اخلاق در علوم و فناوری
سال:1403 | دوره:19 | شماره:2 |تعداد مقالات:25

1زمینه: پس از انقلاب اسلامی نگاه حکومت به طبقه کارگر و نقش مؤثر آن ها در پیروزی انقلاب تغییر نمود. بررسی چگونگی تحلیل و غرق شدن گفتمان طبقاتیِ کارگری در گفتمان جمهوری اسلامی و راه های برون رفت، مفصل بندی و بازسازی مجدد گفتمان کارگری از اهداف اصلی این پژوهش است. مساله اینجاست که چگونه جمهوری اسلامی با مفصل بندی عناصر گفتمانی مختلف «زبانی»، «شعارها»، «سخنرانی ها»، «ارعاب»، «سرکوب» در جهت شکل گیری صورت بندی- هژمونیک خود بهر برداری نموده است. سؤال پژوهش: «آیا گفتمان جمهوری اسلامی باعث فروپاشی گفتمان کارگری گردیده است؟» نتیجه گیری: در این پژوهش با تکیه بر نظریه گفتمان لاکلائو و موفه، از «ضدیت» به عنوان ابزار تحلیلی جهت بررسی چگونگی تلاش گفتمان جمهوری اسلامی درراه غیریت سازی از گفتمان کارگری استفاده می شود. بر اساس نتایج مطالعه مشخص شد گفتمان جمهوری اسلامی پس از انقلاب سعی در از بین بردن اتحاد گفتمان کارگری داشته و تا حدودی نیز موفق به این کارشده است اما افزایش آگاهی اخلاقی، عدالت جویی، تغییر تفکر طبقاتی و شناخت طبقات از نیازهای همسان، امکان ائتلاف گفتمانی را میسر ساخته است. دست آورد پژوهش تائید مفهوم غیریت سازی گفتمان جمهوری اسلامی از گفتمان کارگری و فروپاشی آن است

1زمینه: آسیب اخلاقی در زمره آسیب های اجتماعی، روانی و معنوی قرار دارد که از خیانت به ارزش های اصلی فرد مانند عدالت، انصاف و وفاداری ناشی می شود. آسیب اخلاقی موضوعی است که هنوز در دسته اختلالات روانی قرار نگرفته است ولی، مطالعات و پژوهش های زیادی در این زمینه صورت گرفته که نشان از اهمیت موضوع در سطح جامعه دارند. بنابراین در مقاله حاضر آسیب اخلاقی ،که به عنوان نوعی ترومای روانشناختی قابل تعریف است، مورد بررسی قرار گرفت.     نتیجه گیری: برای تعریف و چهارچوب دهی به مفهوم آسیب اخلاقی می بایست مرزهای افتراقی آن با مفاهیمی همچون پریشانی اخلاقی و فرسودگی مشخص شود. همچنین آسیب اخلاقی وجوه اشتراک بالایی با اختلال استرس پس از سانحه  دارد که ضرورت تشخیص افتراقی میان این دو را ایجاد می کند. در این مقاله پس از بررسی مطالعات مختلف برای روشن سازی چارچوب مفهوم آسیب اخلاقی به بررسی علل بروز آن و راههای پیشگیری و درمان آن پرداخته شده است.

1زمینه: شعر فارسی در حوزۀ مسائل عاشقانه، بسیار غنی است. شاعران بسیاری به بن­مایه­های عاشقانه و بازنمایی روابط میان دو شخصیت عاشق و معشوق پرداخته­اند که در این بین می­توان از داستان­های شاهنامه نظیر زال و رودابه، بیژن و منیژه، سیاوش و سودابه یاد کرد. این تحقیق که با استناد به منابع کتابخانه­ای و روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده، با هدف بازنمایی رویکردهای اخلاقی شاعر در حین پرداختن به موضوعات دیگر بوده است تا نشان داده شود که نگاه تک­بُعدی و نام­گذاری تک­وجهی آثار برجسته­ای چون شاهنامه، چندان مقبول و قابل استناد نیست و باید در این امر تجدیدنظر کرد. همچنین، اخلاق پدیده­ای غالب و جریانی سیال در شاهنامه است و این امر، نشان از ذهنیت اخلاق­گرای فردوسی دارد.         نتیجه­گیری: در داستان زال و رودابه، شرم و در داستان بیژن و منیژه، روحیۀ انسان­دوستی و در داستان سیاوش و سودابه، تن ندادن به خواسته­های نامشروع دیگران از جمله آموزه­های اخلاقی اصلی بوده است. همچنین، سیاوش را می­توان به عنوان الگوی اخلاقی و سودابه را به عنوان شخصیتی اخلاق­ستیز، به شمار آورد. مهم­ترین آموزه­های اخلاقی در این داستان­ها عبارت است از: «نوع­دوستی و اولویت منافع گروهی بر خواست شخصی»، «شرم و حیا»، «پرهیز از آزار دیگران»، «پرهیز از دغل­کاری و هوس­بازی»، «اولویت فرهنگ گفتگو بر جنگ­افروزی». در یک نگاه کلی، فردوسی در اثنای این سه داستان، از اخلاق و کارکرد آن در زندگی بشری سخن گفته و مخاطبان را به اخلاق­گرایی و معرفت­گرایی سوق داده است.

