آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران
سال:1398 | دوره:7 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: اختلالات تکاملی و رفتاری یکی از مشکلات شایع در طب کودکان است. تشخیص زودرس این اختلالات به منظور مداخله و درمان زودرس اهمیت زیادی دارد. هدف این پژوهش تاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از اختلال تکاملی کودکان در مادران دارای کودک یک ساله شهرستان قم است. روش بررسی: در این مطالعه که به صورت مداخله ای نیمه تجربی در سال 1397 در شهرستان قم انجام شد، 106 مادر دارای کودک یک ساله به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه مبتنی بر تئوری بود که مادران در دو نوبت قبل و یک ماه بعد از آموزش، آن را تکمیل کردند. پس از انجام پیش آزمون آموزش طی 4 جلسه برای گروه مداخله انجام گرفت و اطلاعات از طریق نرم افزار SPSS نسخه 22 و با آزمون های آماری تی زوجی، تی مستقل و کای دو تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: پیش از مداخله، دو گروه در متغیرهای دموگرافیک و سازه های الگو، تفاوت آماری معناداری نداشتند. پس از مداخله، تفاوت معناداری در میانگین و انحراف معیار اثر آموزش نمره آگاهی (2/37± 2/85)، نگرش (3/28± 7/13)، هنجار انتزاعی (3/66± 6/64)، کنترل رفتاری درک شده (4/33± 11/05)، قصد رفتاری (3/92± 9/8) و رفتار (8/10± 16/94) بین دو گروه دیده شد (0/001>P). نتیجه گیری: یافته ها: ی این بررسی، موثربودن آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده را در ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از اختلال تکاملی کودکان در مادران، نشان می دهد.

زمینه و هدف: تغییرات ترکیب بدنی بر ابعاد مختلف جسمانی، حرکتی و روانی فرد اثر می گذارد. هدف از پژوهش حاضر تاثیر تمرینات بازی محور بر شاخص توده بدن، درصد چربی و وزن کودکان دارای اضافه وزن با اختلال هماهنگی رشدی است. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون است. تعداد 50 کودک 8 تا 10 سال با روش نمونه گیری به صورت هدفمند و بر اساس معیارهای ورود، پس از بررسی سوابق بیماری، قد و وزن و تکمیل پرسشنامه از بین مدارس ابتدایی منطقه 15 تهران انتخابشدند. پس از انجام پیش آزمون به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش هر هفته 3 جلسه و به مدت 3 ماه در برنامه تمرینی شرکت کردند. برای سنجش اختلال هماهنگی افراد از آزمون رشد حرکتی MABC-2 و برای ترکیب بدن از کالیپر و ترازو استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون تحلیل کوواریانس یک طرفه در سطح معنی داری 0/05 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بررسی متغییرها پس از 12 هفته مداخله نشان دهنده کاهش وزن، درصد چربی و شاخص توده بدن کودکان در گروه آزمایش بود. گروه آزمایش نمرات بهتری نسبت به گروه کنترل گرفتند که این تفاوت معنادار بود. نتیجه گیری: اجرای فعالیت ورزشی به شکل بازی یکی از شیوه های موثر مداخله در کودکان دارای اضافه وزن است. بنابراین می توانیم با مداخله زودهنگام، اثر مثبتی بر رشد حرکتی و پیشگیری از اضافه وزن داشته باشیم.

