ارگونومی
سال:1399 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: محیط کار مناسب فضایی است که فرد در آن احساس آرامش و تمرکز دارد. در زمینه روان شناسی محیط، رنگ یکی از عوامل محیطی است که تاثیر بسیاری بر ادراک و رفتار انسان دارد؛ بنابراین هدف مطالعه مروری سیستماتیک حاضر بررسی تاثیر رنگ بر محیط کار است. روش کار: مقاله حاضر مطالعه مروری سیستماتیک است. مقالات منتشرشده تمام متن و انگلیسی در پایگاه های علمی PubMed, Scopus, Science Direct ISI Web of Knowledge با کلیدواژه های درک رنگ، ارگونومی رنگ، روان شناسی رنگ، اثر رنگ، سلامت روانی و محیط کار بدون محدودیت زمانی جست وجو شد که 45 مقاله واجد شرایط بررسی شدند. یافته ها: در ابتدا 262 مقاله از پایگاه های اطلاعاتی مختلف شناسایی شدند. در میان آنها 93 مقاله معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. پس از آن 48 مقاله به دلیل انجام ندادن مطالعات تجربی از مطالعه حذف و 45 مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شدند. درمجموع 18 مطالعه به بررسی اولویت رنگ، 25 مطالعه به تحلیل خلق وخو و احساسات، 6 مطالعه به بررسی پیامدهای سلامت و 19 مطالعه به تحلیل تاثیر رنگ محل کار بر پیامدهای مرتبط با کار متمرکز بودند. نتایج نشان می دهد که رنگ، تاثیر فراوانی بر احساسات (برای مثال خلق وخو)، بهزیستی (مانند استرس، راحتی، رفاه) و عملکرد (بهره وری و خلاقیت) دارد. نتیجه گیری: رنگ در محیط کار نقش مهمی در ادراک و رفتار انسان به ویژه خلق وخو، رفاه و عملکرد دارد. استفاده از رنگ در محیط کار می تواند سبب افزایش روحیه مثبت، کمک به احساس بهزیستی و نتیجه مثبت منجر شود. دانستن چگونگی حداکثر تاثیرگذاری تفاوت رنگ در محل کار بر انسان ضروری است.

زمینه و هدف: حوادث شغلی به عنوان یکی از نگرانی های اصلی در صنعت معدن شناخته شده است. این مطالعه با هدف تجزیه و تحلیل حوادث شغلی بوقوع پیوسته طی 10 سال در یک معدن با استفاده از سیستم تجزیه و تحلیل طبقه بندی عوامل انسانی انجام شده است. روش کار: این مطالعه مقطعی بر روی 664 حادثه شغلی بوقوع پیوسته طی سال های 1388 تا 1397 در یک معدن انجام شد. ابزار مورد استفاده در این مطالعه شامل چک لیست گزارش حوادث، الگوریتم سیستم تجزیه و تحلیل طبقه بندی عوامل انسانی (HFACS) و رویکرد تیمی برای تحلیل این حوادث بود. تجزیه و تحلیل داده های این مطالعه با استفاده از نرم افزار IBM SPSS AMOS نسخه 23 انجام شده است. یافته ها: شاخص تکرار حادثه در این مطالعه 34/3± 10/15 حادثه بود. نتایج تحلیل این حوادث نشان داد که بیشترین میزان مشارکت هر یک از پارامترها در لایه های 4-گانه اعمال ناایمن، پیش شرای طبرای اعمال ناایمن، نظارت نایمن و تاثیرات سازمانی به ترتیب به خطای درک (4/64%، محیط فیزیکی (5/29%)، نظارت و سرپرستی ناکافی و ناکارآمد (6/59%) و فرآیند سازمانی (6/65%) اختصاص داشت. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد شاخص تکرار حادثه به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر لایه های مدل HFACS می باشند. بیشترین تاثیرگذاری بر شاخص AFR مربوط به لایه اعمال ناایمن بود. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه بیانگر این بود که همه 4-لایه عوامل انسانی در بروز حوادث مورد مطالعه در معدن تاثیرگذار بوده، بعلاوه مدل HFACS برای تحلیل حوادث بر مبنای اعمال ناایمن بسیار کارا و اثربخش بوده و می توان از آن برای برنامه ریزی های آینده در جهت کاهش حوادث در بخش معدن استفاده نمود.