1زمینه: در حقوق کیفری جرم انگاری به فرایندی اطلاق می شود که مقنن با در نظر گرفتن هنجارها و ارزشهای اساسی جامعه و با تکیه بر مبانی نظری مورد قبول ، فعل یا ترک فعل هایی را ممنوع اعلام و برای آن ضمانت اجرای کیفری وضع می کند .در این مقاله با بررسی این فرایند و ضرورتهای مداخله کیفری در مباحث مرتبط با جرائم جنسی، چرایی و چگونگی این مداخله ، به بررسی و تبیین مبانی نظری مصلحت هایی که منجر به جرم‍انگاری جرایم جنسی و مداخله کیفری و نقش مبانی اخلاقی در لزوم یا عدم لزوم دخالت کیفری، پرداخته خواهد شد . نتیجه گیری:  تحلیل ارائه شده در این مقاله نشان می دهد که چگونه مبانی اخلاقی ممکن است برای افزایش درک ما از نگرش های عمومی و پاسخ‍های اجتماعی به جرائم جنسی موثر واقع شوند. مبانی اخلاقی می تواند از طریق برقراری ارتباط موثر با مردم در مورد راهکارهای مناسب برای کاهش بزه دیدگی جنسی در جامعه ، به ترویج سیاست های مترقی و مبتنی بر حمابت اجتماعی از جرم انگاری و مداخله حمایت گرانه از جرائم جنسی بپردازد.

1زمینه: جرایم پولی به آن دسته از جرایم علیه تمامیت اموال عمومی و دولتی گفته می شود که باعث ایجاد اختلال در نظام اقتصادی و پولی کشور در سطح کلان می گردد و موجب سلب اعتماد شهروندان به بانک ها و موسسات اعتباری شده و شرایط فروپاشی نظام اقتصادی را پدید می آورند. جرایم پولی به ذاته به عنوان مفسده­ای اخلاقی محل بحث و مناقشه است، لیکن بازخوانی مفهومی و پیامدشناختی این پدیده، آن را به مثابه عملی غیراخلاقی که دیگر ساحت های اخلاق را نیز در جامعه متاثر می سازد، نمایان می کند. از این رو مطالعه حاضر باهدف بررسی ابعاد اخلاقی-حقوقی جرایم اخلال­گران نظام پولی در حقوق ایران انجام شد. نتیجه­ گیری: ضرورت اصلاح ساختار اقتصادی در جهت پیشگیری از وقوع جرائم پولی، باید در سیاستگذاری های اقتصادی متولیان سیاست کیفری مدنظر قرار گیرد. همچنین، با توجه به عدم بازدارندگی بعضی قوانین در جرایم پولی، توجه و رعایت اصول اخلاقی موجب می شود تا فرد بزه کار، با سنجش سود و زیان  و نتایج اخلاقی حاصل از ارتکاب جرم، تمایل به ارتکاب جرم نداشته باشد؛ گرچه استفاده از مجازات های مالی، متناسب با عواید مالی آن جرم، می تواند گزینه ای مناسب قلمداد گردد؛ ولی نتایجی همچون آشفتگی بازار پول، افزایش نقدینگی و تورم، ورشکستگی، به خطر افتادن امنیت سپرده های مردمی، اتلاف و به یغما رفتن سپرده ها و در نهایت اخلال در نظام اقتصادی کشور را در پی خواهد داشت. لذا در بحث تقارن و رعایت میان حقوق و اخلاق، همواره لازم است یک قرابت و فاصله­ای نسبی بصـورت عمومی و خصوصی، فاصله میان این دو را پر کند.

1زمینه: وقوع رفتارهای مغایر با عفت و اخلاق عمومی در هر اجتماع امری مسلم و انکارناپذیر است. آنچه در این میان به نظر مهم می­رسد، نوع واکنش اتخاذ شده از سوی حکومت در قبال رفتارهای نامبرده است.راهبرد انتخاب شده از سوی برخی جوامع نشان جرم انگاری آنها در چارچوب حقوق کیفری دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی جایگاه اخلاق در جرم انگاری جرایم کیفری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی شکل گرفت. نتیجه گیری: در مورد مفهوم پدیده­ی مجرمانه و نسبت آن با اخلاق می­توان گفت هر چند رایجترین تعریف از جرم، موضع گیری نسبت به کنش­های مخالف نظم اجتماعی است اما با نگاهی دقیق­تر می­توان گفت بی­تردید همین مفهوم نظم اجتماعی بدون توجه به گرایش­های اخلاقی یک جامعه قابل بررسی نیست. در حقوق کیفری ایران نیز بیش از هر چیز در جرم انگاری رفتارهای ممنوعه متأثر از اخلاق بوده و به عبارتی دیگر بیشتر قوانین و اصول در حیطه­ی حقوق کیفری ریشه در قواعد اخلاقی دارند. از این رو، مبدأ و منشأ پیدایش جرم همین فرایند جرم­انگاری می باشد، فرایندی که به موجب آن قانونگذار با در نظر گرفتن هنجارها و ارزشهای اساسی جامعه و با تکیه بر مبانی نظری مورد قبول خود، فعل یا ترک فعلی را ممنوع کرده و برای آن ضمانت اجرای کیفری وضع می کند. پدیده مجرمانه که دارای یک مفهوم مبنا و اجتماعی است، رفتاری تلقی می­شود که حالات قوی و مشخص وجدان جمعی را جریحه دار کند قانونگذار با تقید به فرهنگ و آداب و رسوم و نیز ملاحظات سیاسی، ایدولوژیک با اقتصاد اقدام به جرم­انگاری اعمال مجرمانه می­کند. جرم­زدائی و «کاهش تورم کیفری» مسئله روز دستگاه های قضایی و انتظامی است و نه تنها در جامعه ما بلکه موضوع بحث جامعه جهانی است.

