تحقیقات نظام سلامت حکیم
سال:1389 | دوره:13 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

مقدمه: پیچیده بودن نظام سلامت و ضرورت سیاست گذاری مبتنی بر شواهد ایجاب می کند تا نظام سیاست گذاری سلامت بر اساس ویژگی ها و معیارهای قابل قبول پایه گذاری شود. این تحقیق با هدف بررسی نظرات افرادی با تجربیات ملی در پاسخ به سوال «کجا و چگونه برای سلامت سیاست گذاری خردمندانه کنیم؟» انجام شده است.روش کار: این بررسی به صورت کیفی و بر مبنای مصاحبه عمیق و ساختارمند انجام شد. نمونه گیری از نوع هدفمند بود و در مجموع با دوازده نفر شامل دو وزیر پیشین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دو نفر از نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، دو نفر از معاونین وزیر و شش نفر از خبرگان و صاحب نظران سلامت در سطح ملی مصاحبه شد. پس از جمع بندی، دسته بندی و تحلیل بر مبنای موضوعات اصلی «مشکلات حوزه سیاست گذاری»، «وظایف سامانه سیاست گذاری سلامت» و «امکانات لازم برای واحد حامی سیاست گذاری» ویژگی ها استخراج و در یک مدل مفهومی جمع بندی گردید.یافته ها: با توجه به تحلیل محتوای مصاحبه ها، ویژگی های یک سامانه سیاست گذاری سلامت در هفت اصل «جلب مشارکت ذی نفعان، پاسخگویی اجتماعی، ضمانت اجرا، شایسته سالاری، جایگاه باثبات، استناد به شواهد علمی، و توانایی همکاری و هماهنگی» جمع بندی شده است که برای هر ویژگی راهکارهای بومی از دیدگاه مصاحبه شوندگان ارایه شده است.نتیجه گیری: ویژگی های طرح شده از دیدگاه افراد مصاحبه شونده با اصول مرتبط به چرخه موثر سیاست گذاری سلامت هم خوانی دارد، با این که در مورد جایگاه سامانه سیاست گذاری سلامت نظرات متفاوتی وجود داشت اما رعایت اصول هفت گانه فوق در طراحی و استقرار این سامانه می تواند نظام سلامت کشور را در دستیابی به چشم انداز بیست ساله یاری دهد.

مقدمه: آفلاتوکسین M1 یکی از شایع ترین سموم قارچی است که غالبا در فرآورده های شیری یافت می گردد و عوارض خطرناکی را به همراه دارد. هدف از انجام این مطالعه بررسی آلودگی به آفلاتوکسین M1 در پنیر پاستوریزه عرضه شده توسط دو کارخانه تولیدکننده فرآورده های لبنی در شهر تهران می باشد.روش کار: در این مطالعه مقطعی، 100 نمونه پنیر پاستوریزه تولید شده توسط دو کارخانه مختلف در دو فصل تابستان و زمستان به طور تصادفی انتخاب و با استفاده از روش ELISA از نظر آلودگی به آفلاتوکسین M1 بررسی گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های آماری t-test و Man- withiney مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: AFM1 در %62 از نمونه های مورد آزمایش یافت شد و متوسط مقدار آفلاتوکسین53.39 (±51.90) ng/kg  تعیین گردید. تنها 6 نمونه (%9.3 موارد مثبت) دارای آلودگی بیش از حد مجاز استاندارد ایران (200 ng/kg) بودند. میانگین AFM1 در نمونه های جمع آوری شده در تابستان به طور معناداری (p<0.03) کمتر از نمونه های جمع آوری شده در زمستان بود.نتیجه گیری: درصد قابل توجهی از پنیرهای تولید شده توسط کارخانجات مختلف در ایران دارای آلودگی به آفلاتوکسین M1 هستند که می تواند سلامت عموم جامعه را تهدید نماید. کنترل و نظارت بیشتر بر خوراک دام و شرکت های تولیدکننده این محصولات می تواند در کاهش میزان آلودگی فرآورده های شیری به این مایکوتوکسین موثر باشد.

