پژوهش در آموزش زیست شناسی
سال:1399 | دوره:2 | شماره:5 |تعداد مقالات:6

هدف این پژوهش تحلیل محتوای فصل های مربوط به بخش زیست شناسی در کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه بر اساس اهداف آموزشی مریل می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می باشد. جامعه ی آماری در این پژوهش، کتاب های علوم پایه های هفتم، هشتم و نهم چاپ سال 1398 است. نتایج حاصل نشان می دهد که سهم بخش زیست شناسی در کتاب های علوم دوره اول متوسطه، 32 درصد از کل صفحات این کتاب ها می باشد که نسبت به سایر بخش ها قابل قبول است. در مورد مؤلفه های موضوعی بیشترین فراوانی مؤلفه ها ابتدا مربوط به مؤلفه مفاهیم، سپس مؤلفه ی حقایق، بعد از آن مؤلفه ی روش کار و در آخر مؤلفه ی اصول و قوانین بوده است که به نظر می رسد با توجه به ماهیت درس زیست شناسی قابل قبول باشد. در نوع عملکرد نیز محتوای کتاب های علوم در بخش زیست شناسی بیشتر با هدف ایجاد سطوح عملکرد یادآوری و عملکرد کاربرد، طراحی شده است و عملکرد کشف و ابداع که با توجه به اهداف آموزش زیست شناسی و در کل آموزش علوم باید بیش از همه عملکردها مورد توجه قرار گیرد، کمتر مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.

هدف از این مطالعه تعیین میزان رضایت مندی و موتر بودن آموزش مجازی درس زیست شناسی دانش آموزان در دوران شیوع ویروس کرونا می باشد. در اواخر سال 2019 بیماری ویروسی همه گیر کرونا که کانون آن شهر ووهان کشور چین بود شیوع پیدا کرد و به سرعت سرتاسر جهان را درگیر خود کرد. در این شرایط آموزش مجازی به عنوان یکی از روش های رایج و نوین در کشورهای مختلف برای آموزش دانش آموزان در مقاطع گوناگون تحصیلی در سرتاسر جهان به شمار می رود. عواملی مانند افزایش امکانات و دسترسی به اینترنت در رشد این روش نقش مؤثری داشته اند. در این مطالعه تعداد 40 پرسشنامه توسط دانش آموزان دختر متوسطه دوره دوم (پایه یازدهم) که از میان 60 دانش آموز با وضعیت های تحصیلی گوناگون (ضعیف، متوسط و قوی) انتخاب شدند تکمیل گشت. در این پرسشنامه از دانش آموزان خواسته شد که نظرات خود را درباره ی آموزش مجازی درس زیست شناسی با گزینه های موجود در پرسشنامه ارائه دهند. با توجه به نتایج بدست آمده در این پژوهش 5/52 درصد دانش آموزان با برگزاری کلاس مجازی زیست شناسی در این برهه زمانی موافق بودند و 25 درصد آنان با این روش مخالف بودند. همچنین میزان سطح معنا داری در این پژوهش 01/0 است که نشان دهنده ی تاثیر آموزش مجازی در درس زیست شناسی می باشد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که آموزش مجازی به عنوان یک روش آموزشی می تواند استفاده گردد درصورتی که در آن انتقال مفاهیم به خوبی انتقال یابد.

هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه روندهای یادگیری، انواع حافظه و چگونگی به کاربردن آن در تدریس و یادگیری می باشد. در مقاله حاضر سعی برآن شده است روش تدریس و یادگیری که دو بخش مهم در امر آموزش هستند، برای داشتن یک آموزش مطلوب درکنار هم به کارگرفته شوند. برای جمع آوری اطلاعات با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی کتب و مقالات داخلی و خارجی در زمینه روش تدریس و روان شناسی پرداخته شده است. تحلیل ها و نتایج به دست آمده نشان می دهد آموزش فرآیندی دو طرفه است و دانش در آن به صورت فعال به یادگیرنده منتقل می شود. برخلاف رویکرد رفتارگرایی که انتقال یادگیری، منفعل است، در این فرآیند معلم به عنوان یک راهنما عمل می کند. استفاده از فناوری اطلاعات در حین تدریس و عینی نمودن مفاهیم بر یادگیری دانش آموزان، رشد شناختی و پیشرفت تحصیلی آنان نیز موثر است.