زمینه و هدف: دیسمنوره اولیه (قاعدگی دردناک) یکی از شایع ترین دردها و بیماری های زنان است که می تواند آثاری منفی بر فعالیت های روزانه آنان داشته باشد. حفظ و ارتقای سلامت برای بهبود سبک زندگی ضروری به نظر می رسد. بنابراین این مطالعه با هدف مقایسه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و خودکارآمدی در دانشجویان دختر مبتلا و غیرمبتلا به دیسمنوره اولیه انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی، توصیفی-تحلیلی با مشارکت 370 نفر از دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه چهار قسمتی مشخصات جمعیت شناختی و قاعدگی، مقیاس شدت درد قاعدگی (VAS)، پرسشنامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و خودکارآمدی جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه21 و آمار توصیفی و آزمون های تی مستقل، کای دو و ANOVA تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین (انحراف معیار) سبک زندگی ارتقادهنده سلامت به ترتیب در دو گروه دانشجویان مبتلا و غیرمبتلا به دیسمنوره 2/67 (0/45) و 2/77 (0/47) و میانگین (انحراف معیار) خودکارآمدی به ترتیب 2/88 (0/61) و 2/81 (0/54) بود. بین دو گروه دانشجویان مبتلا و غیرمبتلا نمره کلی سبک زندگی ارتقادهنده سلامت (0/03 =P)، ابعاد فعالیت فیزیکی (0/02 =P)، مدیریت استرس (0/02 =P) و خودشکوفایی (0/03 =P) تفاوت آماری معنی داری وجود داشت، اما خودکارآمدی بین دانشجویان مبتلا و غیرمبتلا تفاوت آماری معنی داری نداشت (0/2 =P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد در دختران مبتلا به دیسمنوره اولیه نمره کلی سبک زندگی ارتقادهنده سلامت کمتر از دختران غیرمبتلا بود. بنابراین با افزایش آگاهی، آموزش و ارائه راهکارهای مناسب به این دختران در زمینه ارتقای سبک زندگی سالم و به دنبال آن بهبود کیفیت زندگی، می توان کمک شایانی به این افراد کرد.

زمینه و هدف: توجه به سلامت کارکنان به عنوان بخش قابل توجهی از جمعیت جامعه که در پیشرفت و توسعه نقش بسزایی دارند، امری اجتناب ناپذیر است. این پژوهش با هدف پیش بینی نتایج معاینات، به استخراج دانش و شناسایی الگوها و عواملی که بر سلامت کارکنان تاثیر می گذارد پرداخته است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل 1267 نفر از کارکنان مشاغل مختلفی است که در سال 1396 در شهر تهران برای انجام معاینات سالیانه طب کار ارزیابی و سنجیده شدند و داده های 80 متغیر مربوط به سطح سلامت و سوابق شغلی و خانوادگی آن ها در مباحث مختلف طی معاینات جمع آوری شد. با توجه به حجم و نوع داده ها از روش درخت تصمیم C5. 0 برای انجام فرایند داده کاوی و کشف دانش استفاده شد. یافته ها: با استفاده از درخت تصمیم C5. 0 مدلی با دقت 05/99 درصد معرفی شد. بر اساس نتایج این مدل، متغیرهایی که بیشترین تاثیر را بر سلامت کارکنان داشته اند، شناسایی شدند. در میان آنها وضعیت شنوایی، مخصوصا ضعف شنوایی در فرکانس های 6000 و 4000 هرتز بیشترین تاثیر را بر نتیجه معاینات سلامت کارکنان داشته است. همچنین 7 الگو از داده ها استخراج شد. نتیجه گیری: با توجه به الگوهای استخراج شده و شناسایی متغیرهایی که بیشترین تاثیر را در نتیجه معاینات طب کار داشته اند می توان با کنترل عوامل مشخص شده به ارتقای سطح سلامت کارکنان پرداخت.

