پیاورد سلامت
سال:1399 | دوره:14 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: پزشکان به عنوان منابع و سرمایه های انسانی یکی از اجزای اصلی ارایه خدمات سلامت هستند. عدم تعادل عرضه و تقاضای آن ها به طور مستقیم بر وضعیت سلامت و اقتصاد جامعه تاثیرگذار است؛ بنابراین هدف این مطالعه، برآورد و پیش بینی عرضه و تقاضای پزشکان شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی ایران است. روش بررسی: مطالعه ی توصیفی-تحلیلی و کاربردی حاضر در سطح ملی برای ایران و در سال های 96-1370 انجام شد. جامعه آماری، پزشکان شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی ایران بود. برای برآورد و پیش بینی عرضه پزشک از روش آریما و برای تقاضای پزشک از روش اقتصادسنجی تصحیح خطای برداری استفاده شد. داده ها از نوع سری زمانی سالانه بودند که از سالنامه های آماری مرکز آمار ایران و پایگاه داده ای بانک جهانی استخراج شدند. برای تخمین مدل ها از نرم افزار Eviews 10 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تقاضای پزشک در ایران متاثر از تولید ناخالص داخلی، ساختار سنی و تعداد تخت های بیمارستانی است و با توجه به نتایج پیش بینی عرضه و تقاضای پزشک در سال های 1410-1397 با کمبود پزشک مواجه خواهیم بود. نتیجه گیری: در سال های آینده، ایران با کمبود پزشک روبرو خواهد شد. لذا پیشنهاد می شود که سیاست های ترکیبی جهت افزایش ظرفیت پذیرش پزشک در دانشگاه های پزشکی و افزایش مشوق های قوی برای حفظ پزشکان و جلوگیری از مهاجرت آن ها اتخاذ شود.

زمینه و هدف: رضایت دانشجوی خارجی به عنوان عنصر حیاتی در دانشگاه های بین المللی و یکی از روش های ارتقا در رتبه بندی جهانی، و به عنوان یک فاکتور رقابتی به شمار می آید؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف ارایه مدلی برای ارتقای رضایتمندی دانشجویان خارجی علوم پزشکی در شهر تهران انجام پذیرفت. روش بررسی: روش پژوهش، آمیخته(کمی-کیفی) از نوع اکتشافی-تاییدی است. جامعه آماری شامل خبرگان، مدیران بخش بین الملل و دانشجوی خارجی به تعداد(1352 نفر) در سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران است. روش نمونه گیری در بخش کیفی، هدفمند و حجم نمونه تعداد 21 نفر از استادان می باشند. در بخش کمی از روش خوشه ای چند مرحله ای تعداد 450 نفر از دانشجویان خارجی انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی پرسش نامه ی محقق ساخته است که روایی صوری و محتوایی با استفاده از نظرات متخصصان مورد تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 0/92 به دست آمد. یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش، بیشترین عامل تاثیرگذار در مدل رضایتمندی دانشجویان خارجی شامل خدمات مجازی(0/84)، وفاداری(0/81)، میزان شهرت و رتبه دانشگاه(0/78)، فرایند پذیرش و جذب(0/75)، خدمات پژوهشی(0/72)، خدمات کارکنان و مدیریت(0/71)، خدمات بین المللی(0/70)، خدمات آموزشی(0/68)، خدمات سلامت(0/67)، خدمات رفاهی(0/65)، تسهیلات امور مالی(0/64)، زیرساخت دانشگاه(0/63) و خدمات فرهنگی(0/61) است. نتیجه گیری: دانشگاه ها برای جذب منابع مالی، رقابت بین المللی، بهبود رتبه منطقه ای و جهانی باید برای ارتقای سطح رضایتمندی دانشجویان خارجی اولویت های مدل رضایتمندی ارایه شده را در نظر گرفته و برای آن برنامه ریزی داشته باشند.

