جهت تعیین اندازه و میزان استدلال منطقی ساخته شده است. روایی محتوایی آن توسط اساتید روانشناسی و مشاوره تایید و سپس با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس روی یک نمونه 200 نفری از دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز بوکان اجرا گردید که پس از جمع آوری سوالات با روش آماری مناسب تحلیل و میزان روایی محتوایی و روایی سازه، تحلیل عاملی و برای پایایی از روش همسانی درونی و شاخص ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، دو عامل استدلال منطقی اعداد و استدلال منطقی قضاوت کردن استخراج شد. همچنین نتایج ضریب آزمون به روش آلفای کرونباخ برای مولفه ها به ترتیب برای استدلال منطقی قضاوت کردن 0.83 و استدلال اعداد 0.87 می باشد. بنابراین نتایج نشان دهنده روایی و پایایی بالای آزمون می باشد.

در این مطالعه خوشه بندی به عنوان یکی از روش های داده کاوی توصیفی جهت استفاده در مطالعات آموزشی و روانشناختی مطرح می گردد. گروه بندی داده های پژوهش در مطالعات قبلی در حوزه های آموزشی و روانشناختی توسط میانگین، میانه و برد صورت گرفته است که دارای نواقص و محدودیت هایی می باشد. لذا در این مطالعه خوشه بندی به عنوان ابزاری جایگزین با قابلیت های متعدد در مطالعات کمی و آمیخته معرفی می گردد. بدین منظور، ابتدا تعریف اجمالی از خوشه بندی ارائه گردیده و سپس مراحل ششگانه اجرای فرایند خوشه بندی (انتخاب متغیرهای خوشه بندی، انتخاب روش خوشه بندی، انتخاب معیار شباهت/تفاوت، انتخاب الگوریتم خوشه بندی، انتخاب تعداد خوشه و بررسی اعتبار و تفسیر نتایج خوشه بندی) توسط داده های کمی مرتبط با روانشناسی یادگیری ریاضیات بیان می گردد تا ضمن آشنایی بیشتر پژوهشگران حوزه مطالعات آموزشی و روانشناختی با این ابزار، نتایج جدیدی در زمینه روانشناسی یادگیری ریاضیات مطرح گردد. نتایج اعمال خوشه بندی بر روی داده ها نشان می دهد که از خوشه بندی می توان برای بررسی ارتباط متغیرهای مختلف بر متغیر وابسته در مطالعات کمی و شناسایی کاندیداهای شرکت در مصاحبه در مطالعات آمیخته استفاده کرد.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی مشاوره گروهی با تاکید بر درمان راه حل محور، بر سلامت عمومی دانش آموزان پسر تک سرپرست مقطع متوسطه شهر تربت حیدریه صورت گرفت. در این مطالعه جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان تک سرپرست مشغول به تحصیل در دبیرستان ها و هنرستان های عادی سطح شهر تربت حیدریه در سال تحصیلی 91-92 بود. ابتدا یک هنرستان و یک دبیرستان به صورت خوشه ای انتخاب گردید و از بین دانش آموزان تک سرپرست آن مدارس 30 نفر گمارش شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 15 آزمایش و کنترل قرار گرفتند. روش مشاوره گروهی راه حل محور بر روی گروه آزمایش در 7 جلسه اجرا گردید. ابزار پژوهش در این تحقیق پرسشنامه سلامت عمومی 28 ماده ای بود. تحلیل داده ها با استفاده از t مستقل و کواریانس چند متغیره انجام گردید. نتایج نشان داد که مشاوره گروهی باعث افزایش سلامت عمومی گردیده و بر مولفه های سلامت عمومی (کاهش افسردگی، اضطراب) تاثیر معناداری داشته است و در بدکارکردی اجتماعی و نشانه های جسمانی تاثیر معنادار نبوده است.