زمینه و هدف: کمباین های برداشت کشاورزی نقش مهمی را در تولید غلات ایفا می کنند. یک کاربر کمباین تقریبا تمامی امور مربوط به برداشت را در یک پوسچر نشسته انجام می دهد. صندلی به عنوان رابط بین سیستم بیومکانیکی بدن کاربر و سیستم مکانیکی کمباین، تاثیر فراوانی بر ایمنی، سلامتی و راحتی دارد. بدون در نظر گرفتن خصوصیات آنتروپومتریک جامعه کاربران در طراحی ابعادی، دستیابی به یک طراحی موفقیت آمیز امکان پذیر نیست. در مطالعه حاضر، به بررسی تناسب بین ابعاد صندلی کمباین های مرسوم در ایران با ابعاد آنتروپومتریک کاربران ایرانی پرداخته شده است. روش کار: این مطالعه در شهرستان بیجار، وسیع ترین شهرستان استان کردستان در غرب ایران انجام شد. هشت بعد آنتروپومتریک شامل وزن، قد، ارتفاع شانه، ارتفاع آرنج، ارتفاع رکبی، طول باسن-رکبی، عرض شانه و عرض باسن بر روی نمونه ای از کاربران اندازه گیری شد. تناسب عرض نشیمن گاه، عرض بالایی پشتی، عرض پایینی پشتی، ارتفاع نشیمن گاه، ارتفاع دسته، عمق نشیمن گاه و ارتفاع پشتی بر اساس روابط منطقی موجود مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: عدم تناسب قابل توجهی بین ابعاد صندلی های مورد بررسی و ابعاد آنتروپومتریک کاربران وجود داشت. انتخاب مقادیر 440، 370، 440، 410، 260، 430 و 415 میلی متر برای عرض نشیمن گاه، عرض بالایی پشتی، عرض پایینی پشتی، ارتفاع نشیمن گاه، ارتفاع دسته، عمق نشیمن گاه و ارتفاع پشتی می تواند تناسب را به مقادیری بین 2/62 تا 100 درصد افزایش دهد. بحث: ابعاد صندلی کمباین های موجود، برای جامعه ایرانی مناسب نیست. اما، با در نظر گرفتن ابعاد آنتروپومتریک کاربران می توان صندلی های را به لحاظ ارگونومیکی بهبود بخشید. لازم به ذکر است که طراحی بر پایه استانداردهای ملی و بین المللی نمی تواند تناسب ابعادی صندلی ها را تضمین نماید.

زمینه و هدف: روشنایی نامطلوب محیط کار می تواند سبب بروز آثار دیداری و غیردیداری در افراد شود. مطالعه حاضر با هدف مقایسه کمیت و کیفیت روشنایی تلفیقی و مصنوعی در ساعات مختلف روز و ارتباط آن با شاخص عملکرد ذهنی، آسایش بینایی، هوشیاری و کیفیت خواب کارکنان صورت گرفته است. روش کار: این مطالعه در زمستان 1396 در 65 اتاق و بر روی 81 نفر از کارکنان پردیس آموزشی دانشگاه علوم پزشکی همدان که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند، صورت گرفت. اندازه گیری پارامترهای روشنایی تلفیقی در سه نوبت ابتدا، میانی و پایان شیفت کاری و روشنایی مصنوعی در یک نوبت با استفاده از اسپکترومتر انجام شد. برای ارزیابی عملکرد شناختی از آزمون PVT (Pshycomotor Vigiliance Task) و برای آسایش بینایی، هوشیاری و کیفیت خواب به ترتیب از پرسش نامه های (Conlone، KSS (Karolinska Sleepiness Scale و (Pittsburgh Sleep Quality Index PSQI) استفاده شد. یافته ها: میانگین کمیات روشنایی تلفیقی در اتاق های اداری در هر سه نوبت بیشتر از روشنایی مصنوعی بود آسایش بینایی افراد نیز با دما هم بستگی داشت. همچنین کارکنان بهره مند از روشنایی طبیعی دچار ناراحتی بینایی کمتری بودند. کیفیت خواب افراد نیز با نوع روشنایی محیط کار ارتباط داشت (0/5= P، 0/44= Chi). هوشیاری افراد در معرض دمای رنگ بالا یا روشنایی طبیعی در ساعات 8 و 11 بهتر بود. نتایج آزمون عملکرد شناختی نشان دهنده نبود تفاوت معنی دار بین شرایط مختلف روشنایی است. نتیجه گیری: استفاده از روشنایی طبیعی یا افزایش دمای رنگ منابع مصنوعی می تواند موجب افزایش هوشیاری و آسایش بینایی کارکنان روز کار شود و تا حدودی کیفیت خواب آنان را بهبود دهد.

