اپیدمیولوژی ایران
سال:1397 | دوره:14 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

مقدمه و اهداف: رضایت از زندگی یکی از ابعاد و پیامدهای مهم سلامت است که تحت تأثیر عوامل تعیین کننده سلامت قرار دارد. هدف این مطالعه بررسی وضعیت و نابرابری های اقتصادی و اجتماعی در عدم رضایت از زندگی زنان 54-15 سال ایران است. روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی در سطح کشور انجام شد. نمونه گیری این مطالعه به صورت خوشه ای چند مرحله ای طبقه بندی شده تصادفی با خوشه های مساوی بود. در مجموع 35305 زن 54-15 سال وارد مطالعه شدند. آنالیز داده ها در دو مرحله بود. مرحله ی نخست بررسی نابرابری های اجتماعی و اقتصادی با استفاده از روش های شاخص تمرکز (Concentration Index) و منحنی تمرکز (Concentration Curve) و در مرحله ی دوم برای شناسایی نقش تعیین کننده ها از روش آنالیز چندسطحی (Multilevel) استفاده شد. یافته ها: میانگین (± انحراف معیار) نمره ی رضایت از زندگی23/4± 81/12 بود. شاخص تمزکز برای نارضایتی از زندگی 06/0-(فاصله اطمینان 95 درصد: 02/0-, 01/0-) به دست آمد که بیان گر تمرکز نارضایتی در گروه اجتماعی اقتصادی پایین تر است. یافته های آنالیز چند سطحی نشان داد که بین عدم رضایت از زندگی و محل سکونت، گروه های سنی، شغل، تحصیلات، وضع تأهل و طبقه های اجتماعی-اقتصادی رابطه ی آماری معنی داری وجود دارد (P≤ 0. 05). نتیجه گیری: نابرابری در عدم رضایت از زندگی در گروه فقیر جامعه متمرکز شده است و این نابرابری در استان های مختلف متفاوت است. متغیرهای اجتماعی اقتصادی از عوامل تأثیرگذار بر نابرابری در رضایت از زندگی در زنان است و باید برای کاهش نابرابری ها باید به این مسائل توجه کرد.

مقدمه و اهداف: اچ آی وی/ایدز در خاورمیانه و ایران با سرعت بیش تری نسبت به سایر کشورها درحال گسترش است. تعیین نیازهای آموزشی گروه های جمعیتی در مورد ایدز، نیازمند ابزاری روا و پایا است. این مطالعه با هدف طراحی و روان سنجی ابزار بومی سنجش آگاهی در مورد ایدز، متناسب با ارزش های فرهنگی و ویژگی های جمعیتی انجام شد. روش کار: بر اساس بررسی متون، 58 گویه ی مرتبط با آگاهی در مورد ایدز تهیه شد و روایی بیرونی و درونی (محتوایی) ابزار، به روش کمی و کیفی و با بهره گیری از نظر گروه های هدف و پانل 15 نفره از خبرگان، مورد ارزیابی قرار گرفت. پایایی ابزار با مشارکت دانش آموزان، دانشجویان، دبیران، والدین و داوطبان سلامت، از راه بررسی همبستگی درونی گویه ها با محاسبه ی آلفای کرونباخ و ثبات ابزار به روش آزمون بازآزمون ارزیابی شد. یافته ها: براساس فرایند ارزیابی روایی صوری و محتوایی، ابزار پژوهش شامل 44 گویه، با مقادیر شاخص تأثیر آیتم بالای 5/1، نسبت روایی درونی بالای 49/0 و شاخص روایی بالای 79/0 طراحی و در سه بخش آگاهی عمومی (9 گویه)، آگاهی از راه های انتقال و عدم انتقال (25 گویه) و آگاهی از راه های پیش گیری از انتقال ایدز (10 گویه) تأیید شد. پایایی ابزار با محاسبه ی مقدار آلفای کرونباخ99/0 – 77/0 و شاخص ضریب همبستگی بالای 88/0 تأیید شد. نتیجه گیری: ابزار سنجش آگاهی ایدز، دارای روایی و پایایی مناسب و متناسب با ارزش های فرهنگی و جمعیتی ایران بوده و با ارایه مستندات کافی، قابلیت به کارگیری در مطالعه های آتی را دارا است.

