مجله دانشگاه علوم پزشکی قم
سال:1399 | دوره:14 | شماره:10 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: با توجه به شیوع جهانی دیابت نوع 2 و اهمیت خودمراقبتی و آگاهی مردم نسبت به این بیماری، مطالعه حاضر با هدف بررسی الگوی غذایی غالب بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 و شناسایی عوامل دخیل در تشدید این بیماری صورت گرفت. برای آگاهی از سواد تغذیه ای بیماران، رابطه بین مصرف غذایی و سه سطح تحصیلات در بیماران به عنوان معیاری مرتبط مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: مطالعه مقطعی-تحلیلی حاضر در ارتباط با بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به بیمارستان "شهید بهشتی قم" در سال 2019 انجام شد. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراکی (FFQ: Food Frequency Questionnaires) صورت گرفت. از آزمون های T و ANOVA برای مقایسه میانگین مصرف گروه های غذایی بین بیماران دیابتی با توجه به جنس و سطح تحصیلات آن ها استفاده گردید. آنالیز داده ها نیز با بهره گیری از نرم افزار SPSS 22 صورت گرفت. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بودند که در بین بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، تفاوت های معنا داری از نظر مصرف مواد غذایی نظیر حبوبات و سبزیجات کلمی در میان مردان و زنان وجود دارد؛ به طوری که میزان مصرف این گروه از مواد غذایی در مقایسه با دیگر گروه ها بیشتر بود. همچنین در میزان مصرف گروه های غلات تصفیه شده، غلات کامل، میوه، سبزیجات کلمی، سبزیجات زرد رنگ، سایر سبزیجات، ماهی، تخم مرغ، قهوه، لبنیات پرچرب، زیتون و نوشابه، تفاوت های معنا داری بر حسب میزان تحصیلات بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 وجود داشت. نتیجه گیری: مصرف غذاهای سلامت محور در بیمارن مبتلا به دیابت نوع 2 که دارای تحصیلات بالاتر بودند، بیشتر بودکه این مهم نشان دهنده بیشتر بودن آگاهی از فواید این مواد غذایی نسبت به گروه با تحصیلات پایین تر است. بر مبنای نتایج می توان گفت که تغییرات سبک زندگی نظیر کاهش وزن و استفاده از الگوهای غذایی سالم مانند رژیم غذایی سالم همراه با داشتن فعالیت فیزیکی مناسب می تواند نقش موثری در مدیریت بیماری دیابت نوع 2 داشته باشد.

زمینه و هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه بین نقش های جنسیتی مردانه و زنانه با ابعاد پنج گانه شخصیت (براساس تیوری پنج عامل بزرگ) و سلامت عمومی در گروهی از افراد فاقد اختلال شخصیت انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه 170 نفر (85 مرد و 85 زن) از کارکنان "مرکز روان پزشکی ایران"، "انستیتو روان پزشکی تهران" و بخش روان پزشکی "بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص)" بررسی شدند. این افراد فاقد اختلالات شخصیت مندرج در پنجمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) و اختلالات عمده روان پزشکی بودند. شرکت کنندگان در مطالعه به سه پرسشنامه پاسخ دادند: نقش های جنسیتی مردانه و زنانه (GM و GF) مشتق از پرسشنامه شخصیتی چندوجهی مینه سوتا (MMPI-2: Minnesota Multiphasic Personality Inventor)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28: General Health Questionnaire) و فرم کوتاه پرسشنامه نیو (NEO-FFI: NEO Five-Factor Inventory). یافته ها: در هر دو جنسیت، نقش های جنسیتی مردانه با برون گرایی بیشتر و روان رنجورگرایی کمتری همراه بود؛ اما نقش های جنسیتی زنانه در مردان با برون گرایی کمتر و روان رنجورگرایی بیشتر و در زنان تنها با روان رنجورگرایی بیشتر همبسته بود. همچنین مردانگی بیشتر با بالاتر بودن تقریبا تمام ابعاد سلامت عمومی-هم در مردان و هم در زنان-همسویی داشت. علاوه براین، زنانگی بالاتر در مردان با اضطراب و افسردگی شدیدتر و در زنان با اضطراب و انزوای اجتماعی بالاتر همبستگی داشت. نتیجه گیری: در بین ابعاد شخصیتی، برون گرایی و روان رنجورگرایی همبستگی مشخص تری با نقش های جنسیتی داشتند. همچنین مردانگی بالاتر در هر دو جنسیت با سلامت عمومی بهتر همراه بود؛ اما ارتباط زنانگی و سلامت عمومی کمتر بود. در این مطالعه، عوامل واسطه بررسی نشده اند.

