علوم گیاهان زراعی ایران
سال:1398 | دوره:50 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

در این مطالعه بررسی غلظت، جذب و توزیع فسفر، به عنوان محدودکننده ترین عنصر معدنی ضروری بعد از نیتروژن، در این دو مرحله در گندم و جو مورد توجه قرار گرفت. بدین منظور، در سال زراعی 94-1393 آزمایشی با سه فاکتور شامل مقدار فسفر کودی (0، 20، 40، 60 و 80 کیلوگرم در هکتار)، مایه زنی با باکتری استرپتومایسس و نوع گیاه زراعی در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل در دانشگاه علوم کشاورزی گرگان انجام شد. در هر دو مرحله یاد شده، با افزایش مقدار فسفر کودی، غلظت و تجمع فسفر در بخش های مختلف گیاه به صورت خطی افزایش یافت. در تمام مقادیر فسفر کودی، ترتیب بخش های بوته از نظر غلظت فسفر به صورت برگ> بخش هوایی> کل بوته> ساقه> ریشه و از نظر تجمع فسفر به صورت کل بوته > بخش هوایی> ساقه> برگ> ریشه بود. مایه زنی با باکتری باعث افزایش معنی دار غلظت فسفر ریشه در SE، و غلظت فسفر برگ، بخش هوایی و کل بوته، و تجمع فسفر در این اندام ها به علاوه ساقه در Ant شد. در هر دو مرحله، غلظت و مقدار فسفر تجمع یافته در بخش های مختلف بوته به استثنای مقدار فسفر تجمع یافته در ساقه، در جو به طور معنی داری بیشتر از گندم بود. نتایج حاکی از ثبات بیشتر ضریب توزیع فسفر به بخش های گیاه در مقایسه با غلظت و تجمع فسفر بود. یافته های مطالعه حاضر نشان دهنده ی همبستگی قوی بین مقدار فسفر جذب شده در SE و Ant با عملکرد دانه بود که به وسیله تابع دو تکه ای خطی-مسطح توصیف شد.

آفتابگردان یک محصول مهم زراعی می باشد که روغن آن ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد. اسکلروتینیا از بیماری های قارچی مهم آفتابگردان می باشد که باعث کاهش رشد و عملکرد محصول می شود. در پژوهش حاضر واکنش 100 لاین خالص آفتابگردان روغنی به 6 جدایه قارچ اسکلروتینیا مورد بررسی قرار گرفت. برای شناسایی مکان های ژنی پیوسته با مقاومت به بیماری از 120 جایگاه ژنومی تکثیر شده توسط آغازگرهای رتروترنسپوزونی REMAP استفاده شد. نتایج نشان داد که برخی ژنوتیپ های آفتابگردان مقاومت خوبی به بیماری اسکلروتینیا دارند. ژنوتیپ 8A×/LC1064C کمترین درصد آلودگی را در پاسخ به دو جدایه قارچیA37 (S. sclerotiorum) و M1 (S. minor) از دو گونه مختلف قارچ اسکلروتینیا نشان داد. در تجزیه ساختار جمعیت با نرم افزارStructure، 4 زیرجمعیت احتمالی شناسایی شد. در تجزیه ارتباط با نرم افزارTASEEL به دو روشGLM وMLM، به ترتیب 9 و 8 مکان ژنی شناسایی شد که ارتباط معنی داری (P≤ 0. 01) با ژ ن های کنترل کننده مقاومت به بیماری دارند. طبق نتایج، نشانگرهای CF-UBC826، 1061LTR-UBC818 و 1061LTR-UBC857 با ژن های کنترل کننده مقاومت به دو جدایه قارچ عامل بیماری پیوسته بودند. نشانگرهای شناسایی شده در این تحقیق، در صورت تایید و تبدیل به نشانگر SCAR می توانند بطور موثری در برنامه های گزینش به کمک نشانگر و تولید ارقام مقاوم به بیماری اسکلروتینیا مورد استفاده قرار بگیرند.

