آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران
سال:1399 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

سالمندی جمعیت و شهرنشینی دو روند جهانی هستند که همراه با یکدیگر یکی از چالش های قرن بیست و یکم را شکل می دهند. مطالعه حاضر با هدف آشناسازی محققان با مفهوم شهر دوستدار سالمند و شاخص های انجام پذیرفت. یافته های مطالعه در سه حیطه تاریخچه شهر دوستدار سالمند، تعریف شهر دوستدار سالمند، شاخص هاو برنامه های شهر دوستدار سالمندو محتوای هر یک از شاخص ها طبقه بندی شدند. یافته های مطالعه حاضر می تواند به عنوان پایه ای جهت طراحی شهر های دوستدار سالمند به منظور ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و ترویج سالمندی فعال توجه قرار گیرند. در این بین حتما باید به متناسب بودن معیار ها با شرایط فرهنگی و اجتماعی ایران توجه ویژه داشت.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای خودکارآمدی در رابطه بین حس درد و رنج دراز مدت ناشی از درد مزمن در بیماران روماتوئید آرتریت بوده است. مواد و روش ها : این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بیماران دارای درد مزمن مبتلا به آرتریت روماتوئید مراجعه کننده به 11 درمانگاه و مرکز خصوصی و دولتی چند تخصصی درد مزمن در شهر تهران و کرج در فاصله زمانی آبان 1394 تا اردیبهشت 1395 بودند. 399 نفر (257زن و142مرد) به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از شاخص حس درد مقیاس تعدیل شده درد مک گیل MPQ، مقیاس احساس ناراحتی درد PDS و پرسشنامه خودکارآمدی درد مزمن PSEQ استفاده شد و روابط توسط مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافته ها: : نتایج نشان داد که حس درد و خودکارآمدی مستقلاً پیش بینی کننده های قابل قبولی برای رنج دراز مدت محسوب می شوند(0/05>P). همچنین براساس یافته های مدل یابی معادلات ساختاری اثر حس درد، با میانجی گری خودکارآمدی؛ پیش بینی کننده رنج درازمدت در بیماران مبتلا به روماتوئید آرتریت می باشد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش، علاوه بر اینکه به مفهوم سازی رنچ درازمدت کمک می کند، پیشنهاد می کند که تقویت عامل خودکارآمدی با هدف بهبود خودمدیریتی و ارائه راهبردهای انطباقی تر و ارتقای سلامت این بیماران، در برنامه های پیشگیری و درمان این بیماران گنجانده شود.

زمینه و هدف: خواب از جمله نیازهای اولیه و اساسی انسان بوده و برای یادگیری فرآیندهای مربوط به حافظه و یادگیری و عملکرد تحصیلی کودکان و نوجوانان نقش کلیدی ایفا می کند. . این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش ترکیبی بر بهداشت خواب دانش آموزان دختر اجرا گردید. مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی 100 دانش آموز دختر مقطع ابتدایی به طور تصادفی به دو گروه مداخله (50 نفر) و کنترل (50 نفر) تخصیص یافتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه عادات خواب کودکان بود که توسط مادران تکمیل شد و نمره بالاتر آن نشانه اختلال در عادات خواب بود. مداخله آموزشی بر اساس اهداف از پیش تعیین شده و نیازسنجی انجام شده بوسیله شبکه اجتماعی برای مادران و آموزش از طریق بازی و سرگرمی برای دانش آموزان انجام شد. سه ماه بعد از مداخله پرسشنامه ها مجدد تکمیل و تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد. یافته ها: در گروه مداخله نمره عادات خواب به طور معنی داری نسبت به قبل از آن بهبود (قبل 5/44 ± 53/21، بعد 4/14 ± 45/24) یافته بود، اما در گروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد. این تفاوت معنی دار در زیر مقیاس های مقاومت در رفتن به رختخواب، طول مدت خواب، بیداری شبانه، پاراسومنیا و خواب آلودگی روزانه دیده شد اما اضطراب، اختلال تنفسی و تاخیر زمان خواب نسبت به قبل از مداخله تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد آموزش بوسیله شبکه اجتماعی برای مادران و از طریق بازی و سرگرمی برای دانش آموزان در بهبود بهداشت خواب دانش آموزان موثر است.

