روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1391 | دوره:2 | شماره:7 |تعداد مقالات:8

هدف کلی این پژوهش، بررسی رابطه سرسختی روان شناختی و انعطاف پذیری خانواده با شیوه های مقابله با استرس بود. با روش خوشه ای چندمرحله ای، 319 دانش آموز دختر به عنوان افراد تشکیل دهنده گروه نمونه مورد تحقیق قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مقیاس مقابله با شرایط پر استرس عندلر و پارکر (CISS)، پرسشنامه سرسختی اهواز (AHI) و پرسشنامه انعطاف پذیری مثبت شاکری بودند که همگی از روایی و پایایی قابل قبولی برای سنجش متغیرهای پژوهش برخوردار بودند. در پژوهش حاضر با توجه به فرضیه ها برای تجزیه و تحلیل آماری در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، ضریب رگرسیون همزمان و آزمون MANOVA استفاده شد. یافته ها نشان داد که میان سرسختی روانشناختی با سبک مقابله ای هیجان مدار و اجتناب مدار، رابطه مثبت و معنی دار و میان انعطاف پذیری خانواده فقط با سبک مقابله ای اجتناب مدار، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. در مورد رابطه سرسختی روان شناختی و انعطاف پذیری خانواده باید بیان شود که بین این دو متغیر رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. بنابر نتایج ضریب رگرسیون همزمان می توان گفت که متغیر سرسختی روان شناختی به ترتیب پیش بینی کننده سبک مقابله ای اجتناب مدار و هیجان مدار است و انعطاف پذیری خانواده پیش بینی کننده منفی سبک مقابله ای مساله مدار می باشد؛ همچنین نتایج نشان داد که به ترتیب شیوه مقابله مساله مدار، سپس در مرحله دوم شیوه مقابله اجتناب مدار و در نهایت در مرحله آخر شیوه مقابله ای هیجان مدار در بین دانش آموزان متداول تر است.

به منظور بررسی نقش واسطه ای طرحواره های شناختی ناسازگار در ارتباط با فرآیند و محتوای خانواده و شیوه های مقابله با تعارض 400 نفر (240 دختر و 160 پسر) از دانش آموزان دوره دبیرستان شهر شیراز به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده ها به کمک پرسشنامه شیوه مقابله با تعارض رحیم (1995)، پرسشنامه طرحواره های یانگ (1999) و پرسشنامه فرآیند و محتوای خانواده سامانی (1387) گردآوری شد. تحلیل مسیر در  AMOS نشان داد که مدل های مفروض با متغیر مستقل محتوای خانواده در رابطه با شیوه های حل تعارض با مادر (به استثنای شیوه سلطه گرانه) و شیوه حل تعارض با پدر (به استثنای شیوه مهربانانه، سلطه گرانه و مصالحه گرانه) همگی تائید شدند. مابقی مدل ها تایید نشد. به منظور پیش بینی طرحواره های شناختی ناسازگار بر اساس فرآیند و محتوای خانواده در نوجوانان نیز به ترتیب ابعاد تصمیم گیری و حل مساله، انسجام و احترام متقابل و باورهای مذهبی از فرآیند خانواده، پیش بینی کننده های معنی داری برای طرحواره های شناختی ناسازگار (P<0.0001) و به ترتیب ابعاد زمان برای باهم بودن، ظاهر بدنی و منزلت اجتماعی، شغل و تحصیلات و تسهیلات تحصیلی از محتوای خانواده پیش بینی کننده های معنی دار برای طرحواره های شناختی ناسازگار (P<0.0001) بودند.

