آموزش و سلامت جامعه
سال:1398 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

سردبیر محترم ارتقای سلامت را میتوان به عنوان فرآیند توانمندسازی افراد برای کنترل بر سلامتی خود و نیز عوامل موثر بر سلامتی آنها عنوان نمود که برقراری عدالت، محیط مناسب، اکوسیستم پایدار، صلح، دسترسی به خدمات، تضمین درآمد، تغذیه و آموزش به عنوان شرایط منشور ارتقای, اولیه و زیربنایی ارتقای سلامت معرفی شده اند.....

اهداف: تبعیت ناقص از برنامه مصرف مکمل آهن از دلایل اصلی کم خونی فقر آهن در دوران بارداری است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مداخله آموزشی در ارتقای تبعیت از ابعاد مختلف برنامه مصرف مکمل آهن در زنان باردار بود. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل، در سال 1396 در بین 100 نفر از مادران باردار در هفته های 20-16 بارداری مراجعه کننده به دو مرکز بهداشتی درمانی شهر اسدآباد، همدان انجام گرفت که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (هر گروه 50 نفر) قرار گرفتند. برنامه آموزشی در قالب پیام های نوشتاری به همراه تصاویر، خودپایشی و یک تماس تلفنی به گروه مداخله ارایه شد. سنجش شاخص های خونی با انجام آزمایش خون و سایر متغیرها با استفاده از پرسش نامه صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و آزمون های مجذور کای، T مستقل و T زوجی تحلیل شدند. یافته ها: مداخله توانست در رفتار مادران دو گروه در رابطه با مصرف مکمل آهن همراه با منابع دارای ویتامین C تفاوت معنی داری ایجاد نماید (0. 001>P). هرچند علی رغم بهبود وضعیت رفتار مصرف منظم مکمل آهن، عدم مصرف همزمان مکمل آهن به همراه منابع دارای کلسیم و رعایت فاصله بین نوشیدن چای و مصرف مکمل، تفاوت بین دو گروه معنی دار نبود. همچنین مادران دو گروه از نظر مقدار فریتین تفاوت معنی داری داشتند (0. 003=p). نتیجه گیری: برنامه مداخله ای طراحی شده بر پایه تئوری انگیزش محافظت، در ارتقای تبعیت از برنامه مصرف مکمل آهن و کاهش کم خونی در زنان باردار موثر است.

اهداف: در زنان، افزایش سن با پدیده یائسگی همراه است که به علت همزمانی با بروز علایم پیری، مفهوم بسیار وسیعی می یابد. یائسگی ممکن است کیفیت زندگی زنان را تحت تاثیر قرار داده و حتی سلامت آنان را به خطر بیاندازد. مطالعه حاضر با هدف تبیین تصور از خود در زنان یائسه انجام شد. مشارکت کنندگان و روش ها: مطالعه حاضر یک تحقیق کیفی به روش پدیدارشناسی است که در سال 1397 در بین 23 زن یائسه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر سنندج با روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد. شرکت کنندگان براساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. نمونه گیری تا دستیابی به درک کامل از پدیده مورد مطالعه یعنی اشباع ادامه داشت. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA 10 صورت گرفت. برای آنالیز از شش مرحله رویکرد پدیدارشناسی تفسیری ون منن استفاده شد. یافته ها: پنج مضمون اصلی توانایی ذهنی، کارآمدی شغلی، جذابیت جسمانی، مهارت های اجتماعی و عیب ها و حسن ها مطابق با ابزار تصور از خود بک بود. علاوه بر آن، مضمون "سلامت جسمی" از گفته های شرکت کنندگان استخراج شد که جزء طبقه بندی های پرسش نامه بک نبود. نتیجه گیری: زنان یائسه به استثنای توانایی ذهنی و کارآمدی شغلی، در سایر مضامین مانند جذابیت جسمانی، مهارت های اجتماعی و ورزش کردن، خلق و خو و مسایل جسمانی مشکلاتی دارند که حاکی از تصور نامناسب از خود بعد از یائسگی در این زمینه ها است.

