فصلنامه علمی راهور
سال:1398 | دوره:8 | شماره:28 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: امنیت ترافیکی، جزو مقوله ی امنیت در کشور محسوب می شود. وظیفه ی حاکمیت با توجه به حقوق شهروندان و تأمین آن در جهت پیشگیری از تخلفات رانندگی و با امعان نظر به سه درجه ی پیشگیری شامل پیشگیری وضعی، پیشگیری اجتماعی و پیشگیری کیفرمدار تعیین می شود. موضوع پژوهش حاضر، بررسی حوزه ی پیشگیری اجتماعی از تخلفات رانندگی است که شامل اجتناب از بی کیفرمانی مرتکب تخلفات رانندگی، وصول به موقع و متناسب جریمه ی رانندگان اتوبوس برون شهری می باشد. روش: نوع پژوهش، میدانی است. تعداد 100 نفر برای حجم نمونه انتخاب شدند. رؤسای پلیس راه و پلیس راهور استان ها و رؤسای پلیس راهور مراکز استان ها به صورت تمام شمار به عنوان جامعه ی آماری انتخاب شده و پس از دریافت تأیید اعتبار در روایی صوری پرسشنامه از نخبگان (دانشجویان دوره ی دکتری مدیریت ایمنی ترافیک)، پرسشنامه ها در اختیار آن ها قرار گرفته شد. اهداف این پژوهش، بررسی نقش میزان جرایم راهنمایی و رانندگی و رصد فراگیر در جهت اجتناب از بی کیفرمانی در پیشگیری از تخلفات رانندگان بخش حمل مسافر برون شهری (رانندگان اتوبوس) می باشد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که روایی خاصی بین اجتناب از بی کیفرمانی و پیشگیری از تخلفات رانندگی، وصول به موقع و اجتناب از تخلفات رانندگی و تناسب جریمه با تضاد منافع شهروندان متخلف وجود دارد. پیشنهادها: پیشنهاد می شود که وضع قوانین و مقررات و اصلاح قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی در سه حوزه ی عوامل مؤثر به عنوان الگوی راهبردی در پیشگیری از تخلفات رانندگی و به تبع آن، کاهش تصادفات رانندگی با عنوان رصد فراگیر و تدوین مجازات ها با لحاظ شدت، سرعت و قطعیت که در بازدارندگی مؤثر هستند، موردبهره گیری قرار گیرد.

پژوهش بررسی انتخاب رنگ (خودرو و جاده) در اصلاح رفتار رانندگی کاربران ترافیک، با هدف ارائه ی راهکارهای اجرایی برای تغییر رفتار ترافیکی کاربران صورت گرفته است. نویسندگان بر این اعتقاد هستند که می توان با استفاده از رویکردهای فرهنگی و توجه به عامل رنگ در خودرو و جاده یا تغییر رفتار، به اصلاح و تحول رفتار ترافیکی و کاهش حوادث رانندگی دست یافت. بدین منظور، پژوهشگر از روش پیمایشی برای جمع آوری داده ها استفاده نموده است. در این روش می توان با استفاده از نظرات کارشناسان به ارزیابی شاخص های تغییر رفتار ترافیکی دست یافت. با این توصیف، روش این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش پژوهش پیمایشی است. جامعه ی آماری این پژوهش، کارشناسان و نخبگان حوزه های مدیریت ترافیک بوده اند. ابزار جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه ی ساخته شده توسط پژوهشگر که پایایی و روایی آن قبل از اجرا موردتأیید قرار گرفت، است و داده ها نیز با استفاده از آزمون پیرسون موردتجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد که در آزمون پیرسون، کلیه ی فرضیه ها معنادار بوده و می توان بیان داشت که بین نوع به کارگیری رنگ از نظر طیف نوری، نقش رنگ خودرو در کنترل هیجانات، نقش رنگ جاده و خط کشی مناسب، نقش رنگ در کاهش خستگی و رانندگی مناسب، نقش رنگ در تنظیم خلقیات پرخاشگری در رانندگی و نقش رنگ تبلیغات و اطلاع رسانی و کاهش خطاهای رانندگی در چهار قاعده ی لغزش ها، تخلفات عمدی، تخلفات غیرعمدی و کاهش اشتباهات رانندگی، هم بستگی وجود دارد.

