توانمند سازی کودکان استثنایی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

هدف از پژوهش حاضر، متناسب سازی و اعتباریابی برنامه مداخله زودهنگام شنیداری کلامی برتر (آوای برتر) به منظور بهبود مهارت های گفتاری کودکان کم شنوابود. این مطالعه از نوع بنیادی بود. جامعه آماری شامل متخصصان روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی و مربیان کودکان کم شنوا 28 نفر (15 زن و 13 مرد) بود. نمونه آماری شامل سه متخصص (2 زن و 1 مرد) روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی و سه نفر (2 زن و 1 مرد) از مربیان کودکان کم شنوا بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روند اعتباریابی برنامه در پنج گام انجام شد که عبارت است از: 1-بررسی مبانی نظری برنامه (SPTP)؛ 2-بررسی پیشینه و برنامه های موجود (LRCP)؛ 3-متناسب سازی برنامه (AP)؛ 4-اعتباریابی محتوای برنامه (VPC) و 5-تبیین اعتباریابی برنامه (EVP). از رویکرد دلفی به منظور متناسب سازی محتوا، مثلث سازی بررسی کننده برای اعتباریابی، ضریب پایایی آزمون های وابسته به ملاک (روش درصد توافق) به منظور تعیین پایایی و روش لاشه برای محاسبه شاخص روایی محتوایی برنامه استفاده شد. داده ها در نسخه 24 نرم افزار بسته آماری در علوم اجتماعی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که پایایی برنامه با روش درصد توافق متخصصان برابر با 85 درصد و شاخص روایی محتوایی آن برابر با 89/0 به دست آمد. بر اساس یافته ها، برنامه آوای برتر به منظور بهبود مهارت های گفتاری کودکان کم شنوا از روایی و اعتبار بالایی برخوردار است. با استفاده از برنامه آوای برتر که روایی و اعتبار بالایی دارد، می توان مهارت های گفتاری کودکان کم شنوا را تقویت کرد.

هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی سندرم خستگی مزمن در مادران کودکان مبتلا به سرطان بر اساس همدلی و احساس گناه تجربه شده در این افراد بود. روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران دارای کودک مبتلا به سرطان، در فاصله تابستان و پاییز سال 1398 بود که 87 نفر با روش نمونه گیری در دسترس و از طریق پیمایش اینترنتی مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه های احساس گناه بین فردی (IGQ-67)، واکنش بین فردی (IRI) و خستگی مزمن چالدر (CFS-11) بود. داده ها با روش های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم افزار آماری 21Spss-تحلیل شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد، سندرم خستگی مزمن با احساس گناه کلی و ابعاد آن؛ شامل گناه بازمانده، گناه جدایی، گناه قدرت مطلق و گناه نفرت از خود و با دو بعد دیدگاه گیری و تخیل از همدلی، رابطه مثبت و معناداری داشت. همچنین ابعاد گناه قدرت مطلق و تخیل توانستند 8/60 درصد از واریانس خستگی مزمن را پیش بینی نمایند. با توجه به نقش احساس گناه و همدلی در تجربه خستگی مزمن مادران کودکان مبتلا به سرطان، مداخلات روان شناختی مربوط به تنظیم و مدیریت هیجانات، می تواند نقش بسزایی در کاهش فرسودگی روان شناختی آن ها داشته باشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مداخله حل مسیله محور بر تعامل مادران با کودکان مشکل ارتباطیبود. این پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران (184 نفر) دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم تا پنجم شهر کرمانشاه بود. تعداد 120 مادر که دارای فرزند با مشکلات ارتباطی بودند با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایشی (60 نفر) و کنترل (60 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش 10 جلسه دوساعته در کارگاه تربیت کودک/ نوجوان اندیشمند شرکت کردند؛ سپس به مدت سه ماه برنامه حل مسیله را در تعامل با فرزندانشان استفاده کردند و گروه کنترل نیز هیچ آموزشی دریافت نکردند. برای جمع آوری اطلاعات از سیاهه رابطه والد-کودک (PCRI) فرم والدین استفاده شد. نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد، در سه مرحله پیش آزمون-پس آزمون (فاصله سه ماهه) و پیگیری (فاصله یک ماهه)، در گروه آزمایش، بین نمرات پیش آزمون-پس آزمون در زیرمقیاس های رضایت از فرزندپروری، ارتباط با فرزند، ایجاد محدودیت و ارتباط والد-کودک تفاوت معناداری وجود داشت (001/0=(P؛ اما در گروه کنترل بین نمرات پس آزمون-پیگیری در تمامی زیرمقیاس های مذکور تفاوت معنادار نبود. همچنین اثر این برنامه در بین دختران و پسران یکسان بود. با توجه به تاثیر مداخله حل مسیله محور، استفاده این برنامه آموزشی از سوی مادران در آموزش کودکان با مشکل ارتباطی ضروری است.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی توان بخشی شناختی رایانه محور بر کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا بود. روش مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان مبتلا به اختلال اتیسم مراکز درمانی استان مرکزی شامل 46 کودک (8 دختر و 38 پسر) بود. از بین جامعه هدف 16 کودک پسر مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس بر اساس پرسشنامه سنجش دامنه طیف اتیسم (ASSQ) از مرکز درمانی انجمن خیریه اتیسم رضوان استان مرکزی به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش (8 نفر) و کنترل (8 نفر) به شیوه تصادفی گمارش شدند. در ابتدا هر دو گروه توسط پرسشنامه درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی (Bariff، 2000) مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش در 10 جلسه 50 دقیقه ای در طول چهار هفته توان بخشی شناختی رایانه محور را دریافت کردند. در پایان، هر دو گروه مجددا مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که توان بخشی شناختی رایانه محور، موجب بهبود کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا می شود. از این رو، با استفاده از توان بخشی شناختی رایانه محور، می توان کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا را بهبود بخشید.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی فعالیت های حرکتی با و بدون موسیقی بر چالاکی دست های کودکان با اختلال طیف اتیسم بود. این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان (50 کودک؛ 18 دختر و 32 پسر) با اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا در شهر کرمان بود که از بین آن ها 22 کودک (15 دختر و 17 پسر) از مرکز اتیسم در دامنه سنی 7 تا 10 سال به صورت در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در گروه های پژوهش تقسیم شدند. ابزار سنجش شامل آزمون ارزیابی حرکات کودکان ویرایش دوم (MABC-2) بود. مداخله حرکتی مدنظر به مدت 12 هفته، 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدت 45 تا 60 دقیقه اجرا شد و همچنین در جلسات از موسیقی ارف استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها، از آزمون های تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره و از نرم افزار 20Spss-استفاده شد. نتایج نشان داد، گروه مداخله حرکتی همراه با موسیقی اثربخشی بیشتری بر بهبود آیتم های چالاکی دست ها در این کودکان داشت. همچنین گروه مداخله حرکتی بدون موسیقی نیز، باعث بهبود این آیتم ها شد؛ اما این اثرگذاری به اندازه گروه مداخله حرکتی همراه با موسیقی نبود (001/0>P). بر اساس یافته های پژوهش، فعالیت های موسیقایی-حرکتی، می تواند به عنوان یک مداخله درمانی حرکتی مناسب برای بهبود چالاکی دست های این کودکان پیشنهاد شود.

هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی اشتیاق شغلی بر اساس بهزیستی روان شناختی و امید به زندگی در معلمان دانش آموزان آهسته گام بود. این مطالعه، یک پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل 540 نفر (346 زن و 194 مرد)، از میان معلمان دانش آموزان آهسته گام شهر تهران در سال 1398 بود که تعداد 100 معلم (59 زن و 41 مرد) با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه های اشتیاق شغلی شوفلی و سالانوا (JEQ)، بهزیستی روان شناختی ریف و کیز (PBWS) و امید به زندگی میلر (LEQ) بود. داده ها با روش های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان در نسخه 24 نرم افزار بسته آماری در علوم اجتماعی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد، اشتیاق شغلی با بهزیستی روان شناختی (36/0=r) و امید به زندگی (39/0=r) معلمان دانش آموزان آهسته گام رابطه مثبت و معنادار داشتند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد، متغیرهای پیش بین به طور معناداری توانستند 1/24 درصد از واریانس اشتیاق شغلی معلمان دانش آموزان آهسته گام را پیش بینی کنند که در این پیش بینی، سهم بهزیستی روان شناختی بیشتر از امید به زندگی بود (05/0

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان خودشفقتی بر نشاط ذهنی و احساس تنهایی دانش آموزان با اختلال یادگیری بود. روش این مطالعه، آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دوره اول متوسطه با اختلال یادگیری شهر اصفهان در سال تحصیلی 97-1396 بود. جهت انتخاب حجم نمونه از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شد. بر این اساس 30 دانش آموز (12 دختر و 18 پسر) با اختلال یادگیری به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و در گروه های آزمایش و کنترل به صورت تصادفی گمارش شدند. قبل از اجرای متغیر مستقل از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد؛ سپس گروه آزمایش مداخله آموزشی را در طی هشت جلسه آموزشی در طول دوماه و نیم دریافت نمود. ابزار سنجش شامل پرسشنامه مشکلات یادگیری (LDQ)، مقیاس های نشاط ذهنی (SSV) و احساس تنهایی (SFL) بود. داده های به دست آمده توسط تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که درمان خودشفقتی بر نشاط ذهنی و احساس تنهایی دانش آموزان با اختلال یادگیری تاثیر معناداری داشته است (001/0