اهداف: مستعدبودن افراد به اعتیاد، زمینه را برای گرایش افراد به اعتیاد فراهم می آورد؛ به این معنی که برخی از افراد نسبت به دیگران برای اعتیاد آمادگی بیشتری دارند. از این رو باید به بررسی عوامل زمینه ساز برای آمادگی به اعتیاد در افراد توجه کرد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تعیین همبستگی بین هوش هیجانی، تکانش گری و باورهای غیرمنطقی با آمادگی به اعتیاد در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم انجام شد. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی-همبستگی، 357 دانش آموز پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان دزفول در سال تحصیلی 96-1395 به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه های هوش هیجانی بار-آن، تکانش گری بارت، باورهای غیرمنطقی و آمادگی برای اعتیاد بودند. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS 21 و با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام انجام شد. یافته ها: بین آمادگی به اعتیاد با هوش هیجانی همبستگی منفی وجود داشت، ولی همبستگی بین تکانش گری و باورهای غیرمنطقی با آمادگی به اعتیاد، مثبت بود (0. 01>P). همچنین تکانش گری شناختی (0. 63=β )، مقابله با فشار (0. 29-=β )، و مهارت های درون فردی (0. 22-=β ) توانستند 46% واریانس آمادگی به اعتیاد را پیش بینی کنند (0. 001>p). نتیجه گیری: آمادگی به اعتیاد در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم با هوش هیجانی همبستگی منفی و با تکانش گری و باورهای غیرمنطقی همبستگی مثبت دارد.

اهداف: سلامت معنوی یکی از جنبه های مهم سلامتی است که بخش مهمی از زندگی انسان را تشکیل می دهد. هدف از مطالعه حاضر، تعیین وضعیت سلامت معنوی و ارتباط آن با وضعیت جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. ابزار و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی روی 256 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1397 انجام شد. نمونه های پژوهش به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های جمعیت شناختی و سلامت معنوی الیسون و پالوتزین استفاده شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS 24 و با استفاده از آزمون های من ویتنی، کروسکال والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از بین افراد شرکت کننده در مطالعه 84. 0% (215 نفر) دارای سلامت معنوی متوسط بودند. بین جنسیت با بعد سلامت مذهبی (0. 002=P) و نمره کل سلامت معنوی (0. 014=P) ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. همچنین بین متغیرهای وضعیت شغلی دانشجویان و مقطع و رشته تحصیلی با ابعاد سلامت مذهبی، سلامت وجودی و نمره کل سلامت معنوی ارتباط آماری معنی داری وجود داشت (0. 01>P). همچنین بین ابعاد سلامت مذهبی، سلامت وجودی و سلامت معنوی همبستگی معنی داری مشاهده شد (0. 001>P). نتیجه گیری: تنها تعداد کمی از دانشجویان از سطح سلامت معنوی بالایی برخوردارند و اکثریت افراد دارای سطح متوسطی از سلامت معنوی هستند. بین جنسیت، وضعیت شغلی و مقطع و رشته تحصیلی دانشجویان با سطح سلامت معنوی آنها رابطه وجود دارد.

اهداف: رفتارهای ناایمن موتورسواران یکی از علل اصلی مرگ ومیر آنان است. سنجش رفتارهای ناایمن موتورسواران و برنامه ریزی در جهت کنترل آن در گام نخست نیازمند ابزاری است که با ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی جامعه منطبق باشد. این پژوهش با هدف طراحی و روان سنجی ابزار سنجش رفتارهای ناایمن رانندگی با موتورسیکلت براساس مدل اطلاعات، انگیزش و مهارت های رفتاری انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی برای تعیین گویه های ابزار، پس از بررسی منابع علمی و نیازسنجی اعتقادات در جامعه مورد بررسی، پرسش نامه 32آیتمی شامل ابعاد اطلاعات، انگیزش و مهارت های رفتاری طراحی شد که روایی آن از طریق روایی محتوی (کمی و کیفی)، روایی صوری و روایی سازه (تحلیل عامل تاییدی) و پایایی آن به روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و بازآزمایی با استفاده از نرم افزار لیزرل 8/8 مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: پس از طی مراحل روایی و پایایی پرسش نامه، 21 سئوال باقی ماند. مقدار شاخص روایی محتوایی بین 1-0. 97 به دست آمد. همچنین نتایج بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عامل تاییدی 0. 071=RMSEA و 1. 97=X2/df را نشان داد (0. 001>P). پایایی ابزار با استفاده از همسانی درونی (0. 87-0. 70=α ) و ثبات آن از طریق آزمون مجدد (0. 922=ICC) به دست آمد. نتیجه گیری: پرسش نامه طراحی شده برای سنجش رفتارهای ناایمن موتورسواران براساس مدل اطلاعات، انگیزش و مهارت های رفتاری، از روایی و پایایی مناسب برخوردار بوده و مورد تایید است.

