طب و تزکیه
سال:1384 | دوره:14 | شماره:1 (مسلسل 56) |تعداد مقالات:12

بیان مساله و اهداف: مکتب اسلام یک مکتب اسلام ساز است و انسانیت را در انسان ها و در نتیجه در جامعه توسعه می دهد قوانین و دستوراتی دارد که بر هر فرد مسلمان واجب و لازم است که آنها را انجام دهد تا به سعادت واقعی دست یابد. انجام احکام شرعی نه تنها یک واجب اجتناب ناپذیر دینی برای پرستار و بیمار محسوب می شود بلکه راهگشای سلامت و آسایش روحی، اجتماعی و در نتیجه بهبود وضع جسمی بیماران بوده و بی توجهی به آن احساس عدم امنیت را به دنبال دارد.این پژوهش یک مطالعه توصیفی - تحلیلی با هدف تعیین میزان آگاهی و چگونگی نگرش کادر پرستاری شاغل در بیمارستانهای آموزشی شهر سمنان نسبت به آیین نامه انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس می باشد.روش ها: پرسشنامه ای در سه بخش تهیه و تنظیم و توسط 159 نفر از جامعه مذکور تکمیل و داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های آماری مجذور (x2) و تاکندال C مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج حاصل نشان داد بین میزان آگاهی از آیین نامه انطباق با متغیر رده شغلی ارتباط معنی دار آماری وجود دارد (P=0.0115) و نیز بین نگرش کادر پرستاری نسبت به آیین نامه انطباق با متغیر جنس ارتباط معنی دار مشاهده گردید (P=0.041) همچنین اکثریت افرادی که دارای نگرش بسیار خوب نسبت به آیین نامه انطباق می باشند (%82.4) از آگاهی بسیار خوبی نیز برخوردار هستند.نتیجه گیری: لازم است مدیران بیمارستان ها و مسوولین پرستاری به منظور احقاق حقوق کادر پرستاری و نیز بیماران به طرح انطباق اهمیت بیشتری داده و زمینه ارتقا آگاهی و تغییر نگرش کادر پرستاری را فراهم نمایند.

استفاده از بالن داخل آئورت از روش های تهاجمی بسیار موثر جهت حمایت از وضعیت همودینامیک در وضعیت های منتهی به نارسایی پمپ خون است. جهت استفاده صحیح از این دستگاه، پزشکان و پرستاران متخصص ICU باید قادر به تفسیر امواج فشار شریانی در حضور پمپ، زمان بندی سیکل پر و خالی شدن بالن، تشخیص اشتباهات در زمان بندی پمپ و نیز بررسی فشار گاز پر کننده بالن باشند. نظر به اهمیت بررسی ها و تشخیص های مذکور، این مقاله به توضیح این موارد می پردازد.

خلاصه آنچه در شماره های قبل گذشت:علوم نوین پزشکی در طی سالیان اخیر با پیشرفت های جدید موجب گردیده که بشر وسعت دانایی و توانایی های مبتنی بر تجربه شناخت انواع بیماریها علت و نحوه درمان آنها را توسعه و افزایش دهد. اما در مواردی در صورت بروز پدیده خاص از بیماریهای با ماهیت و علت ناشناخته در جامعه امکان بهره گیری از دانش نوین در پیشگیری و درمان بیماران مبتلا به آن بیماری بدلایلی غیر ممکن می گردد در حالیکه این امر از رسالت و اهداف علم طب است از جمله آن دلایل وضعیت قوانین و تطبیق مصادیق با احکام قانونی است بطوریکه جدیدترین متن قانونی در امور دارویی و پزشکی خود قدمت چهل سال دارد و اکثر متون قانونی توان پاسخگویی به انبوه سوالات و مسایل پزشکی را نداشته و بسیاری از نیازهای امور پزشکی و مسایل آن در قوانین به سکوت برگزار گردیده است.بنابراین با توجه به ضرورتهای موجود بر متولیان امور پزشکی و دست اندرکاران حقوق پزشک و بیمار فرض لازم است تا قوانین و اهرمهای نظارتی را با مقتضیات زمان منطبق و بازنگری در قوانین و اصلاح آنها را بعنوان یک واقعیت غیر قابل اغماض وجهه همت خود قرار دهند، زیرا بسیاری از قوانین از بدو تاریخ قانونگذاری کشور 1290) هـ ش( که تاکنون وضع و به تصویب رسیده اند در طول سالها با الحاقات و اضافات برای تامین اغراض خاص به نیت اصلاح وصله پینه کردن که جز به نسخ آن چاره ای نمانده است در حالیکه مشکل لاینحل باقی و نیازهای زمان هم مزید آن مشکلات شده است.