هدف مقاله، بررسی ساختاری و مفهومی لغات معادل سازی شده توسط فرهنگستان در کتب زیست شناسی با تحلیل مروری بر این واژگان است. مطالعات نشان داده اند که درمیان علوم راهبردی جهان در آینده، زیست شناسی مهم ترین علم حاضر محسوب شده و نقش مؤثری در حل معضلات عمده جهان خواهد داشت؛ بنابراین تغییرات و معادل سازی در آن می تواند سرنوشت علم کشور را متاثر سازد. از سیاست های فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نهادینه کردن زبان فارسی به عنوان زبان علم در ایران می باشد. دراین میان، کتب زیست شناسی متوسطه دوم ازسال 1395دچار تحولات بی سابقه شدند؛ درسال1397، تعداد 25 نوواژه به کتاب زیست شناسی پایه دوازدهم وارد شد. ورود توده ای واژگان، سبب واکنش هایی ازسوی مخاطبان آن گردید و سیر تغییرات را با چالش هایی روبرو نمود. طبق مطالعات پیرامون نوواژگان کتب زیست شناسی و بازخوردهای موجود دربین مخاطبین، بالاترین اقبال عمومی واژگان درکتاب زیست شناسی دهم 78درصد، زیست شناسی یازدهم 38درصد و زیست شناسی دوازدهم 47درصد لغات معادل سازی شده بوده و استفاده از این واژگان در بین مخاطبان متداول تر است؛ برای برخی از واژگان، طبق تحلیل های رخ داده، پیشنهاداتی برای جایگزینی معادل فارسی آن ها ارائه گردیده است و برای سایرین، معادل جایگزینی در منابع بررسی شده دیده نشده است.

هدف پژوهش حاضر، تحلیلی بر محتوای کتاب زیست شناسی پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه رشته علوم تجربی است. تحول در نظام آموزشی معادل با تحول در نیروی انسانی آن کشور و سازندگی در آینده است. یکی از عناصر مهم و اساسی هر نظام آموزشی، کتاب درسی است و بهبود این بخش منجر به تغییراتی مهم در جامعه و تغییرگسترده در سیر یادگیری می شود. در این پژوهش کتاب زیست شناسی پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه رشته علوم تجربی سال 1398، طبق الگوی فعال-غیرفعال ویلیام رومی مورد بررسی قرارداده شد. روش تحقیق، تحلیل محتوا است وجامعه آماری پژوهش، کتاب زیست شناسی پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه رشته علوم تجربی سال 1398 است. بر اساس یافته های پژوهش، ضریب درگیری یادگیرنده در بخش های متن و تصاویر به ترتیب 030/0 و 098/ 0 به دست آمد. نتایج نشان دهنده ی غیرفعال بودن کتاب در بخش های متن و تصاویر است. فعال بودن کتاب به معنای قدرت درگیری دانش آموز در روند آموزش است؛ قدرتی که در آموزش غیرفعال دیده نمی شود.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی برنامه درسی علوم تجربی پایه ششم ابتدایی بر اساس شاخص های شناختی بلوم با توجه به نظرات معلمان پایه ششم انجام شد. این پژوهش از نظر روش شناسی دارای رویکرد کیفی-کمی است. جامعه پژوهش شامل تمامی معلمان پایه ششم شهرکرد در نیم سال اول تحصیلی 99_1398 بودند که به دلیل پایین بودن حجم جامعه، تمامی آن ها، 100 نفر (46 زن و 54 مرد) به روش نمونه گیری سرشماری، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که اعتبار بازآزمایی آن به فاصله دو هفته، 85/0 به دست آمد. به منظور تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (t زوجی) استفاده شد. یافته های حاصل از بخش کیفی نشان داد که در مجموع 48 مفهوم برای14 فصل کتاب علوم تجربی به دست آمد که در 5 دسته موضوعی (شیمی، زیست شناسی، فیزیک، زمین شناسی و فن آوری اطلاعات) قرار دارند. همچنین، نتایج حاصل از بررسی میزان توجه به مفاهیم استخراج شده از هر فصل با توجه به شاخص های شناختی بلوم از دیدگاه معلمان به تفکیک هر فصل نشان داد که تنها در فصل های سوم، پنجم، ششم، دهم، دوازدهم و چهاردهم، به میزان قابل قبولی به تمامی سطوح شناختی بلوم توجه شده است؛ در سایر فصول تمرکز بیشتر بر روی سطوح شناختی پایین بلوم بوده است. همچنین، از نظر معلمان در تدوین کتاب علوم تجربی پایه ششم توجه بیشتری به سطوح پایینی سلسله مراتب شناختی بلوم شده است و هرچه از سطح نخست سلسله مراتب به سمت سطوح بالایی شناختی بلوم حرکت می کنیم، میزان توجه به مفاهیم سطوح بالا کمتر می شود.