پژوهش های ماهی شناسی کاربردی
سال:1398 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

در مطالعه حاضر ساختار شبکیه چشم شاهکولی (Alburnus chalcoides) در سه مرحله جنینی، لاروی و بالغ بررسی شده است. برای این منظور نمونه های بافتی از شبکیه شاهکولی بالغ و همچنین جنین و لارو آن با فواصل مشخص نمونه برداری شد. مطالعات بافت شناختی نشان داد که پریموردیوم بینایی 16 ساعت پس از لقاح (hAF16) از لایه اکتودرم ایجاد شد که پس از نمو و توسعه جام بینایی را به وجود آورد. جام بینایی اولیه همان شبکیه تمایز نیافته بود و قبل از ساعت hAF26 شروع به شکل گرفتن کرد. سلول های لایه اپیتلیوم رنگدانه دار اولین سلول هایی بودند که hAF36 از سایر سلول های شبکیه متمایز شدند و رنگدانه ها حدود hAF68 نمایان شد. لاروها با شبکیه ای که بخش عمده آن تمایز نیافته بود تفریخ شدند (حدودhAF72). اولین سطح لایه بندی مشخص در لاروها 96 ساعت پس از تفریخ (DAH1) مشاهده شد که شامل پنج لایه لایه اپیتلیوم رنگدانه دار، لایه سلول های گیرنده نور، لایه هسته دار داخلی، لایه مشبک داخلی و لایه سلول های گانگلیونی بود. لایه مشبک خارجی در hAF144 ( DAH3) قابل تشخیص شد و در اوایل روز DAH4 با تفکیک لایه سلول های گیرنده نور به دو لایه هسته دار خارجی و لایه گیرنده های نوری تقسیم شد. لایه بندی شبکیه قبل از تهی شدن کیسه زرده کامل شد. ترتیب لایه های شبکیه در شاهکولی بالغ مشابه لارو 4 روزه پس از تفریخ (168 ساعت پس از لقاح) بود. ضخامت لایه ها با هم متفاوت بودند به طوری که از ضخامت لایه هسته دار داخلی کاسته و بر ضخامت لایه گیرنده های نوری افزوده شد.

92 بچه ماهی تاسماهی سیبری (g 9/0 ± 1/11) به صورت تصادفی در 16 حوضچه فایبر گلاس 150 لیتری با تراکم 37 ماهی در هر حوضچه در 4 تیمار (کنترل، باکتریهای تجزیه کننده، 2% PHB و ترکیب PHB و باکتریهای تجزیه کننده آن) و 4 تکرار به مدت 60 روز پرورش داده شدند. نتایج طرح نشان داد که استفاده از تیمارهای غذایی تاثیر معنی دار بر شاخص وزن نهایی در بچه ماهیان ندارد ولی استفاده از PHB و تیمار باکتری به طور معنی داری میزان ضریب تبدیل غذایی را کاهش می دهد (P<0. 05). همچنین نتایج نشان داد که استفاده از تیمارهای غذایی، به طور معنی داری درصد چربی ماهیچه را نسبت به تیمار کنترل کاهش می دهد (P<0. 05). فعالیت متابولیکی باکتریهای انتهای روده بچه ماهیان با روش مصرف اکسیژن بیوشیمایی (BOD5) و با استفاده از سیستم Oxitop® مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت pH محلول اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بالاترین فعالیت متابولیکی باکتریها در تیمار PHB مشاهده شدکه با نتایج شاخصهای رشد همخوانی داشت. همچنین نتایج pH نشان داد که پایین ترین میزان آن در تیمارهای PHBو تیمار باکتری مشاهده شد که دارای اختلاف معنی دار با کنترل و چهارم بود (P<0. 05). با توجه به نتایج این طرح، استفاده از PHB و باکتریهای تجزیه کننده آن با توجه به تاثیرات مثبت آنها، می تواند یکی از گزینه های مورد بررسی برای صنعت آبزی پروری باشد.