زمینه و هدف: اعتباربخشی بیمارستانی "فرایند ارزشیابی نظام مند و تعیین اعتبار بیمارستان توسط یک سازمان مستقل خارجی با استفاده از استانداردهای مطلوب ساختاری، فرایندی و پیامدی" است. اعتباربخشی نقش مهمی در بهبود کیفیت و ایمنی خدمات بیمارستانی دارد. برنامه اعتباربخشی بیمارستانی ایران با چالش هایی مواجه است. این پژوهش با هدف شناسایی چالش های حاکمیتی برنامه اعتباربخشی بیمارستانی ایران و ارایه پیشنهاداتی برای بهبود آن انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش کیفی پدیدارشناسی تفسیری با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته در نیمه اول سال 1398 انجام شده است. تعداد 151 نفر از سیاستگذاران، مدیران و کارکنان وزارت بهداشت، دانشگاه های علوم پزشکی، سازمان های بیمه سلامت و بیمارستان ها با رویکرد ارزشیابی چندگانه و به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب و در این پژوهش شرکت کردند. از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: تعداد 22 چالش حاکمیتی برنامه اعتباربخشی بیمارستانی شناسایی شد که در قالب هفت گروه چالش های مرتبط با ساختار سازمانی، ارتباطات سازمانی، سیاستگذاری، تامین مالی، برنامه ریزی، تولیت و ارزشیابی دسته بندی شدند. عدم استقلال برنامه اعتباربخشی، ساختار سازمانی نامناسب، کمبود منابع، جابجایی سریع مدیران اداره اعتباربخشی، هماهنگی و ارتباطات ضعیف درون و برون سازمانی، دولتی و اجباری بودن برنامه اعتباربخشی، هزینه زیاد اعتباربخشی، برنامه ریزی ضعیف، عدم تامین الزامات و پیش نیازهای اعتباربخشی، دانش ناکافی متولیان اعتباربخشی و عدم ارزشیابی برنامه اعتباربخشی از جمله چالش های حاکمیتی برنامه اعتباربخشی بیمارستانی ایران است. ایجاد استقلال عملکردی از طریق تشکیل شورای سیاستگذاری اعتباربخشی بیمارستانی و کمیته های علمی، اجرایی، اعتراض و ارزشیابی برنامه اعتباربخشی، پایلوت برنامه اعتباربخشی، تامین مالی پایدار برنامه اعتباربخشی، برنامه ریزی دقیق، آموزش آبشاری، دریافت تاییدیه انجمن بین المللی کیفیت بهداشت و درمان و اعلان عمومی نتایج اعتباربخشی از جمله راهکارهای پیشنهادی حل این مشکلات هستند. نتیجه گیری: برنامه اعتباربخشی بیمارستانی ایران در بعد حاکمیتی با چالش ها و مشکلاتی مواجه است. اصلاح ساختار حاکمیتی برنامه اعتباربخشی بیمارستانی ایران می تواند منجر به حصول نتایج مطلوب و تحقق اهداف اعتباربخشی شود.