1زمینه: ضایعه و زیانی که از هتک حیثیت، آبرو و یا لطمه به اعتبار اجتماعی یا فردی شخص حادث می شود و منجر به تالمات جسمانی ، روحی و صدمه های عاطفی می شود به عنوان اسیب معنوی شناخته می شود. جبران خسارت معنوی زیاندیدگان نقض آشکار حقوق بشر، یکی از اصول اخلاقی بنیادین شناخته شده حقوق بشر است. در این پژوهش هدف بررسی ابعاد اخلاقی آسیب معنوی در زیاندیدگان نقض حقوق بشر و شیوه های جبران آن در اسناد بین المللی است. نتیجه­ گیری: از آنجایی که شیوه های جبران خسارت معنوی در اسناد بین المللی درمقایسه با حقوق داخلی، دارای تنوع بیشتری هستند، مطالعه این اسناد شناسایی وجوه اشتراک، افتراق و نقاط سکوت در قوانین داخلی را تسهیل خواهد نمود. این مطالعات به تفسیر، اصلاح، تعدیل تفاوتها و پرکردن خلاءهای حقوقی در خصوص شیوه های غیرمادی جبران کمک خواهد کرد. زیان دیدگان برای اینکه صدای خود را به گوش متولیان جبران خسارت برسانند سازو کارهای مختلفی را در دسترس دارند درواقع تمام اﺳﻨﺎد و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، اﻋﻢ از اﺳﻨﺎد اﻟﺰام آور و ﻏﯿﺮاﻟﺰام آور و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪﻫﺎی ﺗﺨﺼﺼﯽ آن، ﺑﺮ ﺣﻖ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﻧﻘﺾﻫﺎی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺮده اﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻮع و ﻣﯿﺰان ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺧﺴﺎرات ایﺠﺎد ﺷﺪه و نیازﻫﺎی ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن، ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ.

1زمینه: یکی از دیرینه­ترین آرزوهای بشر، رسیدن به زندگی آرمانی و مطلوب است که در گستره شعر و ادب فارسی معاصر هم نمود دارد؛ زیرا خواسته­ای انسانی به شمار می­رود و ادبیات هم، بازتاب دهنده بخشی از خواسته­های نوع بشر است. فروغ فرخزاد در میان شاعران معاصر، از دنیایی آرمانی سخن به میان آورده است که دارای مؤلفه­های گوناگون اخلاقی است. هدف پژوهش حاضر که با استناد به منابع کتابخانه­ای و روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده است، بررسی این مؤلفه­ها است. نتیجه ­گیری: یافته­های پژوهش نشان می­دهد که دنیای مورد نظر فروغ زمانی به عینیت می­رسد و قابلیت دستیابی پیدا می­کند که اخلاقیات در آن نمود پیدا کند و انسان­ها با توجه به سنجه­های اخلاقی و منشی رفتار کنند. مهم­ترین ویژگی­های اخلاقی این آرمان­شهر عبارت است از: نکوهش این دنیا و ستایش دنیای آرمانی؛ تحقق امنیت و عدالت اجتماعی؛ توجه به عشق متعالی و نکوهش عاشق­نماهای زمینی؛ نکوهش فرهنگ ضداخلاقی مردسالاری؛ نکوهش ریاکاری و عدم خلوص نیت؛ اتحاد درونی افراد با همدیگر.

1زمینه: ملزومات اخلاقی در کنار نظم عمومی به عنوان یکی از محدودیت های مهم هم در نظام حقوقی داخلی و هم در نظام حقوقی بین المللی مورد پذیرش قرار گرفته است. این محدودیت بایستی البته با توجه به اهمیت برقراری روابط بین المللی ، به مانند نظم عمومی به صورت بسیار مضیق تفسیر شود. ملزومات اخلاقی در حوزه اجرای احکام بین المللی از اهمیت بیشتری برخوردار می شود چرا که ضابطه اجرایی آراء به ویژه در چارچوب دیوان بین المللی دادگستری مشخص نشده است و صرفا به ماده 94 منشور ملل متحد در این زمینه برخورد می نماییم. هدف از انجام این پژوهش بررسی ضوابط و استانداردهای ملزومات اخلاقی در اجرای احکام بین المللی در چهارچوب حاکمیت دولتها است. نتیجه گیری: دو مانعی که به صورت سنتی بر اجراء آراء خواه داخلی خواه بین المللی تاثیرگذاری می کنند، نظم عمومی و ملزومات اخلاقی هستند. ملزومات اخلاقی به آن دسته از قواعد و التزامات اطلاق می شود که به سنن و روابط بنیادین فرهنگی ارتباط پیدا می نماید. ملزومات اخلاقی آن دسته از الزامات اخلاقی است که آن چنان در یک جامعه دارای اهمیت اساسی هستند که نقض آن با واکنش شدید جامعه کشور هدف مواجه خواهد شد. باید گفت در صورت تقابل تعهدات بین المللی دولت ها با اصولی ترین دغدغه های داخلی شان یعنی قوانین اساسی، امکان عدم ایفای تعهدات و عدم مسئولیت بین المللی شان در این زمینه وجود خواهد داشت.