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی بازی رایانه ای «کهکشان هیجانات» بر مهارت های اجتماعی کودکان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای بود. این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره اول ابتدایی دارای اختلال نافرمانی مقابله ای در شهر تهران بود. نمونه آماری، با استفاده از نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب شدند که شامل 24 دانش آموز از دانش آموزان دختر دوره اول ابتدایی مراجعه کننده به مرکز مشاوره و روان شناسی آموزش وپرورش شهر تهران بودند. گروه نمونه بر اساس پرسشنامه علایم مرضی کودکان ((CSI-4 و مصاحبه تشخیصی، دارای اختلال نافرمانی مقابله ای تشخیص داده شد و در دو گروه آزمایش (12 نفر) و کنترل (12 نفر) به شیوه تصادفی گمارش شدند؛ همچنین برای ارزیابی مهارت های اجتماعی، از مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی-فرم معلم (SSRS) استفاده شد. گروه آزمایش در 12 جلسه 30 دقیقه ای در طول یک ماه و نیم برنامه مداخله ای بازی رایانه ای کهکشان هیجانات را به صورت انفرادی دریافت کردند. در پایان هر دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. داده های به دست آمده نشان داد، در تمامی خرده مقیاس های مهارت های اجتماعی بین میانگین نمرات گروه آزمایشی و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (05/0>P)؛ به طوری که اندازه اثر در مولفه های مقیاس مهارت های اجتماعی (همکاری 313/0، جریت ورزی 302/0 و خودکنترلی 258/0) به دست آمد. بازی رایانه ای «کهکشان هیجانات» بر مهارت های اجتماعی کودکان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای تاثیرگذار بود.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش محاسبات ذهنی با استفاده از چرتکه در کاهش ناتوانی یادگیری درس ریاضی دانش آموزان دارای ناتوانی ریاضی پایه سوم ابتدایی بود. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان 143 نفر (70 دختر و 73 پسر) پایه سوم دوره ابتدایی دارای ناتوانی ریاضی شهرستان خوی بود. گروه نمونه شامل 40 نفر (20 دختر و 20 پسر) از دانش آموزان دارای ناتوانی ریاضی بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به گروه های آزمایش و کنترل منتسب شدند. گروه آزمایش به تعداد 24 جلسه چهل دقیقه ای با استفاده از چرتکه آموزش دیدند؛ در حالی که گروه کنترل به شیوه سنتی آموزش دیدند. ابزار پژوهش، آزمون ریاضی کی مت (IKMDT) و تست ریون (RPM) بود. داده ها با استفاده از تحیل کوواریانس در نسخه 23 نرم فزار Spss تحلیل شد. نتایج نشان داد که استفاده از آموزش چرتکه در کاهش ناتوانی یادگیری درس ریاضی دانش آموزان دوره سوم ابتدایی و بهبود مهارت های شمارش، جمع، تفریق، اندازه گیری، ضرب، تقسیم، زمان و پول، حل مسیله و محاسبات ذهنی تاثیر مثبت و معناداری دارد (001/0

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش راهبرد خودنظارتی توجه بر افزایش درک عددی دانش آموزان با مشکلات ریاضی پایه اول دبستان بود. پژوهش حاضر، یک مطالعه شبه آزمایشی با استفاده از طرح تک آزمودنی از نوع چند خط پایه با آزمودنی های مختلف بود. جامعه آماری پژوهش شامل 6 دانش آموزان دختر با مشکل یادگیری ریاضی در پایه اول دبستان مدرسه سلامت شهرستان کاشان در سال 98-97 بودند که از میان آن ها 3 دانش آموز دختر با مشکل ریاضی در این پژوهش شرکت کردند. به منظور تشخیص اشکالات آزمودنی ها از آزمون تشخیص ایران کی مت (IKMDT)، پرسشنامه های اطلاعات جمعیت شناختی (DIQ) و فهم عدد جردن (JNST) و برنامه خودنظارتی توجه (SAP) استفاده شد. آزمودنی ها به مدت شش هفته (هفته ای دو جلسه 45 دقیقه ای) تحت آموزش راهبرد خودنظارتی توجه قرار گرفتند. نتایج توسط روش تحلیل دیداری (بصری) و با استفاده از شاخص های گرایش مرکزی و شاخص اندازه اثر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. بر اساس داده های حاصل از پژوهش آموزش راهبرد خودنظارتی توجه موجب افزایش و بهبود مهارت توانایی درک و فهم عدد دانش آموزان با مشکل ریاضی در پایه اول دبستان نسبت به خط پایه همان آزمودنی ها شد. نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش برنامه خودنظارتی توجه سبب افزایش توجه دانش آموزان در حین انجام تکالیف شده و عملکرد تحصیلی آنان را افزایش داد. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که آموزش راهبرد خودنظارتی توجه بر افزایش درک عددی دانش آموزان با مشکلات ریاضی موثر بود و نقش پیشگیرانه ای در مشکلات ریاضی در سنین بالاتر خواهد داشت.