این مطالعه به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف فسفولیپید بر ترکیب اسید چرب، محتوای چربی بدن و فعالیت آنزیم لیپاز در ماهی ازون برون ((Acipenser stellatus پس از تغذیه با سطوح مختلف لیستین ( منبع فسفولیپید ) انجام شد. ماهی ها با میانگین وزن اولیه 06/0 ± 25/11 گرم با هفت تیمار غذایی حاوی پروتئین و چربی یکسان و سطوح مختلف لسیتین سویا به عنوان منبع فسفولیپید شامل صفر، 1، 2، 4، 6، 8 و 10 درصد به مدت 11 هفته در سطح اشباع تغذیه شدند. نتایج نشان داد که استفاده از لسیتین سویا تا سطوح 10 درصد در جیره این ماهی باعث افزایش معنی داری در برخی از اسید های چرب از جمله C18: 2N6، SFA، MUFA و n-6 HUFA در بدن ماهی شده است(05/0 < P). اما در میزان EPA و DHA تفاوت معنی دار مشاهده نشد. نتایج این مطالعه نشان داد تجمع چربی در بافت بدن تحت تأثیر نوع و محتوای چربی جیره می باشد ولی بیشترین میزان چربی در ماهیان تغذیه شده با 6 درصد لسیتین دیده شد. فعالیت آنزیم لیپاز در روده ماهی ازون برون با افزایش لیستین جیره تا 4-2 درصد افزایش یافت. بنابراین می توان نتیجه گرفت که افزودن لسیتین به میزان 6 و 4 درصد به ترتیب سبب افزایش حداکثری اسید های SFA، MUFAو n-6 HUFA و فعالیت انزیم لیپاز در این ماهی در این محدوده وزنی می گردد.

سلنیوم ماده غذایی کمیاب و ضروری برای انسان ها و حیوانات می باشد که از عملکرد طبیعی ایمنی، تولیدمثل و سیستم عصبی حمایت و از بیماری های متعدد جلوگیری می نماید. این ماده کوفاکتور آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز است که از طریق کاهش رادیکال های آزاد باعث بهبود عملکرد رشد و تولید مثلی می شود. در این مطالعه تاثیر استفاده از سطوح مختلف سلنیوم آلی بر تغییرات بعضی از شاخص های آنتی اکسیدانی شامل ظرفیت آنتی اکسیدانی تام TAC و مالون دی آلدئید MDA سرم خون مولدین ماهی طلایی و همچنین تاثیر آن بر کیفیت توسعه گنادی و شاخص های تولیدمثل شامل رشد و بازماندگی لاروی مورد برسی قرار گرفت. به این منظور تعداد 70 قطعه ماهی طلایی بالغ به مدت 8 هفته با سطوح صفر و 5/0 میلی گرم سلنیوم آلی (Sel-plex) درکیلوگرم غذا (افزوده شده به جیره تجاری بیومار) مورد تغذیه قرار گرفتند. سپس با تزریق هورمون HCG بصورت مصنوعی تکثیر و لقاح انجام پذیرفت. نتایج تحقیق در تیمار سلنیوم موید آن است که میزان TAC در سرم خون مولدین افزایش یافته و میزان MDA نیز کاهش معنی داری داشته است. همچنین مطالعات بافت شناسی نشان داد که در بافت بیضه مولدین تحت تیمار سلنیوم، مقادیر اسپرماتوزوآ بالغ بصورت معنی داری بیشتری از گروه شاهد بوده و در بافت تخمدان مولدین، رسیدگی جنسی در گروه شاهد در مرحله 2 و در گروه تحت تیمار در مرحله 5 بوده است. بعلاوه مقادیر لقاح 17/91%، بدشکلی 45/8% و بازماندگی87% در تیمار سلنیوم نسبت به گروه شاهد بهبود معنی داری را نشان داده است (05/0P<). بنابر این جیره حاویmg/kg 5/0 سلنیوم آلی در مولدین ماهی طلایی موجب بهبود کیفیت توسعه گنادی و شاخص های تولیدمثل مانند افزایش درصد لقاح و بازماندگی و کاهش بدشکلی لاروی در ماهی طلایی گردیده است.

