پژوهش های مدیریت در ایران
سال:1396 | دوره:21 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

تعریف مساله حیاتی ترین و مهم ترین گام رویکرد پویایی های سیستمی است که پایه و اساس سایر گام های مدل سازی دینامیکی و یکی از شروط اصلی اثربخشی مدل سازی و موفقیت آن است. با این وجود ادبیات کمی درباره فرایند تعریف مساله، ویژگی ها و شاخص های یک مساله دینامیکی وجود دارد. این مقاله با هدف تبیین فرایند تعریف مساله به صورت سیستماتیک و ساختارمند با استخراج شاخص ها و عوامل تعیین کننده یک مساله دینامیکی به ایجاد چارچوب مساله دینامیکی پرداخته است. برای این منظور ابتدا از طریق مرور سیستماتیک ادبیات موضوع به استخراج شاخص ها و عوامل تعریف و تعیین کننده مسائل دینامیکی پرداختیم. در این مرحله تمام مقالات پذیرفته شده در دو دور اولیه کنفرانس تحقیقاتی پویایی های سیستمی در سال 1976 و 1981 و 33 دور کنفرانس پویایی های سیستمی از سال 1983-2015 و همچنین مقالات مجله سیستم داینامیک ریویو (SDR) و پایگاه های علمی الزویر، وایلی، اسپرینگر و امرالد مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت چارچوبی با 6 گروه شاخص شامل ساختار مساله، ذی نفعان مساله، مرز مساله، پیچیدگی مساله، پویایی مساله و ماهیت مساله طراحی شد که روی هم رفته دربرگیرنده 24 شاخص است. ارائه چهارچوب جامع در تشخیص مساله پویا و مناسب برای رویکرد پویایی های سیستمی یافته اصلی این تحقیق محسوب می شود.

امروزه تاثیر فعالیت های فرهنگی در تولید ناخالص ملی، رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و گسترش مبادلات بین المللی بسیار قابل توجه است، به گونه ای که فعالیت های فرهنگی را به یکی از شالوده های اساسی نظام اقتصادی دنیا تبدیل کرده است. بر این اساس ضروری است با توجه به غنا و ثروت عظیم کشور از حیث محصولات فرهنگی به آن ها با نگاهی متفاوت نگریسته شود و با شناسایی مولفه های موثر بر تقاضای این نوع از محصولات در جهت نظام مند کردن ساختار عرضه و بهبود اقتصاد فرهنگ کشور اقدام شود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف انشاء و دسته بندی عوامل موثر بر تقاضای محصولات فرهنگی ایرانی در بازار داخلی انجام شده است. پژوهش به روش کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد، با استفاده از ابزار مصاحبه از 30 نفر از هنرمندان، خبرگان و فعالان فرهنگی شهر تهران و با روش نمونه گیری گلوله برفی صورت پذیرفت. تحلیل محتوای مصاحبه ها براساس مدل توسعه یافته فرآیند اجرای گراندد تئوری انجام و 182 مفهوم در قالب چهار بعد «برانگیختن نیاز»، «ایجاد تقاضا»، «تامین تقاضا» و «تکرار تقاضا» مدل سازی شد. ضمن این که پایایی کدگذاری با درصد پایایی بازآزمون معادل 1.52 تایید شد.

با وجود این که در دوره ای از تاریخ برخی اندیشمندان مذهب را عامل عقب ماندگی جوامع می دانستند، باید گفت مذهب الهی پیش برنده سرمایه ای است که برای فرد و اجتماع حاصل می شود و انباشت آن موجب بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه می شود. از این رو می توان مذهب را در دو بعد سرمایه مذهبی فردی و سرمایه مذهبی اجتماعی عامل محرک و برانگیزاننده توسعه جامعه تلقی کرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر سرمایه مذهبی بر رفتار شهروندی سازمانی است. جامعه آماری شامل 270 نفر از کارکنان سازمان تامین اجتماعی شهر اصفهان است. حجم نمونه آماری به روش تصادفی ساده و براساس جدول گرجسی و مورگان 159 نفر تعیین شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته سرمایه مذهبی و پرسش نامه رفتار شهروندی سازمانی نصراصفهانی و همکاران (1394) استفاده شد. روایی پرسش نامه ها براساس روایی محتوا و پایایی براساس آلفای کرونباخ مورد تایید قرارگرفت که مقدار ضریب پایایی برای پرسش نامه ها به ترتیب 0.76 و 0.82 به دست آمد. آزمون فرضیات از روش معادلات ساختاری به کمک نرم افزار Amos انجام شد. نتایج نشان داد که سرمایه مذهبی با ضریب مسیر 0.46 بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر دارد، همچنین براساس نتایج فرضیات فرعی ابعاد سرمایه مذهبی شامل احکام، عقاید و اخلاقیات به ترتیب با ضریب مسیر 0.52، 0.39 و 0.47 بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر دارند.

