توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1395 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

مواد مغذی نیترات و فسفات به وفور در پساب های شهری وجود دارد. برای ارزیابی کارایی جلبک سبز کلرلا وولگاریس در حذف نیترات و فسفات از پساب شهری و همچنین کاربرد آن به عنوان یک محیط کشت مناسب برای جلبک کلرلا وولگاریس، نمونه های آب خروجی از تصفیه خانه ی مرکزی شهرستان گرگان جمع آوری شد. 2 تیمار و 1 شاهد این آزمایش که هر کدام شامل 6 تکرار بود پساب هایی با 100%، 50% و 0% رقت بودند. نتایج نشان داد که جلبک کلرلا وولگاریس به خوبی می تواند در پساب ها رشد کرده و 100% فسفات (تیمار C0) و %99.37 نیترات (تیمار C50) را حذف کند. بیش ترین میزان زیست توده تولیدی (0.25 گرم در لیتر)، میزان کلروفیل a (3.34 میلی گرم در لیتر)، تعداد سلول (1.4×106 سلول در میلی لیتر) در تیمار C0 دیده شد. با توجه به نتایج این تحقیق به نظر می رسد که این جلبک می تواند برای حذف فسفات و نیترات و نیز تولید زیست توده جلبکی در سیستم های پالایش پساب شهری قبل از ورود به محیط طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین پساب تصفیه خانه شهری می تواند به عنوان محیط کشتی مناسب برای تولید انبوه این جلبک استفاده شود.

در بررسی حاضر تعداد 775 عدد تاس ماهی روسی پرورشی از نظر ضایعات سطحی مورد ارزیابی قرار گرفتند که 27 عدد از آن ها واجد ضایعه بوده و از آن ها نمونه برداری باکتریایی به عمل آمد. بیش ترین میزان ضایعات در بافت صفحات استخوانی (پلاک) با درصد فراوانی %81.48 و پس از آن به ترتیب بافت پوست (%37.04) و باله (%7.4) مشاهده شد. پوست و صفحات استخوانی ناحیه شکمی بیش ترین ناحیه درگیر بودند. در بررسی باکتریایی، جنس های Aeromonas، Acinetobacter، Pseudomonas، Enterobacter و Proteus یافت گردیدند که در مجموع جنس Acinetobacter با %42.11 بیش ترین و جنس های Enterobacter و Proteusهر یک با %5.26 کم ترین فراوانی را در ضایعات دارا بودند. بروز ضایعات شایع در سطح شکمی بدن می تواند بدلیل نوع عادت تاس ماهیان که از کف تغذیه می کنند باشد. با توجه به ارتباطی که بین گونه های باکتریایی جدا شده در این بررسی و گونه های شناخته شده در آب وجود دارد. مدیریت بهداشتی و جلوگیری از افزایش بار آلی از یک طرف و ایجاد تراکم مناسب و کاهش دستکاری می تواند باعث کنترل عوامل باکتریایی گردد.

فیل ماهی از ماهیان خاویاری با ارزش اقتصادی دریای خزر می باشد اما مطالعات محدودی روی نیازهای اکسیژنی آن صورت گرفته است. در این مطالعه اثر غلظت اکسیژن محلول در آب بر آسیب شناسی بافت طحال فیل ماهیان پرورشی در دو گروه وزنی با متوسط وزن 280.9±49.2 و 1217.9±138.1 گرم بررسی شد. تیمار های اکسیژن شامل هیپوکسی (2-3 mg/l)، نورموکسی (5-6 mg/l) و هیپراکسی (9-10 mg/l) به مدت هشت هفته بودند. نمونه های بافت در محلول بوئن تثبیت شدند. سپس با روش متداول آبگیری شده و در قالب های پارافینی قرار گرفتند. نمونه ها با دستگاه میکروتوم برش داده شده و با روش هماتوکسیلن - ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج بررسی آسیب شناسی بافت طحال نشان داد که در تیمار هیپوکسی هر دو گروه وزنی پرخونی نشان دادند و در گروه وزنی پایین، وجود استحاله سلولی و واکوئوله شدن سیتوپلاسم سلول ها مشاهده گردید. در تیمار هیپراکسی تورم سلولی و واکوئوله شدن سیتوپلاسم در هر دو گروه وزنی وجود داشت. در هر دو گروه وزنی اختلاف معنی داری در وزن ماهیان و وزن طحال مشاهده شد (P<0.05). با توجه به کاهش معنی دار وزن طحال نسبت به وزن بدن و مشاهده پرخونی و نواحی غنی از گلبول قرمز در تیمار هیپوکسی می توان عنوان کردکه بافت طحال فیل ماهی در شرایط هیپوکسی گلبول قرمز آزاد کرده و از این طریق به ماهی در تحمل شرایط کمبود اکسیژن، کمک می کند.