اگر چه صنعت مراقبت بهداشتی نسبتا دیرتر از سایر سازمان های در خط بی پایان مسابقه کیفیت شروع به حرکت کرده است ولی خوشبختانه این قاعده کلی وجود دارد که آغاز کنندگان با تاخیر، از آموخته های پیشگامان (که با قیمت گزاف فراهم شده) درس می آموزند و می توانند از چاله هایی که پیشروان در آن افتاده اند اجتناب ورزند. تمایل صنعت مراقبت بهداشتی به مقوله های کیفیت و مدیریت کیفیت فراگیر بطور خود جوش در دهه 1980 آشکار شده است و نیز با در هم ادغام شدن و پیچیده تر شدن سازمان های مراقبت بهداشتی در کشورهای پیشرفته، لزوم برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر کیفیت وجود دارد. از دید اقتصادی، مراقبت بهداشتی یک کالاست و ارزش آن در خلال فعالیت خریداران و فروشندگان آن در محل بازار مشخص شده است. کارایی بازارهای مراقبت بهداشتی مانند سایر بازارها بستگی به سه پارامتر دارد: تعادل مقداری طرفین دادوستد، عوامل خارجی، قابلیت استفاده اطلاعات برای تمام شرکت کنندگان در جریان دادوستد.صرفنظر از اینکه مرکزیت هر فعالیت حرفه ای، تلاش مداوم برای بهبود عملکرد است و بر این اساس موسسات مراقبت بهداشتی نیز همچون سایر سازمان ها از چنین تلاشی فروگذاری نکرده اند؛ فلسفه توجه به امر کیفیت مراقبت، وجود مسایل و مشکلات در قلمرو مراقبت بهداشتی است که سریعتر از آنکه بتوان آن ها را مشخص نمود بوجود می آیند. مراقبت بیمار بر حرف کلینیکی متعددی تمرکز دارد (از آن جمله: پزشکی، پرستاری، داروسازی، تغذیه، تنفس درمانی، فیزیوتراپی، شغل درمانی) و در تمام این رده های شغلی، کیفیت تصمیمات کلینیکی وابسته به کیفیت اطلاعات قابل استفاده برای تصمیم گیرندگان است و لذا آن سیستمی که اطلاعات را جهت مراقبت بیمار اداره می کند بسیار ضروری و حیاتی می باشد. وجود ارتباط کامل میان تصمیم گیری پزشکی، تجمع داده های کلینیکی، هزینه های مراقبت بهداشتی، دست آوردهای بیمار از مراقبت، و کیفیت مراقبت بوضوح مشخص است و عرضه مراقبت با کیفیت و هزینه اثربخش، مستلزم بکارگیری ابزارهای موثر در پشتیبانی تصمیم گیری مبتنی بر سیستم اطلاعات مراقبتی با کیفیت است. نتیجه آنکه: کیفیت مراقبت در گرو عوامل عدیده از آن جمله کیفیت اطلاعات است؛ و در هر حال افزایش کیفیت منجر به کاهش هزینه ها خواهد شد.

روش بررسی: به منظور بررسی سلامت روان در میان کارکنان بهداشت روان مراکز روانپزشکی، نمونه ای متشکل از 120 نفر از پرستاران، روانشناسان، مددکاران و کار درمانگران سه مرکز عمده روانپزشکی انتخاب و با استفاده از آزمون GHQ فرم 28 سوالی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که %34.9 کل افراد نمونه، نمره ای بالاتر از خط برش جمعیت ایران برای GHQ دارند.یافته ها: میزان شیوع مشکلات بهداشت روان براساس گروههای حرفه ای ارایه دهنده خدمات عبارت است از؛ روان شناسی %25.7، پرستاری %35.5، کاردرمانی %16.7 و مددکاری اجتماعی %66.5. با توجه به یافته های فوق و با ملاحظه شیوع بالای مشکلات مربوط به سلامت در گروه مددکاران اجتماعی و با نظر به اینکه سابقه کار این گروه نسبت به گروههای دیگر چندان زیاد نمی باشد )میانگین سابقه کار گروه مددکاران نمونه تحقیق 0.9 سال بود، در حالی که در مورد روانشناسان، پرستاران و کار درمانگران این سابقه به ترتیب عبارت بود از 2.4 سال، 2.3 سال و 2.1 سال(، این فرضیه مطرح شد که آیا بین میزان کار (یا سابقه شغلی) با داشتن مشکلات بهداشتی ارتباط وجود دارد؟نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی این موضوع نشان داد که سابقه کار با وضعیت سلامت روان کارکنان مراکز روانپزشکی ارتباط معنی داری ندارد p<0.80) و (r=-0.02 و لذا شرایط سلامت کمتر گروه مددکاران اجتماعی در مراکز روانپزشکی را باید به عوامل دیگری نسبت داد.

