توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1398 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

ویتامین ها ترکیبات آلی پیچیده ای هستند، که اهمیت حیاتی برای ماهیان داشته و کمبود آنها باعث اختلالات شدید در بدن می گردد. در این بررسی سطوح مختلف ویتامینC از نوع ال-آسکوربیل-2-پلی فسفات شامل: فاقد ویتامین C (تیمار1)، 100 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین C (تیمار2)، 200 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین C (تیمار3)، 400 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین C (تیمار4)، 800 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین C (تیمار5) و 1600 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین C (تیمار6) در سه تکرار و به مدت 8 هفته جهت پرورش بچه تاسماهی سیبری در نظر گرفته شد. در ادامه برای انجام آزمایشات تنش اکسیژنی و دمایی از هر تیمار 18 ماهی به طور تصادفی بعد از پلاک زنی به داخل آکواریوم های مجزا منتقل شدند. بعد از مدت 4 ساعت قرارگیری در حالت تنش اکسیژنی (هیپوکسی به مقدار 5/1-1میلی گرم بر لیتر، نرموکسی 8-7 میلی گرم بر لیتر، هیپراکسی 20-19 میلی گرم بر لیتر) و تنش دمایی (دمای پایین 11-10 درجه سانتی گراد، دمای نرمال 24-22 درجه سانتی گراد و دمای بالا 31-30 درجه سانتی گراد) از ماهیان جهت تعیین أثرات استرس بر سطوح کورتیزول و گلوکز از آنها خونگیری بعمل آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اختلاف معنی داری در سطوح مختلف ویتامینC بر سطوح کورتیزول در شرایط مختلف دمایی و اکسیژنی مشاهده نگردید (05/0P>). اما با افزایش مقدار ویتامین C در تمامی تیمارها سطوح کورتیزول در شرایط تنش در خون ماهی کاهش یافت اما اختلاف معنی داری دیده نشد. سطوح گلوکز بجز در تنش اکسیژنی بالا که اختلاف معنی داری را در سطوح مختلف ویتامین C از خود نشان داد (05/0>P)، در باقی حالات تنش زا، فاقد اختلاف معنی دار بود (05/0P>). ولی با افزایش سطوح ویتامینC نسبت به گروه شاهد مشاهده گردید که مقدار کمتری گلوکز مصرف شده است و این نتایج بیانگر این موضوع می باشند که با افزایش مقدار ویتامینC نسبت به گروه شاهد ماهیان مقاومت بهتری را در مقابل شرایط تنش از خود نشان دادند. با استناد به این نتایج می توان بیان نمود که مقادیر بالای ویتامینC می تواند در کاهش اثرات سوء استرس در بچه تاسماهی سیبری، نقش مثبتی را ایفاء نماید.

برای بررسی قابلیت ماهی گوپی (Poecilia reticulata) پیش مولد به دریافت دوزهای بالای هورمون اکسی متولون در جیره و اثرات آن بر پارامترهای رشد، بقا و زادآوری، 300 ماهی 10 هفته ای با میانگین وزن 09/0 ± 38/0 گرم انتخاب و به طور تصادفی در 5 تیمار و 3 تکرار در 15 آکواریوم شیشه ای (حجم آبگیری 100 لیتر) توزیع شدند. مقادیر هورمون اکسی متولون شامل 5 دوز مختلف صفر (OM0)، 100 (OM100)، 200 (OM200)، 400 (OM400) و 800 (OM800) میلی گرم در کیلوگرم جیره برای انجام تحقیق به مدت 90 روز در نظر گرفته شد و هر دو هفته یک بار زیست سنجی برای اندازه گیری فاکتورهای مورد نظر انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش میزان هورمون جیره در وزن نهایی، نرخ رشد ویژه و وزن به دست آمده تغییر معنی داری دیده نمی شود (05/0p>) ولی ضریب تبدیل غذایی اختلاف معنی داری در بین تیمارها نشان داد (05/0p<)، به طوری که کم ترین و بیش ترین ضریب تبدیل غذایی به دست آمده به ترتیب در تیمار کنترل (OM0) و دوز حداکثر هورمون (OM800) مشاهده شد. با افزایش دوز هورمون از میزان بقا و زاد آوری به نحو معنی-داری کاسته شد (05/0p<)، به گونه ای که بیش ترین و کم ترین میزان تلفات به ترتیب در تیمار دوز حداکثر هورمون و تیمار کنترل دیده شد. هم چنین کم ترین و بیش ترین زادآوری به ترتیب در تیمار دوز حداکثر هورمون و تیمار کنترل مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف دوزهای بالای اکسی متولون در جیره باعث بهبود شاخص های رشد ماهی نمی گردد و با افزایش میزان هورمون در جیره به-صورت معنی داری از میزان بقا و زادآوری کم می شود.