چای ترش (Hibiscus sabdariffa L. ) گیاهی دارویی و معطر نیمه گرمسیری از خانواده ختمی است که از کاسبرگ آن به دلیل خواص دارویی و خوراکی استفاده می شود. به منظور ارزیابی اثر کود زیستی بر ویژگی های کمّی چای ترش تحت سطوح مختلف کود شیمیایی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در دو سال زراعی 1392 و 1393 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار پیاده شد. عامل اصلی کاربرد کودهای شیمیایی فسفر، نیتروژن و NPK و عامل فرعی شامل تلقیح با کودهای زیستی نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس، سوپربیوفسفات، میکوریزا و عدم استفاده از کود زیستی بودند. اثر اصلی کود شیمیایی، زیستی و برهمکنش آنها بر کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنا دار بود. تعداد غوزه در بوته مهم ترین جزء تعیین کننده عملکرد کاسبرگ بود. برای کلیه صفات مورد مطالعه بیشترین مقادیر در تیمار کود شیمیایی NPK توأم با کود زیستی نیتروکسین به دست آمد. بنابراین با توجه به ضرورت تولید گیاهان دارویی در نظام های زراعی، استفاده از کودهای شیمیایی NPK به همراه کود زیستی نیتروکسین جهت بهبود رشد گیاهان و افزایش عملکرد کاسبرگ در چای ترش توصیه می گردد

پروتئین های اکسپنسین یکی از اجزای دیواره سلولی می باشند که به عنوان تنظیم کننده های کلیدی بسط و توسعه سلولی در طول رشد و نمو گیاهان شناحته می شوند. فعالیت اکسپنسین ها وابسته به pH می باشد. در این مطالعه گیاهان تراریخت شده با ژن AtEXPB2 از نظر برخی صفات فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی در شرایط بدون تنش مورد آزمایش قرارگرفتند. گیاهان مورد مطالعه شامل لاین های تراریخت L3، L4 و L9 به همراه گیاه شاهد بوده اند. پس از کشت بذر در محیط کشت انتخابی MS گیاهچه های تراریخت در خاک کشت و به گلخانه منتقل شدند. گیاهان تراریخت از نظر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز، گلوتاتیون پروکسیداز، پلی فنل اکسیداز عملکرد بهتری را نسبت به شاهد نشان دادند. همچنین لاین های تراریخت از نظر میزان رنگدانه های فتوسنتزی و پرولین نیز بر گیاه شاهد برتری داشتند. در گیاه شاهد میزان نشت یونی و پراکسیداسیون فسفولیپید های غشایی بیش تر از لاین های تراریخت بود. نتایج بیان نسبی ژنAtEXPB2، بیان این ژن را در گیاهان تراریخت ثابت کرده است. به صورت کلی گیاهان تراریخت در مقایسه با شاهد رفتار مناسب تری نشان دادند.

پیش بینی دقیق سبز شدن گیاهچه در مزرعه برای عملکرد مناسب مدل های رشد بسیار مهم است. به منظور تعیین آستانه های پاسخ سبز شدن گیاهچه کلزای بهاره به دما، دو آزمایش مزرعه ای تکراری طی سال های زراعی 95-1394 و 96-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. در این آزمایش ها، سبز شدن گیاهچه دو رقم کلزای بهاره (Hyola 401 و ساری گل) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در 15 تاریخ کاشت (به عنوان محیط) مورد ارزیابی قرار گرفت. مدل زمان دمایی بر مبنای تابع توزیع احتمال ویبول توسعه داده شد و آستانه های دمایی پاسخ سبز شدن دو رقم کلزا در شرایط مزرعه بر اساس این تابع مدل سازی شد. بر اساس پیش بینی های مدل، دمای پایه (Tb) برای سبز شدن گیاهچه هیبرید Hyola 401 معادل 83/5 درجه سانتی گراد و برای رقم ساری گل معادل 16/4 درجه سانتی گراد برآورد شد. زمان دمایی مورد نیاز برای شروع سبز شدن گیاهچه در دماهای زیر بهینه (θ T(0)) و زمان دمایی مورد نیاز برای تکمیل سبز شدن گیاهچه در دماهای بیشتر از حد بهینه (θ Tm) بدون تفاوت معنی دار بین دو رقم به ترتیب 51/55 و 65/5 درجه سانتی گراد روز برآورد شد. دمای بیشینه برای 50 درصد احتمال بازدارندگی گرمایی (Tm(50)) سبز شدن گیاهچه در هیبرید Hyola 401 و رقم ساری گل به ترتیب 02/33 و 30/33 درجه سانتی گراد برآورد شد. همچنین، دمای بهینه برای 50 درصد سبز شدن گیاهچه در مزرعه (To(50)) برای هیبرید Hyola 401 و رقم ساری گل به ترتیب 99/30 و 22/31 درجه سانتی گراد تعیین شد.