این پژوهش در نظر دارد تاثیر عوامل فردی و ماهیت خطا بر افشاگری را شناسایی و مورد بررسی قرار دهد. روش مورد استفاده به صورت ترکیب رویکرد کیفی و کمی است. در رویکرد کیفی، با به کارگیری تکنیک دلفی مولفه های مربوط به هر عامل شناسایی شدند. این تکنیک با نظر متخصصین طی چهار مرحله با ضریب هماهنگی 433.0 پایان یافت، سپس در رویکرد کمی براساس نتایج تکنیک دلفی پرسش نامه ای تهیه شد و روایی آن با استفاده از معیارهای CVI و CVR مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسش نامه نیز با محاسبه آلفای کرونباخ تایید شد. بر این اساس پرسش نامه در جامعه مورد نظر توزیع و تعداد 274 مورد توسط کادر درمانی و اداری بیمارستان تکمیل و براساس داده های گردآوری شده الگوی معادلات ساختاری مورد نظر برازش شد. نتایج برازش الگو نشان داد که نکویی برازش خوب است و مدل برازش شده انطباق خوبی با داده های تجربی دارد. در بررسی تاثیر دو عامل ماهیت خطای رخ داده و عوامل فردی، تاثیر عوامل مربوط به ماهیت خطا پذیرفته شد، اما تاثیر عوامل فردی مورد پذیرش قرار نگرفت و رابطه معنا دار نبود.

با توجه به اهمیت صنایع به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی، شناسایی منابع رشد سرمایه گذاری صنعتی از نظر سیاست گذاری و برنامه ریزی حایز اهمیت و شکل گیری موسسات کوچک و متوسط یکی از مقوله هایی است که تاثیر آن بر سرمایه گذاری با ابزارهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است، ولی از سویی هر کدام از این مطالعات از زاویه دیدی خاص این مقوله را تحت بررسی قرار داده اند و گاهی به نتایج متفاوتی دست یافته اند. از سوی دیگر در انجام این مطالعات بیشتر از رویکردهای آماری استفاده شده و راه کارهایی که محققان ارائه داده اند نتوانسته است اثرات کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را به صورت هم زمان بررسی کنند؛ بنابراین برای رفع این نقیصه در این مقاله از رویکردی کل نگرانه (تفکر سیستمی) برای بررسی تاثیر شکل گیری موسسات کوچک و متوسط بر رشد سرمایه گذاری استفاده شده است. ابزاری که برای اجرایی کردن تفکر سیستمی در این مقاله به کار گرفته شده رویکرد پویایی شناسی سیستمی است تا بتوان از توانمندی های آن در مدل سازی سیستم های پیچیده استفاده کرد و نتایج مناسبی را از طریق شبیه سازی این مدل ها به دست آورد. جامعه مورد مطالعه استان فارس و بازه زمانی مورد بررسی سال های 1360-1410 است. نرم افزاری که برای مدل سازی و شبیه سازی استفاده گردید نرم افزار ونسیم است. نتایج حاصل از شبیه سازی مدل طراحی شده نشان گر رابطه مستقیم و متعامل دو متغیر موسسات کوچک و متوسط و سرمایه گذاری است.

نقش موثر هوش سیاسی مدیران و رهبران در تغییر و تحولات بنیادی سازمان انکارناپذیر است. هوش سیاسی هوشی است که رهبران می توانند با استفاده از آن اعمال نفوذ برای تغییرات مناسب در سازمان را ایجاد کنند. هوش سیاسی یکی از مهارت های اجتماعی است که یک رهبر تحول آفرین باید آن را به درستی شناخته و در تغییرات سازمانی برای اثربخشی بیشتر استفاده کند. فرهنگ هر سازمان نقش مهمی در پذیرش تغییر از سوی کارکنان و آمادگی کارکنان برای تغییر دارد. رهبران از طریق یک فرآیند نفوذ اجتماعی فرهنگ سازی کرده و با اثر گذاری بر کارکنان، آنان را به سمت تحقق اهداف متعالی سازمان هدایت می کنند. در این مقاله تاثیر هوش سیاسی بر تغییر سازمانی در سازمان های دولتی استان گیلان بررسی شده و همچنین نقش تعدیل گر فرهنگ سازمانی در رابطه بین هوش سیاسی و تغییر سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است. داده های پژوهش از سازمان های دولتی استان گیلان گردآوری شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است که اطلاعات با استفاده از پرسش نامه گردآوری شده و برای تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری و الگوریتم حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که هوش سیاسی بر تغییر سازمانی تاثیرگذار است و فرهنگ سازمانی رابطه بین هوش سیاسی و تغییر سازمانی را تعدیل می کند.

