پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1395 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

مقدمه: در چرخه تشخیص و درمان بیماری های دهان، دندانپزشکان اولین و مهم ترین نقش را بر عهده دارند و با دقت و تیزبینی آن ها حتی ضایعات کوچک و بدون علامت می تواند تشخیص داده شود. لذا هدف از این تحقیق بررسی میزان مهارت تشخیصی دانشجویان سال آخر رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در مورد بیماری های شایع دهان بود.روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی میزان مهارت تشخیصی 56 نفر از دانشجویان سال آخر دانشکده های دندانپزشکی علوم پزشکی گیلان (رشت و پردیس بین الملل) در زمینه بیماری های شایع دهان در سال 1393- 1392 بررسی شد. این پرسشنامه بین 8 نفر از متخصصین بیماری های دهان، فک و صورت توزیع شد که روایی آن از طریق روایی محتوایی و پایایی آن از طریق test-retest (r=0.80) تایید گردید. برای تعیین دیدگاه دانشجویان نسبت به آموزش بیماری های دهان، 3 سوال و در حیطه مهارت تشخیصی 11 سوال مطرح و تصاویر مربوطه، به صورت اسلاید نمایش داده شد. داده ها از طریق آزمون آماری t- Independent test و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از مجموع 56 دانشجوی شرکت کننده با میانگین سنی 24.59±1.58، 25 نفر (44.6 درصد) مذکر و 31 نفر (55.4 درصد) مونث بودند. میانگین نمره مهارت تشخیصی کل دانشجویان دندانپزشکی 0.37±0.24 و میانگین نمره مهارت تشخیصی رشت (0.44±0.25) و پردیس بین الملل (0.28±0.19) بود. هم چنین یافته ها نشان داد که اختلاف معنی داری بین نمرات مهارت تشخیصی دانشجویان رشت و پردیس بین الملل وجود دارد (p=0.011). نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین جنسیت و نمره مهارت تشخیصی دانشجویان وجود ندارد اما نمره مهارت تشحیصی دانشجویان دختر رشت (0.47±0.23) از پسر آن (0.23±0.15) و در پردیس بین الملل پسر (0.29±0.20) از دختر (0.23±0.15) بیشتر بود. یافته ها بیانگر وجود اختلاف معنی داری بین محل تحصیل دانشجویان و نمره کسب شده از مباحث ضایعات زخمی (p=0.049)، اگزوفیتیک (P=0.050) بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مهارت تشخیصی دانشجویان دندانپزشکی گیلان در مورد بیماری های شایع دهان ضعیف می باشد، لذا بکارگیری تکنیک های نوین آموزشی و تعامل بیشتر اساتید دانشکده های دندانپزشکی و پزشکی در جهت دستیابی به اهداف آموزشی بالاتر توصیه می شود.

مقدمه: سنجش میزان پیشرفت تحصیلی و عوامل موثر بر آن از جمله مسائل عمده ای هستند که توجه محققان را به خود جلب کرده اند. هدف این مطالعه بررسی رابطه رویکردهای مطالعه با عمکرد تحصیلی در دانشجویان بود.روش ها: این مطالعه توصیفی - تحلیلی بر روی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی با حجم نمونه 291 نفر در سال تحصیلی 93-94 صورت گرفت. ابزارهای مورد استفاده برای سنجش رویکرد های مطالعه پرسشنامه مارتون و سلجو (1976) بود. هم چنین معدل کل دانشجویان به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی لحاظ شد. تجزیه و تحلیل داده ها بوسیله نرم افزار آماری spss و با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون t برای گروه های مستقل و آنالیز واریانس در سطح معنی داری (p<0.05) انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که ارتباط معنی داری بین رویکرد سطحی و عملکرد تحصیلی وجود دارد و رویکرد سطحی می تواند 6 درصد متغیر عملکرد تحصیلی را تبیین کند. ترس از شکست، نداشتن هدف، حفظ کردن مطالب بی معنی و نامربوط، قوی ترین پیش بینی کننده منفی عملکرد تحصیلی بودند (p<0.001، r=-0.24). بر اساس یافته های پژوهش تفاوت معنی داری در میانگین نمره رویکردهای مطالعه دانشجویان بر حسب سال ورود به تحصیل مشاهده شد (P=0.005). همچنین بین مقایسه رویکردهای مطالعه و جنسیت تفاوت معنی داری وجود نداشت (p>0.05).نتیجه گیری: این مطالعه نشان دهنده رویکرد سطحی به عنوان پیش بینی کننده نتایج یادگیری دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بود. لذا کسب نمره بالا در رویکرد سطحی، نیاز به مداخله آموزشی تربیتی دانشجویان و کارگاه های توانمند سازی برای اساتید در جهت استفاده بهتر از رویکردهای مطالعه به منظور بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان را محرز می سازد.

