زیست شناسی جانوری تجربی
سال:1394 | دوره:4 | شماره:3 (پیاپی 15) |تعداد مقالات:9

آلودگی یک مشکل جهانی با عواقب بسیار خطرناک است. فلزات سنگین یک گروه مهم از این آلاینده ها هستند که در اثر فعالیت های انسانی و منابع طبیعی وارد اکوسیستم های آبی می شوند و سلامت جانوران و سیستم را تحت تاثیر قرار می دهند. در مطالعه حاضر به بررسی اثر غلظت تحت کشنده فلز سرب (30 روز تحت غلظت 3 میلی گرم بر لیتر) بر فعالیت آنزیم های استیل کولین استراز (AChE)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) در بافت مغز، آبشش، عضله و کبد ماهی سفیدک سیستان پرداخته شد. نتایج نشان داد سرب می تواند فعالیت آنزیم استیل کولین استراز را در آبشش و مغز به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد مهار کند (p<0.05). فعالیت آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز در کبد و عضله به طور معنی داری تحت تاثیر سرب افزایش یافت (p<0.05). افزایش معنی دار فعالیت آنزیم آسپارتات آمینو ترانسفراز در کبد و مغز مشاهده شد (p<0.05). همچنین فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز و لاکتات دهیدروژناز تنها در کبد ماهیان قرار گرفته در معرض سرب به طور معنی داری افزایش نشان داد (p<0.05). از این رو قرار گرفتن ماهی سفیدک در معرض سرب منجر به برهمکنش بین فلز و سیستم بیولوژیک ماهی سفیدک شد که نتیجه آن تغییر فعالیت آنزیم ها در بافت های بدن ماهی بود. فعالیت آنزیم ها تحت تاثیر سرب از الگوی کاهشی و افزایشی یکسانی پیروی نکرده و بسته به نوع آنزیم و بافت نتایج متفاوتی مشاهده شد. بنابراین پایش پروفایل آنزیمی در بافت های بدن ماهی سفیدک جهت تشخیص سلامتی این ماهی خوراکی و اندام های معیوب به علت حضور سرب در محیط مفید می باشد.

ادم ایسکمیک مغزی از مهمترین عوارض سکته مغزی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثر پیش تغذیه روغن دانه کتان بر نفوذپذیری سد خونی مغزی در مدل سکته مغزی موش صحرایی می باشد. در این تحقیق تجربی حیوانات به طور تصادفی به 3 گروه آزمایشی، شم و کنترل تقسیم گردیدند که گروه آزمایشی خود شامل 3 گروه دریافت کننده روغن دانه کتان با دوزهای 0.25، 0.5 و 0.75 میلی لیتر بر کیلوگرم وزن بدن به مدت 30 روز بود. گروه کنترل آب مقطر دریافت می کردند، در حالی که برای گروه شم تیمار و القای ایسکمی صورت نمیگرفت. دو ساعت بعد از آخرین دوز خوراکی گروهها تحت جراحی مدل MCAO (انسداد شریان میانی مغز) به منظور القای ایسکمی و بررسی میزان نفوذپذیری سد خونی مغزی از طریق اندازه گیری میزان جذب نوری اوانس آبی (Evans Blue) قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون ANOVA تجزیه و تحلیل شدند. کاهش نفوذپذیری سد خونی مغزی در گروه های با دوز 0.5 و 0.75، در برابر گروه شاهد از لحاظ آماری معنی دار بود (p<0.05). بین نیمکره های راست و چپ در گروه های کنترل و دوز 0.25 اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05). اما بین نیمکره های راست وچپ در گروه های تیمار شده بادوزهای 0.5 و 0.75 اختلاف معنی داری وجود نداشت. طبق یافته های این تحقیق پیش تیمار با روغن دانه کتان موجب کاهش نفوذپذیری سد خونی-مغزی در مدل ایسکمی-خونرسانی مجدد در موش صحرایی میگردد. اما کارهای بیشتری از جمله بررسی نقص های نورولوژیک نیاز است تا این مشاهدات را گسترش دهد.

