توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1397 | دوره:12 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

مطالعه حاضر باهدف بررسی اثر دو پربیوتیک تجاری ایمکس و سلماناکس مایع در جیره غذایی بچه ماهیان نورس کپور معمولی به صورت مجزا و ترکیبی بر عملکرد رشد، کارایی تغذیه و میزان مقاومت در برابر استرس های آمونیاک، دما، پی اچ اسیدی و پی اچ قلیایی به مدت 60 روز انجام شد. بدین منظور، تعداد 1560 قطعه بچه ماهی با میانگین وزنی (g)28/0± 3/1 (میانگین± انحراف معیار) تهیه و پس از گذشت یک هفته جهت سازگاری با شرایط جدید به شکل تصادفی در 13 تیمار آزمایشی هرکدام با سه تکرار (12 تیمار آزمایشی و یک تیمار شاهد) به نسبت مساوی در سطوح g. kg-1 3/0، 5/0، 7/0 و 1 از دو پربیوتیک ایمکس و سلماناکس مایع به صورت مجزا و مخلوط باهم تقسیم شدند. تمام بچه ماهیان در ابتدا و انتهای دوره مطالعه زیست سنجی شده و در انتهای مطالعه تحت استرس های محیطی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد، افزودن g. kg-1 1 پربیوتیک ایمکس باعث افزایش معنی دار وزن نهایی، افزایش وزن، ضریب تغییرات طولی، نرخ رشد ویژه، درصد بازماندگی، نرخ کارایی غذا، نسبت کارایی پروتئین، نسبت کارایی چربی و مقدار بهینه ضریب تبدیل غذایی و کمترین مقدار غذای خورده شده روزانه می گردد (05/0P<). درحالی که بیشترین طول نهایی و افزایش طول در تیمار g. kg-1 7/0 سلماناکس مایع و بیشترین میانگین رشد روزانه در تیمارهای g. kg-1 5/0 و 7/0 از این پربیوتیک ثبت شد (05/0P<). مدت زمان زنده مانی بچه ماهیان در برابر استرس های محیطی نیز در تمام تیمارهای تحت تأثیر پربیوتیک به شکل معنی داری بالاتر از گروه شاهد بود (05/0P<). درمجموع بر اساس نتایج تحقیق حاضر افزودن g. kg-1 1 پربیوتیک ایمکس در مقایسه با سایر سطوح در نظر گرفته شده از پربیوتیک سلماناکس مایع و مخلوط پربیوتیک های سلماناکس مایع و ایمکس به منظور بهبود شاخص های رشد، تغذیه و مدت زمان مقاومت در برابر استرس های محیطی در جیره غذایی بچه ماهیان نورس کپور معمولی پیشنهاد می گردد.

در دهه های اخیر سرمایه گذاری در بخش تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی رشد روزافزونی در کشور داشته است. یکی از مهم ترین دغدغه ها در مدیریت شیلاتی، یافتن مناطق و پهنه های مناسب به منظور سرمایه گذاری در بخش آبزی پروری با رویکرد توسعه پایدار است. این پژوهش با هدف پهنه بندی مناطق مناسب جهت احداث کارگاه های پرورش ماهیان سردآبی در رودخانه چلوند با استفاده از تلفیق روش تحلیل فرآیند سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته است. در ابن مطالعه شاخص ها و ضوابط انتخاب مناطق مناسب پرورش ماهیان سردآبی شامل شاخص های زیستی، اقتصادی-اجتماعی و بوم شناختی شناسایی گردیدند. استانداردهای مختلف برای شاخص ها با استفاده از منابع موجود و نظرات خبرگان شیلاتی تعیین گردید. سپس شاخص ها در قالب تهیه پرسشنامه و توزیع در بین 36 نفر از کارشناسان و خبرگان شیلاتی براساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و مقایسه زوجی مورد ارزیابی و وزن دهی قرار گرفتند. سپس با استفاده از استاندارد نمودن نقشه ها باکمک معیارهای محدودیت و همچنین روش همپوشانی لایه های مختلف وزن داده شده در محیط نرم افزار 9. 3ARCGIS، پهنه های مناسب برای احداث کارگاه های پرورش ماهیان سردآبی در منطقه مطالعاتی مشخص گردیدند. براساس نتایج به دست آمده بیشترین وزن به شاخص های کیفیت آب، ایمنی فعالیت و هیدرولوژی منطقه به ترتیب با 135/0، 125/0 و 123/0 اختصاص یافت. باتوجه به محدوده مطالعاتی47 % از اراضی حاشیه رودخانه چلوند در استان گیلان به عنوان پهنه های مناسب احداث کارگاه های پرورش ماهیان سردآبی تعیین گردید که قابلیت برنامه ریزی برای توسعه آبزی پروری در این بخش را دارد.