هدف از این تحقیق، تبیین نقش واسطه گری جهت گیری مذهبی در رابطه بین سبک فرزندپروری والدین و معنای زندگی دانش آموزان پایه سوم دبیرستان شهر شیراز بود. به منظور انجام این پژوهش، 271 نفر از دانش آموزان سال سوم دبیرستان شهر شیراز (138 دختر و 133 پسر) به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه سبک فرزندپروری والدین دیانا بامریند (1967 م) و معنادار بودن زندگی (صالحی، 1374) و پرسشنامه جهت گیری مذهبی (البرزی، 1382) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام از شیوه آماری تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که در مجموع 41% از واریانس معنای زندگی توسط جهت گیری مذهبی همانندسازی شده و سبک فرزندپروری والدین قابل پیش بینی است. بنابراین نتایج به دست آمده نشان داد که جهت گیری مذهبی نقش واسطه گری معنادار برای سبک فرزندپروری و معنای زندگی دانش آموزان پایه سوم دبیرستان بازی می کند.

هدف از انجام پژوهش حاضر تبیین نقش واسطه گری استرس شغلی در رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی کارکنان واحد عملیاتی منطقه دشتگز شرکت نفت و گاز گچساران می باشد. به لحاظ ماهیت و اهداف، این پژوهش از نوع نظری و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 300 نفر از کارکنان واحد عملیاتی یکی از مناطق شرکت نفت می باشند. برای تعیین حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعداد 169 نفر به عنوان حجم نمونه برآورد شده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از 3 پرسشنامه استرس شغلی، عملکرد شغلی و سرمایه های روانشناختی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین استرس و عملکرد شغلی رابطه منفی و معنادار و بین سرمایه روانشناختی و عملکرد شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که استرس شغلی نقش واسطه ای در رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی ایفا کرده و سبب کاهش اثر سرمایه روانشناختی بر روی عملکرد شغلی می شود.

در این پژوهش اثربخشی آموزش مهارت های مدیریت زمان بر اهمال کاری دانش آموزان مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور نمونه ای شامل 70 دانش آموز به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای از بین تمامی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان تبریز انتخاب و سپس به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (n=35) و کنترل (n=35) قرار گرفتند. در مرحله بعد، ابتدا پرسشنامه اهمال کاری تاکمن (پیش آزمون) در هر دوگروه (آزمایش و کنترل) اجرا شد. سپس گروه آزمایش در طی 10 جلسه 2 ساعته تحت آموزش مهارت های مدیریت زمان قرار گرفتند. پس از اتمام جلسات پرسشنامه اهمال کاری (پس آزمون) دوباره در هر دو گروه مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با روش تحلیل آنووا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که آموزش مهارت های مدیریت زمان، اهمال کاری را در دانش آموزان کاهش می دهد. می توان نتیجه گرفت که اغلب دانش آموزان در طول سال تحصیلی برنامه مدونی برای مدیریت زمان مطالعه خود ندارند و این باعث پسرفت و شکست در عملکرد تحصیلی شده و منجر به کاهش در احساس خودکارآمدی و گرایش دانش آموزان به طرف اهمال کاری می شود. بنابراین لازم است تا آموزش مدیریت زمان با تاکید بیشتری انجام گیرد تا باعث نهادینه شدن مدیریت زمان در آنها شود.

این پژوهش با هدف بررسی نقش باور به دنیای عادلانه و ناعادلانه در پیوند بین فرسودگی و استرس شغلی با رفتارهای غیراخلاقی به مرحله اجرا درآمد. شواهد پژوهشی قبلی حاکی از آن است که باور به دنیای عادلانه می تواند اثرات استرس بر افراد را مورد تعدیل قرار دهد. این پژوهش از نوع پژوهش های همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان یک سازمان دولتی در بهار و تابستان 1389 تشکیل دادند که از بین آنها 287 نفر به شیوه سهل الوصول برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه باور به دنیای عادلانه با 7 سوال،  پرسشنامه باور به دنیای ناعادلانه با 4 سوال، استرس شغلی با 5 سوال، فرسودگی شغلی با 4 سوال و رفتارهای غیراخلاقی با 4 سوال بود. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تعدیلی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که باور به دنیای عادلانه، رابطه استرس شغلی با رفتارهای غیراخلاقی را تعدیل می نماید. بدین معنی که وقتی باور به دنیای ناعادلانه در حد پایینی است، افزایش استرس شغلی منجر به افزایش رفتارهای غیراخلاقی می شود. بر اساس یافته های این پژوهش، با تقویت باور به دنیای عادلانه، می توان از پیوند میان استرس شغلی و رفتارهای غیراخلاقی جلوگیری کرد.