پایش
سال:1400 | دوره:20 | شماره:5 |تعداد مقالات:11

مقدمه: ترجمان دانش سیاستگذاری و مدیریت سلامت فرایند تولید، تبادل و استفاده از دانش معتبر و با کیفیت برای سیاستگذاری و مدیریت نظام سلامت است. شکافی بین دانش تولید و استفاده شده در سیاستگذاری و مدیریت نظام سلامت وجود دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی تسهیل کننده های ترجمان دانش در حوزه سیاستگذاری و مدیریت سلامت انجام شد. مواد و روش کار: این پژوهش با روش مرور حیطه ای انجام شد. کلیه مقالات منتشر شده در زمینه تسهیل کننده های ترجمان دانش سیاست گذاری و مدیریت سلامت در بازه زمانی 1 ژانویه 2002 تا 20 مارس 2021 میلادی در 9 پایگاه داده ای جستجو و جمع آوری شدند. در نهایت، تعداد 49 مقاله با روش تحلیل موضوعی با استفاده از نرم افزار 10MAXQDA تحلیل شدند. یافته ها: تعداد 59 تسهیل کننده ترجمان دانش سیاستگذاری و مدیریت سلامت شناسایی شد که در هفت دسته تسهیل کننده های مرتبط با بخش سلامت، سازمان بهداشتی و درمانی، دانش سیاستگذاری و مدیریت سلامت، تولید کننده دانش، استفاده کننده دانش، فناوری انتقال دانش و ارتباط بین تولید کننده و استفاده کننده دانش گروه بندی شدند. پرتکرارترین عوامل تسهیل کننده ترجمان دانش در مطالعات قبلی شامل بهبود ارتباط بین پژوهشگران و سیاستگذاران و مدیران، ارائه نتایج کاربردی، افزایش دسترسی به شواهد معتبر، توسعه مهارت های انجام و استفاده از پژوهش، همکاری بین پژوهشگران و سیاستگذاران و مدیران سلامت و افزایش منابع بود. نتیجه گیری: پژوهشگران باید تشویق به تولید دانش کاربردی و سیاستگذاران و مدیران تشویق به استفاده از شواهد پژوهشی در تصمیم گیری های خود شوند. سیاست ها، راهبردها، روش ها و استانداردهای مناسبی باید برای استفاده بیشتر از دانش تولید شده در سیاستگذاری و مدیریت نظام سلامت بکار گرفته شود.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر شناسایی وضعیت بروندادهای پژوهشی (Research Outputs) دانشگاه علوم پزشکی تهران در پنج موضوع از طریق شاخص های علم سنجی (Scientometric Indicators) و دگرسنجی (Altmetric) طی سال های 2020-2006 بود. مواد و روش کار: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی و دگرسنجی انجام شده است. جامعه پژوهش پنج حوزه موضوعی («بیوشیمی، ژنتیک و زیست شناسی مولکولی»، «داروشناسی، سم شناسی و داروسازی»، «ایمونولوژی و میکروب شناسی»، «شیمی» و «مهندسی») دانشگاه علوم پزشکی تهران طبق دسته بندی موضوعی پایگاه استنادی اسکوپوس (Scupos) با بیشترین تولیدات انتخاب شد. استخراج داده ها از پایگاه اسکوپوس، دگرسنجی و سای ول (Scival) انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای مایکروسافت اکسل (آمار توصیفی) و SPSS نسخه 22 (آزمون همبستگی) استفاده گردید. یافته ها: حوزه موضوعی "بیوشیمی، ژنتیک و زیست شناسی مولکولی" دارای بیشترین و حوزه موضوعی "مهندسی" دارای کمترین تولیدات، استناد و شاخص اچ (H Index) بودند. طبق نتایج حوزه های موضوعی "مهندسی" و "شیمی" از نظر کیفیت بروندادهای پژوهشی عملکرد بهتری داشتند. حدوداً نزدیک به 30 درصد بروندادها در رسانه های اجتماعی حضور داشتند که در توییتر (Twitter) و مندلی (Mendeley) در تمام زمان ها، بیشترین میزان اشاره و نشانه گذاری را دریافت کردند. در ادامه ارتباط آماری معنی داری بین تعداد نشانه گذاری و نمره دگرسنجی با تعداد استنادات دریافتی بروندادها در اسکوپوس وجود داشت. نتیجه گیری: رسانه های اجتماعی تأثیر مثبتی در افزایش استناد بروندادهای پژوهشی دارد. ازآنجایی که بروندادهای پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران حضور مطلوبی در رسانه های اجتماعی نداشتند بنابراین لازم است پژوهشگران این دانشگاه با حضور فعال و اشتراک گذاری آثار خود در رسانه های اجتماعی، به رؤیت پذیری بیشتر و افزایش استناد بروندادهای خود کمک کنند.

