علوم سبزی ها
سال:1398 | دوره:3 | شماره:1 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:6

به منظور مطالعه اثر تنظیم کننده رشد گیاهی اسید نفتالین استیک بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه فلفل دلمه ای رقم کالیفرنیا واندر، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل اسید نفتالین استیک در پنج سطح صفر (شاهد)، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که محلول پاشی اسید نفتالین استیک تأثیر معنی داری بر صفات رویشی، عملکرد و اجزاء عملکرد و کیفیت میوه داشت. بیشترین تعداد میوه 6/5 و 6 عدد و عملکرد 6/24 و 9/24 تن در هکتار به ترتیب در تیمار 50 و 100 میلی گرم در لیتر اسید نفتالین استیک حاصل شد. حداکثر ارتفاع بوته و شاخص کلروفیل با کاربرد 100 و 150 میلی گرم در لیتر اسید نفتالین استیک به دست آمد. بیشترین مقدار مواد جامد محلول (93/4 درصد بریکس)، ویتامین ث (73/103 میلی گرم در 100 میلی لیتر) و سفتی بافت میوه در تیمار 100 میلی گرم در لیتر اسید نفتالین استیک ثبت شد. با توجه به نتایج، کاربرد 100 میلی گرم در لیتر اسید نفتالین استیک جهت بهبود عملکرد و کیفیت میوه فلفل دلمه ای پیشنهاد می گردد.

شدت نور یکی از مهم ترین عوامل محیطی مؤثر بر رشد، عملکرد و کیفیت سبزی های میوه ای می باشد. اسید سالیسیلیک تأثیر منفی شدت نور بالا و پایین را تعدیل می نماید. در این تحقیق ﺑ ﻪ ﻣ ﻨ ﻈ ﻮ ر بررسی تأثیر سطوح مختلف شدت نور (100، 75 و 50 درصد شدت نور) و اسید سالیسیلیک (0 و 2 میلی مولار) بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان واقع در استان اردبیل در سال 1395 اجرا گردید. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک گیاه با کاهش شدت نور به ویژه در تیمار شاهد (0 میلی مولار اسید سالیسیلیک) به طور معنی داری کاهش یافت. هدایت روزنه ای برگ و نسبت Fv/Fm با کاهش شدت نور افزایش یافت. کاربرد اسید سالیسیلیک هدایت روزنه ای برگ و نسبت Fv/Fm را بهبود بخشید. کاربرد اسید سالیسیلیک باعث افزایش تعداد گل آذین و تعداد میوه در گل آذین در سطوح مختلف شدت نور شد. عملکرد گوجه فرنگی در تیمار شدت نور کامل و محلول پاشی شده با اسید سالیسیلیک 116 درصد بیشتر از گیاهان رشد کرده در شدت نور 50 درصد و تیمار بدون اسید سالیسیلیک بود. بیشترین و کمترین مواد جامد محلول میوه، سفتی میوه، هدایت الکتریکی و اسیدیته عصاره میوه به ترتیب در شدت نور کامل و در شدت نور 50 درصد به دست آمد. به طور کلی نتیجه گیری می شود که گوجه فرنگی ها در شدت نور کامل عملکرد و کیفیت بهتری داشتند و کاربرد اسید سالیسیلیک توانست خصوصیات کمی و کیفی گوجه فرنگی را در شدت نور مختلف بهبود بخشد.

به منظور بررسی حفظ کیفیت میوه و عمر انبارمانی فلفل شیرین با تیمار گلایسین بتائین و گرم کردن متناوب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه زنجان در سال 1395 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار گرمایی متناوب در سه سطح (شاهد، 20 و 30 درجه سانتی گراد) و تیمار گلایسین بتائین در سه سطح (0، 5 و 10 میلی مولار) بودند. میوه ها در دمای 4 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5± 85 درصد به مدت 30 روز نگهداری شدند. نتایج نشان دادند که در طول مدت نگهداری در دمای پایین به تدریج با افزایش دوره انبارمانی محتوای ویتامین ث، کلروفیل، کاروتنوئید و فعالیت آنزیم پراکسیداز کاهش یافت و کاهش وزن، اسیدیته عصاره و نشت یونی افزایش پیدا کرد. تیمارهای گرمادهی متناوب و گلایسین بتائین بر روی صفات مورد مطالعه اعم از مواد جامد محلول، اسیدیته عصاره، محتوای ویتامین ث، کلروفیل، کاروتنوئید و فعالیت آنزیم پراکسیداز اثرات مثبتی داشتند و موجب بهبود کیفیت میوه فلفل در مدت زمان نگهداری در دمای پایین شدند. این تیمارها از کاهش وزن محصول جلوگیری کرده و موجب کاهش نشت یونی در طول مدت نگهداری شدند. بین سطوح مختلف تیمار حرارتی و گلایسین بتائین، دمای 20 درجه سانتی گراد و غلظت 5 میلی مولار در بهبود خصوصیات کیفی فلفل مفیدتر واقع شدند. لذا استفاده گلایسین بتائین و گرم کردن متناوب می تواند کیفیت فلفل شیرین را افزایش داده و با جلوگیری از افزایش آلودگی ها عمر پس از برداشت فلفل شیرین را بهبود بخشند.