در این تحقیق اثر شوری های مختلف بر روی رشد صدفچه مروارید ساز محار (Pinctada radiata) مورد مطالعه قرار گرفت. صدفچه ها از محیط طبیعی بوسیله جمع آور های احداثی در اطراف جزیره هندورابی واقع در خلیج فارس در شهریور 1393 جمع آوری شدند. سپس بر اساس 5 تیمار از شوری های مختلف 25، 30، 35، 40 و 45 قسمت در هزار با ریزجلبک (Isochrysis aff galbana) با محیط کشتF/2 کشت داده شدند. صدفچه ها در محیط آزمایشگاهی پس از سازگاری و زیست سنجی اولیه، طول پشتی - شکمی(DVM) و طول پاشنه (HL)، ضخامت (Th) میلی متر و وزن (W) گرم در ظروف 20 لیتری حاوی 15 لیتر آب دریا فیلتر شده و با اشعه ماوراء بنفش استریل شده برای مدت 30 روز و میزان 50000 سلول ریزجلبکی در میلی لیتر تغذیه ویک روز در میان 100% تعویض آب صورت پذیرفت. 3 مرحله زیست سنجی هر پانزده روز یکبار انجام شد (روزهای صفر، 15 و 30) و ثبت داده ها از طریق نرم افزار اکسل و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار Spss مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه اخیر در 5 تیمار شوری نشان داد که بیشترین میانگین طول کل 18.14±0.93، طول پاشنه 19.26±0.65، ضخامت 5.52±0.30 و وزن 0.96±0.10 مربوط به شوری 35 و بین تیمارهای مختلف از نظر طول کل، طول پاشنه و ضخامت اختلاف معنی داری وجود نداشت (P>0.05). اما از نظر وزن بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری وجود داشت (P>0.05). نتایج کلی نشان داد که بهترین شوری برای رشد صدفچه محار شوری 35 قسمت در هزار می باشد.

این تحقیق با هدف تعیین باقیمانده سطوح هورمون های جنسی 17 بتا - استرادیول (E2)، 17 آلفا - هیدروکسی پرو‍ژسترون (17a-OHP)، تستوسترون (T)، و GTH I و GTH II در عصاره تخمک گونه های تاسماهی ایرانی و تاسماهی سیبری در موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، مقدار 10 گرم از خاویار هر گونه بطور مجزا هموژنایزه شده، و عصاره آن پس از سانتریفیوژ با دور 3000 به مدت 10 دقیقه استخراج گردید. نتایج نشان داد که سطوح هورمون GTH I در تاسماهی ایرانی معادل 0.04±0.01 میلی واحد بین الملل در لیتر و در تاسماهی سیبری معادل 0.06±0.003 میلی واحد بین الملل در لیتر بود که اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). سطوح هورمون GTH II در تاسماهی ایرانی معادل 0.08±0.01 میلی واحد بین الملل در لیتر و در تاسماهی سیبری معادل 0.05±0.01 میلی واحد بین الملل در لیتر در بود که اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). سطوح هورمون تستوسترون در تاسماهی ایرانی معادل 13.2±0.97 نانوگرم در میلی لیتر و در تاسماهی سیبری معادل آن 0.1±0.02 نانوگرم در میلی لیتر بود که اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). بر اساس نتایج حاصل، سطوح پروژسترون در تاسماهی ایرانی معادل 2.9±0.1 نانوگرم در میلی لیتر و در تاسماهی سیبری 1.1±0.1 نانوگرم در میلی لیتر بود که اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). نتایج نشان داد که سطوح استرادیول در گونه تاسماهی ایرانی معادل 1.9±0.6 نانوگرم در میلی لیتر و در تاسماهی سیبری معادل 0.3±0.1 نانوگرم در میلی لیتر بود که اختلاف معنی داری نشان داد (P<0.05). بر اساس نتایج حاصل، باقیمانده هورمون های جنسی در تخمک تاسماهی ایرانی و تاسماهی سیبری مشاهده گردید که سطوح هورمون های استروئیدی بیشتر از هورمون های گنادوتروپین I و II بود که بسته به نوع هورمون و گونه تاسماهیان متفاوت می باشد.