مطالعه ی حاضر با هدف تعیین سطح مناسب پروتئین جیره غذایی بچه ماهی کپور معمولی بر پایه فناوری بیوفلوک (Biofloc technology: BFT) انجام گردید. آزمایش بر اساس 4 تیمار بیوفلوکی (BFT) و یک تیمار شاهد (CW) و هر تیمار با سه تکرار طراحی شد. تعداد 450 قطعه بچه ماهی کپور معمولی با میانگین وزن 8/0± 17 گرم در 15 تانک فایبرگلاسی ذخیره سازی شدند. ماهیان در تیمارهای بیوفلوکی با جیره های حاوی 23، 27، 31 و 35 درصد پروتئین خام تغذیه شدند. ملاس چغندر قند به عنوان ماده کربنی جهت توسعه بیوفلوک به آنها اضافه شد. در گروه شاهد، با آب شفاف و بدون بیوفلوک، بچه ماهیان از جیره با 35% پروتئین خام تغذیه شدند. با توجه به نتایج بدست آمده، افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، رشد روزانه و ضریب بازدهی پروتئین در تیمار 31%-BFT و 27%-BFT بطور معنی داری از سایر تیمارها بالاتر بود (05/0 P<). میزان پروتئین جیره اثر معنی داری روی برخی از پارامترهای خون و بیوشیمیایی سرم (گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید، هماتوکریت و هموگلوبین، پروتئین کل، آلبومین) در تیمارهای بیوفلوکی داشت و مقادیر آنها در تیمار 35%-BFT و 31%-BFT بطور معنی داری بالاتر از سایر تیمارها بود (05/0P<). نتایج این تحقیق نشان داد که وقتی بچه ماهی کپور معمولی در سیستم بیوفلوک پرورش می یابد، سطح پروتئین جیره می تواند از 35% به 27% کاهش یابد بدون اینکه اثری روی نرخ بقا، رشد، ضریب تبدیل غذایی و برخی پارامترهای خون و بیوشیمیایی سرم خون داشته باشد که نشان می دهد بیوفلوک توسعه یافته می تواند به تغذیه پروتئینی و سلامت فیزیولوژیکی ماهی کپور معمولی کمک کند.

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر سطوح مختلف فیتاز تجاری (SMIZYME PHYTASE) در دو سطح 20 و 40 درصد سویا جایگزین پودر ماهی جیره غذایی بر رشد و ترکیبات لاشه ماهی قزل آلای رنگین کمان صورت گرفته است. جهت انجام آزمایش 300 قطعه بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزن اولیه 43/0± 5/6 گرم به طور تصادفی در 18 آکواریوم (15 قطعه ماهی در هر آکواریوم) قرار گرفتند. به ازای هر تیمار سه تکرار در نظر گرفته شد. ماهیان به مدت هشت هفته به میزان 3 درصد وزن بدن تغذیه شدند. جهت آنالیز لاشه تعدادی ماهی به طور تصادفی انتخاب گردیده و جهت بررسی شاخص های رشد تمام ماهیان هر تانک در ابتدا و انتهای آزمایش استفاده شدند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از آنزیم فیتاز افزایش معنی داری بر برخی از شاخص های رشد (رشد روزانه، افزایش وزن بدن، نرخ رشد ویژه) داشت (p<0. 05). هم چنین در هر سطح از سویا افزودن 1000 و 2000 واحد فیتاز توانست میزان پروتئین را به طور معنی داری افزایش دهد. اضافه نمودن فیتاز تجاری به جیره حاوی سطوح بالاتر پروتئین گیاهی با سطح جایگزینی 40 درصد سویا موجب افزایش فسفر، کلسیم و منیزیم لاشه گردید (p<0. 05). با افزایش آنزیم فیتاز نتایج حاصل از سطوح جایگزینی بهتر بوده و در نهایت استفاده از 2000 واحد آنزیم فیتاز به ازاء هر کیلوگرم غذا و جایگزینی 40 درصد سویا توصیه می گردد.

