مقدمه: پژوهش های گسترده ای که در زمینه سبب شناسی اعتیاد وجود دارد نشان می دهد کارکرد دلپذیر خانواده و موقعیت اجتماعی_اقتصادی بالا با کاهش آسیب پذیری افراد در برابر اعتیاد همراه است. این مطالعه. هدف: تعیین نقش کارکرد خانواده و موقعیت اقتصادی_اجتماعی در تبیین آسیب پذیری در برابر اعتیاد با درنگر آوردن نقش میانجی هوش معنوی. مواد و روش ها: مطالعه از نوع تحقیقات همبستگی بود و در نمونه ای دربرگیرنده 495 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه پیام نور ارومیه انجام شد. دانشجویان با پاسخ گویی به مقیاس شناسایی افراد دستخوش خطر اعتیاد، ابزار سنجش خانواده، پرسشنامه موقعیت اجتماعی_اقتصادی و مقیاس هوش معنوی کینگ در پژوهش شرکت کردند. نتایج: برای بررسی برازش الگوی پیشنهادی با داده های گردآوری شده، شاخص های نیکویی برازشRMR, RMSEA, CFI, AGFI, GFI, X2, X2/df برآورد و دیده شد مدل پیشنهادی برازش دلخواه دار د. نتیجه گیری: ابعاد کارکرد خانواده، موقعیت اجتماعی_اقتصادی و هوش معنوی می توانند میزان آسیب پذیری نسبت به اعتیاد را در دانشجویان پیش بینی کند. بر این پایه می توان با نیروبخشی کارکرد خانواده و گنجایش معنوی افراد گامی استوار به سوی ارتقای تاب آوری آنها در برابر اختلال مصرف مواد برداشت.