به منظور مطالعه فتوسنتز، تبادلات گازی و محتوای کلروفیل لوبیا با کاربرد براسینواستروئید، پژوهشی در سال زراعی 1395-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان، به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در این پژوهش، سطوح آبیاری (در دو سطح آبیاری مطلوب و تنش خشکی) در کرت-های اصلی قرار گرفت و ارقام لوبیا (در دو سطح رقم کوشا و ژنوتیپ COS16) و سطوح مختلف براسینواستروئید (در چهار سطح 0، 2، 4 و 6 میکرومولار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. در مرحله گلدهی با قطع آبیاری، تنش خشکی اعمال شد و همزمان با اعمال تنش خشکی، بوته های لوبیا، با براسینواستروئید (اپی براسینولید) با غلظت های ذکر شده محلول پاشی شد. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی بر غلظت CO2 زیر روزنه ای، میزان تعرق، هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز و محتوای کلروفیل تأثیر منفی داشت، اما با حذف تنش خشکی و آبیاری مجدد گیاهان بهبود یافتند. کاربرد اپی براسینولید باعث به حداقل رساندن تأثیرات منفی تنش خشکی بر فتوسنتز، تبادلات گازی، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه لوبیا شد. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد غلظت 2 میکرومولار اپی براسینولید (با میانگین 2/2068 کیلوگرم بر هکتار) حاصل شد. بنابراین، کاربرد این هورمون را به عنوان راهکاری جهت افزایش مقاومت به تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه لوبیا در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی می توان پیشنهاد نمود.

استفاده از روش های گوناگون جهت افزایش بنیه بذر و استقرار گیاهچه در گیاهان زراعی راهکار مناسبی برای افزایش کمی و کیفی محصول می باشد. به منظور بررسی تاثیر سامانه های گوناگون عملیات خاک ورزی، پیش تیمار بذر و قارچ میکوریزا بر برخی صفات زراعی و فیزیواوژیکی ذرت (Zea mays L. )، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سامانه خاک ورزی (رایج، کاهش یافته و حداقل) به عنوان عامل اصلی، پیش تیمار بذرها (پیش تیمار و عدم پیش تیمار با اسید سالیسیلیک 5/0 میلی مولار) و تلقیح بذرها باقارچ میکوریزا (تلقیح و عدم تلقیح) به عنوان عوامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بیانگر تاثیر معنی دار برهمکنش سه گانه خاک ورزی، پیش تیمار بذرها و همزیستی قارچ میکوریزا بر صفت ها، مانند شاخص سطح برگ، میزان کاروتنوئید و عملکرد دانه بود. برهمکنش دو عامل خاک ورزی و پیش تیمار بذرها بر صفت های پروتئین دانه، محتوای نسبی آب برگ وکلروفیل a وb معنی دار بود. ترکیب تیماری خاکورزی رایج و پیش تیمار بذرها وکاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش معنی دار صفات شاخص سطح برگ و عملکرد دانه ذرت گردید. استفاده از اسید سالیسیلیک همراه با کاربرد قارچ میکوریزا صفات مورد ارزیابی از جمله محتوای پروتئین دانه، کلروفیل a وb را بهبود بخشید.

واکنش هشت رقم گوجه فرنگی مزرعه ای شامل پتوپراید 2، پتوپراید 5، زمان، GS12، کومودورو، CH فلات، Y فلات و ایدن در برابر نماتد مولد گره ریشه Meloidogyne javanica مورد بررسی قرار گرفت. گیاهچه های گوجه فرنگی در مرحله چهار الی شش برگی، با غلظت 500 لارو سن دوم نماتد به ازای هر کیلوگرم خاک گلدان، مایه زنی شدند. آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. شاخص های بیماری (تعداد گال در ریشه، تعداد توده تخم در هر ریشه و تعداد تخم در هر کیسه تخم) و شاخص رشدی (طول شاخساره و ریشه، تعداد برگ، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه) 60 روز پس از تلقیح نماتد به خاک گلدان ها ارزیابی گردیدند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که در مورد شاخص بیماری و رشدی ارقام نسبت به هم تفاوت معنی داری در سطح پنج درصد آزمون دانکن داشتند. نتایج ارزیابی شاخص بیماری نشان داد ارقام ایدن، Y-فلات و CH-فلات را می توان به عنوان ارقام حساس، رقم کومودورو را به عنوان رقم مقاوم و ارقام پتوپراید 2، پتوپراید 5، زمان و GS12 را ارقام نیمه مقاوم به نماتد مولد گره ریشه معرفی کرد.