زمینه و هدف: استفاده از محصولات غذایی ارگانیک یک شیوه ی تفکر جدید در ارتباط با مواد غذایی، سلامت و طبیعت است. نگرش مصرف کنندگان به محصولات ارگانیک و نیز عوامل مؤثر بر افزایش مصرف این محصولات برای توسعه و تولید بیشتر و بهبود کیفیت این محصولات بسیار ضروری است. در این راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر نگرش و قصد خرید مصرف کنندگان مواد غذایی ارگانیک انجام شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی-تحلیلی، تعداد 384نفر از مراجعه کنندگان به 4 مرکز عرضه کننده محصولات ارگانیک در شهر تهران بصورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. داده های پژوهش بر مبنای پرسشنامه مبتنی بر سازه های مدل نگرش به محصولات ارگانیک و قصد خرید و رفتار خرید واقعی مصرف کنندگان، پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه جمع آوری شد. تحلیل و آزمون فرضیات تحقیق به کمک نرم افزارهای SPSS نسخه 22 و Amos نسخه 23 صورت گرفت. یافته ها: براساس نتایج مطالعه حاضر، درک مصرف کننده از قیمت با مقدار 67/00= β و هنجار ذهنی با مقدار 0/42= β بیشترین تأثیر را در نگرش مصرف کنندگان نسبت به مواد غذایی ارگانیک دارند. همچنین در دسترس بودن، آگاهی بهداشتی و دانش مواد غذایی ارگانیک به ترتیب با مقدار 0/26= β ، 0/15= β و 0/16= β در نگرش مصرف کنندگان و این نگرش بر قصد و رفتار خرید ایشان، تأثیر مثبت و معنادار دارد. R2 برای متغیرهای قصد و رفتار خرید 0/42و 0/53 و برای نگرش 0/89 محاسبه شد. نتیجه گیری: با توجه به تأثیر مستقیم دانش مواد غذایی ارگانیک بر نگرش، قصد و رفتار خرید مصرف کنندگان، لذا به شرکت های تولید کننده این محصولات پیشنهاد می گردد در زمینه آگاهی افراد جامعه نسبت به این محصولات و بیان مزایای مصرف آن تبلیغات گسترده ای انجام دهند.

زمینه و هدف: فرهنگ سازمانی مدرسه از سرمایه های موثر در پیشبرد اهداف و برنامه های مدرسه است و اجرای برنامه های سلامت محور نیز از مطالبات مهم خانواده در کنار تحصیل دانش آموزان است. هدف این تحقیق تبیین ابعادبرنامه های سلامت محور مدارس بود که در توسعه فرهنگ سازمانی مدرسه نقش آفرین هستند. مواد و روش ها: در این تحقیق آمیخته با تمرکز بر مطالعات پدیدارشناسی برای رسیدن به شناخت عمیق موقعیت مورد مطالعه از دل اطلاعات زیست بوم مدرسه، بهره گرفته شد. اطلاعات از مصاحبه ساختار یافته با 30 نفر از مدیران و کارکنان مدارس در حیطه برنامه های سلامت و فرهنگ سازمانی، به همراه مشاهدات و استفاده از چک لیست ها ارزیابی بدست آمد. بر اساس روش کدگذاری نظام مند، مقوله های اصلی حاصل شد. پس از حصول کدهای انتخابی، پرسشنامه محقق ساخته تنظیم شد. روایی و پایایی آن از طریق آزمون-بازآزمون و کسب اعتبار آزمون کرونباخ آن 0/794 تایید شد. سپس در نمونه آماری1329 نفری از ذینفعان در 5 گروه(دانش آموزان-معلمان-کارکنان-والدین) پیمایش شد. یافته ها: نتایج ضمن تایید مقوله ها توسط ذینفعان، نشان داد که برنامه های سلامت محور در توسعه فرهنگ سازمانی مدرسه از طریق تقویت فرهنگ مشارکتی، یادگیری سازمانی، توانمندسازی و تقویت فرهنگ شهروندی اثربخشی دارند. نتیجه گیری: ماهیت برنامه های سلامت محور از جنس برنامه های فرهنگ سازی است یعنی بر پایه ای از دانش، باورها، نگرشها و رفتارها در هویت بخشی زندگی آتی دانش آموزان و جامعه عمل می کنند. این برنامه های تاثیرگذار در حیطه فرهنگ سازمانی مدرسه که در راستای سلامت مخاطبان خود است، به عنوان ابزاری اثربخش برای موفقیت مدارس، باید مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان آموزشی قرار بگیرد.