مقدمه: ترجمان دانش عبارت است از فرآیند تولید، تبادل و به کارگیری صحیح دانش ازنظر اخلاقی، که از برهم کنش میان پژوهشگران و مصرف کنندگان سلامت، منجر به تولید محصولات مؤثرتر و نظام ارائه خدمات سلامت قوی تر می شود. پژوهشهای کمک کننده به سیاستگذاری در حوزه ترجمان دانش، یکی از نیازهای نظام سلامت کشور است و باید فعالیت در این حوزه توسعه یابد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت ترجمان دانش دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1397 انجام شد. مواد و روش کار: در این مطالعه مقطعی، 9 دانشکده و 33 مرکز تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی ایران که بیش از 3 سال سابقه تأسیس داشتند به صورت سرشماری وارد مطالعه شده و با استفاده از پرسشنامه معتبر "خودارزیابی سازمان های تولیدکننده دانش"، وضعیت ترجمان دانش آنها ارزیابی شد. داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS. 18 و با استفاده از محاسبه میانگین و انحراف معیار توصیف شدند. یافته ها: میانگین امتیازات در حیطه های "سؤال پژوهش"، "تولید دانش"، "انتقال دانش" و "ترویج استفاده از شواهد" به ترتیب (2/31)، (2/83)، (2/35) و (2/20) (از 5) به دست آمد. بیشترین نقاط ضعف در حیطه انتقال دانش و بیشترین نقاط قوت مربوط به حیطه تولید دانش بودند. نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که ظرفیت پژوهش و تولید دانش در دانشگاه علوم پزشکی ایران تا حدودی قابل قبول و مناسب است اما نقاط ضعف قابل توجهی در حیطه های سوال پژوهش، انتقال دانش و ترویج استفاده از شواهد، خصوصاً در تعامل بین محققان و کاربران دانش وجود دارد. لذا پیشنهاد می شود سیاستهای جامعی در سطوح کشوری و دانشگاهی در جهت تسهیل ارتباط بین محققان و کاربران دانش و حمایت از فعالیت های ترجمان دانش تدوین شود.

مقدمه: نگهداشت پزشکان متخصص در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته دارای اهمیت فراوانی است به گونه ای که اگر به نگهداشت آنان توجه نشود باعث ایجاد مشکلاتی در سطح سلامت جامعه می گردد. هدف از انجام مطالعه حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر ماندگاری پزشکان متخصص در استان های کمتر توسعه یافته و مناطق محروم بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع مطالعات توصیفی-پیمایشی بود. شرکت کنندگان در مطالعه شامل 384 نفر از پزشکان متخصص در استان های کمتر توسعه یافته و مناطق محروم بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه با استفاده از مبانی نظری، اسناد بالادستی و مصاحبه با خبرگان تهیه شد که شامل 8 شاخص در ماندگاری متخصصین در مناطق محروم بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری و تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS نسخه 25 و AMOS استفاده شد. یافته ها: در مطالعه حاضر 209 نفر متخصص زن و 175 نفر مرد از 21 استان و 37 شهر حضور داشتند. میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه 34/8 بود. میانگین عامل های ویژگی شغل، نظام پرداخت، امکانات رفاهی، امکانات شغلی، محیط کاری، قوانین و مقررات، ویژگی شخصیتی و انگیزش شغلی به ترتیب برابر 4/20، 4/66، 4/38، 4/49، 4/69، 3/86، 4/15، 4/18 بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مؤلفه ها برازش مناسب آن ها را نشان داد. همچنین تاثیر تمامی عوامل بر روی نگهداشت پزشکان در مناطق معنی دار بود (P<0/05) و در این بین ویژگی شغل بیشترین تاثیر را در بین سایر عوامل داشت. نتیجه گیری: سه عامل سازمانی، محیطی و فردی و 8 عامل ویژگی شغل، امکانات شغلی، انگیزش شغلی، محیط کاری، قوانین، امکانات رفاهی، ویژگی های شخصیتی و نظام پرداخت به ترتیب در نگهداشت پزشکان متخصص در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته مؤثر بودند. بر این اساس، مدیران تصمیم گیر می توانند با توجه به عوامل شناسایی شده برنامه ریزی مدونی، به منظور بهبود شرایط نگهداشت و تأمین نیروی انسانی موردنیاز در مناطق محروم به عمل آورند.