این آزمایش به منظور بررسی عملکرد و تغییر رنگ لاشه با استفاده از میوه شیرخشت آتشین در تغذیه ماهی قزل آلای رنگین کمان با چهار تیمار، سه تکرار و 240 قطعه ماهی در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی انجام شد. تیمار ها شامل جیره پایه (شاهد)، جیره پایه + پنج درصد پودر میوه شیرخشت آتشین، جیره پایه + ده درصد پودر میوه شیرخشت آتشین و جیره پایه + 15 درصد پودر میوه شیرخشت آتشین بود. صفات عملکردی (میانگین خوراک مصرفی، میانگین افزایش وزن و میانگین ضریب تبدیل غذایی) به صورت هفتگی و در کل دوره مورد بررسی قرار گرفت. اجزاء لاشه و ویژگی های لاشه، طول کل بدن، طول چنگالی و رنگ سنجی گوشت و پوست ماهی در پایان دوره مورد بررسی قرار گرفت. میانگین افزایش وزن و میانگین ضریب تبدیل غذایی در کل دوره، وزن نسبی لاشه، امعاء و احشاء و کبد نسبت به وزن زنده، طول کل بدن و طول چنگالی ماهی، شاخص روشنایی گوشت (L*)، شاخص قرمز / سبز گوشت (a*)، شاخص زرد / آبی گوشت (b*)، شاخص روشنایی پوست (L*)، شاخص قرمز / سبز پوست (a*)، شاخص زرد / آبی پوست (b*) و درصد تلفات معنی دار نشد (P>0.05). بیش ترین میانگین خوراک مصرفی در کل دوره در تیمار شاهد بود که با سایر تیمار ها تفاوت معنی داری از لحاظ آماری داشت (P<0.05).

تحقیق حاضر به بررسی طراحی بهینه حوضچه های مستطیل شکل پرورش ماهیان سردآبی مانند قزل آلای رنگین کمان بر اساس شاخص راندمان هیدرولیکی به منظور بررسی اختلاط هیدرودینامیکی جریان می پردازد. شاخص راندمان هیدرولیکی توسط منحنی توزیع زمان ماند هیدرولیکی حوضچه معین می گردد. در این پژوهش، تعداد 10 حوضچه پرورش ماهی مستطیل شکل فرضی به مساحت 120 مترمربع و با ضرایب شکل متفاوت (از 0.13 تا 20.83) مدنظر قرار گرفته است. برای شبیه سازی جریان و محاسبه راندمان هیدرولیکی حوضچه ها، از یک مدل عددی هیدرودینامیکی جریان میانگین عمقی و مدل آشفتگی اسماگورینسکی به همراه معادله انتقال - پخش به روش احجام محدود بر روی شبکه بی ساختار مثلثی استفاده شده است. نتایج حاصل از شبیه سازی جریان درون حوضچه ها مبین عملکرد مناسب تر وضعیت هیدرولیکی در ضرایب شکل بالاتر است. یافته های حاصل از تحقیق انتخاب حداقل ضریب شکل معادل 2 را برای اختلاط جریان (راندمان هیدرولیکی بیش از 50%) الزامی می داند. با این حال پیشنهاد می شود به منظور اختلاط مناسب جریان در حوضچه مستطیلی، حداقل ضریب شکل برابر با 7.5 (راندمان هیدرولیکی بیش از 75%) انتخاب شود. در صورتی که با توجه به شرایط محیطی امکان احداث حوضچه با ضریب شکل بالا (بیش از 7.5) وجود نداشته باشد، می توان با اصلاح وضعیت هندسی حوضچه در بخش ورودی و کاهش مناطق مرده، حداقل ضریب شکل را معادل با 5 در نظر گرفت.