این تحقیق به منظور ارزیابی استفاده از ورمی کمپوست و پوترسین بر خصوصیات مورفولوژیکی، رنگدانه های فتوسنتزی و عملکرد گیاه خیار گلخانه ای رقم یلدا انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ورمی کمپوست (صفر، 20، 40 و 60 درصد حجمی) و محلول پاشی پوترسین (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که کاربرد توأم پوترسین و ورمی کمپوست موجب بهبود ارتفاع بوته، سطح برگ و ماده خشک شاخساره شد. بیشترین مقدار عملکرد میوه (2760 گرم در بوته) با کاربرد 40 درصد ورمی کمپوست توأم با محلول پاشی 5/0 میلی مولار پوترسین به دست آمد. همچنین، کمترین میزان عملکرد میوه (698 گرم در بوته) با استفاده 60 درصد ورمی کمپوست بدون محلول پاشی پوترسین مشاهده گردید. محلول پاشی با پوترسین در بسترهای کشت فاقد ورمی کمپوست، در اکثر تیمارها باعث افزایش مقدار رنگیزه های مورد مطالعه شد. اما با استفاده ی توأم ورمی کمپوست با محلول پاشی پوترسین نتایج متفاوتی به دست آمد. کاربرد 20 درصد ورمی کمپوست در بستر کشت بیشترین تأثیر را در افزایش رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها) داشت. استفاده بیش از 20 درصد ورمی کمپوست به بستر کشت موجب کاهش مقدار این رنگیزه های فتوسنتزی بدون محلول پاشی پوترسین نسبت به شاهد شد. افزودن 40 و 60 درصد ورمی کمپوست به بستر کشت باعث افزایش مقدار کلروفیل b نسبت به شاهد گردید. به طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد تلفیقی ورمی کمپوست به میزان تا 40 درصد حجمی همراه با محلول پاشی 5/0 میلی مولار پوترسین در تولید خیار گلخانه ای کارآمد می باشد.

هدف از این آزمایش بررسی اثر تنش دمای بالا و پایین بر تغییرات رشد، فتوسنتز و فعالیت آنتی اکسیدانی گوجه فرنگی در مرحله رشد رویشی بود. گیاهان رشد کرده در سیستم هیدروپونیک تحت تأثیر تنش دمایی 40 و 10 درجه سانتی گراد به مدت 24 ساعت قرار گرفتند و با گیاهان شاهد در دمای گلخانه 2± 25 درجه سانتی گراد مقایسه شدند. همه گیاهان پس از اعمال تنش به گلخانه با شرایط بهینه منتقل شدند و پس از 10 روز دوباره فاکتورهای رشد بررسی شد. نتایج مقایسه ای بین این سه دما نشان داد که بیشترین میزان وزن تر شاخساره در تیمار شاهد مشاهده شد. در شرایط تنش دمای بالا، 7/56 درصد کاهش وزن تر نسبت به تیمار شاهد و در تنش دمای پایین 3/65 درصد کاهش مشاهده شد. وزن تر ریشه نیز به طور مشابهی در تیمار شاهد بیشترین میزان بود و تنش گرمایی، 45 درصد و تنش سرمایی، 6/64 کاهش را نسبت به شرایط دمای بهینه نشان داد. حجم ریشه با اعمال تنش گرمایی و سرمایی کاهش معنی داری نشان داد و میزان نرخ فتوسنتز در شرایط معمولی گلخانه بیشترین میزان و در شرایط تنش گرمایی کمترین میزان را نشان داد. به طورکلی می توان بیان کرد که تنش دمایی در این مطالعه صفات رشدی و فتوسنتزی را بیشتر از صفات آنتی اکسیدانی تحت تأثیر قرار داد.

در سال های اخیر، تولید محصولات گلخانه ای در ایران به دلیل محدودیت منابع آبی، رشد فزاینده ای داشته است. در بین استان های کشور، جنوب استان کرمان رتبه ی دوم سطح زیر کشت و تولید سبزی و صیفی گلخانه ای را به خود اختصاص داده است. با در نظر گرفتن این جایگاه، مطالعه ی حاضر سعی داشته وضعیت موجود تولید صیفی جات گلخانه ای (خیار و گوجه فرنگی) در این منطقه و مسائل و مشکلات بهره برداران را بررسی نماید. پژوهش، مبتنی بر روش توصیفی و از نوع پیمایشیبود. جامعه ی آماری تحقیق، 1629 نفر از تولیدکنندگان محصولات خیار و گوجه فرنگی گلخانه ای دارای پروانه ی تأسیس در سال زراعی 96-1395 بود که از میان آن ها تعداد 88 بهره بردار با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای طبقه بندی شده برگزیده شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پنل متخصصان تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای قسمت های مختلف پرسشنامه بین 63/0 تا 89/0 به دست آمد. به منظور دست یابی به اهداف تحقیق، از تکنیک رتبه بندی گرت استفاده شد. نتایج توصیفی حاصل از مطالعه نشان داد نوسانات قیمت، عدم وجود بازار فروش مناسب و وجود واسطه گری و دلالی به ترتیب رتبه های اول تا سوم مشکلات تولیدکنندگان این محصولات در جنوب استان کرمان را به خود اختصاص داده اند. لذا، پیشنهاد می شود به منظور ارتقای تولید این محصولات، به جای تأکید بر جنبه های فنی تولید، به رفع مشکلات بازاریابی و کمبود منابع مالی بهره برداران پرداخته شود.