مقدمه: زایمان زودرس به عنوان شایع ترین علت مرگ و میر نوزادان محسوب می شود که شناسایی عوامل مرتبط با آن می تواند در جهت کاهش زایمان های زودرس اثرگذار باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط زایمان زودرس با عفونت های کلیه و مجاری ادراری و دهان و دندان در مادران باردار انجام شد. مواد و روش کار: این پژوهش مورد-شاهدی روی 198 مادر باردار در بیمارستان های آموزشی منتخب شهر اصفهان در سال 98 انجام شد. 66 نمونه از زایمان های زودرس به عنوان گروه آزمون و 132 نمونه از زایمان های ترم به عنوان گروه شاهد، به روش در دسترس وارد مطالعه شدند. جمع آوری اطلاعات با پرسشنامه مشخصات جمعیت شناختی و باروری و چک لیست استاندارد هولبروک انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های تی مستقل، مجذورکای، من ویتنی، ازمون دقیق فیشر و رگرسیون لجستیک توسط نرم افزار20 SPSSانجام شد. یافته ها: میانگین سنی مادران 5/4± 29/3 سال و سن اولین بارداری 5± 24/8، وزن نوزاد 710± 2820 گرم بود. پس از همسان سازی گروهها نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که بین زایمان زودرس با عفونت کلیه و مجاری ادرار ارتباط معنادار وجود ندارد (P=0/626). در حالی که رگرسیون لجستیک، ارتباط معنی دار بین شروع انقباضات رحمی (زایمان زودرس) و عفونت دهان و دندان نشان داد (P=0/012، OR=3/66، CI=1/32-10/15) نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، زایمان زودرس با عفونت های دهان و دندان ارتباط دارد. توصیه می شود اقدامات لازم در پیشگیری و یا درمان سریعتر عفونت های دهان و دندان در زنان قبل و حین بارداری صورت پذیرد.

مقدمه: تولد نوزاد با وزن بسیار کم موقع تولد VLBW(وزن کمتر از 1500 گرم) علت عمده مرگ و میر و عوارض در دوره نوزادی و کودکی است. به رغم پیشرفتهای اخیر در زمینه مراقبتها و درمانهای پزشکی که برای کودکان بسیار کم وزن موقع تولد صورت گرفته، میزان مرگ ومیر و عوارض در این دسته از کودکان بالا است. هدف از انجام این مطالعه، تعیین میزان بقای کودکان بسیار کم وزن بدو تولد و عوامل موثر بر آن است. مواد و روش کار: جامعه مورد مطالعه کلیه نوزادانی که با وزن کمتر از 1500 گرم یا مدت بارداری کمتر از 32 هفته، از ابتدا تا انتهای سال 1397 (2018) در بیمارستانهای شهر تهران به دنیا آمده اند است. مطالعه از نوع بقا و مقطعی بود. در مجموع 338 کودک مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به این کودکان توسط دفتر سلامت خانواده و جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اختیار قرار گرفت. نمونه گیری بصورت غیر تصادفی آسان بوده و کلیه اطلاعات مربوط به کودکان تحت مطالعه، پس از تماس تلفنی با یکی از والدین توسط پرسشگر در پرسشنامه ثبت شد. کلیه داده های حاصل از مطالعه وارد نرم افزار SPSS-22 شد و نتایج با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی ارائه شد. تحلیل بقا توسط آزمون کاپلان مایر و بررسی تاثیر متغیرها بر روی میزان بقا با استفاده از مدل کاکس چند متغیره بررسی شد. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از مدل کاکس مشاهده می شود احتمال بقای یک ماهه کودکان حدود 68 درصد و احتمال بقای یکساله حدود 60 درصد برآورد گردید. از 10 متغیر تاثیرگذار در بقای نوزادان و کودکان VLBW تحت بررسی، 6 متغیر سطح تحصیلات مادران، بیمه بودن سرپرست خانواده، نوبت بارداری، مدت بارداری، وزن زمان تولد، واکسیناسیون مادر قبل از بارداری با مرگ کودک ارتباط معنی داری داشتند (p<0/05). نتیجه گیری: از راهکارهای موثر در میزان بقای نوزادان VLBW تشویق زنان به ادامه تحصیل، واکسیناسیون مادر قبل از بارداری، بیمه بودن افراد خانواده، پیشگیری از تعدد بارداری است.