مقدمه: قابلیت استفاده سیستم اطلاعاتی، میزانی است که یک سیستم بتواند با حفظ کارآیی، اثربخشی و رضایتمندی برای رسیدن به اهداف ویژه، مورد استفاده کاربران خاص قرار گیرد. هدف این پژوهش ارزیابی میزان قابلیت استفاده سیستم اطلاعاتی با توجه به هفت اصل قسمت دهم استاندارد ایزومتریک 9241 است.روش کار: در این پژوهش توصیفی- مقطعی، ابتدا بیمارستان های دارای شرکت های ارایه دهنده سیستم های اطلاعات بیمارستانی شناسایی شدند. جهت بررسی قابلیت استفاده از سیستم های اطلاعات بیمارستانی، از پرسشنامه استاندارد ایزومتریک 9241، قسمت دهم، که دارای 75 سوال بود، استفاده شد. در این پرسشنامه 7 اصل شامل تناسب برای انجام وظایف، خودتوصیفی، قابلیت کنترل، تحمل خطا، مناسب بودن برای شخصی سازی، مناسب برای یادگیری و تطابق با انتظارات کاربر بررسی می شود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و جهت بررسی معیارهای موردنظر در نرم افزار HIS از آزمون توصیفی (میانگین، درصد و فراوانی) استفاده شد.یافته ها: میانگین معیارهای میزان تناسب سیستم های اطلاعاتی برای انجام وظیفه 3.04، خودتوصیف کنندگی 2.86، قابلیت کنترل 3.09، تطابق با انتظارات 3.14 (بیشترین امتیاز)، تحمل خطا 2.95، مناسب برای شخصی سازی 2.57 (کمترین امتیاز)، و تناسب برای یادگیری 2.97 بود.نتیجه گیری: شرکت های توسعه دهنده سیستم های اطلاعات بیمارستانی در ایران باید به قابلیت هایی مانند امکان تغییر فرم ها، صفحات نمایشی و منوها طبق سلیقه کاربر، سازگاری نرم افزار با سطح مهارت و دانش کاربر، تنظیم مقدار اطلاعات نمایش داده شده در صفحه، امکان تغییر عنوان دستورات و موضوعات و کارها طبق مجموعه لغات کاربر، تنظیم پارامترهای ابزار ورودی طبق نیاز کاربر و هماهنگی زمان های پاسخگویی نرم افزار با سرعت کار توجه بیشتری کنند.

مقدمه: ایمنی منازل در حفظ سلامت جامعه به خصوص گروه های آسیب پذیر شامل کودکان و سالمندان نقش موثری دارد. این بررسی با هدف تعیین نقش منطقه مسکونی در میزان ایمنی منزل انجام شده است.روش کار: این بررسی مقطعی به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی بر روی 459 منزل در منطقه مرکزی و حاشیه شهر مشهد بر اساس چک لیست ایمنی منازل در طرح کشوری پیشگیری از سوانح خانگی انجام شد. این پرسشنامه پنج قسمت آشپزخانه، اتاق، حمام، بالکن و بام، و راه پله داشت که هر کدام پس از مشاهده امتیازدهی شد. در پایان امتیاز کلی منزل و بخش های پنج گانه آن محاسبه و دسته بندی شد. همچنین عوامل دموگرافیک مربوط به سرپرست خانوار در دو منطقه شامل جنس، وضعیت تاهل و شغل، تعداد افراد خانوار و سطح تحصیلات ثبت گردید.یافته ها: ایمنی منازل دو گروه در بخش های محوطه اتاق ها، حمام و سرویس های بهداشتی داخل منزل، محوطه خارجی منزل شامل بالکن، حیاط، پشت بام و پارکینگ (p<0.001) تفاوت چشمگیر داشتند. همچنین در بین عوامل دموگرافیک نقش جنس و میزان تحصیلات سرپرست خانوار در ایمنی منزل قابل توجه بود، به طوری که در زنان و افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم میزان ایمنی منزل در هر دو منطقه کاهش می یافت و میزان این کاهش در منطقه حاشیه شهر بیشتر بود.نتیجه گیری: ایمنی منازل در مناطق مختلف شهر بیشتر متاثر از منطقه است. لذا نظارت بر ساخت و سازهای حاشیه شهر به خصوص در تعمیرات و تغییرات داخل ساختمان ها الزامی است. تقویت بنیادهای حمایتی زنان سرپرست خانوار و افزایش سطح اطلاعات عمومی جامعه می تواند در ارتقا ایمنی منازل نقش موثری داشته باشد.