1زمینه: رابطه بین اخلاق و حقوق امری مسلم و مورد تایید و تاکید فلاسفه و اندیشمندان اخلاقی و حقوقدانان است. دادرسی عادلانه و منصفانه، یکی از بنیادی ترین مطالبات اخلاقی در نظام حقوقی است و پایبندی به اصول اخلاقی در مراحل دادرسی از جمله نیازهایی است که امروزه در دادرسی ها خاصه در مراجع شبه قضایی کیفری ملموس است. از این رو، مطالعه حاضر با هدف یررسی اصول اخلاقی حاکم بر دادرسی عادلانه در نظام حقوقی ایران شکل گرفت. نتیجه گیری: عینیت یافتن عدالت نیازمند قانون و قاعده است. دولتها به شیوه های مختلف از جمله قانونگذاری و پیش بینی مکانیزم اجرایی موثر، به تضمین حق دادرسی عادلانه برای افراد متعهد هستند. متعالی­ترین و موکدترین تعبیرها در این زمینه در تعالیم و آموزه های دین مبین اسلام یافت می شود. اسلام همواره فریاد برپایی قسط و عدل، احقاق حقوق مظلوم، استقرار صلح و آرامش و داوری و قضاوت عالانه را سر داده است. نظام جمهوری اسلامی ایران نیز با تاسی از دین مبین اسلام در صدد تضمین دادرسی عادلانه است. دادرسی عادلانه شامل مصادیق متعددی است که هر فردی در فرآیند دادرسی اعم از کیفری و مدنی از آن برخوردار است. مصادیق دادرسی عادلانه عبارتند از: حق دادخواهی، دسترسی به دادگاه­های بی­طرف و مستقل ، برابری امکانات دفاع، اصل تقابل یا تناظر، حق رسیدگی حضوری و علنی،حق تجدیدنظر خواهی و حق رسیدگی در مهلت معقول .

1زمینه: رابطه بین اخلاق و حقوق امری مسلم و مورد تأیید و تأکید فلاسفه و اندیشمندان اخلاقی و حقوقدانان است. از جمله مباحثی که به طور خاص می توان رابطه این دو را مورد کنکاش و بررسی قرار داد، اخلاق در فرایند دادرسی است. هرگاه بتوان معیارهایی عینی برای سنجش رعایت عدالت در یک دادرسی ارائه نمود, می توان راجع به اجرای عدالت در مرحله رسیدگی اظهار نظر دقیق تری کرد. در نتیجه باید استانداردهای دادرسی عادلانه تعریف و از آن ها در سنجش عادلانه بودن استانداردها استفاده شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اصول تضمین کننده دادرسی عادلانه و مبتنی بر اخلاق در دعاوی مدنی و موانع اجرای آن می باشد. نتیجه گیری:  حق برخورداری از دادرسی عادلانه به عنوان یک هنجار بین المللی حقوق بشر برای حمایت از افراد در محروم کردن یا محدود کردن غیرقانونی و خودسرانه افراد از آزادی و حقوق اساسی ایشان شناخته می شود. اصولی که تضمین کننده دادرسی عادلانه و اخلاقی در دعاوی مدنی است عبارتند از: برائت، رعایت تناظر، علنی بودن دادرسی، برابری ادله، الزام قاضی به بیان استدلال، بی طرفی، برخورداری از دادرسی موثر و قائمیت خاتمه دعوا بر مصالحه طرفین می باشد. اصول دادرسی در دعاوی مدنی در صورتی می تواند مدافع اخلاق و تضمین کننده یک دادرسی شفاف و عدالتی نمایان باشد که در مقام عمل به درستی اجرا شود و بی اعتنایی به این اصول، طرفین دعوی را از حقوق مسلم خود نسبت به دستگاه قضایی محروم می کند.

1زمینه: یکی از مباحث مهم اخلاقی در قانون آیین دادرسی کیفری جدید مربوط به رعایت حقوق شهروندی در مراحل دادرسی است. سنگ بنای یک امر کیفری در مرحله ی کشف جرم توسط ضابطان گذاشته می شود و این مرحله، نقش مهمی در تأمین یا عدم تأمین حقوق شهروندی افراد دارد. در قانون جدید رعایت اخلاق در دادرسی کیفری ابتدا منوط به رعایت حقوق شهروندی است  . در این تحقیق به بررسی حقوق شهروندی  از منظر  متهمان و بزه دیدگان براساس ق. آ. د. ک. 1392 پرداخته شده است. نتیجه گیری: تحقیق نشان می دهد  قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق, نکات ارزشمند بسیاری در راستای تعالی اخلاق و رعایت هرچه بیشتر حقوق شهروندی متهمان و بزه دیدگان در کلیه ی مراحل دادرسی کیفری مخصوصاً در مرحله ی کشف جرم و تحقیقات مقدماتی مقرر کرده و تکالیف ضابطان دادگستری در آن نسبت به قانون سابق از لحاظ کمی, گسترده تر و از لحاظ کیفی دقیق تر و صریح تر و با نوآوری هایی مخصوصاً در حوزه ی رعایت حقوق شهروندی همراه است. به منظور رعایت این حقوق ، تضمین هایی مقرر شده است که تحقق این مهم را در عالم واقع میسر نماید، لذا با مقرر نمودن تضمین های عام و کلی در صدد حمایت از طرفین شکایت کیفری و از سوی دیگر تضمین های متناسب با وضعیت هر یک از طرفین به آنها اختصاص داده است.

1زمینه: فیلسوفان با عرصه نظرات تربیتی- آموزشی خود و هدف ها و غایات آن و نیز با به چالش کشیدن تفکرات تربیتی دیگر، همواره ثمربخش ترین عامل بر جریان تربیت بوده اند به شیوه ای که امروزه نیز برای انتصاب و گزینش شیوه های آموزشی باید بعضی از پایه های فلسفی را قبول کرد. هدف از این مقاله بررسی روش تربیت اخلاقی در نظرات تربیتی امام محمد غزالی است. نتیجه ­گیری:  نتایج بررسی نظرات تربیتی غزالی نشان داد که روش تربیت اخلاقی از نگاه او عبارتند از: 1-اصل عمومی بودن آموزش2-اصل جاودانگی جامعه 3- اصل حقوق انسانها  4-اصل پیرایش محیط 5-اصل مسئولیت 6- اصل تأثیر متقابل بر هم7-اصل جامعه محوری 8- اصل مساوات و برابری 9-اصل تدریج 10- اصل تفرد11- اصل فعالیت.