این تحقیق به منظور تأثیر استفاده از رنگدانه آستازانتین در افزایش راندمان تولید لارو ماهی قرمز در چهار تیمار و سه تکرار در زمستان 1393 انجام پذیرفت. به این منظور 12 حوضچه فایبرگلاس 4 مترمکعبی آماده ودرهر حوضچه 50 عدد مولد ماده طلایی با وزن متوسط 19/2± 21/47 گرم در آذرماه رهاسازی شدند. چهار نوع جیره غذایی حاوی مقادیر صفر، 50، 100 و 150 میلی گرم در کیلوگرم غذا آستازانتین تهیه و به مدت 3 ماه براساس 5 درصد زی توده وزنی شان تغذیه شدند. در فروردین ماه سال 1394 مولدین ماده هر حوضچه با نرهایی که فقط از جیره شاهد تغذیه شده بودند؛ بصورت انفرادی تلقیح شده و کلیه خصوصیات زیستی مولدین مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله پرورش لارو، لاروهای تولید شده از هر تیمار در مخازن جداگانه ای نگهداری شده و میزان تغییرات وزنی لاروها در قبل و بعد از جذب کیسه زرده و همچنین ضریب چاقی و درصد بازماندگی لاروهای هر تیمار مورد بررسی قرار گرفت. همچنین خصوصیات ریخت شناسی لاروها شامل طول نوتوکورد، ارتفاع بدن و مساحت کیسه زرده در قبل و بعد از جذب کیسه زرده تعیین و مقایسه شد. نتایج کلی این تحقیق نشان داد که آستازانتین با غلظت 150 میلی گرم در کیلوگرم جیره در بسیاری از شاخص های مورد بررسی باعث بهبود خصوصیات تولیدمثلی مولدین، تخم ها و همچنین لاروها شده است و تخم های لقاح یافته و لاروهای حاصله از این تیمار درصدبازماندگی بیشتری داشته و باعث افزایش راندمان تولید می شوند. در نتیجه مقدار 150 میلی گرم در کیلوگرم آستازانتین در جیره برای ماهیان گرمابی توصیه می شود.

در سالیان اخیر آبزی پروری نقش مهمی در تولید پروتئین حیوانی برای تغذیه انسان، اشتغال زایی و کاهش فقر به ویژه در مناطق روستایی در جهان ایفا کرده است. امروزه در کشور با توجه به مشکل کمبود آب که عاملی محدودکننده در توسعه محسوب می گردد، استفاده بهینه و چند منظوره از منابع آبی، از جمله استفاده از منابع آب مورد استفاده برای کشاورزی با هدف آبزی پروری از راهکارهای مناسب توسعه با نگرشی بر توسعه پایدار محسوب می شود. هدف این مطالعه ارزیابی توان استفاده بهینه از منابع آبی خرد کشاورزی به منظور توسعه آبزی پروری در روستای خانقاه شهرستان ایجرود در استان زنجان بوده است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای برای جمع آوری داده ها و اطلاعات پایه و نیز روش تحقیق عملیاتی به منظور نمونه برداری از شاخص های کیفی و کمی برای پرورش ماهی در روش تحقیق استفاده گردیده است. پارامترهای هیدروشیمیایی در ذخیره گاه آبی کشاورزی موجود با مساحت تقریبی 3 هکتار مطالعه شدند و پارامترها با یکدیگر و همچنین با شرایط استاندارد پرورش آبزیان مقایسه شدند. نتایج نشان دادند میزان اندازه گیری شده فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب در منبع آبی مذکور در محدوده مناسب و استاندارد برای پرورش ماهیان سردابی و گرمابی بودند. شرایط دمایی و اقلیم منطقه از عوامل محدوده کننده در فعالیت های آبزی پروری در این منطقه محسوب می گردد. با توجه به بالا بودن درجه حرارت منطقه و دمای آب در نیمه اول سال، منبع آبی فوق برای پرورش ماهیان گرمابی مناسب تر است که با توجه به کوتاه بودن طول دوره پرورش و وضعیت اقلیمی منطقه که نیمه خشک فراسرد است، به وزن رسانی بچه ماهی کپور بدلیل در پی داشتن کمترین هزینه در تغییرات برای منبع آبی مورد مطالعه پیشنهاد می گردد که این امر می تواند در بهبود شرایط معیشتی کشاورزان بهره بردار تاثیرگذار باشد.