زمینه و هدف: با توجه به افزایش روزافزون هزینه ها، رقابت و پیشرفت تکنولوژی، چالش های سازمان های سلامت در ارایه ی خدمات به مشتریان افزایش یافته است. رویکرد ناب یک سیستم مدیریتی با روش هایی است که به کارگیری آن ها می تواند موجب افزایش بهره وری، رضایت بیماران، کیفیت ارایه خدمات و کاهش اتلاف و هزینه ها شود. این پژوهش، با هدف شناسایی و سطح بندی معیارهای یک بیمارستان ناب انجام شده است. روش بررسی: در این پژوهش، با مرور بر ادبیات موضوع، 22 معیار برای یک سازمان ناب استخراج و از لحاظ مفهومی با بیمارستان و حوزه ی سلامت تطبیق داده شد. سپس معیارهای تعیین شده با استفاده از نظرات خبرگان و طیف لیکرت، مورد سنجش قرار گرفت. روابط میان معیارها با مدل سازی ساختاری تفسیری فازی مشخص شد. سپس رتبه و سطوح این معیارها تعیین و در نهایت با استفاده از تحلیل میک مک، عوامل مهم تر برای یک بیمارستان ناب مشخص گردید. یافته ها: با استفاده از تحلیل میک مک معیارهای «مشخص کردن جریان فرایندها و بهبود مستمر جهت یافتن مشکلات» و «استفاده از کنترل های بصری جهت درک بهتر شرایط و یافتن مشکلات» به عنوان مهم ترین معیارها برای بیمارستان ناب برگزیده شدند. نتیجه گیری: برای افزایش رضایت مشتریان، کاهش هزینه ها و ارتقای کیفیت ارایه خدمات، پیشنهاد می شود که بیمارستان ها، اجرای تکنیک های ناب را در دستور کار خود قرار دهند. جهت اجرای ناب می باید با استفاده از نتایجی که از تحلیل میک مک به دست آمد، به دو عامل «مشخص کردن جریان فرایندها و بهبود مستمر جهت یافتن مشکلات» و «استفاده از کنترل های بصری برای درک بهتر شرایط و یافتن مشکلات» توجه بیشتری نمود.

زمینه و هدف: استفاده از سازوکارهای خرید در بخش تجهیزات پزشکی در کنار اعمال قوانین و مقررات نظارتی از سوی دولت می تواند به عنوان راهی برای حرکت به سمت خریدی هوشمندانه و افزایش سطح دسترسی گروه های آسیب پذیر به دریافت خدمات و گسترش عدالت مطرح شود. این پژوهش با هدف بررسی مدیریت خرید تجهیزات پزشکی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. روش بررسی: این پژوهش کاربردی در سال 98 صورت گرفت. جامعه پژوهش 623 نفر و نمونه پژوهش 431 نفر بودند که به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخت بود که متغیرهای آن از مطالعات تطبیقی استخراج گردیده است. اعتبارسنجی پرسش نامه محقق ساخت توسط ضریب نسبی روایی محتوا، شاخص روایی محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ انجام شد. برای تحلیل داده ها با روش های آماری تحلیل عاملی اکتشافی وتاییدی از نرم افزارهای SPSS18 و AMOS استفاده شد. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده ابعاد موثر در مدیریت خرید تجهیزات پزشکی در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران ابعاد فنی-تخصصی، سازمانی، سیاسی و اقتصادی با ضرایب مسیر 1/244، 1/151، 0/973 و 0/845 بودند. مقادیر حاکی از آن است که تمامی مسیرهای مطالعه معنادار هستند و به عبارتی ضرایب مسیر قابل بهره برداری می باشند. نتیجه گیری: براساس مطالعه فوق، ابعاد موثر در مدیریت خرید تجهیزات پزشکی متشکل از 4 بعد(فنی-تخصصی، سازمانی، سیاسی و اقتصادی) می باشد که در واقع مفهومی جامع و چندبعدی است. بنابراین، توجه به تمام ابعاد و مولفه های آنها می تواند به بهترین نحو نهادهای خریدار را در حرکت به سمت خریدی کارآ رهنمون سازد.

زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، نگاشت شبکه ی هم استنادی حوزه ی کرونا ویروس جهت شناخت هرچه بیشتر این حوزه بر اساس شبکه های هم استنادی است. روش بررسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، توصیفی علم سنجی که با استفاده از روش هم استنادی انجام شده است. در این پژوهش کلیه تولیدات علمی قلمرو بیماری کرونا ویروس(6980 مدرک) در بازه ی زمانی(2019-1985) میلادی و در تاریخ 22 فرودین 1399 در پایگاه Web of Science مطالعه گردید. جهت تحلیل و ترسیم نقشه هم استنادی از نرم افزار VOSviewer و Excel استفاده گردید. یافته ها: در حوزه ی کروناویروس تعداد 6815 مدرک، 10246 مجله و 40298 نویسنده شناسایی شد. (2003)ksiazek (با موضوع بررسی سندرم تنفسی حاد (SARS)) و دریافت 875 استناد رتبه ی نخست را کسب نمود. مدارک پراستناد حوزه ی کروناویروس 5 خوشه هم استنادی و خوشه ی اول با داشتن 201 مدرک و موضوع بررسی ساختار کروناویروس بزرگترین خوشه را تشکیل داده است. مجله ی Journal of Virology (با دامنه ی موضوعی ساختار و تکثیر ژنوم، شناسایی ویروس ها و. . . ) با دریافت 35383 استناد رتبه ی نخست را کسب نمود. مجلات پراستناد حوزه ی کروناویروس 5 خوشه ی موضوعی و خوشه ی اول با داشتن 121 مجله و حیطه موضوعی سیاست بهداشتی، کروناویروس و. . . بزرگترین خوشه محسوب می شود. «Patrick CY Woo» با تخصص شناسایی میکروب های جدید و بیماری های عفونی درحال ظهور) و دریافت 1491 استناد، رتبه ی نخست را کسب نمود. نویسندگان پراستناد حوزه ی کروناویروس 6 خوشه ی موضوعی و خوشه ی اول با داشتن 195 نویسنده و حیطه تخصصی ویروس شناسی و کروناویروس بزرگترین خوشه را تشکیل داده اند. نتیجه گیری: با شناسایی تولیدات علمی پراستناد حوزه ی کروناویروس تلاش شده است، دیدی جامع نسبت به مدارک برتر، مجلات برتر، و نویسندگان برتر ارایه نمود تا ابزاری تصمیم یار در کوتاهترین زمان ممکن باشد.

زمینه و هدف: برنامه های سلامت همراه امروزه در حوزه های مختلفی به ویژه در حوزه ی بیماریهای پوستی به عنوان ابزارهایی هم برای کمک به بیماران و هم برای کمک به پزشکان در تشخیص و درمان توسعه یافته اند. لذا هدف اصلی این پژوهش مروری بر ویژگی ها و محتوای اپلیکیشن های حوزه ی مراقبت از پوست است. روش بررسی: به صورت بررسی تطبیقی و با روش توصیفی-تشریحی است. اپلیکیشن ها، در حوزه ی درماتولوژی براساس معیارهای ورود که شامل اپلیکیشن هایی که در دو فروشگاه GooglePlay و AppStore بیش از 100 بار دانلود شده بودند یا در مطالعات در حوزه ی تشخیص، درمان، مدیریت، مشاور از راه دور، یا خودمراقبتی در حوزه های مختلف بیماری های پوستی طراحی شده بودند و معیارهای خروج شامل اپلیکیشن هایی که قبل از سال 2010 تولید شده بودند و مواردی که به تخصصهای پزشکی غیر از dermatology مربوط می شدند، جستجو شدند. برای مقایسه ی بهتر، ویژگی های مختلفی بر اساس مرور متون و مشاوره با متخصصان از لحاظ ویژگی برنامه برای مقایسه و دسته بندی در نظر گرفته شد. در مرحله ی بعد اپلیکیشن های شناسایی شده براساس معیارهای مختلف بررسی و با هم مقایسه شدند. یافته ها: در نتیجه ی جستجو، در مجموع 33 اپلیکیشن براساس معیارهای در نظر گرفته شده، شناسایی شدند. از این میان، 33/3% از این تعداد در حوزه ی آموزشی و سپس 24/2% به حوزه ی خودمراقبتی اختصاص داشتند. برنامه های مورد بررسی در نه حوزه ی مختلف در رابطه با بیماریها دسته بندی و مقایسه شدند که 61% از اپلیکیشن ها انواع مختلف بیماری های پوستی را پوشش می دادند. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که بیشترین کاربرد اپلیکشن های مورد بررسی در حوزه ی آموزش و خودمراقبتی بوده است که نشان دهنده ی تسهیل امر آموزش و مراقبت های ابتدایی توسط بیمار و مراقبان وی به کمک فناوری اطلاعات و کاربرد موفق حوزه mhealth است. همچنین با بررسی اپلیکیشن ها، کاربردی بودن اپلیکیشن های تخصصی به خوبی مشخص شد، هرقدر اپلیکیشن ها تخصصی تر بودند، آیتم های هوشمند بیشتری در آن ها تعبیه شده بود؛ از این روبا استفاده از قابلیت های سلامت همراه در این حوزه، می توان تلاش کرد تا اپلیکیشن ها بیش از گذشته هوشمند شوند.