1زمینه: حسابداران در فضای کار خود با موقعیت­هایی روبرو می شوند که در آن با پیشنهادهای مدیران مخرب در خصوص تصمیم­گیری غیراخلاقی مواجه­اند. در مواجه با این پیشنهادهای غیراخلاقی، حسابداران تصمیم­گیری­های متفاوتی که از رشد اخلاقی آنها اثر می­پذیرد. هدف این پژوهش تاثیر رشد اخلاقی حسابداران به عنوان یک ویژگی فردی بر پذیرش و یا مقاومت در مقابل پیشنهادات غیراخلاقی مدیران مخرب با نقش تعدیل­کنندگی حالات عاطفی مثبت و منفی می­باشد. روش:  این پژوهش به روش توصیفی-همبستگی انجام شده و از نوع پژوهش­های کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل حسابداران  شرکت­های پذیرفته­شده در بورس تهران در سال 1400 بود که 93 نفر از آنها با استفاده از نمونه­گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه بود. داده­های پژوهش با استفاده از آزمون­های تحلیل واریانس و مقایسات زوجی در وضعیت­های مختلف رشداخلاقی و حالات عاطفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده است. یافته­ها: نتایج نشان داد که رشداخلاقی و حالات عاطفی حسابداران ارتباط معناداری با تصمیمات اخلاقی آنان در مواجهه با پیشنهادهای غیراخلاقی مدیران مخرب دارد. یافته­ها نشان داد که حالات عاطفی ترس، ناامیدی، شادی و اشتیاق موجب تغییر اندازه ارتباط بین رشداخلاقی و تصمیمات اخلاقی حسابداران می شوند. نتیجه­گیری: این پژوهش نشان می­دهد که ویژگی­های فردی حسابداران دارای اهمیت بوده و تنها تمرکز بر دانش و تجربه حسابداری در استخدام کافی نیست و می توان با انجام آزمون­های روان­شناسی در هنگام ورود افراد به سازمان و لحاظ نمودن نتایج آزمون در گزینش می­توان انتخاب مناسب­تری داشت و از بروز رسوایی­های مالی در آینده ممانعت ورزید.

1زمینه: معلمان با استفاده از ارزیابی­های اولیه و ثانویه از بافت مدرسه و کلاس درس، می توانند تجارب اخلاقی موثر­ و درکی نسبی از توانمندیها و هیجانات خود به دست ­آورند. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی مدل اخلاق­حرفه­ ای بر مبنای توانمندی­های منش و هیجانات معلم با در نظر گرفتن نقش واسطه­ای هویت اخلاقی در معلمان شهر بابک می­باشد. روش: تحقیق حاضر کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی-همبستگی بود. جامعه­ی آماری پژوهش شامل معلمان شهر بابک می­باشد،  روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری در دسترس بود. تعداد حجم نمونه 384 نفر از معلمان شهر بابک بود. ابزار گردآوری­داده­ها پرسشنامه بود و در نهایت داده ­ها با روش تحلیل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS23 و Smart PLS تحلیل شدند. یافته ­ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیات نشان داد مقدار ضریب مسیر مقدار قابل قبولی به دست آمده و همچنین ضرایب t برای اکثر فرضه های تحقیق مقدار بالایی(بالاتر از96/1) بدست آمده اند، لذا در سطح اطمینان 95 درصد معنادار بودن تمام فرضیات تایید می شود. با توجه به آزمون سوبل اثر غیر مستقیم متغیرهای میانجی درسطح 5 درصد با آماره سوبل 3.56 است و فاصله اطمینان آنها نیز بطور قابل ­توجهی بیشتر از صفر است. نتایج نشان می­دهد اثر متغیر میانجی در مدل رگرسیونی معنادار است و تاثیرگذار است. نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج تحقیق حاضر بین اخلاق ­حرفه ­ای بر مبنای توانمندیهای منش و هیجانات معلم با نقش واسطه ­ای هویت اخلاقی در معلمان شهرستان شهر بابک رابطه وجود دارد و می توان نتیجه گرفت مدل تحقیق از برازش مناسبی برخوردار است.

1زمینه: مدیریت سود هنگامی رخ می­دهد که مدیران از قضاوت­های شخصی خود در گزارشگری مالی استفاده کنند و ساختار معاملات را جهت تغییر گزارشگری مالی دستکاری می­نمایند. این هدف یا به قصد گمراه نمودن برخی از صاحبان سهام در خصوص عملکرد اقتصادی شرکت صورت می­گیرد، یا به منظور تاثیر بر نتایج قراردادهایی است که انعقاد آن ها منوط به دستیابی به سود مشخصی می­باشد. از این رو پزوهش حاضر برای توجه ویژه به این انحرافات اخلاقی در گزارشگری مالی به بررسی  نقش دانش ضمنی مدیران در مدیریت سود کارا و فرصت طلبانه پرداخته است روش: پژوهش حاضر کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی- همبستگی قرار داشت. جامعه آماری این پژوهش، مدیران سطح عالی، میانی و مدیران عملیاتی شرکت های مورد بررسی بود که از میان آنها 76 نفر با روش هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد استفاده شد. در نهایت برای تحلیل داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری، و نسخه 3.2.7  نرم افزار آماری smart-pls استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که دانش ضمنی مدیریتی بر مدیریت سود کارا اثر معنی داری دارد. همچنین دانش ضمنی مدیران در حوزه حسابداری، مالی، مدیریتی و حسابرسی بر رفتار مدیریت سود فرصت طلبانه  اثر معناداری داشت. نتیجه گیری: افزایش دانش ضمنی مدیران در زمینه حسابداری و مالی، مدیریتی و حسابرسی سبب افزایش مدیریت سود توسط مدیران می شود . بعبارتی وقتی این دانش افزایش می یابد تضاد منافع بین مدیران و حسابرسان کاهش می یابد و در نتیجه مدیریت سود افزایش می یابد .