تحقیق حاضر به صورت یک مطالعه موردی در استان فارس، با هدف بررسی عوامل موثر در موفقیت و توسعه صنعت پرورش ماهیان سردابی صورت گرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و تکمیل آن با مراجعه حضوری پرسشگر به پرورش دهندگان قزل آلا در استان فارس انجام شده است. نتایج نشان داد که میانگین میزان تولید سالانه مزارع نمونه برابر با 4/129 تن بوده و به طور متوسط یک مزرعه پرورش قزل آلا در استان فارس 571 میلیون تومان سود سالیانه کسب می نماید. از نظر فعالیت آبزی پروری نزدیک به 90 درصد مزارع صرفا مشغول پرورش ماهی (انگشت قدی تا بازاری) هستند. تحلیل آماری حاکی از این بود که برخی از عوامل زیستی نظیر مساعد بودن کیفیت آب، تناسب اقلیم منطقه، مدیریت بهداشتی مزرعه، و عوامل اقتصادی نظیر قیمت مناسب و پوشش بیمه ای محصول با میانگین رتبه 65/27، در صدر لیست عوامل موثر بر موفقیت در تولید ماهی سردابی قرار دارند. به علاوه، از مهمترین موانع توسعه شناسایی شده در این صنعت به ترتیب ریسک شکست در تولید (98/10)، عوارض ساخت و ساز و نوسازی (88/10)، هزینه خرید غذا (63/10)، نرخ سود بالای وام بانکی (3/10) و گرانی تعرفه انرژی (05/10) هستند. با توجه به اینکه سیاست های کلان معمولا به طور مشترک در سطح کشور اعمال می شوند، یافته های حاصل از شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر موفقیت صنعت پرورش ماهیان سردابی در استان فارس می تواند برای توسعه این صنعت در کلیه مناطق کشور راهگشا باشد.

در این تحقیق تأثیر استفاده از غلظت های متفاوت آستاگزانتین بر شاخص های رشد و رنگ پذیری لاشه در ماهی قزل آلای-رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب یک طرح تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در هشت هفته غذادهی انجام شد و در هر مخزن پرورشی تعداد 40 عدد ماهی با وزن تقریبی 100 گرمی مورد تغذیه آزمایشی با 2% وزن زی توده قرار گرفتند. تیمارها شامل غلظت های 30، 60، 90 میلی گرم آستاگزانتین در هر کیلوگرم خوراک قزل آلا و تیمار شاهد بدون افزودن رنگدانه آستاگزانتین بود. در پایان دوره آزمایش از هر تکرار چهار قطعه ماهی به صورت انتخابی صید شد. برای ارزیابی میزان تغییر رنگ ایجادشده در لاشه ماهی از سیستم رنگ سنجی L*a*b استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد غلظت های مورد آزمایش تأثیر معنی داری در میزان تلفات و ضریب تبدیل غذایی نداشته اند. رنگ سنجی لاشه ماهی بر اساس سیستم رنگ سنجی L*a*b نشان داد رنگ پذیری در تیمارهای 60 و 90 در پارامترa (پارامتر قرمزی) دارای اختلاف معنی داری (05/0>P) نسبت به تیمار شاهد و تیمار دیگر است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که غلظت 60 میلی گرم رنگدانه آستاگزانتین، بهترین دوز مورد استفاده در ایجاد رنگ از نظر اقتصادی می باشد.