دما و رطوبت از مهمترین عوامل محیطی کنترل کننده جوانه زنی در گیاهان می باشند. به منظور بررسی تأثیر دما و تنش خشکی بر جوانه زنی بذر شوید و کمی سازی آن، آزمایشی به صورت فاکتوریل با هشت سطح دما شامل 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه ی سلسیوس و هفت سطح تنش خشکی شامل 0، 1/0-، 2/0-، 3/0-، 4/0-، 5/0-و 6/0-مگاپاسکال انجام شد. نتایج نشان داد در همه ی سطوح دمایی با کاهش پتانسیل اسمزی، میزان جوانه زنی کاهش یافت، با این وجود شدت این کاهش در محدوده حرارتی 20 تا30 درجه سانتی گرداد کمتر بود. با دو روش مختلف، درجه حرارت پایه جوانه زنی شوید 3/2 و 9/2 درجه ساتیگراد و درجه حرارت حداکثر جوانه زنی آن 0/ 43و 3/47 درجه سانتی برآورد شد. دمای مطلوب جوانه زنی برای شوید نیز حدود 26 درجه سانتی گراد به دست آمد. مقدار پتانسیل آب پایه برای جوانه زنی شوید در مدل زمان حرارتی-رطوبتی نیز 53/0-مگاپاسکال محاسبه شد. نتایج همچنین نشان داد که با افزایش حرارت پتانسیل آب پایه برای جوانه زنی بذر شوید در حد نیم واحد مگاپاسکال افزایش یافت. در نهایت مشخص شد که در صورت متغییر در نظر گرفتن پتانسیل آب پایه در واکنش به تغییرات دما، مدل زمان حرارتی-رطوبتی به خوبی قادر است پاسخ جوانه زنی شوید به حرارت و رطوبت را کمی کند.

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و محلول پاشی روی، بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سویا آزمایشی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام گرفت. عامل اصلی شامل رژیم های آبیاری در سه سطح (بدون تنش، تنش در مرحله رشد رویشی، تنش از مرحله گل دهی تا 10 درصد غلاف بندی) و عامل فرعی حاصل از ترکیب دو عامل رقم با دو سطح (L17 و کلارک63) و عامل محلول پاشی، در سه سطح (بدون محلول پاشی، محلول پاشی آب خالص و محلول پاشی سولفات روی (5 در هزار)) بود. با اعمال تنش کم آبی عملکرد دانه به طور معنی داری کاهش یافت. با اعمال تنش کم آبی میزان Fv/Fm، محتوای کلروفیل و پروتئین محلول برگ هر دو رقم کاهش اما هیدرات های کربن محلول، پرولین و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آن ها افزایش یافت. کاربرد عنصر روی سبب افزایش معنی داری در عملکرد دانه، میزان کلروفیل، نسبت Fv/Fm، محتوای پروتئین محلول برگ و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز هر دو رقم شد، اما مقدار کربوهیدرات های محلول، پرولین و فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز آن ها کاهش یافت. به طور کلی محلول پاشی روی توانست اثرات منفی ناشی از تنش اکسیداتیو حاصله از کمبود آب را کاهش دهد و شرایط رشد را برای گیاه سویا بهبود بخشد.

این تحقیق با هدف بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه 19 لاین خالص سویا به همراه رقم تجارتی کوثر در سه منطقه کرج، خرم آباد و مغان طی دو سال زراعی ( 1393-1392) اجرا شد. بدین منظور پس از آماده سازی زمین و پیاده نمودن نقشه آزمایشی اقدام به کشت بذور ژنوتیپ ها در کرت های مربوطه گردید. در طول دوره رشد گیاه مراقبت های زراعی معمول به عمل آمد و پس از برداشت عملکرد هر ژنوتیپ برآورد گردید. تجزیه واریانس مرکب بر اساس مدل امی، آماره ASV، نمودار دو بعدی عملکرد ژنوتیپ ها (لاینهای خالص) و محیط ها برای مولفه اول IPCA1 و نیز نمودار دو بعدی دو مولفه IPCA1 و IPCA2 توسط نرم افزار Genstat 12 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب امی بیانگر معنی دار بودن اثرات جمع پذیر ژنوتیپ و محیط و اثر ضرب پذیر ژنوتیپ × محیط در سطح 1 % بود. مجموع مربعات اثرات ژنوتیپ، محیط و ژنوتیپ × محیط به ترتیب 4%، 46 % و 13 % از مجموع مربعات کل را تشکیل دادند. همچنین سه ژنوتیپ: (Spry × Nemaha/7) G10، ( Spry × Savoy/3) G16 و(Kousar) G20 بر اساس معیار ASV و نمودارهای بای پلات1 و3 از پایدارترین ژنوتیپ ها بودند که ژنوتیپ(Spry × Nemaha/7) G10 با توجه به عملکرد (Kg/ha 2764) و پایداری به عنوان بهترین ژنوتیپ انتخاب شد.