هدف از این تحقیق بررسی پارامترهای زیستی آب پشت سد سنندج و برآورد میزان تولید اولیه و ثانویه و در نهایت توان تولید ماهی بود. در این مطالعه جوامع پلانکتونی و کفزیان به صورت فصلی به همراه سنجش مقدار کلروفیلa طی یکسال از خرداد 1394 تا خرداد 1395 مورد بررسی قرار گرفتند. جمع آوری فیتوپلانکتون بوسیله نسکین از سه لایه سطحی، میانی و لایه نزدیک بستر، زئوپلانکتون توسط تور پلانکتون، تعیین توان تولید اولیه پشت سد دریاچه از طریق سنجش میزان کلروفیلa و بررسی ماکروبنتوزها کفزیان (اپی فونها و اینفونها، Infuna) توسط نمونه بردار گرب (bottom grab sampler) صورت گرفت. بررسی میزان کلروفیلa در دریاچه پشت سد آزاد سنندج طی فصول مختلف نشان داد که میانگین سالانه آن 5/0± 5/3 میلی گرم بر متر مکعب بوده که بیشترین میزان میانگین کلروفیل در فصل زمستان با 4/1± 8/8 میلی گرم بر متر مکعب و کمترین میزان میانگین آن در فصل تابستان با میانگین 1/0± 6/0 میلی گرم بر متر مکعب که پتانسیل تولید ماهی از طریق میزان کلروفیل a با تولید اولیه فیتوپلانکتونی 324 گرم در متر مکعب و وزن خشک 162 گرم در متر مکعب، 218 کیلوگرم در هکتار می باشد. ترکیب و تنوع گونه ای فیتوپلانکتون ها نشان داد که در مجموع 54 گونه در دریاچه پشت سد آزاد سنندج شناسائی گردید که در این مطالعه 6 گروه فیتوپلانکتونی Bacillariophyta، Chrysophyta، Pyrophyta، Cyanophyta، Chlorophyta و Euglenophyta به ترتیب با 20، 1، 9، 6، 16، و 2 گونه مشاهده شدند. همچنین میانگین سالانه فیتوپلانکتون ها 105×0/2± 4/13عدد در متر مکعب و میانگین زی توده آنها 3/3± 3/7 میلی گرم بر متر مکعب بود. ترکیب گونه زئوپلانکتون با 25 گونه متعلق به 3 گروه Copepods، Cladocera و Rotatoria بوده که گروه گردان تنان (Rotifera) بیشترین تعداد گونه (18 گونه) را دارا بودند. همچنین میانگین تراکم زئوپلانکتون 8333± 20658 عدد در متر مکعب بود. ماکروبنتوزهای موجود در دریاچه پشت سد آزاد سنندج متعلق به تنها یک گروه یعنی Oligochaeta (با دو خانواده Tubificidae و Lumbriculidae) بوده که میانگین تراکم و زی توده آن به ترتیب 3/847± 5/1145 عدد در متر مربع و 8/2± 1/4 گرم بر متر مربع به ثبت رسید. یافته های این تحقیق بر اساس وضعیت تغذیه گرایی (سطح تروفیکی =Trophic index) بیانگر الیگوتروف و الیگومزوتروف این دریاچه بوده است. با توجه به میزان تولیدات اولیه این دریاچه توان تولید 222 کیلو گرم ماهی را دارد.

