پژوهش های سیاستگذاری و برنامه ریزی انرژی
سال:1395 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

یکی از مسائلی که در سیستم های قدرت بسیار موردتوجه بهره برداران سیستم قرار دارد، تغییرات زیاد و عدم یکنواختی منحنی بار در ساعات مختلف شبانه روز است که این امرباعث افزایش هزینه بهره برداری سیستم می گردد. در سیستم های قدرت معمولا از ذخیره سازهای با ظرفیت و زمان پاسخ گویی بالا به عنوان ذخیره بهره برداری و ذخیره سازهای با سرعت پاسخ گویی بالا جهت ذخیره فرکانسی استفاده می شود. از آنجایی که تاکنون مقایسه ای بین ذخیره سازهای بهره برداری و فرکانسی و تاثیر آنها در بهره برداری اقتصادی تر از سیستم قدرت انجام نپذیرفته، لذا در این مقاله اقدام به بررسی نقش ذخیره سازهای تلمبه ذخیره ای، هوای فشرده و باتری جهت بهره برداری یکپارچه و اقتصادی از یک شبکه تست 118 باس استاندارد (IEEE (The Institute of Electrical and Electronics Engineers (54 واحد حرارتی) با استفاده از نرم افزار GAMS (General Algebraic Modeling System) شده است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد ذخیره ساز تلمبه ذخیره ای نسبت به دو ذخیره ساز دیگر عملکرد بهتری در بهره برداری یکپارچه و اقتصادی از سیستم دارد. اما ذخیره ساز باتری با توجه به ظرفیت پایین خود توانسته است از طریق کاهش هزینه راه اندازی و خاموشی واحدها عملکرد بهتری از خود نسبت به ذخیره ساز هوا فشرده که ظرفیت بالاتری داشته نشان دهد.

حامل های انرژی از جمله انرژی الکتریکی، نقش اساسی در توسعه جامعه بشری ایفا می کند. در این مطالعه، با استفاده از روش پنل پویا طی دوره (1392-1380) به برآورد تابع تقاضای انرژی الکتریکی در بخش صنعت استان های منتخب (تهران، اصفهان، خوزستان، مرکزی و هرمزگان) که بیشترین مقدار استفاده از برق را در بخش صنعت داشته اند، پرداختیم. ازجمله متغیرهای به کار گرفته شده در تابع تقاضای برق در بخش صنعت، ارزش افزوده واقعی بخش صنعت استان های منتخب، شاخص قیمت واقعی فرآورده های نفتی که در یک شاخص به عنوان متغیر جانشین در نظر گرفته شد، قیمت واقعی برق و تعداد مشترکین بخش صنعت هستند. نتایج از برآورد مدل در کوتاه مدت بیانگر این است که با افزایش یک درصد قیمت برق، 0.05 درصد از تقاضای برق کاهش می یابد. قیمت فرآورده های نفتی به عنوان یک کالای مکمل در بخش صنعت است، بین تقاضا و ارزش افزوده بخش صنعت و تعداد مشترکین نیز یک رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. موثرترین عامل در تغییر تقاضا، مصرف در دوره گذشته است به طوری که با افزایش یک درصد مصرف در دوره گذشته 0.88درصد تقاضا افزایش می یابد. نتایج برآورد مدل در بلندمدت حاکی از آن است که تغییر قیمت برق و تغییر شاخص قیمت فرآورده های نفتی، تقاضای برق را 0.41 درصد تغییر می دهد و با افزایش یک درصد ارزش افزوده، تقاضای برق 0.25درصد افزایش می یابد.

استفاده از گاز طبیعی فشرده به عنوان سوختی پاک در سراسر دنیا در حال افزایش است. با رشد روزافزون وسایل نقلیه در ایران و به دلیل بالابودن هزینه های احداث جایگاه های CNG، مکان یابی مناسب و بهینه این جایگاه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مدل مکان یابی جریان سوخت گیری یکی از مدل هایی است که اخیرا به منظور مکان یابی جایگاه های سوخت مطرح شده است. در این تحقیق جایگاه های سوخت CNG در دو مسیر برون شهری تهران شامل مسیر تهران- فیروزکوه و تهران- سمنان با استفاده از تلفیق نتایج مدل GIS و مدل مکان یابی جریان سوخت گیری، مکان یابی شده است. نتایج نشان داد بهترین مکان برای احداث جایگاه CNG در مسیر تهران- فیروزکوه واقع در انتهای آزادراه تهران-پردیس ورودی جاده دماوند قبل از آتش نشانی بومهن با مختصات جغرافیایی (35.51، 74.85) و مکان مناسب برای احداث جایگاه CNG در بزرگراه تهران- سمنان واقع در پمپ بنزین ایوانکه درکمربندی ایوانکه با مختصات جغرافیایی (35.52، 35.05) است.