این تحقیق جهت بررسی تاثیر متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید بر ویژگی های آنتی اکسیدانی و خصوصیات فیزیولوژیکی-بیوشیمیایی گیاه دارویی مامیران کبیر (Chelidonium majus) تحت شرایط تنش خشکی اجرا شد. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. سه فاکتور مورد مطالعه شامل تنش خشکی در دو سطح (بدون تنش و تنش خشکی به ترتیب با میزان آبیاری 100 و 50 درصد ظرفیت زراعی خاک)، الیسیتور در سه سطح (شاهد؛ صفر، متیل جاسمونات 100 میکرومولار و سالیسیلیک اسید 2 میلی مولار) و اندام گیاهی (ریشه، ساقه و برگ) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید فعالیت آنزیم کاتالاز (CAT) را کاهش دادند. هر دو الیسیتور سالیسیلیک اسید و متیل جاسمونات در فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (SOD) تاثیری نداشتند اما متیل-جاسمونات باعث افزایش فعالیت گایاکول پراکسیداز (GPX) و سالیسیلیک اسید تحت تنش خشکی باعث کاهش فعالیت آسکوربات پراکسیداز (APX) شد. همچنین متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید باعث کاهش فعالیت APX نسبت به شاهد شدند. متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید موجب افزایش کلروفیل و میزان کاروتنوئیدها، فلاونوئید و آنتوسیانین نسبت به تیمار شاهد شدند. سالیسیلیک اسید در افزایش محتوای کلروفیل و کاروتنوئیدها و متیل جاسمونات در افزایش فلاونوئید و آنتوسیانین نسبت به هم برتر بودند. بنابر نتایج بدست آمده از این پژوهش، متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید باعث افزایش توانایی گیاه مامیران در پاسخ به تنش خشکی گردیده و علاوه بر اثر محافظتی در برابر اکسیداسیون ناشی از خشکی باعث افزایش رنگیزه های فتوسنتزی و برخی متابولیت های گیاه شدند.

امروزه کاربرد کودهای آلی در جهت بهینه سازی مصرف کودهای شیمیایی و همچنین افزایش تولید و حفظ حاصلخیزی خاک در نظام های زراعی پایدار، اهمیت ویژه ای دارد. به منظور بررسی تأثیر کاربرد ورمی کمپوست و کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی ذرت دانه ای سینگل کراس 704، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل ها شامل کود پایه در سه سطح (کاربرد کود شیمیایی، ورمی کمپوست و کاربرد توأم 50 درصد کود شیمیایی و ورمی کمپوست) و زمان کوددهی شامل (عدم مصرف، یک مرحله و دو مرحله کود سرک نیتروژن) بودند. نتایج نشان داد که کود پایه و کود سرک دارای اثر معنی داری بر صفات بود. کاربرد کود شیمیایی و همچنین کاربرد توأم کود شیمیایی و ورمی-کمپوست، نسبت به کاربرد ورمی کمپوست خالص برتری معنی داری داشت. بیشترین افزایش صفات در عامل کود سرک با افزایش ارتفاع بوته، عملکرد و اجزای عملکرد دانه بود. بالاترین عملکرد دانه (8935 کیلوگرم در هکتار) و پروتئین (6/8 درصد) در عامل کاربرد توأم کود پایه به دست آمد. یافته ها نشان داد که کاربرد توأم کود پایه علاوه بر افزایش عملکرد و پروتئین دانه، می تواند موجب بهینه سازی مصرف کود نیتروژن در زراعت ذرت شده و همچنین یک مرحله کوددهی سرک می تواند رشد و عملکرد اقتصادی این گیاه را به نحو چشمگیری بهبود بخشد.

