مجله علوم پایه پزشکی ایران
سال:1381 | دوره:5 | شماره:1 (پیاپی 13) |تعداد مقالات:8

مطالعه طولی (Longitudinal Study) قسمت مهمی از مطالعه های اپیدمیولوژی، بالینی و علوم اجتماعی را تشکیل می دهد. در این گونه مطالعه ها، هر فرد در طول زمان و در چند نوبت متوالی مشاهده می شود. به دلیل وجود همبستگی بین پاسخ های هر فرد، هنگام تجزیه و تحلیل، مدل بندی خاصی مد نظر قرار می گیرد. پاسخ ها ممکن است، رسته ای به خصوص دو حالتی باشند. همچنین یکی از مشکلاتی که در مطالعه های طولی با آن روبرو هستیم، داده های گمشده است که در این مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ما با استفاده از تابع پیوند پروبیت، که برای داده های طولی طراحی شده، یک مدل آمیخته را معرفی کرده، سپس نحوه بر آورد مولفه های واریانس به روش بیزی (Bayesian Method) را ارائه خواهیم نمود. روش به کار رفته برای پیشین های غیر مزدوج نیز کارایی دارد. در انتها کاربرد مدل در یک کار آزمایی بالینی در تاثیر لیدوکایین و لیدوکایین/ مورفین بر درد، پس از معالجه ریشه دندان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

میزان حلالیت استامینوفن در محلولهای حاوی غلظتهای مختلف پلی وینیل پیرالیدون (PVP) بررسی گردید و نشان داده شد که در حضور PVP حلالیت استامینوفن در آب افزایش می یابد. حلالیت استامینوفن در آب در 25 oc از 14.3 mg.ml-1در غیاب PVP،  به19.7 mg.ml-1 در حضور  PVP %4و به 26.7 mg.ml-1 در حضور PVP %8 افزایش یافت. مطالعات کیسه دیالیز نشان داد که احتمال باند شدن و تشکیل کمپلکس بین ملکولهای استامینوفن و PVP در محلولهای حاوی این دو ماده وجود دارد، همچنین این مطالعات نشان داد که تداخل بین PVP و استامینوفن یک اتصال قوی شیمیایی نبوده، بلکه از نوع فیزیکی و قابل برگشت می باشد. طیفهای مادون قرمز (IR) مربوط به سیستم هم رسوبی حاوی PVP و استامینوفن نشان داد که مکانیسم تداخل بین PVP و استامینوفن از طریق تشکیل پیوند هیدروژنی می باشد. بنابراین افزایش در حلالیت استامینوفن در حضور PVP مربوط به تشکیل کمپلکس محلول در آب بین این دو ماده می گردد.

با توجه به تنوع زیستی قابل توجه خاک، امروزه در آزمایشگاه های تحقیقاتی بیوتکنولوژی وابسته به مراکز بزرگ دارویی جستجوی وسیعی در جهت یافتن داروهای مختلف و از جمله آنتی بیوتیکهای جدید با غربالگری باکتری های خاک انجام می گیرد. گرچه در نهایت تعداد محدودی از این ترکیبات جدید به مصرف بالینی می رسند، اما با توجه به ارزش و اهمیت این گروه از ترکیبات این امر هنوز ارزشمند بوده و در برگیرنده منافع سرشاری برای گردانندگان صنایع بزرگ دارویی و صاحبان آزمایشگاههای مذکور می باشد. در این مطالعه مراحل مختلف یک روش غربالگری و جستجو برای یافتن عوامل ضد میکربی جدید انجام شد. ابتدا از یازده ناحیه مختلف شهرستان مشهد نمونه های خاک با وسایل استریل برداشته شد و پس از مراحل جداسازی ارگانیسم های خاک با استفاده از روش Cross streak یک صد و یازده تولید کننده عوامل ضد میکربی به دست آمده. روش توسعه یافته فوق می تواند جهت مطالعات غربالگری اولیه مورد استفاده قرار گرفته و به راحتی ارگانیسم های مولد آنتی بیوتیک را آشکار سازی کند. جداسازی وخالص سازی عوامل مذکور و همچنین بررسی سایر اثرات از جمله اثرات سیتوتوکسیک آنها به عنوان عوامل ضد توموری احتمال در حال انجام است.  