زمینه و هدف: یکی از مهمترین جنبه های برقرار تعادل ارگونومی، برقراری تناسب بین محدودیت ها و توانمندی های انسان با ویژگی ها و نیازمندی های شغل است. لذا هدف این مطالعه بررسی مشخصات فیزیولوژیک کارکنان خدمات، تاسیسات و انتظامات یک سازمان کاری و تعیین تناسب آن ها با مشاغلشان است. روش کار: 70 نفر از کارکنان با استفاده از پله آزمون کویینزکالج، تحلیلگر ترکیبات بدن مدل N20، ترازوی SECA، ضربان سنج Polar مدل RS800CX و فرم کوتاه پرسشنامه بین المللی فعالیت جسمانی (International Physical Activity Questionnaire: IPAQ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور تحلیل نتایج از آمار توصیفی، مقایسه میانگین ها با آزمون ANOVA، بررسی معناداری تفاوت میانگین ها با آزمون Tukey و تعیین روابط بین متغیرها با آزمون همبستگی اسپیرمن نرم افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد. یافته ها: شاخص توده بدنی (Body Mass Index: BMI) و درصد چربی (Fat percentage: Fat%) در بین کارکنان فراتر از گستره های بهینه و نسبت کمر به لگن (Waist to Hip Ratio: WHR) در محدوده مجاز بود. همچنین، میانگین بیشترین اکسیژن مصرفی کارکنان (Maximum Volume of Oxygen consumption: VO2max) mL/kg/min (42/1)62/33 و میانگین بیشینه ظرفیت کاری (Physical Work Capacity: PWCmax) آن ها kcal/min (46/4) 63/16 بود. نتیجه گیری: نتایج حکایت از نامناسب بودن سطح برخی ترکیبات بدنی، آمادگی جسمانی ضعیف و عدم تناسب بین قابلیت های فرد و نیازمندی های شغلی دارد. استفاده از آزمون های استاندارد استخدام، فراهم آوری امکان فعالیت های ورزشی (توسط سازمان ها) و یافتن شاخص های تلفیقی که به طور همزمان قابلیت های جسمانی-روانی-اجتماعی-محیطی افراد را برای تعیین ظرفیت کاری مدنظر قرار دهد (توسط محققان)، می تواند گام هایی تسهیل کننده برای برقراری تعادل ارگونومیکی در محیط های کاری باشند.

زمینه و هدف: استرس شغلی از عوامل اثرگذار بر عملکرد شغلی است. هدف پژوهش حاضر تدوین و مطالعه اثر بخشی بسته آموزشی مقابله با استرس شغلی براسترس شغلی کادر پرواز بود. روش کار: روش پژوهش حاضر ترکیبی(کیفی-کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی نخبگان و اطلاع رسان ها در حیطه ی راهبردهای مقابله با استرس شغلی کادر پرواز بود که 7 نفر به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. در بخش کمی جامعه آماری کادر پرواز شرکت هواپیمایی ماهان بود، که به روش نمونه گیری در دسترس 40 نفر آنها انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شد. از روش نیمه آزمایشی با طرح گروه کنترل نامعادل استفاده شد. برای سنجش متغییر وابسته از پرسشنامه استرس شغلی وندردوف استفاده شد. داده ها با تحلیل واریانس چند متغییره و آزمون تی مستقل برای نمرات افتراقی با نرم افزار SPSS 25 تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد بسته آموزشی مقابله با استرس شغلی، باعث کاهش استرس شغلی کادر پرواز شده است. تحلیل هریک از مولفه های استرس شغلی نشان داد که آموزش مقابله با استرس شغلی برای قدرت تصمیم گیری، فشار کاری و زمانی، ابهام نقش، کمبود ارزش، حمایت اجتماعی از مدیر و حمایت اجتماعی همکاران موثر بوده است. نتیجه گیری: لذا با توجه به اثر بخشی بسته آموزشی مقابله با استرس شغلی پیشنهاد می شود از این بسته در دیگر شرکت های هواپیمایی و همچنین روان شناسان و مشاورانی که بر روی استرس شغلی کادر پرواز، کار درمانی انجام می دهند استفاده شود.