زمینه و هدف: پرخاشگری یکی از محورهای اصلی فعالیت های پژوهشی روان شناسان و روان پزشکان را تشکیل می دهد و بخش قابل توجهی از مراجعه کنندگان به مراکز روان شناسی و روان پزشکی، مشکلات پرخاشگری دارند. هدف از این پژوهش، تعیین اثربخشی برنامه آموزشی جایگزین پرخاشگری بر رفتارهای ضد اجتماعی (پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری اجتماعی و قانون شکنی) و نشخوار خشم دختران نوجوان شهر اهواز در سال 1397 بود. مواد و روش ها: روش تحقیق حاضر، از نوع طرح آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و پلاسیبو بود. تعداد 45 دانش آموز که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند به روش نمونه گیری مرحله ای از بین مناطق چهارگانه آموزش و پرورش شهر اهواز به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی به 3 گروه آزمایش، پلاسیبو و کنترل تقسیم شدند. ابزارها شامل پرسشنامه رفتار ضد اجتماعی Burt & Donnellan و پرسشنامه نشخوار خشم Sukhodolsky بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 18 و آزمون های آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری و همچنین آزمون تعقیبی بنفرونی استفاده شد. سطح معنی داری در این پژوهش 0/05 بود. یافته ها: بین میانگین گروه های آزمایش، پلاسیبو و کنترل در ابعاد رفتار ضد اجتماعی و نشخوار خشم تفاوت معنادار به دست آمد (23/54 F= و 0/01˂ P). مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون تعقیبی بنفرونی بین دو گروه آزمایش و کنترل نشان داد در همه متغیرهای وابسته (پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری اجتماعی، قانون شکنی و نشخوار خشم) تفاوت به نفع گروه آزمایش است. همچنین مقایسه میانگین ها بین دو گروه آزمایش و پلاسیبو نیز حاکی از تفاوت معنادار میانگین متغیرهای وابسته به نفع گروه آزمایش بود. بین میانگین دو گروه کنترل و پلاسیبو تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: برنامه آموزش جایگزین پرخاشگری منجر به کاهش رفتارهای ضد اجتماعی و نشخوار خشم در دختران نوجوان متوسطه دوره دوم با دامنه سنی 15 تا 17 سال می شود. بنابراین برای پیشگیری و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و ضد اجتماعی می توان از این برنامه در مدارس و مراکز بهره برد.

مقدمه: مطالعات نشان داده اند کاهش تراکم استخوانی پس از یائسگی در زنان افزایش می یابد؛ ازطرفی ثابت شده فعالیت های فیزیکی یک عامل اساسی در پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی های ناشی از آن هستند. هدف از پژوهش حاضر، تاثیر شش ماه تمرین مقاومتی با شدت کم و حجم بالا (بادی پمپ) بر تراکم استخوانی و تعادل در زنان یائسه بود. روش شناسی: 22 زن یائسه به صورت داوطلبانه در تحقیق حاضر شرکت کردند و به طور تصادفی در دو گروه تمرینات مقاومتی (12=n) و کنترل (10=n) قرار داده شدند. گروه بادی پمپ، تمرینات را سه جلسه در هفته و به مدت شش ماه انجام دادند، در حالی که گروه کنترل در طول این دوره هیچ گونه فعالیت ورزشی منظمی نداشتند. میزان تراکم استخوانی به روش DEXA در ابتدا و پس از شش ماه تمرین، انجام شد. همچنین شاخص تعادل با استفاده از آزمون لک لک مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد میزان تراکم استخوانی مهره های کمری (001/0=p) و تعادل (001/0=p) در گروه تمرینات مقاومتی افزایش معناداری یافت؛ همچنین، بین گروه تمرینات مقاومتی و کنترل تفاوت معنادار بود (مهره های کمری: (04/0=p)، تعادل: (001/0=p)). اما، اثرات معناداری بر تراکم استخوانی گردن فمور (1/0=p) و ساعد (2/0=p) پس از شش ماه مشاهده نشد. نتیجه گیری: درکل می توان گفت شش ماه تمرینات مقاومتی با بار سبک و تکرار زیاد باعث افزایش تراکم استخوانی مهره های کمری می گردد، درحالی که این تغییرات در نواحی گردن فمور و ساعد ایجاد نمی شود. به نظر می رسد بالاترین تاثیرپذیری در تراکم استخوانی را مهرهای کمری خواهند داشت.