در تحقیق حاضر 180 قطعه تاس ماهی ایرانی در وزن رهاسازی با میانگین وزن کل 06/0± 8/1 گرم در دو دوره 96 ساعته و 10 روزه در معرض سه شوری متفاوت صفر (آب شیرین)، 6 و 12 قسمت در هزار قرار گرفتند تا متابولیت های آبشش این ماهیان با روش متابولومیکس بر پایه H-NMR سنجیده شود. نتایج نشان داد که تغییرات شوری سبب تغییر در متابولیت های دخیل در تنظیم اسمزی مثل بتائین، متیونین و ترئونین شده است. تغییرات شوری همچنین سبب ایجاد تغییرات در متابولیت های مهم در متابولیسم انرژی مانند آلانین، DMA و گلوتامین گردید. پس از بررسی متابولیت ها مشخص گردید که آلانین، بتائین، سرین، گلوتامین، ترئونین، دی متیل آمین، اسید فوماریک، متیونین، تیروزین، لوسین، استون، ایزولوسین، سرین و اسید فرمیک بین تیمارهای آب شیرین و آب 12 قسمت در هزار تفاوت معنی دار داشت. متابولیت های آلانین، بتائین، گلوتامین، ترئونین، دی متیل آمین، اسید فوماریک، متیونین، اسید استیک و کولین بین تیمارهای آب شیرین و 6 قسمت در هزار تفاوت معنی دار داشت و متابولیت های اسید لاکتیک، اسید فرمیک و سرین بین تیمارهای 6 و 12 قسمت در هزار تفاوت معنی دار نشان داد (05/0>P). نیاز به تهیه انرژی و ایمنی بدن در شرایط افزایش شوری، سبب شد که اسیدهای آمینه شاخه دار، لاکتات و آلانین در آب با شوری 12 قسمت در هزار نسبت به آب شیرین افزایش معنی دار داشته باشند (05/0>P). متیونین و تائورین که عامل مقابله با استرس شوری هستند و همچنین متابولیت گلوتامین و اسید فوماریک که عامل مقابله با استرس اکسیژنی هستند نیز افزایش معنی دار بین آب شیرین و شوری 12 قسمت در هزار داشتند (05/0>P). متابولیت بتائین که عامل تنظیم اسمزی در شرایط شوری و جلوگیری از کاهش آب درون سلولی می باشد کاهش معنی دار بین تیمار آب شیرین و آب با شوری 12 قسمت در هزار داشت (05/0>P). نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که متابولیت های اسید فوماریک، متیونین و اسیدهای آمینه شاخه دار از مهم ترین بیومارکرهای مقاومت به شوری در بچه تاس ماهی ایرانی می باشند.

این آزمایش با هدف بررسی استفاده از کرم خاکی (Eisenia fetida) زنده به عنوان مکمل غذایی بر عملکرد رشد و ترکیبات لاشه و تغییرات آنزیم های گوارشی ماهی قزل آلای رنگین کمان طراحی شد. ماهیان با میانگین وزنی 58 گرم در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تیمار و هر یک با 3 تکرار جایابی شدند. ماهی قزل آلا با سطوح مختلف صفر، 25، 50 و 75 درصد (شاهد، T1، T2 و T3) جیره غذایی (با احتساب 50% رطوبت) از کرم زنده به مدت 8 هفته تغذیه شدند. در پایان آزمایش، عملکرد رشد و آنالیز ترکیبات بیوشیمیایی بدن، عملکرد تغذیه و آنالیز آنزیم های گوارشی بدن انجام شد. مقایسه میانگین های بدست آمده از وزن نهایی، افزایش وزن، درصد رشد روزانه و نرخ رشد ویژه نشان از اختلاف معنی دار آماری بین تیمارهای آزمایشی بود. بیشترین مقدار وزن نهایی در تیمار T2 (69/0± 24/109 گرم) و کمترین آن در تیمار شاهد (21/1± 02/89 گرم) بدست آمد. مقدار پروتئین و چربی لاشه بین تیمار شاهد و تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی دار آماری داشت. بیشترین مقدار پروتئین و چربی لاشه بترتیب در تیمار T2 و T1 برابر 29/0± 12/66 درصد و 07/0± 73/25 درصد بود. تفاوت آماری معنی داری در مقدار ضریب تبدیل غذایی بین تیمارهای مختلف آزمایشی وجود داشت. بطوری که کمترین آن در تیمار T2 (01/0± 50/1) و بیشترین آن در تیمار T3 (03/0± 95/1) بدست آمد. آنالیز آنزیم های گوارشی نشان داد که مقادیر آمیلاز، پروتئاز و لیپاز بین تیمار شاهد و تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی دار آماری دارد. بیشترین مقادیر بدست آمده از آنها در تیمارT2 بترتیب برابر با 16/50± 67/732، 50/4± 33/79 و 05/3± 33/34 می باشد. کمترین مقدار این آنزیم ها در تیمار شاهد مشاهده شد. نتایج نشان داد که استفاده از 50 درصد کرم زنده به جای جیره پایه می تواند منجر به افزایش بهره وری غذایی و فعال شدن آنزیم های گوارشی و بهبود رشد و ترکیبات لاشه شود.