زمینه و هدف: بیماری آلزایمر یکی از مهم ترین بیماری های تحلیل برنده عصبی است که به دنبال تولید رادیکال های آزاد و فاکتور های التهابی بروز می کند. ترپینولن دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات ترپینولن و فعالیت بدنی بر حافظه و یادگیری مدل رت های آلزایمری شده انجام شد. روش بررسی: برای ایجاد مدل آلزایمری از تزریق دوطرفه AB1-42 درون هیپوکامپ رت های نر استفاده شد. گروه بندی شامل: کنترل منفی، شم، ورزش، کنترل مثبت، آلزایمری + آب مقطر، آلزایمری + ورزش، آلزایمری + ترپینولن (درمان)، آلزایمری + ترپینولن (پیشگیری) و آلزایمری + ترپینولن + ورزش بود. در این مطالعه فعالیت SOD (Superoxide dismutase)، سطح MDA (Malondialdehyde)، آزمون رفتاری شاتل باکس، میزان نوروژنز و پلاک های آمیلوییدی بررسی گردید. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس بین آزمودنی یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در گروه کنترل مثبت نسبت به گروه های کنترل آزمون رفتاری، فعالیت SOD و میزان نوروژنز به شکل معناداری کاهش یافته بود؛ اما سطح MDA و میزان پلاک ها افزایش معناداری را نشان داد (05/0>P). دریافت ترپینولن و ورزش موجب افزایش معنادار نوروژنز، کاهش معنادار پلاک ها و تغییرات معنادار در شاخص های بیوشیمیایی و آزمون رفتاری گردید (05/0>P). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر و گزارش های قبلی مبنی بر اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی ترپینولن، به نظر می رسد این ترکیب و ورزش همراه با یکدیگر می توانند اختلالات و عارضه های ایجاد شده در حافظه را بهبود بخشند.

زمینه و هدف: سالمندی موجب تغییراتی در کلیه ابعاد سلامتی می شود که فرد را مستعد ابتلا به سوءتغذیه می کند. تغذیه مهم ترین بخش سلامت است. در مطالعات بسیاری ارتباط قوی سوءتغذیه با افزایش مرگ و میر در سالمندی نشان داده شده است. سوء تغذیه یک عامل خطر قابل شناسایی و پیشگیری می باشد که تشخیص به موقع آن، امکان مداخله موثر را فراهم می کند. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت تغذیه سالمندان استان قم انجام شد. روش بررسی: مطالعه مقطعی-تحلیلی حاضر در ارتباط با 144 نفر از کهنسالان بالای 85 سال استان قم در سال 95-1394 انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، کاربردی ترین پرسشنامه مختصر ارزیابی وضعیت تغذیه (MNA: Mini nutritional nssessment) بود. حجم نمونه با روش نمونه گیری چند مرحله ای، ابتدا به صورت طبقه بندی تناسبی و سپس تصادفی ساده معادل 144 نفر انتخاب شد. داده ها با استفاده از نرم افزار 20 SPSS و روش آماری کای اسکویر تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: براساس طبقه بندی MNA، 1/27 درصد از افراد مطالعه مبتلا به سوءتغذیه بودند، 2/47 درصد در معرض سوءتغذیه قرار داشتند و 7/25 درصد دارای وضعیت تغذیه مطلوب بودند. نوع گروه حمایتی (کمیته امداد، بهزیستی و بنیاد شهید) و متغیر مصرف بیش از سه دارو، متغیرهای داشتن دندان و توانایی جویدن، شاخص توده بدنی، تعداد وعده های غذایی، مصرف میوه، سبزی و گروه پروتیین ارتباط معناداری با وضعیت تغذیه داشتند. نتیجه گیری: مطابق با یافته های پژوهش حاضر، در مجموع 3/74 درصد از سالمندان به سوءتغذیه مبتلا بوده و یا در معرض آن قرار داشتند. با توجه به اینکه مداخله مناسب برای سوءتغذیه وجود دارد، لازم است طراحی مداخله ای به منظور اصلاح الگوی تغذیه از طرق مختلف آموزشی، اقتصادی و معیشتی به منظور ارتقای سطح زندگی سالمندان از سوی مسیولان کلیه ارگان های مرتبط با جدیت پیگیری شود.