زمینه و هدف: تخلفات رانندگی همواره یکی از علل بروز مشکلات، معضلات و حوادث ترافیکی در همه ی جوامع بوده است. با توجه به اینکه عامل اصلی بروز تصادفات ناشی از خطای عوامل انسانی شناخته شده است، بررسی رفتارهای رانندگی و عوامل مؤثر بر آن می تواند نقش مهمی در کاهش مخاطرات داشته باشد. براین اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای ذهن آگاهی در رابطه ی میان سلامت روان و رفتارهای رانندگی رانندگان شهر تهران بوده است. روش: جامعه ی هدف را کلیه ی رانندگان شهر تهران تشکیل می دهند و تعداد 202 نفر به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه-گیری در دسترس انتخاب شده و به پرسشنامه های سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (1972)، ذهن آگاهی براون و رایان (2003) و رفتار رانندگی منچستر (1990) پاسخ دادند. نتایج توسط آمارهای توصیفی و استنباطی موردبررسی قرار گرفت و برای بررسی مدل از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل مدل به وسیله ی نرم افزار AMOS نشان داد که مدل پیشنهادی با داده ها برازش داشته و متغیر ذهن-آگاهی، نقش میانجی کامل را بین سلامت روان و رفتارهای رانندگی دارا است؛ یعنی سازه ی ذهن آگاهی می تواند تبیین کننده ی رابطه ی تفاوت های فردی در حوزه ی سلامت روان با رفتارهای رانندگی باشد. نتایج و پیشنهادها: با توجه به یافته های پژوهش برای تبیین رابطه ی تفاوت های فردی در حوزه ی سلامت روان با رفتارهای رانندگی می توان از سازه ی ذهن آگاهی کمک گرفت. درنتیجه پیشنهاد می شود به منظور بهبود وضعیت رانندگی و کاهش میزان تصادفات، ارزیابی های سلامت روان در زمان دریافت گواهینامه ی رانندگی انجام گیرد و همچنین آموزش های ذهن آگاهی برای افراد آسیب پذیر به خطاهای رانندگی در نظر گرفته شود.

زمینه و هدف: در سال های اخیر مدیریت بحران به عنوان یک رویکرد مناسب جهت برنامه ریزی و مقابله با بحران بلایا مطرح شده است. در این خصوص لجستیک امداد بعنوان یکی از اجزای مهم مدیریت بحران نقش حیاتی در موفقیت مدیریت بحران دارد. تحقیق حاضر با تمرکز بر لجستیک امداد و کمینه سازی هزینه در انتخاب مراکز توزیع و مسیریابی به نقاط نیازمند امداد با در نظر گرفتن قید ریسک به ارائه مدلی ریاضی جدید برای مکانیابی مراکز توزیع و امداد و نیز مسیریابی وسایل نقلیه به منظور تأمین کالاهای مورد نیاز افراد آسیب دیده در زمان وقوع فجایع پرداخته است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و نحوه انجام آن، توصیفی-تحلیلی می باشد. برای ارائه مدل مکان یابی، کمینه سازی هزینه با در نظر گرفتن قید ریسک مورد نظر قرار گرفته است. با توجه به Np-hard بودن مسأله الگوریتم پیشنهادی از ترکیب الگوریتم ازدحام ذرات و معادله ریسک تحت شرایط محیط فازی بدست آمده است. روش پیشنهادی برروی داده های زلزله شهرتهران مورد نظر قرار گرفته است. یافته ها و نتیجه گیری: بررسی روش پیشنهادی بر روی داده های زلزله شهر تهران نشان داد که با استفاده از الگوریتم پیشنهادی، مکانیابی مراکز امداد از بین مکان های کاندید و مسیریابی مراکز منتخب با کمترین هزینه امکان پذیر است. براین اساس ایستگاههای کمک رسان به عنوان بهترین انتخاب در شرایط زلزله در شهر تهران از میان 15 ایستگاه بالقوه عبارتند از: شهرک غرب-بوستان جمشیدیه-سرخه حصار-آزادی-ساحل مصنوعی-حکیمیه. همچنین به منظور بررسی عملکرد الگوریتم پیشنهادی، الگوریتم پیشنهادی با 5 الگوریتم (الگوریتم جنگل، الگوریتم کرم شب تاب، الگوریتم پرندگان مبتنی بر نیروی الکترو استاتیک، الگوریتم پرندگان مبتنی بر فاصله و پرندگان مبتنی بر دسته بندی وجستجوی محلی) در هفت معیار مورد مقایسه قرار گرفته است که نتایج نشان دهنده عملکرد بسیار مناسب الگوریتم پیشنهادی بوده است.

