افق توسعه آموزش علوم پزشکی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

پاندمی کوید 19 بر روی سیستم های بهداشتی درمانی و آموزشی در سرتاسر دنیا تاثیرات بسیاری گذاشته است و بسیاری از اقدامات روزانه در محیط های بیمارستانهای آموزشی از جمله ساعات و روش های آموزشی به علت رعایت ایمنی دانشجویان و پزشکان و تغییر بیماران بستری تغییرات چشمگیری داشته است و سیاستگزاران آموزش پزشکی با چالش های متعددی برای بهینه کردن آموزش و ارزیابی دانشجویان پزشکی مواجه هستند و باید از روشهای جایگزین آموزش انلاین و تکنولوژی های آموزشی بهره بیشتری ببرند و در روش های سنتی آموزش پزشکی تغییرات اساسی بوجود بیاورند. یکی دیگر از نکات ضروری در این مقطع بازبینی کوریکولوم های اموزشی و تاکید بر حداقل های آموزشی می باشد که این مهم نیازمند حذف و تغییر و یا ایجاد روشهای جدید آموزشی می باشد. این مقاله به بررسی بعضی نکات کاربردی در آموزش و آزمون در دوران پاندمی کوید 19 در دانشگاههای مختلف در کشورهای مختلف می پردازد با توجه به این موضوع که ایمنی دانشجو و اساتید نکته مهم و ضروری در سیاستگزاری های آموزشی در این مقطع حساس می باشد. این نکات اهمیت همکاری بیشتر بین رشته ای و خلاقیت در زمینه اموزش و سازگاری بیشتر با تغییرات را بازگو می کند.

مقدمه: آموزش در علوم پزشکی نیز نیازمند تحولی اساسی است تا با بکارگیری شیوه های نوین تدریس سطح آموزش را ارتقاء دهد. استفاده از فیلم در طول تدریس باعث می شود که دانشجویان هوشیارتر شوند و انگیزه و تمرکز بیشتری بر روی موضوع پیدا کنند. از آنجایی که دانشگاه علوم پزشکی مشهد از دانشگاههای مادر کشور و قطب تکنولوژی آموزشی می باشد و با توجه به مزایای شمرده شده، مطالعه ای طراحی شد تا در آن مباحث آموزشی به صورت فیلم طراحی، اجرا و در کلاس درس تئوری جهت دانشجویان علوم آزمایشگاهی به نمایش گذاشته شود. روش کار: 44 نفر از دانشجویان علوم آزمایشگاهی به عنوان گروه هدف درنظرگرفته شده و در این مطالعه دانش پژوهانه شرکت کردند. فیلم در مرکز مطالعات دانشگاه طراحی و در کلاس ابتدا از دانشجویان پره تست مشتمل بر 4 سوال چهار گزینه ای گرفته شد و فیلم به نمایش در آمد و سپس پست تست گرفته شد. در پایان جلسه دوم فرم نظر سنجی مشتمل بر 9 سوال به دانشجویان داده شد و در نهایت نتایج آزمون و نظر سنجی با spss 21 آنالیز شد. . نتایج: سوالات صحیح پاسخ داده شده در پس آزمون نسبت به پیش آزمون بیشتر بوده است به ترتیب سطح معنی داری برای سوال اول(p=0. 03) و سه سوال بعدی(p<0. 001) بوده است. همینطور تعداد سوالات اشتباه پاسخ داده شده در پس آزمون به طور معنی داری کاهش یافته بود(p<0. 001). شگفت آور اینکه قریب 80 درصد دانشجویان ابراز علاقمندی کم و بسیار کم نسبت به ادامه اینگونه روند تدریس بودند. نتیجه گیری: علی رغم اینکه نمره دانشجویان در پس آزمون به طور معنی داری نسبت به پیش آزمون بهتر شده بود اما اکثر دانشجویان ابراز علاقمندی کم و بسیار کم نسبت به ادامه روند تدریس با استفاده از فیلم بودند.