حامل های انرژی به ویژه بنزین و گازوئیل از جمله کالاهایی هستند که به طور مستقیم و غیرمستقیم در سبد مصرفی خانوارها جای دارند، افزایش قیمت این حامل های انرژی، با افزایش قیمت حمل ونقل سطح زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. لذا شناسایی میزان تورم حاصل از افزایش قیمت بنزین و گازوئیل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو، در این تحقیق به این موضوع پرداخته شده است. برای این کار ابتدا عوامل موثر بر تورم در ایران شناسایی و مدل تحقیق طراحی شده است. در این مدل قیمت بنزین و گازوئیل به عنوان متغیرهای مستقل در کنار حجم پول، نرخ ارز، تولید ناخالص داخلی و کسری بودجه به عنوان عوامل موثر بر تورم در اقتصاد ایران لحاظ شده اند. پس از آن مدل بلندمدت، کوتاه مدت و تصیح خطا به روش ARDL برآورد شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که قیمت بنزین تاثیر معنی داری بر نرخ تورم در اقتصاد ایران دارد. به طوری که، یک درصد افزایش در قیمت بنزین، نرخ تورم را به میزان 1.112 درصد افزایش می دهد. همچنین قیمت گازوئیل تاثیر معنی داری بر نرخ تورم در ایران دارد. به طوری که یک درصد افزایش در قیمت گازوئیل نرخ تورم را به میزان 0.748 درصد افزایش می دهد.

با این که اثرات زیست محیطی انرژی های تجدیدپذیر به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته اند، ولی به نقش و اهمیت آن ها در تامین امنیت انرژی کمتر پرداخته شده است. در این مطالعه به بررسی پتانسیل انرژی خورشیدی در شهرستان اهواز در راستای تامین انرژی الکتریسیته پرداخته شده است. اراضی شهرستان اهواز با دیدگاه توسعه پایدار جغرافیایی و زیست محیطی و امنیت تامین انرژی، بر اساس شاخص های زیست محیطی، جغرافیایی و انسانی و با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی اولویت بندی شدند. نتایج نشان می دهد که انرژی خورشیدی در شهرستان اهواز، برای افزایش امنیت انرژی و ایجاد انعطاف پذیری در مقابل تهدیدات انسانی و طبیعی، از پتانسیل بسیار خوبی برخوردار است. با توزیع مزارع خورشیدی در تنها 3.31 درصد از اراضی شهرستان اهواز که از نظر بلایای طبیعی، اثرات زیست محیطی و انسانی در شرایط عالی هستند، امکان تامین برق کل استان وجود دارد و بدین وسیله از تمرکز و پخش غیریکنواخت نیروگاه های تولید برق جلوگیری می شود. همچنین با تولید برق خورشیدی در اراضی با تناسب عالی، امکان کاهش آلاینده های هوا به میزان 5.109346 هزار تن در سال با هزینه تخریب 38.22876 میلیارد ریال وجود دارد.

یکی از روش های مهم صرفه جویی انرژی استفاده از قراردادهای خدمات انرژی است. شرکت خدمات انرژی راهکارهای صرفه جویی انرژی را در قالب قراردادهای مبتنی بر عملکرد انرژی (خدمات انرژی)، برای متقاضیان انجام داده و ریسک انجام کار را می پذیرد. بر این اساس نوع قرارداد این شرکت ها نسبت به دیگر قراردادها، ابعاد جدید، ظریف و متفاوتی خواهد داشت. حال این سوال مطرح است که آیا می توان این نوع قرارداد را تحت عنوان یکی از عقود معین شناسایی کرد؟ در این صورت با کدام عقد معین بیشتر سازگار است؟ و در صورت عدم تطابق با عقود معین، آیا این قرارداد حائز شرایط صحت عقود است؟ در مقاله ضمن بررسی چارچوب قرارداد مشارکت در صرفه جویی و قرارداد تضمین صرفه جویی که از اقسام اصلی قرارداد مبتنی بر عملکرد هستند، اسناد همسان قرارداد خاص منتشرشده توسط وزارت نفت، نیز با عقود معین بیع، جعاله، اجاره به شرط تملیک و شرکت مقایسه شده و مشاهده می شود که قرارداد خاص مورد بررسی، مطابق هیچ یک از عقود معین فوق نیست و لازم است در چارچوب اصل حاکمیت و آزادی اراده، ناشی از ماده 10 قانون مدنی بررسی شود. در ادامه به منظور بررسی تطابق قرارداد خاص بررسی شده با قوانین، غرری نبودن این قرارداد نشان داده شده است. همچنین درحالی که بررسی چارچوب قرارداد تضمین صرفه جویی نیز همین نتیجه را حاصل می کند اما چارچوب قرارداد مشارکت در صرفه جویی مشابه در عقد معین جعاله است.

رشد پرسرعت تقاضای برق، نیروگاه های برق را مورد توجه علمی قرار داده است، اما اکثر نیروگاه ها فقط بر اساس معیار عملکرد انرژی بر اساس قانون اول ترمودینامیک طراحی می شوند. تلفات انرژی واقعی نمی تواند با استفاده از قانون اول ترمودینامیک به خوبی بیان شود زیرا این قانون بین کمیت و کفیت انرژی تفاوتی قائل نمی شود. هدف این مطالعه این است که تحلیل انرژی و اگزرژی نیروگاه بخار بعثت واقع در تهران انجام شود. نتایج نشان می دهد که تلفات انرژی عمدتا در کندانسور رخ می دهد که حدود 77% کل تلفات انرژی کل نیروگاه را تشکیل می دهد. با این وجود تخریب اگزرژی بویلر از بقیه اجزای نیروگاه بیشتر است که به دلیل واکنش احتراق و دمای بالای آن است که منابع بسیار قابل توجهی از تخریب اگزرژی در بویلر است. دومین تخریب اگزرژی بزرگ، توربین ها هستند. بنابراین بویلر و توربین ها برای اصلاح کارایی انرژی در اولویت می باشند.