استفاده از اسانس های گیاهی به جای آنتی بیوتیک در تغذیه طیور، منجر به بهبود عملکرد طیور می شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی سطوح مختلف اسانس گشنیز بر عملکرد رشد، خصوصیات لاشه و سیستم ایمنی در جوجه های گوشتی بود. از 200 قطعه جوجه یک روزه سویه راس 308 در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار به مدت 42 روز استفاده شد. گروه های آزمایشی شامل شاهد (بدون افزودنی غذایی)، آنتی بیوتیک فلاووفسفولیپول (جیره پایه +600 میلی گرم بر کیلوگرم)، سطوح مختلف اسانس گشنیز (100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم) + جیره پایه بودند. افزایش وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل خوراک به صورت هفتگی اندازه گیری شد. نتایج در کل دوره پرورشی نشان داد که تیمار آنتی بیوتیک بیشترین مصرف خوراک را نسبت به تیمارهای سطوح 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم اسانس گشنیز داشت (P<0.01). همچنین، بیشترین افزایش وزن در تیمارهای آنتی بیوتیک و سطح300 میلی گرم بر کیلوگرم اسانس گشنیز نسبت به تیمارهای شاهد و سطح 100 میلی گرم بر کیلوگرم اسانس گشنیز مشاهده شد (P<0.01). در نهایت، بهترین ضریب تبدیل خوراک در تیمارهای اسانس گشنیز و آنتی بیوتیک مشاهده شد (P<0.01). بالاترین وزن نسبی لاشه و ران و پایین ترین وزن نسبی دستگاه گوارش جوجه ها در تیمارهای اسانس گشنیز و آنتی بیوتیک در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد (P<0.05). پارامترهای سیستم ایمنی در جوجه های گوشتی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که افزودن اسانس گشنیز به جیره جوجه های گوشتی مانند آنتی بیوتیک ها تاثیر معنی داری بر بهبود عملکرد رشد و خصوصیات لاشه در 42 روزگی دارد.

رشد یک از جنبه های بیولوژیک ماهیان و شاخص مناسبی جهت تعیین سلامت افراد این جمعیت است. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر نورهای رنگی مختلف بر ضریب کیفیت و رابطه طول- وزن ماهی قزل آلای رنگین کمان بود. تخم های لقاح داده شده ماهی تحت شرایط نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی به مدت 5 ماه در معرض هفت لامپ رنگی شامل نور سفید (کنترل)، نیلی، آبی، سبز، زرد، نارنجی و قرمز در مزرعه آبزی پروری قرار گرفتند. پس از جذب کیسه زرده، وزن و طول تعدادی از بچه ماهیان به صورت تصادفی به وسیله ترازوی دیجیتالی و کولیس اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه، تست تعقیبی دانکن و رگرسیون تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین شاخص وضعیت به ترتیب در نور زرد و سبز دیده شد اما تفاوت معنی داری بین گروه های تیمار وجود نداشت. رابطه معنی داری نیز بین رابطه طول- وزن در نورهای رنگی مختلف مشاهده گردید. الگوی رشد در اغلب نورها، در روزهای متفاوت ایزومتریک بود و در برخی از نورها، الگوی رشد آلومتریک منفی بود. بر اساس داده های به دست آمده از پژوهش حاضر می توان نتیجه گیری کرد که نورهای رنگی مختلف می توانند سبب تغییرات یکسان در وزن و طول ماهی شوند و یا به عبارت دیگر ماهی قزل آلای رنگین کمان می تواند در نورهای مختلف به طور متناسب رشد کند.