در این مطالعه اثرات سطوح مختلف عصاره اتانولی زیره سبز بر فعالیت برخی آنزیم های گوارشی و پارامترهای سرمی در ماهیان جوان کپور معمولی مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور 150 قطعه ماهی (با میانگین وزنی ابتدایی 89/0 ± 3/20 گرم و وزن نهایی 35/0 ± 34/26 گرم) به طور تصادفی در 15 تانک پلی اتیلنی300 لیتری، توزیع شدند. 5 جیره غذایی با سطح پروتئین و انرژی یکسان دارای مقدار صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد عصاره اتانولی زیره سبز تهیه شدند. ماهی ها 3 بار در روز و به مدت 8 هفته غذادهی شدند. در پایان دوره آزمایشی سطوح فعالیت آنزیم های گوارشی (آمیلاز، لیپاز و آلکالین فسفاتاز) و برخی از پارامترهای سرمی (پروتئین کل، آلبومین، گلوکز، کلسترول، HDL، LDL، تری گلیسیرید، کلسیم و فسفر) اندازه گیری گردید. براساس نتایج به دست آمده، افزودن سطوح مختلف عصاره الکلی زیره سبز به جیره غذایی ماهی جوان کپور معمولی فعالیت آنزیم های گوارشی (آمیلاز، لیپاز و آلکالین فسفاتاز) را در تیمارهای آزمایشی در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری افزایش داد (05/0>P). آنالیزهای صورت گرفته کاهش معنی دار پروتئین کل، آلبومین، گلوکز و کلسترول سرم را در ماهی های تغذیه شده با جیره های حاوی عصاره زیره سبز نشان دادند (05/0>P). همچنین افزودن عصاره الکلی زیره سبز به جیره غذایی ماهیان جوان کپور معمولی به طور معنی داری باعث افزایش سطوح فسفر سرم گردید (05/0>P). نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که جیره های غذایی حاوی عصاره زیره سبز به خصوص در غلظت های بالا می-توانند فعالیت آنزیم های گوارشی و پارامترهای سرمی ماهیان جوان کپور معمولی را بهبود ببخشند. با توجه با رشد بهتر این تیمار، تیمار حاوی 5/1 درصد عصاره اتانولی زیره سبز به عنوان مناسب ترین سطح مکمل در جیره غذایی ماهیان جوان کپور معمولی پیشنهاد می گردد.

هدف از این پژوهش بررسی اثرات سطوح مختلف مکمل غذایی سین بیوتیک بایومین ایمبو، بر عملکرد رشد و بهره وری غذایی، بازماندگی، ترکیب شیمیایی لاشه و برخی پارامترهای هماتولوژی بچه ماهی سفید (Rutilus frisii) انگشت قد بود. آزمایش با استفاده از طرح کاملاً تصادفی در قالب 4 تیمار آزمایشی شامل سطوح 0، 5/0، 1 و 5/1 گرم در کیلوگرم جیره انجام شد. 480 عدد ماهی 13± 2213 میلی گرم به مدت 60 روز با تیمارهای فوق تغذیه شدند و سپس نمونه برداری از تیمارهای مختلف جهت بررسی فاکتورهای ذکر شده انجام شد. نتایج نشان داد سین بیوتیک بایومین ایمبو می تواند عملکرد رشد را از قبیل افزایش وزن، درصد افزایش وزن، افزایش طول و نیز نرخ رشد ویژه به خوبی بهبود بخشد. همچنین مکمل غذایی سین بیوتیک بایومین ایمبو به شکل معناداری ترکیب لاشه بچه ماهیان سفید را تحت تاثیر قرار داد (P>0/05)، به طوری که میزان پروتین لاشه افزایش و میزان چربی لاشه کاهش یافت. سطوح 1 و 5/1 گرم سین بیوتیک در هر کیلوگرم جیره به شکل معناداری تعداد کل گلبول سفید، هموگلوبین و همچنین درصد لنفوسیت را افزایش داده بود. بنابراین سین بیوتیک بایومین ایمبو می تواند به عنوان یک مکمل غذایی مناسب جهت بهبود رشد و کارایی تغذیه و همچنین به عنوان یک محرک جهت سیستم دفاع غیر اختصاصی بچه ماهیان سفید مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه دز یک گرم سین بیوتیک بایومین ایمبو در هر کیلوگرم خوراک بهترین مقدار مصرف در ماهی سفید می باشد و در مقایسه با سایر گروه ها بهترین نتایج حاصل شده است.