مقدمه و اهداف: سل یک بیماری باکتریایی مزمن و به عنوان یک عامل مهم ابتلا و مرگ ومیر مطرح بوده و در اثر مجموعه ای از مایکوباکتریوم های سلی ایجاد می شود. آگاهی از بروز و تعداد موارد جدید این بیماری اطلاعات ارزشمندی را برای بازنگری برنامه ها و شاخص های توسعه فراهم می کند. مدل های سری زمانی و رگرسیون از مدل های متداول برای پیش بینی بوده، اما مستلزم پیش فرض هایی هستند. هدف این مطالعه پیش بینی موارد جدید بیماری با استفاده از مدل مارکوف پنهان است. روش کار: داده های این مطالعه تعداد موارد جدید سل در استان همدان به صورت ماهانه طی سال های 94-1384 که توسط مرکز بهداشت استان همدان شناسایی شد؛ بود. در این مطالعه پیش بینی موارد جدید سل برای 24 ماه آینده با استفاده از مدل مارکوف پنهان و با نرم افزار R بسته مارکوف پنهان انجام شد. یافته ها: بر اساس معیار برازش مدل، یک مدل مارکوف با دو حالت بهترین برازش را به داده ها داشت یعنی داده های این مطالعه آمیخته ای از دو توزیع پواسن با پارامتر میانگین تعداد رخداد 96/5 و 2/10 هستند. هم چنین یافته های پیش بینی بر اساس مدل مارکوف پنهان، تعداد موارد جدید سل طی 24 ماه آینده را بین 9-8 مورد جدید پیش بینی کرد. نتیجه گیری: مدل های مارکوف پنهان مناسب ترین مدل پیش بینی با استفاده از زنجیر مارکوف است که علاوه بر شناسایی مدل مناسب، قادر است ماتریس احتمال انتقال بین حالات مختلف بیماری را تعیین کند تا این احتمالات به پزشکان در پیش بینی مراحل آتی بیماری و انجام اقدامات پیش گیرانه پیش از ورود به مراحل پیشرفته یاری نماید.

مقدمه و اهداف: شواهد نشان می دهد که بیماری های زمینه ای شدت ابتلا به آنفلوانزا را افزایش داده و منجر به بستری یا مرگ بیمار می شوند. این مطالعه به منظور تعیین عوامل خطر مرتبط با بستری شدن بیماران در بیمارستان افضلی پور کرمان، طی طغیان آنفلوانزای H1N1 در آذرماه 1394 انجام شده است. روش کار: این بررسی یک مطالعه مورد-شاهدی بود. گروه مورد 85 بیمار بودند که به دلیل ابتلا به آنفلوانزا در بیمارستان بستری شدند و گروه شاهد 51 بیمار که با علائم آنفلوانزا مراجعه کرده و پس از بررسی ترخیص شدند. اطلاعات طی 2 هفته به صورت روزانه از هر دوگروه گردآوری شد. تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار stata نسخه 12 و نرم افزار R انجام شد. از تحلیل توصیفی، تحلیل رگرسیون لجستیک تک متغیره و چند متغیره، رگرسیون لاسو وآزمون نسبت درست نمایی استفاده شد. یافته ها: از بین متغیرهای مورد بررسی، پس از حذف متغیرهای اضافی، 12 متغیر به رگرسیون چند متغیره وارد شدند. سابقه ی ابتلا به بیماری ریوی بیش از 11 (OR=11. 6, P=0. 003) برابر و ابتلا به دیابت 9 برابر (OR=9, P=0. 01) شانس بستری شدن به دنبال ابتلا به آنفلوانزا را افزایش داد. نتیجه گیری: عوامل و بیماری های زمینه ای نقش عمده ای در ایجاد عوارض و تشدید بیماری ها دارند. بنابراین سامانه ی بهداشتی باید تدابیر پیشگیرانه لازم را در زمان طغیان بیماری ها از جمله آنفلونزا به کار ببرد.