اهداف: سواد سلامت نه تنها توانایی خواندن، بلکه مجموعه ای از مهارت های پیچیده را شامل می شود که برای درک پیام های بهداشتی و انتخاب تصمیم درست، از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف از این مطالعه، بررسی سطح سواد سلامت مادران دارای کودک شیرخوار مراجعه کننده به مراکز سلامت گیلان بود. ابزار و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی در سال 1397 روی 253 مادر دارای کودک شیرخوار که به منظور انجام مراقبت های معمول به مراکز سلامت شهری تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی گیلان مراجعه کردند، انجام شد. این افراد به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه استاندارد سواد اطلاعاتی HELIA، بین مادران واجد شرایط ورود به مطالعه، توزیع شد. آنالیز داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS 19 و با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن، کروسکال والیس و من ویتنی صورت گرفت. یافته ها: میانگین نمره سواد سلامت مادران 13. 04± 72. 33 بود. بین سواد سلامت با سطح تحصیلات و وضعیت شغلی مادران رابطه معنی داری وجود داشت (0. 05>p). نتیجه گیری: سطح سواد سلامت در مادران کودکان شیرخوار در حد مطلوب است، ولیکن این سواد به عوامل مختلفی وابسته بوده و می تواند طی زمان تغییر یابد.

اهداف: سالمندی دوره مهمی از زندگی است و توجه به مسایل و نیازهای این دوره از نظر اجتماعی اهمیت فراوانی دارد، زیرا می توانند کیفیت زندگی سالمند را تحت الشعاع قرار دهند. امروزه میزان استفاده از تلفن همراه به خصوص تلفن های همراه هوشمند در بین سالمندان نیز افزایش یافته است. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط کیفیت زندگی و استفاده از تلفن همراه هوشمند در سالمندان انجام شد. ابزار و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی به صورت مقطعی در سال 1397 روی 408 نفر از سالمندان تحت پوشش کانون بازنشستگان شهر یزد انجام شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه های مشخصات دموگرافیک، وضعیت داشتن تلفن همراه، استفاده از اینترنت و پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی-فرم کوتاه (WHOQOL-BREF) بود. تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS 18 و با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی اسپیرمن، من ویتنی یو و کروسکال والیس انجام شد. یافته ها: میانگین نمره کلی کیفیت زندگی 77. 93± 295. 62 بود. 90. 2% شرکت کنندگان از موبایل استفاده می کردند. مولفه های کیفیت زندگی برحسب جنسیت، نوع منزل، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، میزان درآمد، داشتن موبایل، مدت و زمینه استفاده از آن و این که سالمند با چه کسی زندگی می کند، اختلاف معنی داری داشتند (0. 05>P). نتیجه گیری: بین استفاده از تلفن همراه، زمینه و مدت زمان استفاده از آن با کیفیت زندگی ارتباط مستقیم وجود دارد که این تاثیر متقابل می تواند از طریق کاربرد تلفن همراه در زمینه های افزایش آگاهی، برقراری ارتباط یا سرگرمی یا ایجاد روابط اجتماعی بیشتر با خانواده، فامیل و همسالان باشد.

اهداف: انجام خوددرمانی در بین بیماران دیابتی منجر به نوسان شدید قند خون آنان شده و همین امر سبب ابتلای زودتر بیماران به عوارض دیابت می شود. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل بزنف بر رفتارهای خوددرمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی در سال 1397 روی 200 نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تحت پوشش مرکز دیابت شهر فسا انجام شد. نمونه ها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند (100 نفر در هر گروه). ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته شامل اطلاعات دموگرافیک، سازه های مدل بزنف (آگاهی، نگرش، عوال قادرکننده، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری) و سئوالات رفتار خوددرمانی در خصوص دیابت بود که قبل و سه ماه پس از مداخله تکمیل شد. مداخله آموزشی برای گروه آزمون در قالب 7 جلسه آموزشی 55-50 دقیقه ای برگزار شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و توسط آزمون های مجذور کای، T مستقل و T زوجی صورت گرفت. یافته ها: میانگین نمرات آگاهی، نگرش، عوامل قادرکننده، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری به طور معنی داری در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل پس از مداخله آموزشی افزایش یافت. همچنین میانگین نمره رفتار خوددرمانی در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری پیدا کرد (05. 0>P). نتیجه گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر مدل بزنف بر کاهش رفتارهای خوددرمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو اثربخش است.