مقدمه: مطالعات نشان می دهند که مردان نسبت به زنان از سلامت کمتری برخوردارند، روش های زندگی نادرست تری دارند و به سلامت خود نیز کمتر اهمیت می دهند. مطالعه حاضر با هدف یافتن مهم ترین عوامل بازدارنده فکری سلامت در مردان طراحی شده است.روش کار: این مطالعه به صورت کیفی و با روش بحث گروهی انجام گردید. مشارکت کنندگان 110 مرد با حداکثر تنوع سنی بودند. همه بحث های گروهی ضبط و بلافاصله پس از اتمام روی کاغذ آورده شد. آنالیز داده ها به روش دستی و با استفاده از روش آنالیز مقایسه ای مستمر و در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گردید.یافته ها: دغدغه های اقتصادی، مسایل خانوادگی، فقدان تامین اجتماعی، و دغدغه های ناشی از ضعف مدیریت کلان از مهم ترین عوامل بازدارنده فکری اولویت سلامت در مطالعه حاضر بود. بر اساس تجزیه و تحلیل محتوایی داده ها، مهم ترین دغدغه فکری مردان، مشکلات اقتصادی و پیامدهای ناشی از بیکاری بود. مشکلات فرهنگی– اجتماعی، مشکلات خانوادگی، فقدان تامین اجتماعی موثر، ضعف مدیریت کلان اجتماعی همراه با مشکلات زیست محیطی از جمله مهم ترین دغدغه فکری مردان محسوب می شد به گونه ای که همچون یک بازدارنده فکری مانع از پرداختن آنان به امر سلامت می گردید. عده بسیار کمی هم که به اهمیت سلامت اشاره کرده بودند، به سلامت برای مفید بودن و عدم سربار بودن اشاره داشتند تا اهمیت سلامت برای سلامت.نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشانگر موانع فکری موجود در راه پرداختن به امر سلامت به عنوان یک اولویت فکری در مردان بود که می تواند کمک موثری در زمینه طراحی مداخلات و برنامه ریزی دولتمردان در راستای پیشگیری از بروز بیماری ها باشد.

مقدمه: مهم ترین مراکز آموزش عالی کشور در شهر زلزله خیز تهران واقع شده اند و عدم توجه به آمادگی آنها در برابر زلزله می تواند تهدید جدی برای توسعه آموزش عالی کشور باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی آمادگی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در برابر زلزله انجام شده است.روش کار: در این مطالعه مقطعی که در سال 1388 انجام شد، آمادگی دانشکده بهداشت در چهار بعد اقدامات سازمانی، اقدامات فردی، آسیب پذیری غیرسازه ای و آسیب پذیری سازه ای ارزیابی گردید. سنجش اقدامات سازمانی توسط چک لیست 30 سوالی با مرور مستندات و انجام مصاحبه با افراد مطلع، و سنجش آمادگی فردی به روش نمونه گیری منظم بر روی 204 عضو هیات علمی، دانشجو و کارمند انجام شد. شاخص آسیب پذیری برای سه دسته عوامل غیرسازه ای (تاسیساتی، تجهیزاتی و معماری) محاسبه گردید. ارزیابی آسیب پذیری سازه ای نیز به روش تعدیل شده غربالگری بصری سریع انجام گرفت و شاخص میزان خسارت برآورد شد.یافته ها: آمادگی سازمانی دانشکده برای زلزله 20 از 100 برآورد شد و میانگین آمادگی فردی اعضا هیات علمی، کارکنان و دانشجویان، 36.0 از 100 (انحراف معیار: 12.0، بین 7.8 تا 76.3) تعیین گردید. آسیب پذیری عوامل تاسیساتی 65.55، عوامل تجهیزاتی 55.80 و عوامل معماری 53.48 محاسبه شد. در ساختمان سبز 0.5<LR<0.75 به معنای نیاز به مقاوم سازی و در ساختمان های نفیسی و اداری LR>0.75 به معنای الزام به بازسازی بود.نتیجه گیری: دانشکده بهداشت در ابعاد آمادگی سازمانی، فردی، سازه ای و غیرسازه ای در برابر زلزله نیازمند ارتقا جدی است. این مطالعه نمونه ای است که می تواند توجه مسوولین آموزش عالی کشور را به اهمیت موضوع آمادگی در برابر زلزله و انجام ارزیابی خطر جلب نماید.

