کاهش HDL سرمی یکی از شایعترین اختلالات لیپیدی در بیماران دچار بیماری عروق کرونر (CAD) است و طبق شواهد موجود، کاهش هر یک mg/dl غلظت HDL، خطر CAD را به میزان 2-3 درصد افزایش می دهد. به منظور شناسایی بعضی از عوامل موثر بر سطح HDL، این بررسی در سال 1379 در تهران انجام شد. 9514 نفر افراد بین 20 تا 69 سال شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران، شامل 3942 مرد و 5572 زن بررسی شدند. در کلیه افراد، پرسشنامه عادات فردی به ویژه فعالیت بدنی و مصرف سیگار، تکمیل و معاینه بالینی شامل تعیین اندازه های آنتروپومتری و محاسبه BMI و WHR انجام شد. در نمونه خون ناشتا سطح سرمی کلسترول، تری گلیسرید و HDL اندازه گیری و میزان HDL محاسبه شد. میانگین HDL در زنان بالاتر از مردان بود (11±45 در مقابل 9± mg/dl 38؛ p<0.001)؛HDL کمتر از 35 میلی گرم در دسی لیتر در 31 درصد مردان و 13 درصد زنان دیده شد (P<0.001) افراد چاق (BMI ≥30 Kg/m2) دارای HDL پایین تری نسبت به افراد طبیعی بودند ( 42± 11در مقابل 11±44 ؛p<0.0001). افراد دچار چاقی تنه ای ( WHR≥0.95 در مردان و WHR≥0.8 در زنان) دارای HDL پایین تری نسبت به افراد طبیعی بودند (9 ±37 در مقابل 10 ±39 در مردان و 11 ±44 در مقابل 11± 48 در زنان؛ P<0.0001 در هر دو). در افراد سیگاری سطح سرمی HDL به نحو معنی داری از افراد غیر سیگاری پایین تر بود (10± 38 در مقابل 11 ±43؛ p<0.001) و شیوع HDL پایین تر در این افراد (36.4 درصد) دو برابر افراد غیر سیگاری (18.2 درصد) بود. علاوه بر این، سطح HDL در افراد غیر سیگاری که در معرض دود سیگار دیگران به مدت بیش از 1 ساعت در روز بودند (passive smokers) به نحو معنی داری پایین تر از HDL سایر افراد بود (11± 42 در مقابل 11 ±43؛ p<0.001) غلظت HDL در افراد دارای درجات مختلف فعالیت بدنی بر حسب تعداد دفعات فعالیت بدنی شدید در طی هفته طبق گزارش خود فرد اختلاف معنی داری نداشت. در تحلیل رگرسیون چندگانه مرحله ای، متغیرهای تعیین کننده سطح HDL سرم به ترتیب ورود به مدل عبارتند از: جنس (نسبت شانس یا (p<0.0001,3.03 OR ،WHR بالا (p<0.0001, 1.56 OR). مصرف سیگار(p<0.0001, 1.63 OR) ، سن (p<0.001,0.99 OR)، چاقی (p<0.005, 1.21 OR) و قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران (p<0.04 ,1.17 OR). فعالیت بدنی در مدل پیش بینی HDL وارد نشد. نتیجه گیری: غیر از سن و جنس که عوامل زمینه ای و تغییرناپذیر هستند، چاقی و چاقی تنه ای، مصرف سیگار و قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران به عنوان عوامل تغییرپذیر موثر بر سطح HDL می توانند کانون توجه برنامه های پیشگیری از CAD در سطح جامعه قرار گیرند.