بیان مساله: تغذیه بهینه زنان پایه و اساس سلامتی آنهاست و تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. کانون سلامت زنان، تغذیه آنهاست. نیازها و مسایل تغذیه ای زنان بر پایه متغیرهای مختلف مانند سن، مرحله رشد و تکامل، عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. علاوه بر این متغیرها زنان نیازهای مشخص و ویژه ای در ارتباط با قاعدگی، باروری، شیردهی و یائسگی دارند. الگوی غذای مناسب زنان تمامی مواد مغذی مورد نیاز فعالیتهای بهینه آنها را در طول زندگی فراهم می سازد. تغذیه صحیح نقطه اصلی و مرکزی ارتقا بهداشت، پیشگیری از بیماریها و درمان بیماریهاست.هدف از این بررسی: 1- تعیین الگوی مصرف مواد غذایی زنان یائسه در شهر و روستا، 2- تعیین میزان دریافت کالری و سایر ریز مغذی های زنان یائسه و 3- مقایسه میزان دریافت کالری و ریز مغذی و نیز الگوی مصرف مواد غذایی زنان یائسه در شهر و روستا بود.روش بررسی: در این بررسی 120 زن یائسه از شهر و روستاهای اطراف اردبیل 60) زن شهری و 60 زن روستایی( جهت مطالعه انتخاب شدند. اطلاعات غذایی بوسیله پرسشنامه یاد آمد خوراک 24 ساعته و تکرار مصرف مواد غذایی جمع آوری شد. داده ها بوسیله نرم افزارهای کامپیوتری FP2, EPI6 و SPSS و برنامه آماری ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: نتایج نشان داد که دریافت کالری و پروتیین زنان روستایی از نظر آماری بیشتر از زنان شهری بود (p<0.05)، همچنین میزان ویتامین دریافتی زنان روستایی بیشتر از زنان شهری بود (p<0.01) و دریافت آهن در زنان روستایی از نظر آماری بیشتر از زنان شهری بود (p<0.001) مقادیر دریافت ویتامینهای، فولاسین و A و املاح فسفر، منیزیم و سلنیم در زنان روستایی از نظر آماری کمتر از مقادیر توصیه شده بهداشت جهانی بود (p<0.001). میزان دریافت کالری، ویتامین A، ویتامین، فولاسیون و فیبر در زنان شهری از نظر آماری کمتر از مقادیر توصیه شده بهداشت جهانی بود (p<0.05) نتایج حاصل از بسامد خوراک مواد غذایی نشان داد که به ترتیب غلات مخصوصا نان لواش، سیب زمینی، تخم مرغ، شیر، ماست، پنیر، سیر و پیاز، روغن نباتی و کره عمده غذای مصرفی زنان شهری و روستایی بود.الگوی تغذیه زنان یائسه در شهر و روستا نزدیک هم می باشند. با توجه به کمبود برخی از ریز مغذیها در برنامه غذایی زنان یائسه در شهر و روستا بهبود وضعیت تغذیه میتواند نقش موثری در ارتقای سلامت زنان یائسه داشته باشد.