با توجه به روند روز افزون مصرف نانو ذرات و رهایش آن در بوم سازگان آبی، بیم خطرات احتمالی برای محیط زیست و پیرو آن، برای انسان می رود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تجمع بافتی نانو ذرات نقره و تأثیر آن بر بازماندگی در ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) است. به این منظور، طی یک دوره 60 روزه، ماهیان در معرض غلظت های متفاوت نانو ذرات نقره (0، 025/0، 05/0، 1/0 و 2/0 ppm ) قرار داده شد. طول دوره ی آداپتاسیون 2 هفته در نظر گرفته شد. در هر تانک 25 قطعه ماهی کپور معمولی قرار داده و آزمایش با 5 تیمار و 3 تکرار انجام شد. نتایج حاصل از تجمع نانو ذرات نقره در بافت آبشش و عضله ساقه دمی ماهی کپور معمولی، در پایان دوره تیمار بندی، اختلاف معناداری را بین تجمع بافتی در تیمارها با غلظت های متفاوت، نشان داد. با افزایش غلظت نانو ذرات نقره مورد استفاده، تجمع بافتی در بافت های مختلف افزایش یافته (05/0>p)، با این حال غلظت 2/0 ppm نانو نقره دریافتی، بیشترین میزان تجمع نانو نقره را در همه ی بافت ها نشان داد. کمترین تجمع بافتی در آبشش و بیشترین تجمع در بافت عضله ساقه دمی مشاهده شد. نتایج درصد بازماندگی در پایان دوره 60 روزه ی تیمار بندی با افزایش غلظت نانو ذرات، افزایش کمی را نشان داده، با این حال، هیچ اختلاف معناداری بین درصد بازماندگی در دوز های مختلف رویارویی ماهیان با نانو ذرات نقره وجود ندارد (05/0

ریزجلبک ها بدلیل داشتن رنگدانه، ویتامین، اسیدهای چرب و پروتئین از اهمیت غذایی بالایی برخوردارند که از اینرو درامر آبزی پروری نقش کلیدی را ایفا میکنند. مطالعات متعددی بر روی محیط کشت ریز جلبکها انجام شده است. یکی از این محیط کشتها، مواد غنی سازی چون عصاره جلبک های ماکروسکوپی می باشد. از اینرو این تحقیق با مطالعه تأثیر عصاره حلال آبی سه گروه جلبک ماکروسکوپی سبز) Enthromorpha intistialis, Ulva lactuca)، قهوه ای (Colpomenia sinuosa, Sargassum illicifolium) و قرمز (Gracilaria corticata, Hypnea valentiea ) بر روی روند رشد، میزان کلروفیل a و کارتنوئید جلبک Nanochloropsis oculata در فایکولب پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان مورد بررسی قرار گرفت. این ریزجلبک با استفاده از عصاره جلبکهای ماکروسکوپی در دو مرحله بصورت مکمل و جایگزین محیط 2F، بمدت 14 روز کشت داده شد. نتایج نشان داد تیمارهای عصاره حلال آبی از نظر تراکم نهایی، نرخ رشد ویژه بیشترین میزان را در S. illicifolium بعنوان مکمل و کمترین را در H. valentiea بعنوان جایگزین دارا بود (05/0>P). بیشترین میزان کلروفیل a در تیمار حاوی عصاره S. illicifolium بعنوان مکمل و کمترین میزان را در intistialis E. بعنوان جایگزین بود (05/0< P). بیشترین میزان کاروتنوئید درتیمار حاوی عصاره S. illicifolium به عنوان مکمل و کمترین میزان را در H. valentiea بعنوان جایگزین بود (05/0P<). بنابراین می توان نتیجه گرفت که استفاده از عصاره این جلبکها به عنوان محیط کشت کمکی و غنی ساز می تواند تا حدود زیادی به بهبود فاکتورهای مورد بررسی کمک کند.

هدف از این تحقیق ارزیابی اثر فلفل قرمز و زنجبیل در جیره بر شاخص های رشد، تغذیه، بازماندگی و ترکیب لاشه ماهی اسکار Astronotus ocellatus بود. در این تحقیق 4 تیمار مختلف شامل تیمار شاهد (غذای تجاری)، فلفل قرمز (55 mg/kg)، زنجبیل در سطح 1% و ترکیب فلفل قرمز و زنجبیل (با سطوح مذکور) در 3 تکرار انجام شد. در این آزمایش تعداد 132 عدد ماهی اسکار با وزن اولیه 06/0± 44/2 گرم به مدت 8 هفته با 3 نوبت غذادهی در روز و 5% وزن بدن مورد تغذیه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از شاخص های رشد بیانگر وجود اختلاف معنی دار بین تیمارهای مختلف در فاکتورهای وزن نهایی، ضریب رشد ویژه و درصد افزایش وزن بدن می باشد (05/0P<)، ولی تیمارهای مجزای فلفل قرمز و زنجبیل دارای عملکردی بهتر از شاهد بودند. یافته های مربوط به شاخص های تغذیه حاکی از وجود اختلاف معنی دار در فاکتورهای غذای خورده شده، نسبت کارایی غذا و نسبت کارایی پروتئین بود (05/0P<)، با این وجود عملکرد شاخص های تغذیه ای تیمار فلفل قرمز در مقایسه با سایر تیمارها دارای برتری بوده و همچنین تیمارهای زنجبیل و ترکیب 2 گانه دارای عملکرد ضعیف تری از شاهد بودند. در فاکتورهای ترکیبات لاشه ماهیان اسکار، اختلافات معنی داری بین تیمارهای مختلف وجود داشت (05/0P<). بطوریکه تیمار فلفل قرمز دارای عملکرد مطلوبی در مقایسه با تیمارهای دیگر بود. همچنین بیشترین درصد بازماندگی بصورت معنی دار با سایر تیمارها مربوط به تیمار فلفل قرمز بود (05/0P<). با توجه نتایج بدست آمده، تیمار حاوی فلفل قرمز بعنوان تیمار مناسب در بهبود سطح عملکرد پرورش ماهیان آکواریومی اسکار معرفی می شود.