1زمینه: در سالیان اخیر رسوایی های مالی فاجعه آمیزی رخ داده است که درستکاری و اعتبار حسابرسان و موسسات حسابرسی را به زیر سؤال برده است. تضاد منافعی که حسابرسان با آن روبرو هستند در چنین رسوایی ها نقش اصلی  داشته است. تضاد منافع باعث می شود تا  فرد قضاوت حرفه ای و اخلاقی خود را  به خطر بیاندازد. هدف این مقاله بررسی رابطه قضاوت اخلاقی و تضاد منافع با رفتار تصمیم گیری حسابرسان است. روش: این پژوهش، از نوع پژوهش های شبه آزمایشی است که در انجام آن از روش پرسشنامه سناریو محور استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شرکا، مدیران و سرپرستان موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد 402 نفر از آنها انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ابزار پرسشنامه و نرم افزار  PLS Smart با استفاده از روش معادلات ساختاری یا رویکرد حداقل مربعات جزیی استفاده گردید. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که قضاوت اخلاقی با رفتار تصمیم گیری انحرافی حسابرسان رابطه منفی دارد. بین تضاد منافع ناشی از تهدیدهای مختلف بر رفتار تصمیم گیری حسابرس رابطه وجود دارد. همچنین، نتایج تحقیق نشان داد که انواع تضاد منافع رابطه منفی و معناداری با رفتار تصمیم گیری انحرافی دارد. نتیجه گیری: با توجه به رابطه منفی و معنی دار قضاوت اخلاقی با رفتار تصمیم­گیری انحرافی در شرایط وجود تضاد منافع، باید جهت کنترل تضاد منافع و بالا بردن کیفیت کار حسابرسان، مداخلات رفتاری برای تقویت استقلال واقعی حسابرسان را مورد توجه قرار داد.

1زمینه: این پژوهش با هدف تحلیل اثر اخلاق حرفه‎ای بر کیفیت حسابرسی داخلی با تاکید بر نقش میانجی فرهنگ سازمانی اجرایی شد. روش: از نظر هدف این پژوهش از نوع پژوهش‎های کاربردی می باشد؛ و از دیدگاه شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی و از نوع پیمایشی (به دلیل استفاده از پرسشنامه) است. جامعه آماری کلیه حسابداران، حسابرسان داخلی، مدیران و کارکنان عالی رتبه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با نمونه گیری در دسترس تعداد 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند . ابزار پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود.  اطلاعات گردآوری شده توسط پرسشنامه ها به وسیله نرم افزار SPSS  و AMOS24 با استفاده از مدل سازی معـادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در سطح اطمینان 95 درصد نشان داد که اخلاق حرفه‎ای اثر مثبت و معناداری بر کیفیت حسابرسی داخلی دارد. فرهنگ سازمانی اثر مثبت و معناداری بر کیفیت حسابرسی داخلی دارد. همچنین فرهنگ سازمانی در رابطه میان اخلاق حرفه‎ای و کیفیت حسابرسی داخلی نقش میانجی و مثبتی دارد. نتیجه گیری: اخلاق حرفه ای در حسابرسی به استانداردهای پذیرفته شده در رفتار شخصی و تجاری ، ارزش ها و اصول های اصلی حسابرسی داخلی اشاره می کند که نبود آن با هیچ امتیاز دیگری قابل جبران نیست.

1زمینه: حسابداری ذهنی تلاش می کند ساز و کاری را که مردم در آن درآمدهای اقتصادی را کدگذاری، گروه بندی و ارزیابی می کنند توضیح دهد. هدف مطالعه حاضر تبیین حسابداری ذهنی با تمکین مالیاتی، فرار مالیاتی و اخلاق مالیاتی در اجرای هوشمندسازی نظام مالیاتی می­باشد. روش: تحقیق حاضر در زمره پژوهش­های آمیخته بود. در بخش کیفی از تکنیک دلفی استفاده شد. جامعه خبرگان حوزه امور مالیاتی بودند که با روش نمونه­گیری غیراحتمالی هدفدار و قضاوتی 20 نفر از افراد خبره شناسایی گردید که در نهایت 13 نفر از آنان برای همکاری اعلام آمادگی نمودند. ابزار مصاحبه بود و داده ها با تکنیک دلفی تحلیل شدند. در بخش­کمی، از روش پیمایشی استفاده گردیده است. جامعه کارمندان اداره امور مالیاتی شهر­تهران در رشته حسابداری بودند که 285 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل کردند. داده­های گردآوری شده با مدلسازی معادلات ساختاری و با  نرم­افزار PLS  تجزیه و تحلیل شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که بین مالیات بر درآمد و تمکین مالیاتی، فرار مالیاتی و اخلاق مالیاتی در اجرای هوشمندسازی نظام مالیاتی رابطه معناداری وجود دارد. و همچنین بین مالیات بر ارزش­افزوده و دانش مالیاتی، و تمکین مالیاتی، فرار مالیاتی و اخلاق مالیاتی در اجرای هوشمندسازی نظام مالیاتی رابطه معناداری وجود دارد. از جهتی بین تفکر مالیاتی  و تمکین مالیاتی، فرار مالیاتی و اخلاق مالیاتی در اجرای هوشمندسازی نظام مالیاتی رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه­ گیری: امید است که نتایج مطالعه حاضر در راستای هوشمندسازی نظام مالیات کشورمان به برنامه­ریزان و سیاست­گذاران در این حوزه کمک شایانی نماید.