در این تحقیق، اثر عصاره گیاه گلرنگ به جیره ماهی کپور معمولی بر زنده مانی در برابر تنش شوری کشنده و پاسخ های فیزیولوژیکی این گونه بررسی گردید. به این منظور، ماهیان انگشت قد با میانگین وزنی 13/0± 51/9 گرم به مدت 70 روز با جیره های حاوی صفر، 5/0، 5/1 و 3 درصد عصاره گیاه گلرنگ تغذیه شدند. پس از این دوره بخشی از ماهیان به طور تصادفی در معرض شوری 20 گرم بر لیتر قرار گرفتند و تلفات آنها طی 10 ساعت ثبت گردید. همچنین، تعدادی از ماهیان به طور تصادفی در معرض شوری 14 گرم بر لیتر قرار گرفتند و شاخص های بیوشیمیایی سرم آنها طی 72 ساعت بررسی شد. بر اساس نتایج عصاره گلرنگ اثر معنی داری بر رشد ماهی نداشت. تلفات گروه شاهد در مواجهه با شوری 20 گرم بر لیتر به 100 درصد ثبت شد ولی در تیمارهای 3-5/0 درصد عصاره تلفات 35 تا 50 درصد بود. پس از تنش شوری 14 گرم بر لیتر، سطوح کورتیزول و گلوکز سرم افزایش یافت و که این افزایش در تیمار شاهد بیشتر از سایر تیمارها بود. تنش شوری باعث افزایش سدیم سرم و کلر در تمام گروه های مورد بررسی شد ولی اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نگردید. همچنین پس از تنش شوری، میزان کلر سرم در تیمار شاهد افزایش یافت ولی در تیمارهای تغذیه شده با عصاره چنین افزایشی مشاهده نشد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که افزودن 5/0 تا 3% عصاره گیاه گلرنگ به جیره ماهی کپور باعث افزایش مقاومت ماهیان در برابر تنش شوری و کاهش استرس می شود.

این تحقیق با هدف شناسایی موانع و محدودیت های توسعه پرورش ماهیان گرمابی شهرستان رشت در سال 1394 اجرا گردید. تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل1022 نفر از آبزی پروران ماهیان گرمابی منطقه رشت و سنگر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونه بارتلت و همکاران تعیین شد (175n=) که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود که برای تعیین روایی آن از نظرات متخصصان و محققان علوم شیلاتی استفاده گردید. برای به دست آوردن پایایی ابزار تحقیق، 20 پرسشنامه در خارج از نمونه آماری تحقیق تکمیل و مقدار ضریب آلفای کرونباخ 86/0 به دست آمد. مشکلات در قالب چهار حیطه اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و آموزشی-ترویجی دسته بندی گردید. مهم ترین مشکلات اقتصادی پیش روی پرورش ماهیان گرمابی بالابودن سود تسهیلات بانکی، گرانی نهاده های تولید ماهی (غذا، کود، سموم شیمیایی، بچه ماهی، سوخت، انرژی و غیره) و بالابودن آب بهاء بود که به ترتیب در رتبه اول تا سوم قرار گرفتند. مهم ترین مشکلات اجتماعی، پایین بودن مصرف سرانه ماهیان پرورشی و ضعف عملکرد اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان گرمابی بودند. مهم ترین مشکلات مدیریتی و سیاست گذاری، نبود امکانات صادرات ماهیان پرورشی، عدم ارتباط بین مرکزتحقیقات و پرورش دهندگان ماهی و پایین بودن میزان تولید در واحد سطح به ترتیب رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. مهم ترین مشکلات فنی، آموزشی و ترویجی، ناکافی بودن دوره های آموزشی، عدم دسترسی پرورش دهندگان ماهی به اینترنت و مجلات علمی دنیا و پایین بودن سطح سواد پرورش دهندگان ماهی بودند. بازنگری سیاست های حمایتی و رفع موانع تولید و برگزاری دوره های آموزشی کاربردی برای ارتقاء سطح مهارت های فنی پرورش دهندگان و اعطای وام های کم بهره، حل مشکلات مربوط به گرانی نهاده ها، تأمین آب به موقع و ترویج فرهنگ مصرف ماهی و ایجاد زیرساخت های لازم برای فرآوری و نگهداری ماهیان پرورشی از پیشنهادات این مطالعه کاربردی بوده است.