زمینه و هدف: با توجه به ضرورت سنجش آگاهی و عملکرد افراد به منظور طراحی مداخلات آموزشی مناسب برای پیشگیری از تولید آفلاتوکسین بر محصول پسته، هدف مطالعه حاضر طراحی و اعتباریابی ابزاری برای سنجش آگاهی و عملکرد کشاورزان پسته کار درمورد آفلاتوکسین و راه های پیشگیری از تولید آن در محصول پسته است. مواد و روش ها: طراحی پرسش های پرسشنامه ابتدا با مروری بر مطالعات و دیدگاه های متخصصان و کشاورزان صورت گرفت. سپس، اعتبار صوری و محتوای کمی آنها به کمک مصاحبه با کشاورزان و پنل متخصصان بررسی و شاخص روایی محتوی و نسبت روایی محتوای پرسش های پرسشنامه اندازه گیری شد. همچنین از روش آزمون مجدد و تحلیل عاملی اکتشافی (380 کشاورز) برای پایایی و روایی سوالات استفاده شد. یافته ها: در بررسی روایی صوری و روایی محتوی کمی، یک پرسش از عملکرد و آگاهی حذف و دو پرسش آگاهی و عملکرد نیز ویرایش شد. پرسش های دارای شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا به ترتیب 0/79≥ و 0/62≥ در پرسشنامه باقی ماندند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نیز برای سه دسته پرسش های آگاهی و عملکرد مناسب بود. نتایج تست بارتلت معنادار بود و فرضیه صفر نیز رد شد. با توجه به بارهای عاملی بالاتر از 0/3، در این مرحله هیچ پرسشی حذف نشد. درنهایت، پرسشنامه آگاهی با 18 و پرسشنامه عملکرد نیز با 10 پرسش تایید شدند. نتیجه گیری: پرسشنامه مطالعه حاضر می تواند در تعیین آگاهی و عملکرد کشاورزان در زمینه سم آفلاتوکسین و راه های پیشگیری از تولید آن در محصول پسته و طراحی مداخلات آموزشی مناسب برای این گروه استفاده شود.

زمینه و هدف: دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی در دوره های آموزشی خود در محیط های بالینی، با عوامل تنش زای متعددی مواجه می شوند که به ضعف سلامت روان و عملکرد ضعیف آنها می انجامد. با توجه به نقش دانشجویان در تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه، مطالعه حاضر با هدف تعیین خودارزیابی سلامت روان در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران صورت گرفت. مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر، 300 نفر از8600 دانشجوی علوم پزشکی ایران به طور تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، از فرم اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه محقق ساخته خودارزیابی سلامت روان استفاده شد که روایی و پایایی آن به دست آمد. داده ها نیز در نرم افزار SPSS نسخه 16 با استفاده از شاخص های توصیفی و آزمون های تحلیلی در سطح معنی داری 0/05 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار خودارزیابی سلامت روان دانشجویان 13/12± 89/08بود. 14/7 درصد دانشجویان سلامت روان خود را ضعیف، 70/3 درصد متوسط و 15 درصد خوب ارزیابی کردند. میانگین سن دانشجویان نیز 21/6± 25 سال بود. میانگین نمره ابعاد توانایی، غلبه بر خشم و عصبانیت، توانایی برقراری تعادل استراحت و فعالیت و توانایی غلبه بر اضطراب به ترتیب 0/08± 3/1، 0/97± 3/13 و 1/1 ± 3/16 بود. همچنین میان جنسیت و مصرف قلیان با سلامت روان رابطه معنی داری مشاهده شد p<0/001, p<0/009 نتیجه گیری: با توجه به کاهش سلامت روان در ابعاد غلبه بر خشم و اضطراب و نقش دانشجویان در تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه، طراحی مداخلات آموزشی و ارتقایی برای افزایش مهارت های مدیریت اضطراب و کنترل خشم در دانشجویان به منظور ارتقای سلامت روان آنها امری ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: MS یک بیماری مزمن سیستم عصب مرکزی است که علائم جسمانی و پیامدهای روانشناختی آن منجر به کاهش کیفیت زندگی در مبتلایان می گردد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به MS بود. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و طرح آن از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه بیماران عضو انجمن MS شهر شیروان (50نفر) در سال 1396 بودند. نمونه پژوهش 20 نفر از افراد داوطلب بودند که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، هر گروه 10 نفر، جایگزین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران MS بود که قبل و بعد از مداخله توسط هر دو گروه تکمیل گردید. گروه آزمایش در 8 جلسه درمان پذیرش و تعهد شرکت کردند و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار 24/SPSS انجام شد. یافته ها: یافته ها: نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت زندگی و ابعاد سلامت جسمی و سلامت ذهنی گروه آزمایش تاثیر معنی دار دارد (0/001>p). نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به بهبود کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به MS می شود؛ بنابراین، پیشنهاد می شود در کنار درمان های پزشکی، از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به منظور بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به MS استفاده کرد.