مقدمه: عدم توجه به توانمند سازی دانشجویان پزشکی در برخورد با بیماران و مدیریت درمان یکی از چالش های مهم در امر آموزش بالینی است، یکی از دلایل وضعیت نامطلوب آموزش پزشکی در کشور را می توان در مدل ها و الگو های کنونی آموزش پزشکی جستجو کرد. در حال حاضر نظام آموزش پزشکی ایران الگوی گروه محور (Department- Based) ‍ است. بنابراین دانشجویان نمی توانند به طور مستقل در فرایند درمان وارد شوند. لذا این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان در مورد آموزش درمانگاهی با رویکرد فراگیر محوری بر اساس مدل SNAPPS طراحی و اجرا گردید.روش ها: این پژوهش از سری تحقیقات نیمه تجربی به شیوه پس آزمون برای یک گروه بود. پس از آموزش با مدل SNAPPS در 4 ترم متوالی، با پرسشنامه ای محقق ساخته (در 4 حیطه) دیدگاه دانشجویان ارزیابی گردید. جامعه آماری کلیه دانشجویان پزشکی کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی بیرجند که در 4 نیمسال تحصیلی (93-92 و 93-94) وارد بخش عفونی شدند (106 نفر). داده ها پس از جمع آوری با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون t و از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که اجرای مدل SNAPPS از نظر 98 درصد دانشجویان باعث افزایش دانش و 85.3 درصد باعث بهبود نگرش و 90.2 درصد آنان باعث بهبود عملکرد می شود و 80.4 درصد دانشجویان مدل SNAPPS را به مدل سنتی و رایج آموزش ترجیح دادند. هم چنین نتایج نشان داد که بین دیدگاه دانشجویان در مورد افزایش دانش و بهبود نگرش بر اساس جنسیت تفاوت معنی داری وجود ندارد ولی در مولفه مهارت و ترجیح این روش بین دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنی دار وجود داشت (P<0.05). نتایج نشان داد که بین دیدگاه دانشجویان در مورد تاثیر مدل SNAPPS و مقطع تحصیلی تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد اما در ترجیح مدل SNAPPS بین دانشجویان مقطع استاژری و اینترنی تفاوت معنی دار مشاهده شد (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش در رابطه با کیفیت آموزش درمانگاهی، استفاده از الگو هایی که بتواند دانشجو را به طور مسقیم در درمان درگیر نماید، ضروری می باشد و کاربرد مدل SNAPPS به عنوان یک مدل دانشجو محور در آموزش درمانگاهی پیشنهاد می گردد.

مقدمه: امروزه یکی از مهم ترین دغدغه دانشگاه ها، احراز رتبه برتر در نظام های بین المللی و بالابودن آمار تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه های معتبر و استناد به آن ها از ملاک های اصلی رتبه بندی دانشگاه ها است. هدف پژوهش حاضر تعیین وضعیت انتشار و استناد مقالات دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در پایگاه استنادی وب آو ساینس بر اساس نوع نشریه از سال 2004 تا پایان 2014 است.روش ها: این پژوهش به روش علم سنجی انجام شد. جامعه پژوهش، کلیه مقالات پژوهشی و مروری گروه موضوعی پزشکی بالینی، داروشناسی و سم شناسی دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی، از نمایه استنادی گسترده علوم پایگاه وب آو ساینس، از آغاز سال 2004 تا پایان 2014 و ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی بود. داده ها با جستجو در پایگاه وب آو ساینس و جی سی آر، گردآوری و به کمک نرم افزار پایگاه وب آو ساینس (Web of Science) و نرم افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی به ترتیب دارای 8465 و 3846 مقاله پژوهشی و مروری در دو گروه موضوعی پزشکی بالینی، داروشناسی و سم شناسی بودند. تعداد مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی به ترتیب از نظر چاپ در نشریات غیرایرانی 74.91 درصد و 72.83 درصد و در نشریات با دسترسی غیرآزاد (non-open access) 71.33 درصد و 72.70 درصد و تاثیر استنادی مقالات در نشریات غیر ایرانی و نشریات غیرآزاد بیشتر بودند.نتیجه گیری: علاوه بر تعداد و میزان استناد، تاثیر استنادی مقالات دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در نشریات غیرایرانی و در نشریات با دسترسی غیرآزاد بیشتر بوده و ضروری است که علاوه بر کمیت به کیفیت مقالات در نشریات ایرانی و آزاد توجه بیشتری شود.