1زمینه: قلدری سازمانی حسابرسان-آسیب اخلاقی و از عوامل رفتاری نابهنجار- مراحل اجرایی حسابرسی را مختل و مسیر دستیابی به اهداف آن را تحت تأثیر قرار می دهد. قلدری در محل کار اغلب منجر به آسیب اخلاقی می­شود، که در آن یک فرد دارای قدرت، سیستم ارزشی یک کارمند را نقض میکند. بنابراین، هدف این پژوهش تبیین الگوی انگیزه رفتاری های قلدری سازمانی به عنوان یک آسیب اخلاقی در میان حسابرسان است. روش: رویکرد پژوهش کیفی و با استفاده از روش داده­بنیاد چندگانه انجام شده است. بنابراین، در دو سطح تجربی و نظری، تجزیه و تحلیل داده­ها انجام شد. جامعه تحقیق حسابرسان مستقل باتجربه در سال­های 1400 و 1401 بود که  با نمونه گیری نظری از 9  نفر از انها به عنوان گروه نمونه مصاحبه نیمه­ساختار یافته به عمل آمد و اطلاعات به دست امده با روش کدگذاری تحلیل شد. یافته­ ها: نتایج این پژوهش نشان داد انگیزه های مالی و شغلی، شرایط محیطی جامعه و ماهیت حرفه حسابرسی، وجود انگیزه رفتارهای قلدری حسابرسان را امری اجتناب­ناپذیر ساخته و انگیزه مذکور تحت تأثیر عواملی مانند هویت موسسه حسابرسی و ویژگی های فردی است. نتیجه ­گیری: با ادراک محتوی شغلی، استفاده از رویکرد های مدیریتی مناسب، آموزش، اتخاذ سیاست های مناسب برای استخدام و نگهداری کارکنان، بهبود کنترل و نظارت بر کارکنان، تنظیم استاندارد های رفتار سازمانی و ایجاد محیط کاری فعال، شاداب و به روز، می توان از اثرات جانبی انگیزه رفتار غیراخلاقی قلدری حسابرسان  شامل ایجاد حس انتقام جویی، کاهش کارایی و اثربخشی حسابرسی، کاهش منافع اقتصادی موسسه حسابرسی، آسیب های سازمانی و شغلی و آسیب های جسمی و روانی و اخلاقی، پیشگیری کرد.

1زمینه: از آنجا که معلمان، وظیفه تدریس و آموزش را به عهده دارند باید نه تنها در حرفه معلمی مهارت داشته باشند بلکه می بایست با اصول اخلاقی نیز آشنا باشند. لذا، هدف از تحقیق حاضر، تحلیل کیفی اخلاق حرفه ای معلمان تربیت بدنی آموزش و پرورش ایران بود. روش: تحقیق حاضر، کاربردی بود که با رویکرد کیفی و به روش داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل معلمان تربیت بدنی آموزش و پرورش بودند که 20 نفر از میان آن ها به صورت نمونه گیری هدفمند ـ گلوله برفی تا مرحله اشباع نظری انتخاب شدند. ابزار تحقیق، مصاحبه نیمه ساختاری بود که برای روایی و پایایی آن، از روش مقبولیت، انتقال پذیری و تأییدپذیری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام گرفت. یافته ها: نتایج کدگذاری باز حاکی از آن بود که 175 کد در پنج محور شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبرد و پیامد در قالب 46 مفهوم و 15 مقوله­ی مرتبط با پوشش مدل توسعه اخلاق حرفه ای معلمان تربیت بدنی شناسایی شدند. نتیجه گیری: رعایت اخلاق حرفه­ای توسط معلمان تربیت بدنی تضمین کننده­ی سلامت فرآیند یاددهی- یادگیری در حوزه ورزش و آموزش آن است و موجب افزایش تعهد پاسخگویی مدرسان نسبت به نیازهای فراگیران میشود چرا که معلمان در بهتر یا بدتر شدن ساختار اخلاقی جامعه­ای که در آن زندگی می­کنند، نقش مهمی دارند  معلمان باید یک الگو با رفتارشان برای جامعه خاصی که در آن زندگی میکنند، باشند .

1زمینه: گسترش استفاده از اینترنت و شبکه های مجازی در میان نوجوانان بستر قرار گرفتن در معرض برخی خشونت های سایبری را فراهم کرده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش واسطه ای اعتیاد اینترنتی، پرسه زنی اینترنتی و محرومیت اجتماعی در رابطه ی بین حمایت اجتماعی و تعدی غیر اخلاقی سایبری در میان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر شیراز به روش تحلیل مسیر انجام شده است. روش: پژوهش،کاربردی و شیوه ی  گردآوری و تحلیل داده های آن توصیفی از نوع همبستگی است، جامعه ی پژوهش دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی 1401- 1400 می باشند که 381 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به پرسش نامه خود گزارشی متشکل از خرده مقیاس های قربانی اینترنتی و آزارگری اینترنتی، پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک شده ، مقیاس اعتیاد اینترنتی ، مقیاس پرسه زنی اینترنتی و پرسشنامه محرومیت اجتماعی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزار ایموس تحلیل شدند.  یافته ها: با توجه به یافته ها اعتیاد اینترنتی ، پرسه زنی اینترنتی و محرومیت اجتماعی نقش واسطه در رابطه با تعدی غیر اخلاقی سایبری دارند. نتیجه گیری: اگر دانش آموزان از حمایت اجتماعی از طرف خانواده، دوستان و دیگران مهم برخودار باشند در مواجهه با آسیب های فضای مجازی کمتر مورد تعدی غیر اخلاقی سایبری قرار می گیرند .