زمینه و هدف: در بیماران مبتلا به Multiple Sclerosis (MS)، درد پدیده شایعی است و نقش مهمی در سلامت روان و کیفیت زندگی این بیماران دارد؛ بدین منظور هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری و گروه درمانی مبتنی بر امید بر ادراک درد بیماران مبتلا به MS است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر نیمه تجربی است که با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل صورت گرفته است. از میان بیماران مبتلا به MS دچار درد که به متخصصان مغز و اعصاب در شهر کرج در شش ماهه اول سال 96 مراجعه کردند، 45 نفر به صورت هدفمند و دردسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفره (دو گروه مداخله و یک گروه کنترل) قرار گرفتند. هر گروه مداخله، 8 جلسه تحت درمان گروهی قرار گرفتند و گروه گواه در این مدت با مداخلات شناختی-رفتاری و امیددرمانی مواجه نشدند. ادراک درد بیماران در مراحل پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه درد (MPQ) اندازه گیری شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، هم درمان CBT و هم درمان مبتنی بر امید بر کاهش ادراک درد بیماران دچار ام اس تاثیر معنی داری دارد (0/05, ). همچنین تاثیر درمان شناختی-رفتاری بر مولفه درد عاطفی در مقایسه با درمان مبتنی بر امید تفاوتی معنی دار دارد (0/05>P). نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بیان کننده اهمیت هر دو روش به ویژه روش درمان شناختی-رفتاری در کاهش ادراک درد بیماران مبتلا به MS است؛ بنابراین مشاوران و درمانگران می توانند از هر دو روش برای کاهش درد در این بیماران استفاده کنند.

زمینه و هدف: امروزه مصرف خودسرانه دارو یکی از معضلات مهم جهان از جمله ایران است. با توجه به مضراتی که مصرف خودسرانه دارو دارد، این پژوهش با هدف سنجش دلیل مصرف خودسرانه دارو و راهکارهای ضدبازاریابی آن بین مراجعان به مراکز درمانی تامین اجتماعی شهر اردبیل انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش، که در سال 1397 انجام شد، از بعد هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت اکتشافی با رویکردی کیفی است. جامعه آماری آن مراجعان و پزشکان درمانگاه تامین اجتماعی شهر اردبیل بود که 21 نفر از آنها پس از مصاحبه به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس داده های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش تئوری داده بنیاد در سه مرحله (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) تحلیل شد. یافته ها: علل مصرف خودسرانه دارو را می توان در شش بعد اقتصادی، دسترسی، فرهنگی اجتماعی، موانع مرتبط با مراکز درمانی، آگاهی، تجربه و نگرش دسته بندی کرد. نتیجه گیری: سازمان های مرتبط از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مراکز درمانی و سایر حوزه های مرتبط باید در خصوص کاهش اثرات عوامل شناسایی شده بر مصرف خودسرانه دارو برنامه ریزی کنند. این موضوع با کاهش هزینه های درمان و افزایش گستردگی مراکز درمانی، از لحاظ پوشش جغرافیایی و کمپین های گسترده رسانه ای در زمینه آموزش و اطلاع رسانی به جامعه، امکان پذیر است.