ماهی سیم معمولی (Abramis brama orientalis) از جمله ماهیان با ارزش استخوانی دریای خزر و دریاچه سد ارس می باشد. در بررسی حاضر وضعیت آلودگی انگلی ماهی سیم معمولی در حوزه آبریز گرگانرود (سد گلستان) مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا تعداد 31 قطعه ماهی سیم معمولی از نظر ابتلا به آلودگی انگلی محوطه شکمی مورد بررسی قرار گرفتند. پس از بیومتری و جداسازی انگل ها تایید نهایی گونه انگل در موزه انگل شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران صورت پذیرفت. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی 2 گونه نماتودی شامل: Eustrongylides excisus و Anisakis simplex و دو گونه انگل ترماتودی شامل Asymphyllodora tinca و Pronoprymna ventricosa از محوطه شکمی ماهیان سیم معمولی این ناحیه جداسازی شد. بر اساس نتایج 58% از نمونه ها آلوده به انگل بودند که بیش ترین درصد شیوع و فراوانی انگل مربوط به گونه Asymphyllodora tinca (03/29) و کمترین شیوع و فراوانی انگل مربوط به گونه Eustrongylides excisus بود. در بررسی حاضر دو گونه انگلی آنیزاکیس و استرونژیلوئیدس به دلیل زنونوز بودن، به لحاظ بهداشت و سلامت انسانی از اهمیت بالایی برخوردارند که در این راستا مخاطرات بهداشتی توسط مصرف کنندگان باید مد نظر قرار گیرد.

تحقیق حاضر ب‍ ا ه‍ دف ب‍ ررس‍ ی عادات غذایی ماهی یال اسبی سربزرگ (Trichiurus lepturus) در سواحل خلیج فارس (استان بوشهر)، از ب‍ ه‍ م‍ ن 1392ت‍ ا دی 1393، و ب‍ ص‍ ورت ماهانه انجام شد. در این بررسی، 494 عدد ماهی بیومتری شد و رابطه طول مخرجی و وزن، شاخص فراوانی وقوع شکار (FP)، شاخص معدی (GaSI)و شاخص خالی بودن معده (CV) محاسبه شد. شاخص خالی بودن معده(CV) نشان داد که ماهی یال اسبی، گونه ای پرخوری است. حداکثر میزان شاخص معدی (GaSI) ماهی یال اسبی سربزرگ در بهمن ماه (41/1 درصد) و حداقل آن در فروردین (98/0 درصد) بدست آمد. نتایج بررسی محتویات معده نشان داد که گروه های مختلف ماهیان استخوانی با 82درصدو سخت پوستان و نرم تنان هر کدام با 9 درصد محتویات معده این ماهی را تشکیل داده بودند. شاخص های تغذیه ای محاسبه شده برای هر ماده غذایی نشان داد ماهی گیش دم زرد با بالاترین فراوانی وقوع شکار (FP)، 20/57 درصد، غذای اصلی و ساردین ماهیان غذای فرعی و بزماهی غذای اتفاقی این ماهی می باشند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که ماهی یال اسبی دامنه وسیعی از طعمه ها از گروه ماهیان استخوانی را مورد تغذیه قرار می دهد که نشان دهنده این واقعیت است که نوع تغذیه ماهی یال اسبی گوشتخواری با تنوع بالای سفره غذایی است. در این تحقیق در طی فصل های پاییز و زمستان هم نوع خواری در بین ماهیان یال اسبی دیده شد که نسبت بالای هم نوع خواری را می توان با فراوانی این گونه در آب های خلیج فارس و رفتار تجمعی تغذیه ای آنها نسبت داد.