زمینه و هدف: تضمین کیفیت برنامه های دکتری پرستاری تاثیر قابل توجهی بر پیشبرد و بهبود اهداف آموزشی حرفه پرستاری خواهد داشت؛ از این رو، مطالعات تطبیقی به منظور روشن و مشخص نمودن نقاط قوت و ضعف برنامه های آموزشی در کشورهای مختلف دنیا انجام می شوند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه تطبیقی برنامه درسی دوره دکتری پرستاری در کشورهای ایران و نروژ صورت گرفت. روش بررسی: مطالعه توصیفی-تطبیقی حاضر در سال 1399 با هدف مقایسه برنامه درسی دوره دکتری پرستاری در دو کشور ایران و نروژ انجام شد. از طریق جستجوی اینترنتی با واژگان کلیدی مرتبط، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید و سپس با استفاده از الگوی چهار مرحله ای Beredayشامل: توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه، نقاط اشتراک و افتراق دو برنامه درسی ارزیابی و تحلیل شد. یافته ها: با وجود شباهت کامل نقش های دانش آموختگان در برنامه درسی دو کشور و همچنین تشابه نسبی در محتوای برنامه درسی آن ها، سایر موارد از جمله طول دوره، گرایش ها، اهداف و نحوه پذیرش دانشجو در دوره دکتری پرستاری دو کشور ایران و نروژ متفاوت بود. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر بیانگر نقاط قوتی همچون داشتن چشم اندازی مشخص با اهداف ذکر شده دقیق در جهت حصول آن و نیز نقاط ضعفی نظیر عدم توجه کافی به حیطه بالینی رشته پرستاری در برنامه درسی دکتری پرستاری ایران در مقایسه با کشور نروژ بود؛ بنابراین لازم است با بازنگری در برنامه درسی جاری، کمبودهای موجود پوشش داده شود تا از این طریق شاهد حضور فارغ التحصیلانی توانمند در هر دو عرصه پژوهش و بالین نظام آموزش پرستاری کشور باشیم.

زمینه و هدف: با توجه به گرایش جدید به سمت گیاه درمانی و کمبود اطلاعات در زمینه گیاهان دارویی، به نظر می رسد اطلاعات بومی و دانش سنتی می تواند نقش مهمی در پایه ریزی تحقیقات علمی آتی داشته باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی گیاهان دارویی مراتع ارزوییه در استان کرمان انجام شد. روش بررسی: در پژوهش کیفی حاضر اطلاعات 63 نفر از خبرگان محلی در بهار و تابستان سال 1398 پیرامون گیاهان دارویی در قالب مصاحبه آزاد و مشاهده مشارکتی گردآوری گردید. در مشاهده مشارکتی به طور همزمان نام محلی، اندام مورد استفاده، زمان جمع آوری و فرم رویشی گیاهان یادداشت شد. در مصاحبه ها، اطلاعات مربوط به جنبه های مختلف گیاهان جمع آوری گردید. شناسایی نام فارسی و نام علمی گیاهان با استناد به کتاب های معتبر گیاه شناسی انجام شد. یافته ها: در این مطالعه 70 گیاه دارویی متعلق به 37 خانواده شناسایی شدند که تیره Lamiaceae از بیشترین سهم برخوردار بود. نتایج حاصل از بررسی کاربرد سنتی گیاهان بیانگر آن هستند که بیشترین استفاده دارویی از گیاهان برای درمان بیماری های گوارشی بوده است. از میان اندام های مختلف گیاهان، بیشترین استفاده به برگ گیاهان تعلق داشت. نتیجه گیری: از طریق بررسی های علمی در زمینه طب سنتی اقوام مختلف می توان به منابع جدیدی در راستای درمان بیماری های گوناگون دست یافت. بدیهی است حفاظت از دانش بومی و برقراری پیوند بین طب سنتی و پزشکی مدرن می تواند گامی در راستای بهبود سلامت جامعه و اشتغال زایی در مسیر توسعه پایدار باشد.