ویتامین ها یک گروه مشتق از ترکیبات آلی هستند که به عنوان اجزای ضروری جیره های غذایی ماهی ها و میگوها جهت رشد، تکثیر و سلامتی آنها مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطالعه بچه ماهیان کپور معمولی با جیره غذایی SFC حاوی سطوح مختلفی از ویتامین ریبوفلاوین (20 mg/kg و 15، 7) مورد تغذیه قرار گرفتند. هم چنین یک گروه شاهد نیز بدون اضافه کردن مکمل ویتامینی مورد تغذیه قرار گرفتند. نتایج مقایسه پارامترهای زیست سنجی و شاخص های رشد بر اساس تیمارهای مختلف سطوح ویتامین ریبوفلاوین در جیره غذایی ماهیان نشان داد که تنها از لحاظ شاخص های زیست سنجی و پارامتر درصد افزایش وزن بدن (BWI%) در بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی دار مشاهده شده است (P£0.05). بیشترین رشد در ماهیان تیمار 3 (21.52±0.55 گرم) و کمترین میزان در تیمار شاهد (18.03±0.72 گرم) به دست آمد. به علاوه نتایج مقایسه فاکتورهای هماتولوژی و بیوشیمیایی خون در بین تیمارهای مختلف جیره غذایی نشان داد که این تیمارها از لحاظ تمامی فاکتورهای ارزیابی شده به جزء پارامتر هموگلوبین داخل گلبولی MCH دارای اختلاف معنی دار آماری می باشند (P£0.05). بر پایه نتایج به نظر می رسد که دوز بهینه ویتامین ریبوفلاوین در جیره غذایی بچه ماهیان کپور معمولی 20 mg/kg می باشد.

این مطالعه با هدف بررسی فرسایش باله های مختلف در وزن های گوناگون ماهی قزل آلای رنگین کمان Oncorhynchus mykiss انجام شد. وزن، طول استاندارد و طول باله های سینه ای، شکمی، پشتی، مخرجی و دمی در چهار گروه وزنی شامل 20، 50، 100 و 400 گرم مورد اندازه گیری قرار گرفت و نسبت طول باله به طول استاندارد برای همه باله ها تعیین گردید. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری در اکثر نسبت های اندازه گیری شده به جز نسبت طول باله سینه ای راست و چپ به طول استاندارد در همه کلاسه های وزنی وجود دارد. بیشترین رابطه معنی دار طول باله ها با وزن در ماهیان 50 و 100 گرمی مشاهده شد، این در حالی بود که در ماهیان 400 گرمی هیچ رابطه معنی داری دیده نشد. نتایج این مطالعه مشخص ساخت ماهیان کوچک تر حساسیت بیشتری نسبت به فرسایش باله ها داشته، اما خوردگی باله ها در ماهیان با اوزان بالاتر بیشتر بوده و این موضوع نشان دهنده رابطه مستقیم فرسایش باله ها با افزایش وزن ماهی است. به همین دلیل می تواند یکی از شاخص های مطلوب در ارزیابی سلامت و کیفیت ماهی در محیط های پرورشی محسوب گردد.

تاثیر باکتری زیست یار Bacillus subtilis جدا شده از روده ماهی کپور معمولی، در دو سطح با غلظت های 1×103، CFU/ml 1×106 (سلول در هر میلی لیتر) با غذا مخلوط و توسط ماهیان جوان کپور معمولی (میانگین وزنی 54.56±1 گرم) تغذیه شدند. آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار و به مدت 8 هفته صورت پذیرفت. نرخ تغذیه بر اساس 2 درصد وزن بدن و 2 بار در روز انجام شد. تعیین میزان طول و وزن ماهیان هر 14 روز یک بار انجام گرفت. در پایان آزمایش، در گروه ماهیانی که پروبیوتیک دریافت کرده بودند، شاخص های رشد و راندمان غذایی آن ها مانند افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، کارآیی پروتئین، ضریب تبدیل غذا سطح بالاتر و مطلوب تری را نسبت به گروه ماهیانی که جیره آن ها فاقد پروبیوتیک بودند نشان دادند (P<0.05). بهترین میزان شاخص های فوق در تیمار دریافت کننده 106×1 CFU/ml در هر کیلوگرم غذای خشک به دست آمد. تنها در بررسی شاخص احشائی، تفاوت معنی داری بین تیمار CFU/ml 103×1 در مقایسه با گروه شاهد مشاهده نشد (P<0.05). بالاترین میزان بازماندگی ماهیان جوان در تیمار CFU/ml 103×1 در مقایسه با شاهد مشاهده گردید که این اختلاف معنی دار بود (P<0.05). نتایج این تحقیق نشان داد اضافه کردن پروبیوتیک Bacillus subtilis به جیره ماهیان جوان کپورمعمولی به میزان 106×1 CFU/ml در هر کیلوگرم جیره اثرات مثبتی بر پارامترهای رشد و شاخص های تغذیه ای دارد.