بسیاری از نظریه پردازان مدیریت بر بهبود عملکرد درون نقشی و عملکرد فرانقشی کارکنان به منظور افزایش اثربخشی سازمان تاکید دارند. تحقیقات مختلفی در جهت بهبود عملکرد فرانقشی و درون نقشی کارکنان انجام شده است که می توان به ادراک از مسوولیت اجتماعی و نگرش های کاری کارکنان اشاره کرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر ادراک از مسوولیت اجتماعی با عملکرد فرانقشی و درون نقشی با توجه به نقش میانجی نگرش های کاری است. جامعه آماری این تحقیق را 1640 نفر از مدیران و کارکنان ستادی بانک تجارت تشکیل می دهند. داده های این تحقیق از طریق پرسش نامه و نمونه ای متشکل از 314 نفر به روش تصادفی ساده گردآوری و با روش مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل گردید. روایی پرسش ها تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و پایایی آن نیز به وسیله آلفای کرونباخ مورد بررسی و تایید قرار گرفت. نتایج مدل معادلات ساختاری به جز یک فرضیه دیگر فرضیات تحقیق را تایید می کند، همچنین نشان داده شد نگرش های کاری به عنوان متغیر میانجی اثر کامل در رابطه بین ادراک از مسوولیت اجتماعی و عملکرد کارکنان دارد.

در سال های اخیر عملکرد بخش دولتی و تلقی مردم از ارزش هایی که توسط این بخش به واسطه خدمت رسانی عمومی خلق می شود، دغدغه بسیاری از پژوهشگران حوزه مدیریت دولتی شده است. در این میان پژوهش های فراوانی در خصوص تدوین سنجه هایی برای اندازه گیری عملکرد بخش دولتی در بسترهای مطالعاتی مختلف انجام شده است؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر در رویکردی کاربردی تدوین مدل اندازه گیری عملکرد بخش دولتی تحت ارزش های عمومی خلق شده توسط این بخش است. به این منظور پژوهشی کمی مبتنی بر پیمایش انجام گرفت که در آن پس از مطالعه ادبیات موجود در حوزه ارزش عمومی فهرست به نسبت جامعی از ارزش های عمومی مشتمل بر چهار دسته اخلاقی، حرفه ای، انسانی و دموکراتیک شناسایی شد که روایی صوری و محتوایی آن ها توسط پنل خبرگان مورد تایید قرار گرفت. در مرحله بعد پرسش نامه ای براساس ارزش های احصا شده مرحله نخست تهیه شد و در اختیار نمونه آماری متشکل از ارباب رجوع های بانک های دولتی (ملی، سپه و کشاورزی) قرار گرفت. در این مرحله خروجی نرم افزار SPSS و نتایج تحلیل عاملی روایی سازه ارزش ها را مورد تایید قرار داد. در گام نهایی برای سنجش مدل اندازه گیری ارزش ها از روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار PLS استفاده شد و ارزش هایی که بار عاملی کمتر از 0.4 داشتند، از مدل اندازه گیری حذف شدند. در نهایت 18 ارزش باقی مانده در چهار دسته برشمرده در مدل اندازه گیری عملکرد مورد تایید قرار گرفتند.

لزوم تغییر ساختار بودجه ریزی از برنامه ای به عملکردی سبب شد تا مطالعات بسیاری درپی ‏الزامات این تغییر صورت پذیرد. با بررسی ادبیات موضوع مدل بودجه ریزی که در آن عملکرد ‏به مفهوم تعالی و کارایی وجود داشته باشد مشاهده نشد. از این رو ایده اصلی این ‏تحقیق در ارائه مدل بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به گونه ای است که ضمن در نظر داشتن ‏سیاست های کلی دانشگاه علوم پزشکی تهران در تخصیص بودجه به بیمارستان های ‏زیرمجموعه، تعالی و کارایی بیمارستان ها را نیز در نظر بگیرد و از سوی دیگر از کارایی مدل های ‏ریاضی در تخصیص بودجه استفاده کند. مدل تعالی ‏EFQM‏ مبنای ارزیابی تعالی ‏بیمارستان ها قرار گرفت و به منظور خوشه بندی بیمارستان ها در سطحی بالاتر، بیمارستان ها بر‏اساس شباهت در ابعاد تعالی خوشه بندی شدند و برای ارزیابی کارایی بیمارستان ها نیز از مدل ‏متعارف تحلیل پوششی داده ها استفاده شد.‏ در راستای محقق شدن هدف اصلی تحقیق یعنی اثربخشی تخصیص بودجه به بیمارستان ها، ‏ابتدا مدل قطعی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با شش آرمان (تعالی، کارایی و ضریب اشغال تخت هر یک ‏در دو سطح متوسط خوشه و درون خوشه) طراحی شد و سپس با هدف پاسخ گویی بهتر در مواجه با شرایط نامطمئن، این مدل با بهره گیری از مباحث فازی و ‏استواری، استوار گردید، ‏همچنین برای تحلیل دقیق تر قابلیت مدل های استوار از شبیه سازی مونت کارلو استفاده شد‎‎که نتایج نشان از قابلیت بسیار بالای مدل استوار- فازی نسبت به مدل قطعی در پاسخ گویی به ‏عدم قطعیت موجود در پارامترهای مساله دارد.‏