مقدمه: سواد سلامت مهارت فردی و اجتماعی، و ظرفیت و توان دسترسی، فهم و درک، پردازش و ارزیابی، تصمیم گیری و رفتار در خصوص اطلاعات و خدمات پزشکی و سلامتی است که لزوما به سال های تحصیل بر نمی گردد. مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح سواد سلامت زنان نخست زا با وضعیت افسردگی پس از زایمان مراجعان به شفاخانه های شهر کابل-افغانستان در سال 1399 انجام گرفت. مواد و روش کار: یک مطالعه تحلیلی-مقطعی با حجم نمونه 281 زن نخست زای واقع در هفته ششم تا هشتم پس از زایمان و دارای حداقل سواد خواندن و نوشتن، انجام گرفت. جمعیت مورد مطالعه پس از اخذ رضایت آگاهانه، سوالات جمعیت شناختی-باروری و پرسشنامه های افسردگی پس از زایمان ادینبورو تطبیق یافته به گونه دری (D-EPDS) و سواد سلامت جمعیت بزرگسالان گونه دری (D-HELIA) را تکمیل کردند و داده های حاصل از پژوهش با آزمون های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره سواد سلامت واحدهای پژوهش ( 12/98± ) 52/21 و در سطح سواد سلامت نه چندان کافی قرار داشت. 158 نفر( 56/2%) از واحدهای پژوهش افسردگی پس از زایمان داشتند. نتایج رگرسیون لجستیک چند متغیره وضعیت افسردگی پس از زایمان نشان داد نمره سواد سلامت واحدهای پژوهش ارتباط معنی دار با وضعیت افسردگی پس از زایمان دارد (P=0/0001, %95CI: 0/96-0/99, OR: 0/95). بین افسردگی پس از زایمان با ناخواسته بودن بارداری (P=0/007)، سن هنگام ازدواج (P=0/006)، مورد دلخواه نبودن جنسیت نوزاد (P=0/006)، مورد خشونت قرار گرفتن توسط همسر (P=0/013) ارتباط آماری معنی دار وجود داشت. بین افسردگی پس از زایمان با سن واحدهای پژوهش (P=0/08)، شاخص توده بدنی (P=0/21) و تعداد سقط ها (P=0/052) ارتباط آماری معنی دار وجود نداشت. نتیجه گیری: این مطالعه برای اولین بار در کابل-افغانستان مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل از مطالعه چنین نشان داد که سطح سواد سلامت زنان نخست زا با وضعیت افسردگی پس از زایمان آنان ارتباط معنی دار دارد. پیشنهاد می شود در جهت ارتقای سطح سواد سلامت زنان نخست زا کلاس های آموزشی در دوران بارداری برگزار گردد.

مقدمه: رویکرد انتقادی نسبت به محتوای رسانه ها بین قشر نوجوان و جوان اهمیت ویژه ای دارد. در این پژوهش به تدوین و اعتباریابی ابزاری برای سنجش سواد سلامت رسانه ای با رویکرد انتقادی در دانش آموزان دوره متوسطه دوم مدارس شهر تهران پرداخته شده است. مواد و روش: در این مطالعه روش شناختی، جامعه آماری آن دانش آموزان مقاطع دوم دوره متوسطه بود. گویه های پرسشنامه توسط تیم تحقیق و با استفاده از مرور ادبیات علمی و نظر متخصصصان تعیین شده (24 گویه) و سپس روایی (محتوایی و سازه) و پایایی (محاسبه آلفای کرونباخ) آن ها مورد ارزیابی قرار گرفت. 215 نفر براری تحلیل عاملی اکتشافی و 200 نفر برای تحلیل عاملی تاییدی در مطالعه شرکت داده شدند. روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم خوشه بود. یافته ها: نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی برای همه 24 گویه بالاتر از مقدار قابل قبول بود. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این ابزار دارای سه عامل کاملاً متمایز تحت عناوین «تشخیص تأثیر محتوای رسانه بر سلامت»، «تحلیل انتقادی محتوای مرتبط با سلامت در رسانه» و «واکنش انتقادی نسبت به محتوای رسانه» است. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که همه گویه ها بالای 0/3 بار عاملی داشتند و شاخص های نیکویی برازش نیز نشان داد که ابزار اصلاح شده، برازش مناسبی با داده های جامعه آماری داشته و از پایایی مناسبی (0/78) برخوردار است. نسخه نهایی پرسشنامه با 22 گویه مورد تایید قرار گرفت. میزان سواد سلامت رسانه ای در نوجوانان شرکت کننده در مطالعه 43/3 از 100 به دست آمد. نتیجه گیری: با استفاده از این ابزار روا و پایا، سواد سلامت رسانه ای در نوجوانان قابل ارزیابی است.