ماهی حلوا سفید یکی از گونه های با ارزش شیلاتی و کاندید مناسب آبزی پروری است که جمعیت های آن به علت صید بی رویه و تغییرات اکولوژیکی کاهش یافته است. در مطالعه حاضر ساختار جمعیتی ماهی حلوا سفید در دریای عمان و خلیج فارس با استفاده از ژن ND2 و 7 نشانگر ریزماهواره مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور 100 نمونه ماهی از مناطق کویت، خوزستان، بوشهر و چابهار جمع آوری شد. با استفاده از 16 آنزیم محدود الاثر استفاده شده تنوع هاپلوتیپی و نوکلئوتیدی داخل جمعیت ها به ترتیب (0.0875±0.00143)، (0.001238±0.0000004) تخمین زده شد. هم چنین بر اساس تست Monte- carlo اختلاف آماری معنی داری از لحاظ پراکنش هاپلوتیپ ها در مناطق مختلف مورد بررسی مشاهده نشد (P>0.05 و X2=62.8) که نشان دهنده وجود یک جمعیت از این گونه در دریای عمان و خلیج فارس می باشد اما با استفاده از نشانگر ریزماهواره میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب 0.53 و 0.67 محاسبه گردید. بررسی تعادل هاردی - واینبرگ انحراف از تعادل را در اکثر جایگاه ها نشان داد (P<0.05). بر اساس تست Fst اختلاف معنی داری میان کلیه مناطق نمونه برداری مشاهده شد (P<0.01). به طور کلی نتایج به دست آمده حاکی از برتری نشانگر ریزماهواره به نشانگر PCR-RFLP در تشخیص تنوع ژنتیکی و تعیین ساختار جمعیتی این گونه می باشد.

با توجه به اینکه اطلاعات دقیقی در رابطه با میزان حساسیت ماهی کلمه خزری (Rutilus caspicus) نسبت به آمونیاک محیط در دست نبود در این بررسی میزان کشندگی و علایم کلینیکی ماهی کلمه در مواجهه حاد با آمونیاک غیریونیزه مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور تعداد 180 بچه ماهی کلمه با میانگین وزنی 6.5±1 گرم مورد مطالعه قرار گرفت. ماهیان در 18 آکواریوم تقسیم شده (10 ماهی در هر آکواریوم) و به منظور سازگاری با شرایط دو هفته مورد پرورش قرار گرفتند. پس از آداپتاسیون ماهیان به 5 گروه تیمار و یک گروه شاهد با سه تکرار برای هر گروه تقسیم شدند. ماهیان گروه تیمار با غلظت های 2.5، 5، 10، 15 و 20 میلی گرم در لیتر آمونیاک کل، معادل 0.34، 0.66، 1.32، 1.98 و 2.66 (میلی گرم در لیتر) آمونیاک مولکولی مورد مواجهه قرار گرفتند. ماهیان گروه شاهد نیز با آمونیاک مواجهه داده نشدند. بر اساس نتایج میزان دوز کشندگی میانه (LC50) برای 96 ساعت در بچه ماهیان معادل 1.62 (میلی گرم در لیتر) محاسبه گردید. در این بررسی، پرخونی در بافت کلیه ها و خونریزی در قاعده چشم ها در ماهیان گروه تیمار از عمده ترین علایم کلینیکی بود. در بررسی بافت شناسی پرخونی کبد، ادم و جدا شدگی اپیتلوم لاملاهای ثانویه در بافت آبشش و نکروز گسترده در توبول های کلیوی از عمده ترین علایم در گروه تیمار بود. در گروه شاهد در طی آزمایش هیچ گونه تلفات و علایم غیر طبیعی بافت شناسی و کلینیکی ثبت نگردید. بر اساس نتایج تحقیق حاضر حداکثر غلظت تحت کشنده آمونیاک غیریونیزه در محیط پرورش بچه ماهیان کلمه خزری 0.162 میلی گرم در لیتر تعیین گردید.