ارزیابی تاثیر باکتری های مفید تنها در روند رشد خلاصه نشده و جنبه های مختلف آن از جمله پارامترهای خونی را نیز شامل می شود. در این مطالعه تاثیر دو گونه بیفیدوباکتر Bifidobacterium animalis PTCC-1631 و Bifidobacterium lactis PTCC-1736 با سه غلظت CFU g-1 (T1)1×107، (T2) 2×107 و (T3) 3×107 بر عملکرد رشد و معیارهای خون شناختی لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان با وزن اولیه 0.0538±0.197 g مورد بررسی قرار گرفت. لذا تعداد 3 تیمار آزمایشی و 1 تیمار شاهد که هر یک دارای 3 تکرار بود آماده سازی شد. تعداد 30 قطعه لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان درون هر یک از تکرارها جای گرفت. لاروها روزانه 4 بار بر اساس 8-4 % وزن بدن غذادهی شد. بعد از 8 هفته تغذیه لاروها با جیره مکمل سازی شده با بیفیدوباکتریوم ها معیارهای رشد و خون شناختی مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی نتایج مربوط به میزان هموگلوبین بین تیمارهای آزمایشی و شاهد اختلاف معنی داری را نشان نداد (P>0.05). استفاده از بیفیدوباکترها موجب افزایش تعداد گلبول های قرمز و سفید خون در تیمارهای آزمایشی 3 T و 2 T شد (P<0.05). هرچند اختلاف معنی داری در مورد حجم متوسط گلبولی و میانگین غلظت همگلوبین در گلبول قرمز مشاهده نگردید (P>0.05). مطالعه معیارهای خونی و بررسی وزن نهایی و نرخ رشد ویژه در تیمارهای آزمایشی در این مطالعه نشان داد که استفاده از بیفیدوباکترهای پروبیوتیکی موجب ارتقاء تعداد سلول های خونی و همچنین رشد وزنی در ماهی قزل آلا شده است.

در این تحقیق به بررسی تاثیرات استفاده از رنگدانه های طبیعی همچون چغندر قرمز (Beta vulgaris) و روناس (Rubia tinctorum) و ترکیب این دو رنگدانه بر روی ماهی آنجل سفید (Pterophyllum scalare) مورد مطالعه قرار گرفت. این بررسی بر روی 76 ماهی آنجل سفید با وزن متوسط 1.12±0.5 گرم در 5 گروه شامل 5 و 10 گرم روناس در کیلو گرم غذا، 5 و 10 گرم چغندر قرمز در هرکیلو گرم غذا و گروه ترکیبی (5گرم روناس به اضافه 5گرم چغندر قرمز) در هر کیلوگرم غذا و گروه شاهد. غذا دهی 3 بار در روز و به میزان 10% وزن بدن ماهیان انجام پذیرفت. در پایان توسط دوربین دیجیتال با شرایط کاملا یکسان عکسبرداری انجام شد و میزان رنگ پذیری پوست ماهی از طریق سیستم Lab نرم افزار فتوشاپ مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برخی از شاخص های رشد مانند SGR، FCR، BWI مورد بررسی قرار گرفت. در پایان دوره ماهیان تغذیه شده با خوراک حاوی چغندر قرمز 10g/kg رنگ زرد بارزتری نسبت به گروه شاهد و سایر گروه ها داشته است (p<0.05). همچنین ماهیان تغذیه شده با دز های بالاتر چغندرقرمز و روناس رشد بیشتری را نسبت به گروه های دیگر داشته اند (p<0.05).

اثر سطوح متقابل انرژی و شوری بر روی رشد شاه میگوی چنگال باریک، به مدت 8 هفته انجام گرفت. در این آزمایش سه جیره با پروتئین ثابت 30 درصد و سه سطح انرژی 300، 370، 450 کیلوکالری در 100 گرم ماده غذایی، در دو سطح آب شیرین و آب لب شور خزر فرموله شد. مخازن فایبر گلاس 110 لیتری، با 80 لیتر آب، آبگیری شد. تعداد 5 عدد شاه میگو با میانگین وزنی و انحراف معیار 17±2 گرم ذخیره سازی شد و روزانه 2 بار غذادهی صورت گرفت. نتایج نشان داد که سطوح مختلف انرژی اثر معنی داری را بر روی شاخص های رشد و بازماندگی نشان ندادند، اما عامل شوری، اثر معنی داری بر روی شاخص های رشد نشان داد و بهترین عملکرد در آب شیرین مشاهده گردید. در بررسی اثر متقابل انرژی و شوری بهترین و بالاترین شاخص های رشد و بقا در اثر متقابل آب شیرین و انرژی 0-370 مشاهده شد. پروتئین و چربی لاشه در تیمار شوری کاهش یافتند (P<0.05). بیشترین میزان پروتئین لاشه در انرژی 370 کیلوکالری در 100 گرم و آب شیرین مشاهده شد که دارای اختلاف معنی داری با سایر تیمارها بود (P<0.05). به طور کلی می توان این گونه بیان کرد که جیره غذایی باسطح انرژی 370 کیلوکالری در 100 گرم و آب شیرین، بهترین عملکرد را بر روی رشد، تغذیه و بقا در شاه میگو داشته است.