مقدمه: برقراری رابطه مناسب بین بیمار و پزشک، جزء اساسی یک مراقبت پزشکی با کیفیت است و ارتباط مؤثر، نقش مهمی در نظام سلامت کشور دارد. بدلیل اهمیت این صلاحیت و نبودن ابزار ارزیابی مناسب برای آن در فارسی، این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس (DPC) برای ارزیابی ارتباط پزشک و بیمار در مواقع حاد و بحرانی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. مواد و روش کار: در این مطالعه نسبت به روانسنجی نسخه فارسی ابزار ارزیابی ارتباط پزشک و بیمار در شرایط حاد و بحرانی ساستریکت و همکاران اقدام شد. جامعه آماری شامل بیماران مراجعه کننده به بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی بودند که براساس معیارهای ورود به پژوهش380 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از ترجمه و تطبیق فرهنگی، روایی صوری و محتوایی، پایایی بررسی شد و روایی سازه ای با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی نرم افزار تحلیل عاملی Lisrel مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: از 380 نفر شرکت کننده در پژوهش، 233 نفر (61/3 %) زن بودند و 147 نفر (38/7 %) مرد. 346 (91/5%) نفر متاهل بودند و بیش از نیمی از آنها198 نفر (52/1 %) تحصیلات دیپلم داشتند، 315 نفر (82/9 %) شاغل بودند. میانگین نسبت روایی محتوا طبق نظر خبرگان 0/99 بود. در تحلیل عاملی تاییدی تمام 15 گویه بار عاملی بالای 0/4 داشتند و این مقیاس در جامعه ایرانی از برازش خوبی برخوردار بود. پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 0/96 و با روش آزمون باز آزمون، 0/9 بود. نتیجه گیری: ابزار از روایی و پایایی مناسبی در ایران برخوردار است که مدیران نظام سلامت با استفاده از این مقیاس، می توانند متوجه نقاط قوت و ضعف ارتباطی شده و بر اساس آن، برنامه های توانمند سازی و آموزشی طراحی کنند.

سردبیر محترم همه گیر کرونا باعث بحران هایی از جمله تأثیرات منفی بسیار زیاد بر روی عوامل اجتماعی، اقتصادی، فناوری، سلامت و حتی امنیت ملی در جهان شده است. بیماری های همه گیر می توانند به سرعت گسترش یابند، میلیون ها نفر از مردم جهان را آلوده کرده و هزاران نفر را بکشند. این تأثیرات منفی همه گیری نگران کننده است. راهبردهای مفید فعلی بیشتر مبتنی بر اقدامات پیشگیرانه است که هدف اصلی آن کنترل و کاهش انتقال ویروس است[1] COVID-19 بسیاری از کشورها را تحت تأثیر قرار داده و اکنون میلیون ها نفر را آلوده کرده است. دانشمندان در تلاشند COVID-19 و خواص آن را برای مقابله با بیماری درک کنند [3، 2]. ما می توانیم از طریق روش های علمی پیش بینی های خوبی انجام دهیم تا از پیامدهای مهم این بحران مطلع شده و اقدامات لازم را برای مقابله با آن انجام دهیم. بنابراین ما در اینجا تأثیرات اجتماعی، اقتصادی، فناوری، بهداشتی و سیاسی این همه گیری را مرور می کنیم. این اولین مقاله جامعی است که جنبه های مختلف این بیماری همه گیر را از طریق مدل چرخ آینده (Futures Wheel Model) بررسی می کند...

سردبیر محترم در میان برخی خبرهای رسانه ای مربوط به همه گیری کووید-19 در ایران و جهان، برخی اوقات مطالبی در خصوص میزان مرگ در ایران و مقایسه آن با دیگر کشورها، کم و بیش موجب نگرانی مردم می شود. از این حیث بر آن شدیم تا با مراجعه به اطلاعات موجود از میزان مرگ ناشی از کووید-19 در ایران و دیگر کشورها (مبتنی بر تعداد جمعیت آن ها، و میزان های ابتلا و مرگ) به چند و چون این موضوع بپردازیم. بدین منظور اطلاعات جمعیتی 37 کشور جهان همراه با میزان های ابتلا، مرگ و کشندگی ناشی از ویروس کووید-19 (به ازای 100 هزار نفر جمعیت) استخراج و در جدول شماره 1 ارائه گردیده است. در این جدول در میان 24 کشور تولید کننده واکسن در پایگاه اینترنتی سازمان سلامت جهان ]1[، میزان مرگ ناشی از کووید-19 در ایران حدود 143 مورد به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت است...