زمینه و هدف: مفاهیم و اصطلاحات پزشکی را در دو حوزه ی زبان و ادبیات می توان بررسی نمود. هدف از این مطالعه، بررسی واژه ی پزشک و اصطلاحات پزشکی در ایران باستان و در زبان و ادبیات پارسی و اشاره به اصطلاحات پزشکی در شعر حکیم مشرقی شیرازی(زمان صفویان)، جهت آگاهی دانشجویان رشته های پزشکی و پیراپزشکی است به هدف گنجانیدن پیشینه ی پزشکی ایران از دوران باستان در مطالعات پزشکی و پیراپزشکی. روش بررسی: این پژوهش به روش کتابخانه ای و با مرور و مطالعه ی چندمقاله و پایگاه داده و حدود پانزده کتاب انجام شده و از آنجاکه موضوع بررسی، پزشکی در ایران و زبان و ادبیات پارسی است، پزشکان غیرایرانی(عرب) یا ایرانیانی که آثارشان به زبان عربی است، از پژوهش خارج شده و یا به ذکر نامی از آنها بسنده شده است. این موضوع در دو حوزه ی زبان و ادبیات بررسی گردید. یافته ها: تاریخ پزشکی در ایران به قدمت تاریخ ایران است؛ در زبان و ادبیات پارسی نیز نفوذ آن به خوبی قابل مشاهده است. ریشه ی واژه ی پزشک، بیشه زه(اوستایی) است که در زبان پهلوی(پارسی میانه) بیشه زک و در پارسی نو به صورت های بجشک و پزشک درآمده است و امروزه نیز به کار می رود. نام بسیاری از درمانگران باستانی ایران امروزه با اصطلاحات پرکاربرد پزشکی عجین شده است: تریتا از نخستین درمانگران آریایی است و تریت(treat) در انگلیسی یعنی درمان. نام برخی ایرانیان باستان به عنوان نخستین ها در جهان پزشکی مطرح است: مهرداد دوم اشکانی نخستین ایمنی شناس. نیز در این مطالعه، نفوذ پزشکی در ادبیات در شعر حکیم ابوالعلامشرقی شیرازی، شاعر عارف شیعه که اندکی پیش از سال 970 هجری قمری به جهان آمده است و تا سال 1038 ه ق نیز زنده بوده است، ثابت گردید. نتیجه گیری: پزشکی دانشی وارداتی نیست و قدمت پزشکی در ایران، به گواهی تاریخ، به دیرینگی تاریخ ایران است. این دیرینگی را در خود واژه ی پزشک و نام نخستین پزشکان آریایی و ایرانی و مکاتب پزشکی ایران باستان می توان دید. نام جهانی دانش پزشکی از نخستین سلسله ی تاریخی ایران(ماد یا همان Medi به زبان یونانی) و نیز سینا(cine) مغانی که از نخستین درمانگران ماد بوده است، گرفته شده است: Medicine. در حوزه ی ادبی با غور در شعر مشرقی، آشکار شد که وی از پزشکی آگاهی هایی دارد تا جایی که بدو حکیم گفته اند. آگاهی هایی چون: عناصر تشکیل دهنده ی جسم، طبایع و اخلاط چهارگانه؛ نام برخی بیماریها؛ درمان و نام برخی داروها.