1زمینه: بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری در ایران به عنوان یک نهاد مالی تأثیرگذار از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردارند و بحران یا ورشکستگی احتمالی یک بانک در کشور می تواند بر سایر نهادهای مالی یا کل سیستم مالی و حتی بر متغیرهای کلان اقتصاد اثرگذار شود. از این رو هدف مقاله حاضر تبیین الگوی ریسک عملیاتی و اعتباری در بانک ها با تاکید بر اعتبار سنجی اخلاقی مشتریان است. روش: تحقیق حاضر ازجمله تحقیقات توصیفی و کاربردی است. از 318 بانک ها و زیر مجموعه های بانک های فعال که در سال های 1386 تا 1398 موجود بودند با توجه به محدودیت ها، 108 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت محاسبه و آماده سازی متغیرهای تحقیق و همچنین برای استخراج آماره های توصیفی متغیرهای تحقیق از نرم افزار اکسل و برای تخمین مدل های رگرسیونی و آزمون فرضیه ها از نرم افزار آماری ایویوز نسخه 10 استفاده شد. یافته ها: حاکی از آن است که متغیر ریسک عملیاتی (با معیار نسبت حقوق صاحبان سهام)، رابطه مثبت و معناداری با بازده سهام بانکها دارد. همچنین هر دو معیار مربوط به متغیر عوامل درونی یعنی حجم سپرده و حجم نقدینگی نیز رابطه مثبت و معناداری با بازده سهام بانکهای بورسی دارند. با این حال، مشخص شد که از میان سه معیار مربوط به متغیر ریسک اعتباری یعنی رشد اعتباری، سودآوری و نسبت سرمایه، نسبت سرمایه فاقد رابطه معنادار، سودآوری دارای رابطه مثبت و معنادار و ریسک اعتبارسنجی اخلاقی رابطه منفی و معناداری با متغیر هدف یعنی بازده سهام بانکهای فعال در بورس تهران دارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که مولفه های ریسک اهمیت زیادی در کارایی و عدم کارایی بانک های ایران داشته است و یکی از معیارهای سنجش سلامت بانک ها نسبت مطالبات غیرجاری بانکی به تسهیلات اعطایی می باشد، که میزان ریسک بانک ها در اعتبار سنجی اخلاقی مشتریان را می سنجد.

1زمینه: طبق نظریه تناسب شغلی، کارکنان سازمان ها مایل هستند تا در محیط هایی کار کنند که  با اهداف، شخصیت و ارزش های اخلاقی آن ها تناسب داشته باشد. از این رو ،  هدف این پژوهش آن است تا نگرانی و عدم درگیری اخلاقی را در حسابرسان شاغل در حرفه حسابرسی به کمک نظریه مذکور مورد مطالعه قرار دهد.  روش : روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده ها توصیفی است. جامعه آماری شامل حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی است. از این جامعه ، نمونه ای شامل 193 نفر انتخاب گردید. روش نمونه گیری نیز از نوع تصادفی است. ابزار مورد استفاده برای اندازه گیری متغیرها  پرسش نامه می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس روش آماری مقایسه میانگین من ویتنی و ویلکاکسن  با استفاده از نرم افزار SPSS  انجام شده است. یافته ها : نتایج این پژوهش نشان می دهد که میانگین نگرانی اخلاقی و عدم درگیری اخلاقی در میان حسابرسان با توجه به محل اشتغال (موسسات حسابرسی معتمد و غیر معتمد بورس اوراق بهادار ) و رتبه شغلی( حسابدار رسمی و غیر رسمی )  متفاوت است و این تفاوت ناشی از ویژگی های شغلی و سازمانی موسسات حسابرسی می باشد. نتیجه گیری : رفتارهای اخلاقی افراد ریشه در ارزش و ویزگی های فردی و  شغلی  دارد. بنابراین بهبود ویژگی ها و  ارزش های سازمانی، فردی و شغلی ، می توان اخلاق حرفه ای در حرفه حسابرسی را توسعه داد.

1زمینه: اعتماد اجتماعی یکی از مؤلفه­های سرمایه اجتماعی است. بی تفاوتی اخلاقی نیز یک خصلت در انسان است که  او را به رفتار غیر اخلاقی سوق می­دهد. از این رو، هدف این پژوهش آن است تا نقش  اعتماد اجتماعی بر بی تفاوتی اخلاقی  را  در حرفه حسابرسی بررسی نماید. روش : روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ جمع­آوری داده­ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی است. از این جامعه، نمونه­ای شامل 208 نفر انتخاب گردید. روش نمونه گیری نیز از نوع تصادفی و ابزار مورد استفاده برای اندازه گیری متغیرها  پرسشنامه می­باشد. تجزیه و تحلیل داده­ها بر اساس آمار توصیفی و رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزارSPSS  انجام شده است. یافته­ها : نتایج این پژوهش نشان می­دهد که  اعتماد اجتماعی  رابطه­ای معنی­دار و منفی با بی­تفاوتی اخلاقی دارد؛ به این معنا که اعتماد اجتماعی  موجب کاهش رفتارهای غیر اخلاقی در حسابرسان می­شود. نتیجه گیری : رفتارهای اخلاقی انسان ریشه در ارزش­های اجتماعی از جمله اعتماد اجتماعی دارد. بنابراین بهبود اعتماد در میان افراد جامعه، می­تواند منجر به بهبود اخلاق حرفه­ای در حرفه حسابرسی گردد.