مقدمه: در حال حاضر بخش قابل توجهی از پژوهش ها در دانشگاه های علوم پزشکی توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام می شوند، لذا ارزیابی کیفی جو حاکم بر پژوهش در دوره های تحصیلات تکمیلی و ارزشیابی تجارب پژوهشی و حدود انتظارات دانشجو از استاد راهنما، از اهمیت بسیاری برخوردار است. پژوهش حاضر به منظور تعیین تجارب پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه علوم پزشکی کرمان، انجام گرفت.روش ها: این مطالعه مقطعی و از نوع توصیفی تحلیلی بود که در آن 105 دانشجوی تحصیلات تکمیلی که در فاصله مهر 1393 تا شهریور 1394 در حال انجام پروژه پایان نامه بوده و یا از پایان نامه دفاع نموده بودند، شرکت کردند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه استاندارد تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی (PREQ) با 4 بعد سرپرستی، مهارت های عملی، مهارت های ادراکی و بعد جوسازمانی، بوده که روایی و پایایی آن در مطالعات قبلی به اثبات رسیده بود. با استفاده از آزمون های کای دو، تی تست، ANOVA، Tukey، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون، تاثیر متغیرهای مختلف بر ارزیابی دانشجویان مورد مطالعه از تجربه پژوهشی، مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میانگین کل نمره تجربه پژوهشی دانشجویان 3.22±0.42 از 5 بود و میزان رضایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی از تجربه پژوهشی خود در بعد سرپرستی 3.03±0.7، مهارت های عملی 3.57±0.79، مهارت های ادراکی 3.48±0.61 و بعد جوسازمانی 2.44±0.78 بود. بین تمامی عامل ها با یکدیگر رابطه مثبت وجود داشت و همبستگی بین ابعاد "ارتقای مهارت های ادراکی" با "ارتقای مهارت های عملی" و "جوسازمانی"، معنی دار بود.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده این واقعیت است که در تمام دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دانشجویان رضایت متوسط از تجربه پژوهشی خود داشته اند. استفاده موثر و مداوم از ابزارهای ارزیابی تجربه پژوهشی دانشجویان زمینه را براس شناسایی نقاط قوت و ضعف فرایندهای آموزشی و پژوهشی در دانشکده ها و دانشگاه ها فراهم می سازد.

مقدمه: مهم ترین و حیاتی ترین دارایی هر سازمان، نیروی انسانی آن سازمان است. کیفیت و توانمندی نیروی انسانی، مهم ترین عامل بقا و حیات سازمان بوده و این نیروی انسانی توانمند است که سازمان توانمند را به وجود می آورد، توجه به عوامل موثر بر وانمند سازی کارکنان نظیر هوش هیجانی نیز حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین هوش هیجانی و توانمند سازی کارکنان مراکز بهداشت استان گیلان به انجام رسیده است.روش ها: پژوهش حاضر با روش پیمایشی تحلیلی بر روی کارکنان مراکز بهداشت استان گیلان در سال 1394 انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 354 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه های استاندارد هوش هیجانی وونگ لوو و توانمند سازی کارکنان اسپریتزر بود. برای سنجش روایی پرسشنامه ها از روایی محتوایی و برای سنجش پایایی آن ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و شاخص های آمار همبستگی پیرسون، کالموگروف اسمیرنوف و رگرسیون خطی انجام شد.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه معنی دار مثبت بین مولفه های هوش هیجانی و توانمند سازی کارکنان مراکز بهداشت استان گیلان بود. میانگین و انحراف معیار متغیر های هوش هیجانی 3±1.094 و توانمند سازی کارکنان 3±0.996 بود. در نهایت بین هوش هیجانی کارکنان با توانمند سازی آنان رابطه معنی داری با ضریب همبستگی 0.914 و ضریب تعیین 0.196 بدست آمد.نتیجه گیری: با توجه به اینکه هوش هیجانی و ابعادش می توانند زمینه توانمند سازی کارکنان را پیش بینی نمایند. لذا می توان برنامه های آموزشی خاصی را برای افزایش هوش هیجانی کارکنان در سازمان ها به اجرا گذاشت. توجه به ایده های کارکنان و ایجاد فضای مناسب برای تبادل اطلاعات و افزایش توانمندی کارکنان در بهبود بهره وری سازمان موثر می باشند.