مقدمه و اهداف: بررسی سبب های مرگ در کودکان زیر یک سال می تواند ابزار مهمی برای دست یابی به تدابیر پیش گیری و در نهایت کاهش موارد مرگ شود. هدف از این مطالعه برآورد تعداد واقعی مرگ در کودکان زیر یک سال و مقایسه ی آن با موارد گزارش شده از سازمان ثبت احوال کشور با استفاده از شاخص برآورد موری (Murray) در استان مازندران بوده است. روش کار: در این مطالعه تمامی موارد مرگ کودکان زیر یک سال در بیمارستان های استان مازندران در سال های 93-1390 وارد مطالعه شدند. با استفاده از ضریب های موجود در هر یک از طبقه های 45گانه سبب های مرگ موری موارد واقعی مرگ برآورد شد. این تعداد با موارد مرگ گزارش شده سالانه از سازمان ثبت احوال کشور مقایسه شد. یافته ها: از بین 764 مورد مرگ، بیش ترین سبب های رخداد مرگ در کودکان زیر یک سال به ترتیب مربوط به شرایط حول زایمان، ناهنجاری های مادرزادی و اختلالات کروموزومی، بیماری های تنفسی و بیماری های سیستم گردش خون بود. با استفاده از روش موری در مجموع تعداد 1711 مورد مرگ برای کل استان برآورد شد. نتیجه گیری: بر اساس روش موری پیش بینی می شود که سالیانه بین 445-390 مرگ در کودکان زیر یک سال رخ داده است. بین برآورد به دست آمده در این پژوهش و موارد مرگ گزارش شده توسط سازمان ثبت احوال کشور، مغایرت وجود دارد و نشان دهنده ی نقص در ثبت کامل موارد مرگ توسط این سازمان است.

مقدمه و اهداف: شناسایی مدل های آماری دارای پیش بینی های دقیق در تعیین دقیق و به هنگام طغیان بیماری های عفونی در نظام مراقبت بهداشتی این بیماری ها بسیار با اهمیت است. این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه عملکرد سه روش یادگیری ماشین در مدل سازی و پیش بینی سری زمانی بروسلوز بر اساس پارامترهای اقلیمی انجام شد. روش کار: در این مطالعه موارد بروسلوز انسانی و پارامترهای اقلیمی به صورت ماهانه، در طول 12 سال (95-1383) از استان همدان واقع در غرب ایران تحلیل شد. داده ها به دو زیرمجموعه آموزش (80 درصد) و آزمون (20 درصد) تقسیم شد. روش های تابع پایه شعاعی و چند لایه پروسپترون و نزدیک ترین همسایه سری زمانی به هر زیرمجموعه برازش شد. ارزیابی عملکرد مدل ها با استفاده از معیارهای RMSE، MAE، MRAE، R2 و ICC انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مقادیر معیارهای (79/23)RMSE، (56/20)MAE، (25/0)MRAE برای مدل شبکه عصبی چند لایه پرسپترون کوچک تر از مقادیر آن ها در دو مدل دیگر بود. هم چنین، در این مدل مقادیر بزرگ تری برای معیارهای (61/0)R2 و (75/0)ICC به دست آمد. بنابراین مدل شبکه ی عصبی چند لایه پرسپترون در پیش بینی داده های مورد مطالعه عملکرد بهتری داشت. دما نسبت به سایر پارامترهای اقلیمی مؤثرترین عامل در بروز این بیماری بود. نتیجه گیری: شبکه عصبی چندلایه پرسترون می تواند به عنوان یک روش کارا برای تشخیص رفتار روند بروسلوز در طول زمان به کار رود. با این حال مطالعات بیش تری با هدف کاربرد و مقایسه این روش ها برای شناسایی مناسب ترین روش پیش بینی روند این بیماری مورد نیاز است.