افزایش سطح زیر کشت گیاهان تراریخته ژنتیکی، موافقین و مخالفینی را در عرصه بین المللی پیدا کرده است. با توجه به مزایا و مضرات احتمالی این محصولات، سازمان ها و نهادهایی قوانین مربوط به ایمنی استفاده از این محصولات برای تغذیه انسان و دام و همچنین محیط زیست را وضع نموده اند. از این رو، محصولات تغییر یافته ژنتیکی به واسطه برچسب GMO از سایر محصولات متمایز می شوند. راه انداز 35S و خاتمه دهنده nos که از عناصر ژنتیکی پر کاربرد در ترانسفورماسیون گیاهی هستند، به عنوان عناصر هدف جهت تشخیص احتمال GMO بودن نمونه های آزمایشی در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. مواد آزمایشی این پژوهش شامل سه نمونه بذر ذرت، یک نمونه کنجاله سویا و سه نمونه خوراک طیور بود. دو عنصر ژنتیکی هدف در تمامی نمونه های آزمایشی شناسایی شدند. همچنین اندوژن اینورتاز و اندوژن لکتین که به ترتیب به عنوان معیار تعیین وجود ژنوم ذرت و سویا مورد استفاده قرار گرفتند، در تمامی نمونه های حاوی ذرت و سویا شناسایی شدند. با توجه به پذیرش پروتکل کارتاهنا از جانب کشور ایران، امید آن می رود که قوانین برچسب گذاری محصولات GMO با جدیت بیشتری دنبال گردد.

به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش کلزا در شرایط مختلف محیطی، سیزده ژنوتیپ بهاره کلزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در چهار مکان (کرج، ساری، گرگان و زابل) طی دو سال زراعی (96-1394) ارزیابی شدند. تجزیه واریانس ساده نشان داد که بین ارقام از لحاظ عملکرد دانه اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی کافی بین تیمارهاست. در تجزیه واریانس مرکب، اثرات سال، مکان، سال×مکان و ژنوتیپ×مکان نیز در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ های Simba، L104 وRGS003 بیشترین عملکرد دانه را به ترتیب 3105، 3058، 3032 کیلوگرم در هکتار تولید کردند. برای تجزیه پایداری از روش های مختلف پایداری شامل روش های تک متغیره و رگرسیونی (جمعا 12 روش) استفاده شد. براساس تلفیق نتایج این روش ها، سه ژنوتیپ Simba، L104 وRGS003 پایدار و پرمحصول شناخته شدند. برای مطالعات تکمیلی توصیه می شود که از این ارقام پایدار و پرمحصول در اجرای آزمایش های تحقیقی-تطبیقی در مناطق هدف در شرایط زارعان استفاده شود.

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت بر خوابیدگی بوته و عملکرد پنج رقم محلی برنج، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان بابل در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل پنج رقم طارم محلی، طارم هاشمی، طارم دیلمانی، طارم لنگرودی و سنگ طارم به عنوان عامل اصلی و سه سطح تراکم کاشت 40، 80 و 120 بوته در مترمربع به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. کمترین تعداد کل خوشه چه و تعداد خوشه چه پوک در خوشه برای رقم طارم لنگرودی و کمترین تعداد پنجه در بوته و تعداد خوشه در متر مربع به ترتیب در رقم های طارم محلی و سنگ طارم مشاهده گردید. بیشترین مقاومت به شکستگی و کمترین شاخص خوابیدگی میانگره های سوم و چهارم در رقم طارم لنگرودی مشاهده گردید. تعداد کل پنجه در بوته با افزایش تراکم کاشت کاهش یافت در حالی که تعداد خوشه در متر مربع به طور معنی داری افزایش یافت. تعداد گره، طول میانگره های اول و دوم، قطر میانگره چهارم و همچنین حرکت خمش میانگره های سوم و چهارم با افزایش تراکم روند کاهشی داشتند. حداقل شاخص خوابیدگی میانگره سوم و چهارم (65/199 و 4/241) مربوط به تراکم 80 بوته در مترمربع بود. اثرات متقابل رقم در تراکم کاشت بر کلیه صفات زراعی و خصوصیات مرفولوژیکی وابسته به خوابیدگی اثر معنی داری داشت. لذا، بین ارقام مختلف برنج در آرایش های مختلف کاشت از نظر شاخص های خوابیدگی و عملکرد تفاوت وجود داشت.