مقدمه: یکی از رسالت های دانشکده های پرستاری، توانمندسازی دانشجویان جهت پذیرش نقش های خطیر حرفه پرستاری است و آموزش بالینی مبنای برنامه آموزشی را تشکیل می دهد. در این میان، دانش داروشناسی قسمت مهمی از عملکرد بالینی پرستار را تشکیل می دهد و یاددهی- یادگیری فارماکولوژی برای دانشجویان پرستاری مساله بسیار مهمی است. مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب دانشجویان پرستاری و مربیان بالینی در مورد واحد "کارآموزی فارماکولوژی بالینی" انجام گرفته است.روش ها: تحقیق کیفی حاضر با رویکرد تجزیه و تحلیل محتوایی قراردادی بر روی دانشجویان پرستاری و مربیان بالینی آنان در دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد.روش انتخاب نمونه گیری هدفمند و روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه های نیمه ساختارمند بوده که تا رسیدن به اشباع اطلاعاتی ادامه داشت. جهت انجام فرایند تحلیل داده ها از مراحل پیشنهادی گرانهیم و لاندمن (Graneheim and Lundman) بهره گرفته شد. درستی، صحت و استحکام تحقیق بر اساس معیارهای Guba & Lincoln صورت گرفت.یافته ها: نتایج به صورت سه طبقه اصلی و هشت زیر طبقه شامل: یادگیری در بالین (یادگیری موثر، کوتاهی زمان یادگیری، به یاد سپاری کوتاه مدت)، چالش های ارائه واحد (عدم تناسب حجم موضوعات با میزان واحد، آموزش موضوعات زیاد در زمان کوتاه)، زمان ارائه واحد (تکرار ارائه واحد، ارائه واحد در ترم های بالاتر و ارائه واحد با دروس مرتبط) تعیین گردیدند.نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که تجارب عینی شرکت کنندگان بیانگر برخی تجارب مطلوب و تجارب نامطلوب در مورد واحد "کارآموزی فارماکولوژی بالینی" است. هم چنین تجارب بسیاری از شرکت کنندگان نامناسب بودن حجم موضوعات آموزشی و یادگیری در این دوره و میزان واحد اختصاص یافته را نشان داد. از طرفی تجارب بسیاری از آنان لزوم تکرار ارائه واحد، ارائه واحد در ترم های بالاتر و همزمانی واحد با دروس مرتبط را بیان می کردند.

مقدمه: بررسی انگیزه های ورود به رشته تخصصی می تواند در تربیت دندانپزشکان متعهد به عنوان نیروی تاثیرگذار بر سلامت عمومی جامعه موثر باشد. این مطالعه با هدف بررسی انگیزه های دستیاران دندانپزشکی در انتخاب رشته های تخصصی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 94- 1393 انجام شد.روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی از نوع تحلیلی بر روی کلیه دستیاران تخصصی رشته های دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز (75 نفر) در سال تحصیلی 94-93 به صورت سرشماری صورت گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود مشتمل بر 22 سوال، که روایی محتوایی آن توسط اساتید و روایی سازه آن با استفاده از تحلیل عاملی بررسی و پایایی پرسشنامه نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. سپس داده ها با استفاده از آزمون های t مستقل و آنووا و از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: درمجموع 75 دستیار (32 پسر، 43 دختر) با میانگین سنی 30.8±3.7 پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. نتایج نشان داد که دستیاران مهم ترین عوامل موثر در انتخاب تخصص دندانپزشکی را به ترتیب: کسب دانش بیشتر و توانایی انجام کار بهتر (4.28±0.70)، منزلت اجتماعی و درآمد بالا (3.87±0.75)، کمک به مردم و ارتقای سطح بهداشت (3.31±0.93) و راحتی و نداشتن استرس شغلی (3.13±1.13) می دانستند. همچنین یافته ها بیانگر وجود تفاوت معنی داری بین عوامل موثر بر انتخاب رشته و وضعیت تاهل بود. برای دستیاران مجرد عامل راحتی و نداشتن استرس در انتخاب رشته دارای اهمیت بالاتری بود (p=0.028).نتیجه گیری: با توجه به عوامل تاثیرگذار بر انتخاب رشته دستیاران دندانپزشکی و نقش دندانپزشکان در ارتقاء و بهبود سلامت آحاد جامعه، پیشنهاد می گردد اساتید و آموزش دانشکده های دندانپزشکی بر نقش این عوامل در تعیین راهبردهای مناسب آموزشی جهت ارتقای سطح بهداشت جامعه تاکید بیشتری داشته باشند.

سال هاست که توجه محققین به مساله تغییر رفتار پس از ارائه آموزش جلب شده است. وجود فاصله بین آموزش دانشگاهی و اعمال اجرایی روزانه در محل های کاری و نیز برآورده نشدن همه نیازهای محیط کار توسط دانش آموختگان محیط آموزشی که اصطلاحا تفاوت بین تئوری و عمل نام دارد، سبب شکل گرفتن نوعی روش یادگیری به نام یادگیری مبتنی بر عملکرد (Practice-based learning) گردید. مفهوم یادگیری مبتنی بر عملکرد، مفهومی گسترده است که به عنوان یک استراتژی کلیدی جهت پیشرفت دادن یادگیری فراگیران و دخیل کردن آنان در فرآیند یادگیری خود، که منجر به کسب درک بهتر و عمیق تر از موقعیت می شود بکار می رود. این مطالعه سعی دارد تا ضمن ارائه تعریفی جامع از Practice-based learning، به نحوه و مراحل اجرا، ارزشیابی و چالش های پیش روی این روش آموزش بپردازد.