ماهی سفید، یکی از مهمترین و با ارزش ترین ماهیان استخوانی دریای خزر می باشد و استفاده از تور گوشگیر یکی از عمده-ترین روش های صید این ماهی محسوب می شود که با احتمال مرگ تعداد زیادی از ماهیان، هنگام اسارت در تور همراه است. در این مطالعه تغییرات حسی و ظاهری ماهیان سفید دریای خزر صید شده در مراحل بعد از صید با تور گوشگیر، با تعیین دو تیمار ماهی زنده صید شده (خفگی در هوا) و تیمار ماهی مرده صید شده (مرگ در آب) روی 30 قطعه ماهی مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری متغیر های رنگ در پوست و فیله، سنجش بافتی فیله توسط دستگاه و ارزیابی حسی به مدت 12روز صورت پذیرفت. براساس نتایج، در آزمون رنگ سنجی میزان ته رنگ فیله، در آنالیز بافتی فاکتور های سختی و قابلیت جویدن، و در ارزیابی حسی پارامتر های بافت و ظاهر آبشش دارای اختلاف معنی دار بین دو تیمار بودند. احتمال می رود وجود روند کاهشی-افزایشی مشاهده شده در نتایج اندازه گیری رنگ با تغییرات آنزیمی-میکروبی و در آنالیز بافتی با تغییرات در سطح سارکومرها و چسبندگی بین فیبرها مرتبط باشد. این بررسی نشان داد که عدم وجود تفاوت معنی دار در شاخصه های ظاهری و پارامتر های رنگی در پوست، همچنان از مهم ترین چالش های پیش روی مصرف کنندگان برای تمایز و شناسایی ماهیان مرده صید شده با منع مصرف به لحاظ شرعی می باشد. هر چند با گذشت زمان و توجه بیشتر به فاکتور های ظاهر آبشش و بافت ممکن است این مشکل تا حدودی کاهش یابد. بنابراین، نتایج این پژوهش خواص ظاهری و حسی در ماهیان زنده صید شده نسبت به ماهیان مرده صید شده را مطلوب تر نشان داد.

شناخت شاخص های زیست شناسی ماهیان در برنامه ریزی های حفاظت از زیست بوم اهمیت بسزایی دارد. این مطالعه به منظور مقایسه تفاوت های ریختی گاوماهی دریاچه ای در دو ایستگاه از حوضه آبریز هریرود با استفاده از سیستم شبکه ای تراس به اجرا درآمد. در مجموع 60 قطعه ماهی (30 قطعه از ایستگاه پل خاتون و 30 قطعه از ایستگاه سد تفریحگاه) توسط الکتروشوکر با ولتاژ 220 ولت صید گردید. 15 نقطه روی بدن ماهیان انتخاب شد و 105 فاصله بین این نقاط بر روی سمت چپ بدن آنها اندازه گیری شد. اختلافات ریختی ماهیان تحت آزمون تحلیل عاملی و تابع متمایز کننده قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی نشان داد که گاوماهیان دو ایستگاه در 15 مولفه اصلی صفات ریختی از یکدیگر متمایز شده اند. نتایج تحلیل تابع تشخیص مشخص نمود که گروهبندی ریختی افراد به میزان 100 درصد صورت گرفته است. صفاتی که بیش ترین تاثیر را در تفکیک دو جمعیت مورد مطالعه داشتند شامل شکل سر، قطر چشم، طول پیش پشتی، طول پیش شکمی و طول پیش مخرجی بودند.