زمینه و هدف: سکوت کارکنان، با اشاره به غفلت عمدی از ایده های مهم، پیشنهادات و نظرات آنها در مورد کارشان، تبدیل به یک مسیله حیاتی برای توسعه و مدیریت سازمانی شده است. هدف از این پژوهش، تاثیر متغیر حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان در شکستن سکوت با نقش میانجی تعهد عاطفی است. روش کار: جامعه آماری شامل 900 نفر از کارکنان ادارت دولتی شهرستان قم می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، 273 نفر به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، روش انجام پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه می باشد. گویه های پرسشنامه استاندارد بوده و از مطالعات معتبری استخراج و از نظرات استاد خبره بهره گرفته شد، لذا روایی آن مورد تایید بوده و برای بررسی پایایی پرسشنامه، از روش محاسبه آلفای کرونباخ استفاده شد، با توجه به اینکه میزان این ضریب، برای متغیرها و برای کل پرسشنامه بالاتر از 0. 7 می باشد، لذا پایایی آن نیز مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات پس از جمع آوری داده های مورد نیاز از شرکت کنندگان با استفاده از نرم افزارهای SPSS23. 0 و Smartpls3 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که حمایت سازمانی ادراک شده با سکوت کارکنان رابطه مثبت دارد. همچنین نتایج نشان داد که تعهدعاطفی رابطه بین حمایت سازمانی درک شده کارکنان و سکوت کارکنان را میانجیگری می کند. نتیجه گیری: با توجه به رابطه بین حمایت سازمانی ادارک شده و تعهد عاطفی با سکوت کارکنان، ضروری است این مولفه ها مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.

زمینه و هدف: خطاهای پرستاری یک تهدید جدی برای حفظ ایمنی بیمار است که تکرار آن می تواند منجر به افزایش نگرانی عمومی و سلب اعتماد از دریافت کنندگان خدمات نظام سلامت و امتناع از روند درمان شود. ازاین رو در مطالعه حاضر به بررسی انواع، علل بروز خطاها در پرستاران، دلایل عدم گزارش دهی آن و راهکارهای کاهش خطاها پرداخته شده است. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه مروری روایتی بر روی مقالات انگلیسی و فارسی در زمینه خطاهای پرستاران در بازه زمانی (2018-2008) بوده و در سال 1398 انجام شده است. جستجوی مقالات در سه پایگاه داده ای داخلی نظیر SID، Magiran و Iran Medex و در پنج پایگاه خارجی Google scholar، PubMed، Scopus، Science Direct، Springer انجام شد. یافته ها: بیشترین خطاهای پرستاری از نوع خطاهای عملکردی بوده است. عوامل ایجادکننده خطرات، به عوامل ایجادکننده خطاهای مرتبط با پرستار، سازمان، بخش و بیمار تقسیم بندی شد، از دلایل عدم گزارش دهی خطاهای پرستاران می توان به حفظ شهرت حرفه ای و مشکلات قانونی اشاره کرد. راهکارهای کاهش خطاها مواردی نظیر آموزش پرستاران و کنترل های مدیریتی می باشد. نتیجه گیری: خطاهای پرستاری به طرق مختلف موردمطالعه قرارگرفته اند. این مطالعات نه تنها برای شناسایی خطاهای پرستاران بوده بلکه باهدف تقویت دانش و آگاهی در زمینه علل احتمالی و عوامل پیشگیری از آن انجام شده است. فواید این دیدگاه مقالات، منجر به ارایه خدمات مناسب مراکز درمانی، برنامه ریزی صحیح برای بیمارستان ها توسط مدیران، پیشرفت آموزش های پرستاران می شود. بااین حال در مطالعات کمتر از روش های نوین شناسایی خطرات استفاده شده است.