با اینکه یکی از وظایف اصلی تعلیم وتربیت، افزایش معلومات دانش آموزان در زمینه ی ترافیک و قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی است؛ اما پژوهش ها نشان دهنده ی رشد تصادفات و عدم اطلاع کافی دانش آموزان در این زمینه است. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی محتوای کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی در زمینه ی آموزش قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و ترافیک است. لذا جامعه ی آماری این پژوهش، محتوای کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی (پایه ی سوم، چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی 94-95 بود که نمونه گیری آن به صورت هدفمند انجام گرفت. با نظر به این امر، برای مشخص نمودن مؤلفه های آموزش قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، از روش توصیفی و سپس از روش تحلیل محتوا، به منظور بررسی و تحلیل برنامه ی درسی مطالعات اجتماعی استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه ی تحلیل محتوای کتب درسی، سیاهه ی تحلیل فعالیت ها، کاربرگه ها و سیاهه ی تحلیل تصاویر بود که پس از مطالعه ی مبانی نظری، طرح پیشنهادی تهیه شد و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و کارشناسان مربوطه تعیین گردید. واحد تحلیل نیز صفحات (جملات، تصاویر و فعالیت ها) بودند. نتایج پژوهش نشان داد که از مجموع 4000 جمله، فعالیت و تصویر موجود در کتب مطالعات اجتماعی دوره ی ابتدایی، تنها 107 مورد به آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی عابر پیاده، سرنشینان و دوچرخه سواران اختصاص دارد. بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه ی دوچرخه سواران و کمترین ضریب اهمیت به مؤلفه ی عابر پیاده اختصاص یافته است. مؤلفه ی سرنشینان نیز دارای ضریب اهمیت مساوی با مؤلفه ی دوچرخه-سواران است؛ بنابراین به دلیل اهمیت این موضوع برای رشد اجتماعی، کاهش تصادفات و داشتن شهروندانی مطابق با هنجارها، ارزش ها، آداب ورسوم، قوانین و مقررات جامعه، لازم است در کتب آموزشی، تأکیدی یکسان و درخور توجه به آن شود و برنامه ریزان درسی، در برنامه ریزی و تدوین کتب درسی، توجه بیشتری به این امر نمایند.

زمینه و هدف: سوانح ترافیکی، یکی از مهم ترین علل مرگ در دنیا محسوب می شود که بار اقتصادی زیادی را بر جوامع تحمیل می کند و برآورد هزینه ی ناشی از این سوانح دارای اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر، برآورد هزینه های ناشی از تصادفات با به کارگیری رویکرد تمایل به پرداخت در رانندگان وسایل نقلیه با شرایط گوناگون و برای تصادفات با شدت های متفاوت می باشد و برای این منظور به مطالعه در معابر شهری تهران پرداخته شده است. روش: براین اساس به هزینه های ناشی از تصادفات برای رانندگان وسایل نقلیه و درنهایت ارائه ی مدلی برای دستیابی به آن پرداخته شده است. متغیرهای پژوهش شامل مشخصات فردی مانند سن، جنسیت و میزان تحصیلات است. ارزش آماری زندگی، مؤلفه ی مهمی در پژوهش های تمایل به پرداخت بوده است. یافته ها و نتیجه گیری: ارزش آماری زندگی برای یک مورد مرگ که بر اساس میانگین تمایل به پرداخت رانندگان و برحسب میزان کاهش خطر مرگ از 5/26 در 100 هزار نفر جمعیت به نصف آن کاهش یابد، معادل 6/29 میلیارد ریال برآورد گردید. براین اساس، برای کل تلفات ترافیکی، رقم کل 5/603 هزار میلیارد ریال به دست آمده است. این مقدار برای مصدومیت با توجه به میانگین پرداخت روزانه برای هر مصدومیت معادل 6/3 میلیارد ریال شده و با توجه به تعداد موارد مصدومیت حدود 319 هزار نفر در سال به میزان 7/1153 هزار میلیارد ریال شده است. براین اساس و با توجه به آمار و اطلاعات موجود، در حدود 5/6 درصد از درآمد ناخالص ملی مربوط به هزینه ی سوانح ترافیکی است که در این سوانح از بین می رود.