مقدمه: مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت چهارچوب مناسبی جهت استقرار یا ارزیابی مدیریت کیفیت جامع در سازمان است. این مطالعه جهت بررسی معیارهای توانمندساز شامل رهبری، خط مشی و راهبرد، کارکنان، منابع و مشارکت ها و فرآیندها بر حسب مدل فوق در مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی انجام شده است.روش کار: 399 پایگاه مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی شهری و جاده ای و واحدهای ستادی مراکز ایلام، بوشهر، مازندران، اردبیل، آذربایجان غربی، یزد، تهران، خراسان رضوی، اصفهان و سیستان و بلوچستان و کلیه کارکنان (1576 نفر) و مدیران آنها (328 نفر) انتخاب شدند. مطالعه با استفاده از یک مقیاس رتبه بندی 189 گویه ای برای ارزیابی سازمان و 2 پرسشنامه جهت بررسی سبک رهبری و جو توانمندسازی، طی 14 ماه انجام گردید.یافته ها: مراکز منتخب، از 500 امتیاز معیارهای توانمندساز، میانگین (34.6) 168.4 امتیاز را کسب نمودند و در گروه سازمان های مبتدی که در ابتدای مسیر کیفیت هستند قرار گرفتند. در مقایسه، مراکز تهران، خراسان رضوی و اصفهان با امتیاز بالاتر، واجد شرایط گواهی اهتمام به کیفیت هستند. معیار رهبری کمترین (26.6±9.4) و معیار کارکنان بیشترین میانگین امتیاز (35.1±5.6) را کسب کرد.نتیجه گیری: با توجه به اینکه ایجاد بسترهای لازم جهت استقرار مدیریت فرآیند، ترویج مشتری مداری، نهادینه کردن فرهنگ بهبود مستمر، توانمندسازی و مشارکت کارکنان، ایجاد گروه های کیفیت و دیگر اجزاء اساسی مدیریت کیفیت، نیازمند تغییرات بنیادین در آگاهی و نظام فکری مدیران و کارکنان است، پیشنهاد می شود مرکز از طریق آموزش های تخصصی در زمینه ارتقا کیفیت، آنان را توانمند سازد تا قابلیت لازم برای استقرار مدیریت کیفیت جامع مهیا گردد.

مقدمه: دولت هر ساله از طریق طرح های بیمه درمانی مشارکت قابل ملاحظه ای در هزینه های درمانی شاغلین بیمه شده در بخش غیررسمی اشتغال فراهم می نماید، با این حال، تعداد بسیاری از خانوارها در گروه جمعیت فعال شاغل و بیکار در بخش غیررسمی از پوشش بیمه های درمانی بازمانده اند. در این تحقیق سیاست های عمومی دولت در گسترش بیمه درمانی همگانی برای تحت پوشش قرار دادن جمعیت فعال در بخش غیررسمی و طرح بیمه درمان خویش فرمایان ارزیابی گردید.روش کار: در این پژوهش توصیفی– تحلیلی، از داده های ثبتی مرکز آمار ایران، سازمان های تامین اجتماعی و بیمه خدمات درمانی استفاده شد و داده های تلفیقی با ویژگی جامعیت کشوری فراهم گردید. همچنین از روش تحلیل وضعیت جهت آنالیز داده ها استفاده شد.یافته ها: سهم دولت طی سال های 1386 -1375 برای جبران منابع مورد نیاز برای پوشش خانوارها در گروه جمعیت شاغل و بیکار در بخش غیررسمی کاهش یافته است. همچنین متوسط رشد هزینه سرانه درمان برای بیمه شده های بخش غیررسمی کمتر از متوسط رشد این هزینه برای کل بیمه شده های شهری (در بخش های رسمی و غیررسمی) بوده است. در طرح فعلی بیمه درمانی برای این گروه نیز پرداخت نیمی از کل هزینه درمان برعهده جمعیت یاد شده گذارده شده است.نتیجه گیری: بدون دخالت دولت برای سازمان دهی طرح های بیمه درمانی برای بخش غیررسمی و تامین مالی آنها، گسترش پوشش بیمه های بهداشتی و درمانی برای این بخش امکان پذیر نمی باشد. نتیجه طرح بیمه درمانی خویش فرمایان نشان دهنده نبود انگیزه و تقاضا برای بیمه درمانی در شرایط اختیاری، و به خصوص برای جمعیت فعال بیکار، بوده است.