مقدمه و اهداف: سرطان پستان شایع ترین سرطان در ایران است. سرطان پستان قابل درمان و پیشگیری بوده و اساس کار هم تشخیص سریع این بیماری است. برای این منظور لازم است تا عوامل مؤثر بر سرطان و روابط علیتی بین آن ها مورد بررسی قرار گیرد. شبکه های بیزی نوعی از ابزار داده کاوی هستند که می توانند روابط علی بین متغیرهای مؤثر در تشکیل سلول های سرطانی را با ترسیم گراف به خوبی نمایش دهند. در این مقاله از یادگیری ساختاری شبکه بیزی با استفاده از الگوریتم ژنتیک برای یافتن روابط علیتی بین متغیرهای سرطان پستان استفاده شده است. روش کار: این مطالعه از نوع کاربردی است و داده های آن مربوط به 900 بیمار مبتلا به سرطان سینه در استان کرمان برای سال های 86-1378 است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از یک گراف که نشان دهنده روابط علت و معلولی است، استفاده شده است. یافته ها: جراحی اصلی ترین روش درمانی سرطان پستان است و با توجه به احتمال های شرطی برآورد شده در شبکه ی بیزی، اغلب زنانی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند، با امید بیش تری می توانند به زندگی خود ادامه دهند. هم چنین 81 درصد از بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار نگرفته اند و درمان آن ها صرفاً به شیوه شیمی درمانی یا رادیوتراپی صورت گرفته است، احتمال ادامه زندگی آن ها کم تر بوده است. نتیجه گیری: افراد در رده سنی 65-40 سال، بیش تر درگیر سرطان هستند. هم چنین می توان نتیجه گرفت که متغیرهای سن، جراحی، شیمیدرمانی و رادیوتراپی اثر مستقیم روی وضعیت بیمار دارند و یال از سمت آن ها به سمت متغیر وضعیت بیمار است.

مقدمه و اهداف: همه گیری های اسهالی همه ساله در سراسر جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتند. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش همه گیری بیماری اسهالی با عامل سبب شناختی شیگلا فلکسنری در شهر اصفهان در بهار سال 1394 است. روش کار: متعاقب دریافت نخستین گزارش ها، مطالعه مورد-شاهدی برای 360 بیمار مبتلا به اسهال و 360 شاهد هم سان از نظر سن، جنس و محل سکونت طراحی و اطلاعات به وسیله پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و از روش رگرسیون لجستیک شرطی برای تحلیل داده ها و نسبت های شانس تطبیق داده شده در سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد. یافته ها: مصرف سبزیجات خام آلوده (نسبت شانس =50/4، فاصله اطمینان 95 درصد =01/7-88/2) به عنوان منبع همه گیری و تماس با بیمار مشابه (نسبت شانس =19/7، فاصله اطمینان 95 درصد =12/12-26/4)، وجود بیمار در خانواده (نسبت شانس =2/33، فاصله اطمینان 95 درصد =82/80-64/13)، مصرف غذا در مراسم خاص (نسبت شانس =67/1، فاصله اطمینان 95 درصد = 62/2-06/1)، شغل کارمند (نسبت شانس =08/3، فاصله اطمینان 95 درصد=78/5-64/1) و بی سوادی (نسبت شانس =91/2، فاصله اطمینان 95 درصد =67/7-10/1) از عوامل مؤثر در گسترش آن بودند. نتیجه گیری: مصرف سبزیجات آلوده به شیگلا فلکسنری به دلیل آبیاری زمین های کشاورزی با پساب فاضلاب غیر استاندارد علت همه گیری شناسایی شد. لزوم رعایت استانداردها در تولید محصولات کشاورزی و تدوین برنامه جامع برای بهبود وضعیت مدیریت تصفیه فاضلاب در سیاست های زیست محیطی توسط دستگاه های ذی ربط در پیش گیری از همه گیری بیماری های اسهالی دارای اهمیت است.