هدف این پژوهش اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر کاهش افسردگی بیماران سرطانی شهر شیراز می باشد. نمونه مورد پژوهش بیماران مبتلا به سرطان با تشخیص قطعی سرطان و بدون پیشینه روانپزشکی و بیماری مزمن مراجعه کننده به بخش سرطان بیمارستان نمازی و درمانگاه مطهری شیراز بودند که تعداد 30 نفر از آن ها در محدوده سنی 20 - 40 سال، در گروه های 15 نفری آزمایش و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون، با گروه کنترل بود. داده ها از طریق پرسشنامه افسردگی بک جمع آوری شدند. جلسات معنادرمانی طی 10 جلسه 120 دقیقه ای 2 بار در هفته به گروه آزمایش آموزش داده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که آموزش معنادرمانی بر کاهش افسردگی بیماران سرطان تاثیر معناداری دارد. یافته های دیگر تحقیق نشان داد که معنادرمانی به شیوه گروهی در مرحله پیگیری نیز تاثیر معناداری بر کاهش میزان افسردگی این بیماران دارد. بین میزان افسردگی بیماران مبتلا به سرطان با توجه به تحصیلات آنان تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

هدف از پژوهش حاضر، تبیین رابطه هوش هیجانی و مکانیسم های دفاعی زوج ها در آستانه طلاق و عادی بود. روش پژوهش به کار برده شده در این تحقیق، روش همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه زوج های در آستانه طلاق و عادی شهر اصفهان در سال 90 - 1389 تشکیل می دادند که تعداد 100 نفر (50 زوج عادی و 50 زوج در آستانه طلاق) به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش را دو پرسشنامه هوش هیجانی بار - ان و پرسشنامه سبک های دفاعی تشکیل دادند. داده های به دست آمده با استفاده از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که میان هوش هیجانی و مکانیسم های دفاعی زوج های در آستانه طلاق رابطه معناداری وجود دارد (P<0.05) اما میان هوش هیجانی و مکانیسم های دفاعی زوج های عادی رابطه معناداری به دست نیامد. بنابراین زوج های در آستانه طلاق چون از توان عاطفی پایین تری برخوردارند بیشتر تنیدگی حس می کنند و لذا از مکانیسم های دفاعی بیشتر از زوج های عادی استفاده می نمایند؛ در حالی که زوج های عادی به دلیل توان عاطفی بالا میزان به کارگیری مکانیسم های دفاعی کمتر از زوج های در آستانه طلاق بود. در حقیقت هوش هیجانی بالاتر به فرد این امکان را می دهد که در حیطه ناهشیار بهتر بتواند به مدیریت، شناخت، تنظیم و ارزیابی هیجان ها بپردازد.

خودارزشمندی به مثابه شاخص سازگاری روانشناختی و کارکرد مناسب اجتماعی تلقی می شود. هدف مقاله حاضر آزمون و اعتباریابی مقیاس خودارزشمندی است. اطلاعات تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه و تحقیق پیمایشی از میان 200 دانش آموز دختر و پسر دبیرستان های شهر اصفهان جمع آوری شده است. ابزار پژوهش مقیاس خودارزشمندی کروکر و همکاران (2003 و 2009) بوده که دارای هفت پاره مقیاس (حمایت خانواده، رقابت جویی، جاذبه های ظاهری، عشق خدایی، شایستگی علمی، تقوی و پرهیزگاری و موافقت از سوی دیگران) می باشد. برای آزمون روایی ابزار تحقیق از مقیاس عزت نفس جمعی لوهاتنن و کروکر (1992) استفاده شده است. میزان پایایی ابزار (آلفای کرونباخ) برای کل پسران و دختران به ترتیب 0.799، 0.706 و 0.82 بوده است. برای بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که هفت پاره مقیاس خودارزشمندی قابل تقلیل در دو عامل هستند و دو عامل مذکور را می توان خودارزشمندی درونی و خودارزشمندی بیرونی نامید. رابطه معناداری بین خودارزشمندی و عزت نفس جمعی وجود داشته (0.31) که معرف روایی ابزار تحقیق می باشد. علاوه بر آن تمامی گویه های مقیاس در چهار عامل قابل تقلیل هستند که بیانگر روایی سازه است. مقیاس خودارزشمندی دارای پایایی و روایی بسیار مطلوبی بوده است و متناسب فرهنگ ایران قابل استفاده می باشد.