زمینه و هدف: پرخاشگری یکی از مسایل مهم در دوران نوجوانی بوده و به عنوان یک مشکل شدید و رو به افزایش در میان نوجوانان و جوانان شناخته شده است. عدم مهار رفتار پرخاشگرانه علاوه بر اینکه باعث ایجاد مشکلات بین فردی می شود، ممکن است منجر به انواع مشکلات جسمی-روانی مانند زخم معده، سردردهای میگرنی و افسردگی شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مدل یابی روابط ساختاری تعارضات والدین و نوجوانان با پرخاشگری از طریق نقش میانجی خودکنترلی ادراک شده در نوجوانان دختر انجام شد. روش بررسی: روش انجام پژوهش حاضر، توصیفی-همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهر قم تشکیل دادند که 607 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای در پژوهش شرکت نمودند و به پرسشنامه های تعارضات والدین و نوجوانان، خودکنترلی ادراک شده و پرخاشگری پاسخ دادند. پایایی و روایی ابزارها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تاییدی، تایید گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Amos 24 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که تاثیر تعارضات والدین و نوجوانان بر خودکنترلی ادراک شده، منفی و معنادار است (58/0-β =، 01/0P<)؛ اما تاثیر تعارضات والدین و نوجوانان بر پرخاشگری نوجوانان، مثبت و معنادار بود (54/0β =، 01/0P<). همچنین تاثیر خودکنترلی ادراک شده بر پرخاشگری نوجوانان، منفی و معنادار ارزیابی شد (17/0-β =، 01/0P<). نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گرفت که تعارضات والدین و نوجوانان منجر به کاهش خودکنترلی ادراک شده و افزایش پرخاشگری نوجوانان دختر می شود. بر مبنای نتایج، خودکنترلی ادراک شده بر رابطه بین والدین و نوجوانان و پرخاشگری تاثیرگذار است.

زمینه و هدف: التهاب خودایمنی سیستم اعصاب مرکزی و به دنبال آن تخریب میلین به همراه استرس اکسیداتیو و کاهش عوامل حفاظت نورونی، نقشی کلیدی را در پاتوژنز بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS: Multiple sclerosis) ایفا می کنند. اس-آلیل سیستیین (SAC: S-Allylcysteine) ماده موثر موجود در سیر کهنه دارای اثرات ضد التهابی و محافظ نورونی شناخته شده می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات ضد التهابی و محافظ نورونی اس-آلیل سیستیین و مکانیسم های مربوطه در مدل EAE (Experimental Autoimmune Encephalomyelitis) (مدل حیوانی معتبر بیماری MS) انجام شد. روش بررسی: موش های C57BL/6 به سه گروه 10 تایی کنترل، القای مدل (EAE) و القای مدل و تجویز روزانه اس-آلیل سیستیین (EAE+SAC) تقسیم شدند. القای مدل EAE با استفاده از کیت Hooke انجام شد. اس-آلیل سیستیین به صورت روزانه گاواژ گردید. همچنین نمره بالینی (شدت فلج دم و اندام) روزانه بررسی شد. میزان التهاب نخاع کمری با رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ایوزین (H&E: Hematoxylin & Eosin)، سطوح نخاعی و سرمی TNFa (Tumor necrosis factor alpha)، سطوح نخاعی IL-17 (Interleukin 17) (فاکتورهای التهابی)، ADNP (Activity Dependent Neuroprotector Homeobox) و MAP1LC3A (Microtubule-associated Proteins 1A/1B Light Chain 3A) (فاکتورهای محافظ نورونی) با استفاده از روش الایزا اندازه گیری گردید. بررسی آماری داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. یافته ها: تجویز روزانه SAC به صورت خوراکی باعث کاهش معنادار نمره فلج بالینی در روزهای 13 تا 18 پس از القای EAE شد (05/0>P تا 01/0>P). همچنین باعث کاهش معنادار التهاب نخاع (01/0>P) و سطوح افزایش یافته TNFa در سرم و نخاع و IL-17 در نخاع گردید (05/0>P). در مقابل، سطوح نخاعی کاهش یافته ADNP و MAP1LC3A را افزایش داد (05/0>P). نتیجه گیری: تجویز خوراکی روزانه اس-آلیل سیستیین از طریق کاهش التهاب نخاعی و فاکتورهای التهابی و همچنین افزایش فاکتورهای محافظ نورونی توانست باعث بهبود علایم MS شود. اس-آلیل سیستیین با توجه به اساس گیاهی آن می تواند در پیشگیری و درمان MS مورد استفاده قرار بگیرد.