مقدمه و اهداف: آلودگی هوا سالانه منجر به مرگ زودرس قریب به هفت میلیون نفر در سراسر دنیا می شود. از جمله آلاینده های اصلی هوا اکسیدهای نیتروژن است. با وجود مطالعه های خارجی گسترده در زمینه ارزیابی مواجهه ساکنان شهرها با آلاینده های هوا، اما مطالعه های ایرانی محدود به استفاده از تحلیل های ابتدایی هستند. بنابراین در این پژوهش الگوی پراکندگی این آلاینده ها در شهر تهران به صورت روزانه در سال 2014 میلادی با استفاده از مدل سازی فضایی-زمانی بررسی شده است. روش کار: مقادیر غلظت اکسیدهای نیتروژن از 21 ایستگاه سنجش آلاینده در تهران اخذ شد که برای هر آلاینده در هر ایستگاه مجموعه داده شامل 8760 رکورد بود. متغیرهای پیشگوی وضع تعطیلات و ارتفاع زمین در مدل سازی فضایی-زمانی استفاده شد. نرم افزار D-STEM برای تحلیل داده ها و رسم نقشه ها به کار گرفته شد. یافته ها: میزان مونواکسید نیتروژن در روزهای تعطیل و نیز با افزایش ارتفاع به طور معنی داری (به ترتیب با ضرایب 070/-0 و 169/0-) کاهش یافته است. هم چنین میزان دی اکسید نیتروژن نیز در روزهای تعطیل به طور معنی داری کاهش یافته (با ضریب 630/0-)، اما با افزایش ارتفاع به طور معنی داری افزایش (با ضریب 155/0) داشته است (P<0. 001). نتیجه گیری: در این مطالعه برای نخستین بار در ایران ارزیابی مواجهه ساکنان شهر تهران با آلاینده های NO و NO2 به صورت فضایی-زمانی انجام شده است. خروجی این مطالعه که نقشه های برآورد غلظت آلاینده های اکسیدهای نیتروژن به صورت روزانه است می تواند در مطالعه های اپیدمیولوژی برای بررسی دقیق تر اثرات آلاینده های هوا بر سلامت شهروندان تهرانی استفاده شود.

مقدمه و اهداف: ارزیابی الگوی اپیدمیولوژیک بیماری های منجر به بستری در مراکز درمانی یکی از عوامل مؤثر در مدیریت بهتر بیمارستان ها است که می تواند دیدگاه واقعی و مناسب در مورد مقدار تجهیز و آماده سازی شبکه های بیمارستانی کشور در اختیار مدیران و برنامه ریزان حوزه سلامت قرار دهد. هدف از این مطالعه، ارزیابی این الگو براساس طبقه بندی بین المللی بیماری ها با استفاده از اطلاعات ثبت شده در اداره کل بیمه سلامت استان تهران در یک بازه 10 ساله است. روش کار: در این مطالعه توصیفی، تمامی پرونده های بستری ثبت شده در سامانه اطلاعات بیمارستانی اداره کل بیمه سلامت استان تهران طی سال های 93-1384 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات بیش از دو میلیون پرونده شامل شماره پرونده، جنس و سن بیمار و کد تشخیص بیماری از سامانه اطلاعات بیمارستانی استخراج شد. یافته ها: از 2008859 پرونده، 9/51 درصد بیماران مرد و میانگین± انحراف معیار سن بیماران 60/24± 22/44 بود. در کودکان کم تر از یک سال «بیماری های که منشأ آن در دوره پری ناتال باشد»، در کودکان 4-1 سال «علایم، نشانه ها و اختلالات بالینی و یافته های آزمایشگاهی»، در کودکان 14-5 سال «سرطان ها»، در افراد 44-15 سال «بیماری های بارداری، زایمان و نازایی» و در افراد بیش تر از 45 سال «بیماری های دستگاه گردش خون» عمده ترین گروه تشخیصی بیماران بیمه شده بستری بود. نتیجه گیری: با توجه به تخصصی شدن بیماری ها و تفاوت در علت بستری بیماران، ضروری است سیاست گذاران و برنامه ریزان حوزه سلامت، نیروی انسانی، امکانات و بودجه را متناسب با کارایی آن ها به بیمه ها تخصیص دهند تا از اتلاف هزینه ها، انرژی و نیروی انسانی ممانعت شود.