آزمون قیاس رمزگونه یک مقیاس شناختی است که برای سنجش اعتماد به خود طراحی شده است. اعتماد به خود نیز جنبه ای از فراشناخت است که به صحت خودارزیابی فرد در حوزه های شناختی مربوط می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی آزمون قیاس رمزگونه در دانشجویان بود. نمونه پژوهش 250 دانشجوی دختر کارشناسی ارشد بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل آزمون قیاس رمزگونه، پرسشنامه توانایی حافظه و استدلال و مقیاس خودکارآمدی عمومی بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آزمون قیاس رمزگونه از همسانی درونی مطلوبی برخوردار است. همچنین، نتایج نشان داد که آزمون قیاس رمزگونه با پرسشنامه توانایی حافظه و استدلال، خرده مقیاس توانایی استدلال و مقیاس خودکارآمدی عمومی همبستگی مثبت معنی دار دارد. به علاوه نتایج تحلیل عامل تاییدی نشان داد که آزمون قیاس رمزگونه در سطح قابل قبولی (AGFI= 0.81) برازنده داده هاست و در نمونه دخترها قابل استفاده است.

هدف کلی از انجام این تحقیق ارایه مدل توضیحی ادراک دانشجویان از اثربخشی مرکز مشاوره، میزان تلاش آنان و جهت گیری آنان به هدف موفقیت در دانشگاه چمران می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید چمران در کلیه گروه های تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه و فنی - مهندسی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از هر یک از گروه های تحصیلی 3 رشته انتخاب شدند. ابزارهای این تحقیق شامل «پرسشنامه جهت گیری هدف» (میدلی و همکاران، 1998)، «پرسشنامه تلاش» (ملتزر و همکاران، 2004) و «پرسشنامه محقق ساخته» اثربخشی مرکز مشاوره دانشگاه می باشد. پس از محاسبه روایی و پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه ها بین نمونه های مورد نظر توزیع و جمع آوری گردید. داده ها توسط نرم افزارهای SPSS18 و LISREL8.54 تحلیل شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که 1) بین ادراک دانشجویان از اثربخشی مرکز مشاوره و جهت گیری هدف موفقیت عملکردی رابطه معناداری وجود دارد. 2) ادراک از اثربخشی مرکز مشاوره رابطه معناداری با تلاش دانشجویان دارد. 3) ادراک از اثربخشی مرکز مشاوره به واسطه تلاش رابطه معناداری با جهت گیری هدف موفقیت عملکردی دارد.

هدف این مطالعه بررسی رابطه بین سبک های هویت و شادکامی دانش آموزان دبیرستان های شهر مشگین شهر است. روش پژوهش حاضر از نوع، توصیفی - همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان مدارس شهرستان مشگین شهر بود که در این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 350 نفر (169 پسر، 181 دختر) از میان دانش آموزان انتخاب شدند. برای ارزیابی متغیرها از پرسشنامه سبک های هویت (ISI ,6G؛ برزونسکی، 1992)، شادکامی آکسفورد (OHI؛ آرگایل و لو، 1990) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی مانند (میانگین و انحراف معیار) و همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که 2 سبک اطلاعاتی و هنجاری با شادکامی رابطه مثبت معنادار دارد و می تواند آن را پیش بینی کنند. همچنین بین هر 5 مولفه شادکامی با 2 مولفه از هویت یابی (اطلاعاتی و هنجاری) رابطه مثبت معنادار وجود دارد. در حالی که، از میان همان 5 مولفه فقط 2 مولفه (عاطفه مثبت و کارآمدی) با هویت یابی سردرگم/ اجتنابی در ارتباط است. در کل، یافته ها نشان می دهد که می توانیم سبک های هویت و میزان شادکامی را در مسیرهای دلخواه تغییر دهیم. مثلا می توان با آموزش سبک های مختلف فرزندپروری و با تغییر سبک های هویت، میزان شادکامی را به حد مطلوب رساند یا ابعاد بهزیستی را در راستای ارتقای سلامت روان تغییر داد.