مقدمه: گراندراند آموزشی یک روش آموزش بالینی متداول است که در اکثر بخش های بیمارستان های آموزشی درحال اجرا است و هدف آن فراهم آوردن فرصتی برای دانشجویان است تا اطلاعات نظری را به واقعیات عملی پیوند بزنند. هدف این مطالعه بررسی نظرات و دیدگاه های دانشجو و عضو هیئت علمی بود تا بتوان نواقص موجود در آموزش بالینی گراندراند را پیدا کرده و با بهبود روند آموزشی گامی مؤثر در تربیت پزشکان کارآمد برداشته شود. روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی در گروه اطفال دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفته است. این تحقیق با نظرسنجی از افراد حاضر در جلسات گراند راند در قالب پرسشنامه استاندارد صورت گرفت. در مجموع 250 پرسشنامه از دی ماه 1397 لغایت پایان خردادماه 1398 بین شرکت کنندگان حاضر در گراندهای بخش ها توزیع شد که از این تعداد، 235 پرسشنامه تکمیل گردید. اطلاعات پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS v. 24 آنالیز گردید. نتایج: بیشترین میزان رضایت از کیفیت گرند راندهای هفتگی در گروه اعضای هیئت علمی با 63. 15٪ و کمترین میزان در گروه کارورزان با 4. 34٪ که وضعیت گرند راند ها را خیلی خوب ارزیابی کردند وجود دارد. در حالی که تمامی اعضای هیئت علمی و اکثریت دستیاران (70. 73٪ ) معتقد بودند حضور کارورز در گراند راند مفید است با این حال در حدود نیمی از کارورزان (53. 62٪ ) به مفید بودن گراند راند اذعان داشتند. استراتژی مد نظر اعضای هیئت علمی بیشتر تأکید بر درمان (42. 10٪ ) و گزارش های پزشکی مبتنی بر شواهد (36. 84٪ ) بود اما دستیاران بیشتر در مورد تشخیص های افتراقی (46. 34٪ ) و گزارش های پزشکی مبتنی بر شواهد (34. 14٪ ) تأکید داشتند؛ کارورزان (63. 76٪ ) و کارآموزان (63. 20٪ ) نیز بر بحث در مورد تشخیص های افتراقی تأکید داشتند. نتیجه گیری: در مجموع دیدگاه کارآموزان و کارورزان در مقایسه با اعضای هیئت علمی و دستیاران در خصوص کیفیت برگزاری گرند راندهای آموزشی منفی تر است. همچنین دیدگاه آنان در بخش های مهمی همانند استراتژی معرفی بیمار نیز متفاوت می باشد. از این رو به نظر می رسد، انجام مطالعات بعدی با هدف تعیین استانداردهای مناسب گراند راند های آموزشی برای هریک از گروه های کارآموز، کارورز و دستیار اهمیت داشته باشد.

مقدمه: محیط یادگیری یک تعیین کننده رفتاری است و درک دانشجو از محیط در امر یادگیری بسیار موثر است و در آموزش بالینی اهمیت زیادی دارد. استفاده از الگوی DREEM به عنوان ابزار تشخیصی برای شناسایی تفاوت محیط واقعی با محیط مطلوب بکار می رود. هدف این مطالعه، بررسی نظرات فراگیران پزشکی در مورد محیط آموزشی بود. روش کار: این پژوهش توصیفی-مقطعی در سال 1397 و دیدگاه 143 نفر از فراگیران پزشکی (دستیاران، کارورزان و کارآموزان) با استفاده از پرسشنامه DREEM در پنج حیطه ادراک دانشجو از یادگیری، استادان، جو آموزشی، توانایی علمی و شرایط اجتماعی خود و در بیمارستان شهید بهشتی کاشان انجام شد. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار آماری 16SPSS و آزمونهای ANOVA و t test استفاده شد. نتایج: در بین سطوح مختلف مدل DREEM، ادراک دانشجو از شرایط اجتماعی بالاترین و ادراک دانشجو از استاد کمترین نمره میانگین را داشت. درک دانشجویان از محیط آموزشی در تمامی حیطه ها نامطلوب بود. از نظر سن، مقطع تحصیلی و سال دستیاری در هیچ یک از 5 حیطه ارزیابی محیط بالینی تفاوتی بین گروه های مورد مطالعه دیده نشد (05/0P) و حیطه های ادراک دانشجو از توانایی علمی و شرایط اجتماعی خود فاقد اختلاف معناداری بودند (05/0