هدف از این تحقیق تعیین پارامترهای خونی و بیوشیمیایی سرم خون دو گونه از تاسماهی (ازون برون Acipenser stellatus و شیپ Acipenser nudiventris) در سه گروه سنی بچه ماهی (2 الی7 ماهه)، ماهیان جوان (1 الی2ساله) و مولدین (7 ساله) بود. این تحقیق در موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، در یک دوره شش ماهه (بهار و تابستان) سال 1391 به انجام رسید. بدین منظور از 30 قطعه ماهی ازون برون و 30 قطعه ماهی شیپ (در هر گونه 10 عدد بچه ماهی، 10 عدد ماهی جوان و 5 مولد ماده و 5 مولد نر) استفاده گردید. پس از خونگیری از عروق ساقه دمی، پارامترهای هماتولوژی RBC, WBC, MCV, MCH, MCHC, Hb, PCV, Lym, Mono, Neut, Eos)) و بیوشیمیایی(اسمولالیته سرم خون، آلبومین، پروتئین کل، گلوکز، کلسترول، تری گلسیرید، یون کلسیم و منیزیم) تعیین و مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که RBC, WBC, MCH, MCHC, Hb, Mono, Neut, Eos و پروتئین کل، گلوکز، کلسترول، تری گلسیرید، یون کلسیم و منیزیم در هر دو گونه تاسماهیان (شیپ و ازون برون) طی3 گروه سنی، دارای اختلاف معنی دار آماری بود (p<0. 05). ولی PCV, Lym, MCV و اسمولالیته سرم خون, آلبومین فقط در گونه ازون برون دارای اختلاف معنی دار آماری بودند (p<0. 05). از نظر جنسیت پارامترهایRBC Mono, و آلبومین فقط در گونه ازون برون و WBC فقط در گونه شیپ دارای اختلاف معنی دار بوده (p<0. 05). تفاوت معنادار آماری در کلیه داده ها با احتمال 95% ارزیابی گردید. با توجه به بررسی نتایج حاضر می توان بیان نمود که فاکتور سن و نوع گونه در تغییر پارامترهای خونی بسیار موثر می باشد(p<0/05)، اما جنسیت هیچ تاثیری روی پارامترهای خونی و بیوشیمیایی نشان نداد (p>0/05).

هدف این مطالعه، ارزیابی اثر پساب مزرعه تکثیر و پرورش قزل آلای رنگین کمان روی برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و شاخص های زیستی آب رودخانه دریاسر (استان مازندران) بود. نمونه برداری از 5 ایستگاه از آب و کفزیان بصورت دو هفته یکبار در فصل تابستان 1390 انجام شد. ایستگاه شاهد قبل از ورودی استخر و ایستگاه های های بعدی در فاصله 35، 125، 400، 750 متری بعد از خروجی انتخاب شدند. نتایج نشان داد که فعالیت مزرعه باعث اختلاف معنی دار در بیشتر کمیت های فیزیکوشیمیایی آب نشد (05/0P). ارزیابی شاخص های زیستی حاکی از سلامت رودخانه دریاسر دارد. بنظر می رسد به سبب تناژ تولیدی پایین مزرعه (حدود 20 تن) و سطح مطلوب مدیریت مزرعه، پساب ورودی به رودخانه دریاسر تاثیر نامطلوب چندانی بر سلامت آب نداشته و میزان کمیت های شیمیایی آب در محدوده استانداردهای ملی تخلیه پساب در آب های سطحی می باشد.