اهداف و سابقه: از آنجایی که ابتدا و انتهای چرخه اطلاعاتی در هر مرکز درمانی بخش مدارک پزشکی است و کلیه فعالیتهای مدیریتی، آموزشی، پژوهشی منوط به دستیابی به اطلاعات صحیح و درست است که آن نیز به نوبه خود بسته به نحوه جمع آوری، سازماندهی، پردازش و چگونگی توزیع اطلاعات در بخش مدارک پزشکی می باشد و در زمانی این هدف قابل دستیابی است که سیستمهای مناسبی در آن به اجرا در آید و اجرای بهینه و صحیح سیستمهای مدارک پزشکی، مدیریت مناسب و آموزشهای به موقع و حضور پرسنل روز آمد مسلما در ارتقا سطح بهداشت جامعه نقش غیر قابل انکاری را خواهد داشت. لذا بر آن شدیم این بخش حیاتی را حداقل در کلیه بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران اعم از عمومی و تخصصی بررسی نماییم.روش: تحقیقی توصیفی از نوع Cross sectional در محورهای مختلف از جمله وضعیت پرسنل و چگونگی انجام فعالیتهای تخصصی و وجود خط مشیهای لازم انجام پذیرفت.یافته ها: مشخص گردید %50 از مسوولین بخش مدارک پزشکی دارای تحصیلات آکادمیک تخصصی در حد کارشناسی و بالاتر هستند و %7.14 کاردان و %35.7 دیپلم و بقیه تحصیل کرده گان رشته های غیر مرتبط می باشند.در هیچ یک از بیمارستانهای تحت بررسی خط مشی و دستورالعمل هماهنگ و استانداردی در رابطه با انجام فعالیتهای واحدهای مختلف بخش مدارک پزشکی از هیچ مرکز ذیصلاحی ابلاغ نشده است. در هیچ یک از بیمارستانها برای روز آمد کردن اطلاعات پرسنل اقدام خاصی از طرف مسوولین انجام نپذیرفته است و همچنین بطور مشخص هیچ سیستم کنترل کننده ای برای مهار نمودن پرونده های ناقص برای پزشکان وجود ندارد و هیچ اقدام ارزشیابی همراه باز خورد مناسب به هدف بهینه سازی بعمل نمی آید. در %25 بیمارستانهای آموزشی عمومی و %12.5 بیمارستانهای آموزشی تخصصی پرونده ها به غیر از موارد قانونی نیز از مرکز درمانی خارج می شود.خوشبختانه در %100 بیمارستانهای آموزشی و %62.5 از مراکز آموزشی تخصصی اعلام نموده اند که کمیته مدارک پزشکی تشکیل شده ولی در اکثریت قریب به اتفاق آنان باز خورد مناسبی از طرف این کمیته ها برای بهبود فعالیتها وجود ندارد.

بیان مساله و اهداف: پرستاری در میان رشته های علوم اجتماعی، روانشناسی، جامعه شناسی، جنبه هایی از پزشکی، آمار و بهداشت، دارای وضعیت بین رشته ای است، عملا محل برخورد و تلاقی علوم یاد شده است و بعلت ابعاد مختلف موجب پراکندگی اطلاعات آن در دیگر رشته ها شده و بدین دلیل پرستاران در بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز و استفاده خود با مشکلاتی روبرو هستند که، بر کیفیت فعالیت های آموزشی روزمره شان تاثیر خواهد داشت. روش ها: این مطالعه این نوع توصیفی است که به لحاظ اهمیت شناخت و استفاده پرستاران از منابع اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی و تاثیر عوامل منفی بر ساختار، استفاده از منابع در فعالیت های آموزشی پژوهشی پرستاران عضو هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که 100 درصد پرستاران از کتاب به عنوان مهمترین منبع اطلاعاتی استفاده می کردند. 12.7 درصد پرستاران لیسانس، 43.5 درصد فوق لیسانس از آموزش و استفاده منابع اطلاعاتی دوران تحصیل رضایت داشتند.نتیجه گیری: بررسی نشان داد که میزان شناخت و استفاده پرستاران مورد مطالعه از نشریات به مدرک تحصیلی آنها بستگی داشت، بطوری که شناخت 18.9 درصد پرستاران فوق لیسانس از نشریات عالی بود.

میکروبها یا به طور مستقیم از طریق یک باکتریمی یا به طور غیر مستقیم در داخل سلولهای لنفوئیدی و مونوسیت ها به حفره سینوویال می رسند. این پدیده سیستم ایمنی را به طور گسترده تحریک می کند و می تواند منجر به ReA (Reactive Arthritis) شود. بعضی از اشکال ReA مربوط به slow infectious Arthritis هستند که در اثر پایداری میکروبها ایجاد می شود و بعضی از اشکال ReA مربوط به infection triggered Arthritis هستند و در ارتباط با یک عفونت خارج مفصلی می باشند.