مقدمه: ابزارهای متنوعی برای ارزیابی تحقق اهداف آموزشی وجود دارد. یکی از این ابزارها لاگ بوک می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان دندانپزشکی نسبت به لاگ بوک طراحی شده در بخش ترمیمی انجام گرفت. روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی 60 نفر از دانشجویان دندانپزشکی در سال تحصیلی 1398 به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه پژوهشگر ساخته در سه بخش ویژگی های فردی، سوالات مربوط به ارزیابی لاگ بوک و یک سوال باز در خصوص پیشنهادات جمع آوری گردید. روایی پرسشنامه توسط اعضای هیآت علمی تایید گردید. پایایی پرسشنامه با آزمون Cronbach´ s alpha با ضریب 0/8 تایید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی انجام شد. . نتایج: میانگین نمره ارزیابی کلی لاگ بوک 77/5± 98/28 بود. 7/71 درصد از دانشجویان تاثیر لاگ بوک در آشنایی با نحوه ی ارزشیابی و نمره دهی را زیاد و خیلی زیاد ذکر کردند. در خصوص ضرورت استفاده از لاگ بوک 7/51 درصد از دانشجویان گزینه زیاد و خیلی زیاد را انتخاب کردند. با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون بین معدل ترم و نمره ارزیابی کلی لاگ بوک ارتباط معنی دار و مثبت وجود داشت. بین نمره ارزیابی لاگ بوک و تجربه عدم استفاده از لاگ بوک نیز ارتباط وجود داشت. نتیجه گیری: براساس یافته ها، در مجموع دیدگاه دانشجویان در خصوص استفاده از لاگ بوک متوسط بود و از انجایی که لاگ بوک باید برطرف کننده نیازهای آموزشی دانشجویان باشد، بازنگری در محتوای آن امری ضروری است.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر واکاوی برنامه درسی پنهان و مغفول در علوم پزشکی درجهت طراحی الگوی کاربردی با توجه به بسته های طرح تحول و نوآوری"مطالعه موردی دانشگاه علوم پزشکی مشهد"بوده است. روش کار: این پژوهش با روش کیفی تحلیل محتوا و با استفاده از روش گرانهایم و لاندمن در سه مرحله انجام شد 1-مصاحبه فردی نیمه ساختاریافته با اساتید، کارشناسان آموزشی و دانشجویان مقاطع مختلف پایه و بالینی رشته پزشکی، 2-اجرای دو مصاحبه گروهی3-بررسی و تحلیل محتوای لاگ بوک دانشجویان پزشکی، در قسمت بیان تجارب، انتقادات و پیشنهادات از حضور در بخشهای مختلف بیمارستان و آموزش های بالینی. نتایج: پس از تحلیل مصاحبه های انفرادی از اساتید و کارشناسان آموزشی، نتایج نشان داد که ابعاد پنهان در برنامه درسی پزشکی شامل 17طبقه و 79 کد اصلی و ابعاد مغفول آن، شامل 9 طبقه و 43 کد اصلی و از واکاوی تجارب زیسته دانشجویان در قالب مصاحبه های فردی، گروهی و تحلیل کارنوشت پزشکی، ابعاد پنهان و مغفول برنامه درسی، برمبنای شاخص های طرح در دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز11طبقه و80 کداصلی به دست آمد، که بر اساس آن، الگوی برنامه درسی شامل 4 مضمون کلی و 24 طبقه طراحی شد که اعتبار الگوی پیشنهادی براساس نظر نخبگان تأیید شد. نتیجه گیری: در این مطالعه به واکاوی برنامه درسی پنهان و مغفول در علوم پزشکی درجهت طراحی الگوی کاربردی با توجه به بسته های طرح تحول و نوآوری" پرداختیم که در نهایت الگوی پیشنهادی با 4 مضمون کلی و 24 طبقه طراحی و ارائه شد.