کاراکال گونه ای از خانواده گربه سانان است که دامنه انتشار نسبتا وسیعی در حوزه ایران مرکزی دارد. در این مطالعه رکوردهای مستند و ثبت شده کاراکال در استان یزد طی یک دوره 9 ساله (1390-1381) جمع آوری گردید. همچنین نتایج چند دوره دوربین گذاری تله ای متمرکز در سه منطقه تحت مدیریت محیط زیست در استان یزد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه جمعا 96 رکورد از کاراکال در محدوده استان یزد به دست آمد که شامل 36 تصویر، 54 مورد مشاهده مستقیم و 6 مورد لاشه کاراکال تلف شده بود. نتایج این مطالعه نشان داد بین سه منطقه دوربین گذاری شده شامل پناهگاه حیات وحش نای بندان، پناهگاه حیات وحش دره انجیر و پارک ملی و منطقه حفاظت شده سیاهکوه، بیشترین فراوانی نسبی کاراکال مربوط به پارک ملی و منطقه حفاظت شده سیاهکوه اردکان است. بر اساس نتایج به دست آمده فعالیت کاراکال در شب و روز تفاوت معنی داری نداشت و گونه در محدوده مورد مطالعه هم شبگرد و هم روزگرد است. 3 مورد از 6 مورد تلفات ثبت شده کاراکال مربوط به تصادفات جاده ای بوده و طی این مطالعه 3 مورد مجزا زادآوری گونه در منطقه حفاظت شده کالمند- بهادران مستند شد.

گازوئیل یکی از محصولات نفتی با کاربردهای فراوان، ترکیبی آروماتیک و مهمترین آلاینده محیط زیست است. با توجه به اثرات مخرب آن بر موجودات زنده و انسان، هدف از این تحقیق، بررسی اثرات خوراکی گازوئیل بر پارامترهای بافت کبد، موش سفید، نژاد Albino NMRI بود. 40 سر، موش در 4 گروه، موش های نر و ماده بالغ هر کدام در دو گروه شاهد و تیمار با میانگین وزنی 28 گرم تقسیم بندی و مورد مطالعه قرار گرفتند. به موش های تیمار در مدت 14 روز، هر روز، یک نوبت 0.2cc محلول گازوئیل خالص با عیار 6.6mg/kg وزن موش خورانده شد.پس از بیهوشی و مطالعات ماکروسکوپی و میکروسکوپی از طریق لام های تهیه شده برخی پارامترهای بافت کبد، با استفاده از نرم افزار موتیک اندازه گیری و مورد تجزیه تحلیل های آماری با نرم افزار SPSS19 قرار گرفت. بررسی ها، در گروه های تیمار نر و ماده نسبت به گروه شاهد، بیانگر افزایش میانگین قطر سیاهرگ مرکز لوبولی، سینوزوئیدها، نسبت سطح هسته به سطح سلول، تعداد سلول های دو هسته ای به تک هسته ای و کاهش قطر سیاهرگ بین لوبولی بود که این تغییرات در سطح (P<0.05) معنی دار بود. گازوئیل به دلیل داشتن ترکیبات آروماتیک و ایجاد رادیکال های آزاد در بافت کبد باعث این تغییرات شده است، بنابراین با توجه به مصارف متنوع آن، باید اطلاع رسانی درباره راه های مقابله با عوارض و کاهش اثراتش انجام گردد.