زمینه و هدف: ترویج شیوه زندگی فعال دانشجویان از طریق مطالعات مربوط به فعالیت بدنی مقدور می باشد. بنابراین این مطالعه با هدف شناسایی عوامل محیط اجتماعی-فرهنگی موثر در فعالیت بدنی دانشجویان انجام گرفت. مواد و روش ها: روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل محتوا بود که با رویکرد استقرایی-قیاسی بود. مشارکت کنندگان 23 نفر ( 20 مرد و 3 زن) از خبرگان و اساتید فعالیت بدنی و 16 دانشجو ( 7زن و 9 مرد) بودند که با انجام 21 مصاحبه با اساتید و 2 جلسه کانونی با دانشجویان به اشباع نظری رسید. اساتید به روش نمونه گیری گلوله برفی و دانشجویان به روش تصادفی در جلسات کانونی قرارگرفتند. مصاحبه ها بصورت نیمه ساختاریافته بود و داده ها هم زمان جمع آوری و بصورت دستی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: در بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با فعالیت بدنی، 3 مقوله اصلی نقش خانواده و دوستان، با زیر مقوله های (همراهی، الگو بودن، تسهیل گر بودن، حمایت ابزاری و مستقیم)، حمایت مربیان و کارشناسان ورزشی (حمایت ارتباطی، حمایت از شایستگی و استقلال، تقویت جو اخلاق اجتماعی) و موانع هنجاری و فرهنگی( قوائد جنسیتی فرهنگی و کلیشه ها و تفاوت های جنسیتی) استخراج گردید. نتیجه گیری: متغیر های شناسایی شده پژوهش در تحقق رفتار فعالیت بدنی دانشجویان اهمیت داشته و به سازمان های مرتبط از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه ها و دیگر حوزه های مرتبط جهت برنامه ریزی ارتقاء سلامت و ایجاد سبک زندگی سالم برای دانشجویان کمک می نماید.

زمینه و هدف: صبحانه و میان وعده سالم نقش مهمی در سلامت جسمی و فکری دانش آموزان دارد. هدف از این مطالعه بررسی رفتار و ادراکات مادران از منافع و موانع تهیه صبحانه و میان وعده سالم برای کودکان مدرسه ای می باشد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر در سال 1396 انجام شد. 315 دانش آموز پسر و دختر مدارس ابتدایی به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و از مادران آنها برای شرکت در مطالعه دعوت بعمل آمد. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که شامل مشخصات دموگرافیک، سؤالات مربوط به منافع درک شده، موانع درک شده و رفتار بود، گردآوری شد. روایی پرسشنامه به دو روش صوری و محتوایی سنجیده شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه مذکور از روش های آزمون– باز آزمون و همسانی درونی استفاده شد. اطلاعات از طریق نرم افزار 16 SPSS و با آزمون های آماری T-tests و ANOVA تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بین منافع درک شده مادران با وضعیت اشتغال آنها تفاوت معنی داری وجود داشت (0/001>P-value)، ولی بین منافع درک شده مادران با متغیرهای دموگرافیک دیگر ارتباط معنی داری وجود نداشت (0/05P-value) و تحصیلات همسر (0/001>P-value) وجود داشت و مهمترین موانع درک شده مادران در تهیه صبحانه و میان وعده های سالم: عجله داشتن، نداشتن درآمد و وقت کافی و خسته کننده بودن صبحانه بودند (001/0>P-value). نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، بهتر است برنامه ریزی ها و طراحی مداخلات آموزشی جهت حل مشکلات تغذیه ای کودکان، در جهت کاهش موانع درک شده مادران باشد.

زمینه و هدف: طرح تهران شهر بدون دخانیات توسط شهرداری تهران با هدف ایجاد شهر بدون دخانیات از طریق آگاه سازی و حساس سازی جامعه درخصوص مضرات استعمال مواد دخانی اجرا شد. محقق در این پژوهش به تحلیل نقش مشارکت شهروندان تهرانی در اجرایی شدن طرح «تهران شهر بدون دخانیات» پرداخته است. مواد و روش ها: تحقیق حاضر با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه در بین 384 نفر از شهروندان استفاده کننده از برنامه های پیشگیرانه کنترل دخانیات در هفته بدون دخانیات در مناطق 22گانه شهرداری تهران با ترکیبی از روش های نمونه گیری خوشه ای و دردسترس انجام شده است. یافته ها: 14/80درصد از افراد نسبت به «طرح تهران شهر بدون دخانیات» اطلاع کامل، 30/70 درصد اطلاع پراکنده و 41/90 درصد هیچ اطلاع نداشته اند. میزان آشنایی و مشارکت شهروندان در طرح در حد پائین بود. میزان مشارکت غیرسیگاری ها، زنان، گروه های سنین بالاتر و افراد متأهل در طرح بیشتر از بقیه بود، اما مشارکت گروه های تحصیلی و شغلی مختلف در طرح یکسان بود. همچنین، بیش از نیمی از شهروندان مایل بودند با شهرداری و سازمان های دیگر در زمینه کنترل دخانیات همکاری کنند و مهم ترین دلایل بی میلی آنها نسبت به همکاری در زمینه دخانیات، نداشتن وقت کافی و بی فایده دانستن و حوصله نداشتن بود. نتیجه گیری: یافته ها دلالت بر این دارند که طرح تهران شهر بدون دخانیات، علیرغم اقداماتی که در چند سال گذشته در زمینه کنترل دخانیات در شهر تهران صورت داده، نتوانسته به اهداف پیش بینی شده دست یابد و یکی از دلایل اصلی این امر، فقدان یا ضعف مشارکت مردمی در این زمینه بوده است.