مقدمه: از آنجایی که آموزش مهارت های پایه و اساس، با تمرکز بر مهارت های شخصی و نیز آگاهی از خطرات تهدیدکننده، می تواند نقش مهمی در ارتقای توانایی « خود-مراقبتی» دانش آموزان داشته باشد. پژوهش حاضربا هدف شناسایی عوامل موثر بر مهارت مراقبت خود مراقبتی دردانش آموزان دختر پایه هفتم ناحیه 2 شهر بندرعباس انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظرنحوه گرداآوری داده ها از نوع توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه هفتم مدارس ناحیه دو شهر بندرعباس در سال تحصیلی 98-1397بوده است که با استفاده از جدول مورگان 300نفر از این دانش آموزان با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته 32 سوالی بود. جهت تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات مستخرج از پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار SPSS22 و LISREL8/54 انجام شد نتایج: تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که مؤلفه های مهارت خودآگاهی، خودارزشمندی، بین فردی و مهارت شناخت عمومی از رفتارهای پر خطر از عامل موثر بر مهارت های خود مراقبتی دانش آموزان می باشدوتحلیل عاملی تاییدی نیز نشان داد که گویه های هر عامل، بار عاملی در حد قابل قبولی دارند. نتیجه گیری: شناسایی عوامل موثر برمهارت خود مراقبتی دختران نوجوان به آنها برای حرکت از ناتوانایی ها و ضعف های مهارتی به سوی مهارت های توانمند و قوی و سازنده کمک می کند. آموزش این مهارت ها می تواند حرکتی را در راستای تحول برنامه های آموزشی و تربیتی شروع کندتا در پرتو آن مهارت ها، موضوعات و مطالب آموزشی به گونه ای که در زندگی روزمره وجود دارند، استفاده شوند و زنجیره های ارتباطی با دنیای واقعی دانش آموزان پیوند بخورد.

مقدمه: سنجش تکوینی می تواند فرایند یاددهی و یادگیری را بهبود بخشد. این نوع از سنجش به همراه ارائه بازخورد اثربخش، فرایند پیوسته و مستمری است که شواهد کارآمدی در خصوص میزان دستیابی به پیامدهای یادگیری در راستای اصلاح یا بهبود عملکرد یادگیرندگان فراهم می آورد. روش کار: در این مطالعه مروری عبارات کلیدی مورد نظر شامل Formative Assessment، Electronic Formative Assessment، Digital Formative Assessment، Computer Assisted Formative Assessment، Feedback، Meaningful Feedback، Cunstructive Feedback، Educational Feedback، Formative Feedback، Effective Feedback و Medical Education در مطالعات در دسترس پایگاه های اطلاعاتی بین المللی مانند Scopus، Eric، ProQuest، Google Scholar، PubMed، Wiley Online Library، ScienceDirect و Web of Science در بازه سال های 2010 تا 2020 میلادی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج: در مجموع 59 سند به عنوان مرتبط ترین مطالعات مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن بود که استفاده مستمر از سنجش تکوینی و ارائه بازخورد اثربخش منجر به تاثیرات کارآمدی در فرایند یاددهی و یادگیری می شود. نتیجه گیری: سنجش تکوینی نتایج مثبتی بر یادگیری داشته و با ارائه بازخورد اثربخش، تفاوت چشمگیری در کیفیت فرایند یاددهی و یادگیری ایجاد می نماید. در واقع، بازخورد اثربخش حلقه ارتباطی بین سنجش تکوینی و یادگیری می باشد و یکی از عناصر بسیار مهم در ارزیابی یادگیرندگان است که منجر به کارکرد سنجش به عنوان ابزاری برای یادگیری می گردد.