یکی از شرط های لازم برای مدیریت یک دستگاه، به خصوص در سطوح اجرایی، تسلط مدیر بر روند بودجه سالانه است، تا شناخت عوامل درونی و بیرونی موثر بر فعالیت ها، هماهنگ کردن مراحل مختلف عملیات اجرایی و بهره گیری کامل از منابع ممکن گردد.در دهه اول انقلاب سهم اعتبارات فصل بهداشت و درمان از بودجه عمومی دولت به قیمت جاری رو به تزاید بوده است به طوری که از 3.4 درصد در سال 1357 به حدود 11 درصد سال 1367 رسیده است. لیکن در دهه دوم سهم مذکور تقلیل یافته به طوری که از 11 درصد سال 1367 به 6.1 درصد در سال 1377 تنزل نموده است. این روند به قیمت ثابت نیز تشدید گردیده است.میانگین ضریب جینی از رقم 0.3981 در دوره 1368-72 به رقم 0.3992 در دوره 1373-75 افزایش یافته است که نشان می دهد متاسفانه در دوره 1373-75 نابرابری در توزیع درآمد ملی کشور افزایش یافته است که شاید عمده ترین دلیل آن را بتوان افزایش میانگین نرخ تورم در این دوره دانست.برخی از عوامل تشدید کننده تنگناهای اقتصادی در بخش بهداشت (در برنامه سوم توسعه) به شرح زیر است:1 - طی سال های گذشته توسعه فضاهای فیزیکی و تجهیزات درمانی در شرایط عدم برنامه ریزی و مکان یابی مناسب صورت پذیرفته است.2 - ترتیب و توسعه نیروی انسانی بدون نیازسنجی کافی و بدون توجه به نیاز نظام ارایه خدمات بهداشتی و درمانی و امکانات جذب آنها صورت گرفته است.3 - ضریب اشتغال تخت برای تخت های فعال در سال 1377، 56.3 درصد است که در مقایسه با رقم مشابه در سال 67 )برابر 57.5 درصد( حاکی از کاهش بهره وری و عدم استفاده از نیمی از ظرفیت درمانی بستری است.4- در صورتی که جایگاه و سهم بخش های دولتی، خصوصی و تعاونی در ارایه خدمات همچنان نامشخص باشد، افزایش هزینه ها و استهلاک منابع و افت شدید بهره وری در بخش بهداشت و درمان را در آینده شاهد خواهیم بود.5 - هزینه های سرانه بیمه درمانی در سازمان بیمه خدمات درمانی بالاتر از سایر بیمه ها می باشد.تداوم این وضع موجب خواهد شد که منابع مالی بیمه به خصوص در سازمان بیمه خدمات درمانی همواره در یک وضعیت تاثیرپذیری تابع هزینه ها باشد.

سلول های بنیادی رویان انسانی به علت توان بالای تمایز و تولید انواع سلولهای بدن امیدهای زیادی را در درمان بسیاری از بیماری های صعب العلاج ایجاد نموده اند. در کشور ما نیز طی سالهای اخیر فعالیت های انجام شده موفقیت هایی را در ایجاد سلول های بنیادی در پی داشته است. اما فرآوری و استفاده از این فناوری با مباحث اخلاقی و قانونی وسیعی در جهان همراه بوده است. همانندسازی، که با این دانش ارتباط بسیار تنگاتنگی دارد، توجهات اندیشمندان، رهبران مذاهب، اخلاقیون و سایر اقشار در جوامع مختلف را جلب نموده و با اختلاف نظرات و کشمکش های فراوانی همراه گردیده است. زیرپا گذارده شدن شان و کرامت انسانی، باروری و سقط جنین صرفا جهت تهیه سلولهای مورد نیاز، نگرانی از تلاش برای تولید مشابه انسانی، و بیم از سودجویی های مادی؛ از جمله مسایل اخلاقی مطرح می باشند. لذا جهت پیشگیری از عوارض احتمالی، لزوم توجه دقیق و فوری به پیامدهای اخلاقی این فناوری و تدوین راهکارها و قوانین مورد نیاز وجود دارد. در این خصوص سازمان های جهانی تلاشهای گسترده ای را آغاز نموده اند و سازمان ملل متحد، یونسکو و سازمان جهانی بهداشت در صدد تدوین کنوانسیون یا بیانیه هایی می باشند. کشورهای مختلف نیز قوانینی را در این مورد وضع نموده اند. در این مقاله ضمن اشاره به کلیات علمی موضوع، بطور عمده به مباحث اخلاقی مطرح می پردازیم و سپس وضعیت قانونگذاری در این مورد در جهان اشاره خواهد گردید. با عنایت به ضرورت توجه عمیق و فوری به جوانب این فناوری جدید در کشور ما و لزوم تبیین دیدگاه های اسلامی در این زمینه، نظرات برخی مجامع و اندیشمندان مذاهب خصوصا اسلام نیز آورده خواهد شد.