زمینه و هدف: استرس کاری با عوامل مختلفی مرتبط بوده و به عبارت دیگر تحت تأثیر عامل مختلف و از آن جمله، کیفیت زندگی کاری کارکنان است؛ لذا مطالعه ی این عوامل می تواند موجب شناسایی آن ها و پیشگیری از بروز آثار مخرب استرس های شغلی و از آن جمله، فقدان تمرکز، کم کاری ها، درگیری ها، غیبت و غیره شود. به این منظور، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل استرس زای شغلی و رابطه ی آن با کیفیت زندگی کاری کارکنان راهور تهران بزرگ اجرا گردیده است. روش و مواد: جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل کلیه ی کارکنان راهور تهران بزرگ در سال 1396 است که از بین آنان بر اساس جدول نمونه گیری، تعداد 346 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و موردمطالعه قرار گرفتند. پژوهش حاضر از نظر هدف، جزو پژوهش های کاربردی و از نظر ماهیت، جزو پژوهش های توصیفی از نوع هم بستگی می باشد که به ارتباط بین متغیرهای گوناگون استرس شغلی و کیفیت زندگی کاری می پردازد. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه ی استرس شغلی (HSE)[1] شامل 7 مؤلفه و 35 گویه جهت سنجش میزان استرس شغلی و پرسشنامه ی استاندارد والتون[2] (1973) با 8 مؤلفه و 27 گویه در خصوص کیفیت زندگی کاری (QWL)[3] می باشد؛ هر دو پرسشنامه دارای روایی و پایایی قابل قبولی می باشند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های ضریب هم بستگی و تحلیل عاملی استفاده گردید. یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داده است که بین عوامل استرس زای شغلی کارکنان راهور تهران بزرگ و تمامی مؤلفه های کیفیت زندگی کاری از قبیل پرداخت منصفانه و کافی، محیط کار ایمن و بهداشتی، تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم، قانون گرایی در سازمان، وابستگی اجتماعی محیط کار، فضای کلی زندگی کار، یکپارچگی و انسجام اجتماعی در سازمان و توسعه ی قابلیت های انسانی، رابطه ی معنی داری وجود دارد. همچنین در این مطالعه، بیشترین عامل استرس زای شغلی در زمینه ی کیفیت زندگی کاری، مقوله ی حمایت سرپرستان و مدیران، و کمترین عامل استرس زای شغلی، مقوله ی نقش می باشد. نتیجه گیری: بنابراین می توان گفت بین استرس کارکنان راهور با کیفیت زندگی کاری آنان و تمامی ابعاد کیفیت زندگی کارکنان رابطه وجود دارد.

زمینه و هدف: در کشور ما با توجه به افزایش تردد وسایل نقلیه و نامناسب بودن طرح هندسی معابر و عدم وجود تسهیلات ایمنی مناسب و کافی و معضلات ناشی از ضعف فرهنگ ترافیکی، تعداد تلفات ناشی از تصادفات به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. در همین راستا از سوی شهرداری تهران و با همکاری پلیس راهنمایی و رانندگی برای مبارزه با این معضل، پروژه ای با عنوان «خط سفید» به عنوان مهم ترین زبان هدایت در فرهنگ حمل ونقل و ترافیک شهروندان تعریف شد و در تعدادی از مناطق تهران به اجرا درآمد. پژوهش حاضر در پی بررسی رابطه ی اجرای پروژه ی خط سفید با رفتار ترافیکی کاربران منطقه ی 8 تهران می باشد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی-توصیفی در سال 1395 انجام گرفته است. گردآوری اطلاعات با کمک تحلیل داده های موجود در پرسشنامه ای حاوی 26 سؤال بسته بین کارشناسان تصادفات راهنمایی و رانندگی در منطقه ی 8 تهران صورت گرفت. تجزیه وتحلیل اطلاعات از طریق نرم افزارهای آماری Excel و SPSS انجام شد. یافته ها: در نتیجه گیری پس از تحلیل سؤالات 9 گانه مشخص شد که هوشمندسازی تقاطع ها، اجرای خط ایست در تقاطع ها و گذرگاه های عابر پیاده، هماهنگ سازی تابلوها با خطوط و علایم افقی ترافیکی و آموزش و فرهنگ سازی از طریق رسانه های مختلف با اصلاح رفتار کاربران، ارتباط بسیار قوی و بالایی دارد؛ همچنین استانداردسازی خطوط معابر و اصلاح و ایمن سازی گذرگاه های عابر پیاده با اصلاح رفتار ترافیکی، ارتباط زیادی دارد و سه متغیر ازجمله جانمایی استاندارد ایستگاه های حمل ونقل عمومی، پیوستگی خطوط عرضی گذرگاه های عابر پیاده و آموزش و فرهنگ سازی از طریق رسانه های مختلف، ارتباط ضعیفی با رفتار ترافیکی کاربران دارند. نتایج: پروژه ی خط سفید در اکثر متغیرهای به کارگرفته شده در منطقه ی 8 با رفتار ترافیکی کاربران، رابطه ی معنی دار و تأثیرگذاری دارد و اجرای این پروژه به نفع مردم و کاربران منطقه خواهد بود و باعث کاهش تصادفات و روان سازی ترافیک خواهد شد.