استامینوفن یک داروی ضد درد و ضد تب موثر بوده و دارای عوراض جانبی خفیف و نادر است. تجویز بیش از حد استامینوفن ممکن است باعث صدمات شدیدی به کبد و گاهی به کلیه گردد. لذا برای تعیین میزان این صدمات در این گونه موارد اندازه گیری غلظت آن در پلاسما از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مطالعه روش جدید و ساده ای برای اندازه گیری استامینوفن در پلاسما با استفاده از اسپکتروفتومتری مریی معرفی می گردد.روش های مختلفی برای تعیین غلظت استامینوفن در پلاسما نظیر روش اسپکتروفتومتری مریی و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) ارائه شده است. از آنجایی که روش اسپکتروفتومتری مریی، روشی ساده، آسان، ارزان و قابل انجام در اکثر آزمایشگاهها می باشد. لذا در این مطالعه روش جدید و ساده ای برای اندازه گیری استامینوفن در پلاسما با استفاده از اسپکتروفتومتری مریی معرفی می گردد. در این روش 200 میکروگرم پلاسما را هیدرولیز نموده و پس از تشکیل یک کمپلکس، جذب آن در طول موج 635 نانومتر اندازه گیری می شود. میزان تداخل احتمالی هشتاد و چهار داروی مختلف در اندازه گیری استامینوفن با این روش مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور مقایسه روش مذکور با یک روش HPLC، میزان استامینوفن در بیست و سه نمونه استاندارد پلاسما حاوی مقادیر مختلف استامینوفن و همچنین در دوازده نمونه از داوطلبانی که قرص استامینوفن مصرف نموده بودند با هر دو روش اسپکتروفتومتری مریی و HPLC اندازه گیری و مقایسه شد. مطالعات آماری نشان داد که تفاوت معنی داری بین نتایج به دست آمده توسط این دو روش وجود ندارد. با توجه به نتایج به دست آمده و مقایسه آماری انجام شده می توان پیشنهاد نمود که این روش اسپکتروفتومتری مریی روشی ساده، ارزان، سریع، دقیق و قابل مقایسه با این روش HPLC می باشد. لذا استفاده از این روش جهت اندازه گیری استامینوفن درپلاسما، در موارد مسمومیت ها و TDM و زمانی که سایر روشهای دقیق تر در دسترس نباشد، توصیه می گردد.

دیابت شیرین شایعترین و مهمترین بیماری متابولیک می باشد که از علل عمده مرگ و میر و ناتوانی در بسیاری از کشورهاست. در این تحقیق اثر ضد دیابت برگ شاه توت به صورت بالینی مورد بررسی قرار گرفت.برگ شاه توت به صورت دست چین جمع آوری، خشک و پودر شده و پس از انجام آزمایشات میکربی و اطمینان از عدم آلودگی به صورت بسته بندی در آمد. در این مطالعه 50 بیمار دیابتی غیر وابسته به انسولین (38 زن و 12 مرد) در محدوده سنی 60- 25 سال با قند خون ناشتای 150-300 mg/dl که از هیچ بیماری دیگری رنج نمی بردند، مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات به روش باز و متقاطع (cross over) انجام شد. ابتدا در سه گروه 10 نفری از بیماران عصاره جوشانده با دوزهای 5، 10 و 15 درصد به صورت خوراکی به مدت یک هفته تجویز شد که در مقایسه با گروه کنترل که از یک دوم قرص گلی بنکلامید استفاده می کردند کاهش معنی داری در قند خون بیماران به وجود نیاورد. سپس به دو گروه 10 نفری از بیماران عصاره دم کرده با دوزهای 5 و10 درصد به صورت خوراکی به ترتیب همراه با یک دوم و یک قرص گلی بنکلامید به مدت 7 روز تجویز شد که در مقایسه با تجویز یک هفته یک دوم و یک قرص گلی بنکلامید به مدت 7 روز تجویز یک هفته دوم و یک قرص گلی بنکلامید در همین بیماران نتوانست کاهش معنی داری را در قند خون آنان ایجاد نماید که مبین عدم اثر سینرژیسمی عصاره با سولفونیل اوره ها می باشد. بررسی وزن و فشار خون بیماران در طی بررسی تغییری را نشان نداد، ولی در 68.42% بیماران کاهش نوروپاتی و حذف علایم دیابت (پلی اوری، پلی فاژی، پلی دیسپی) مشاهده گردید. احتمالا عصاره ها با مکانیسم بی گوانیدها قادر به حذف علایم دیابت بودند، همچنین احتمال می رود عصاره برگ شاه توت به علت اثر بی حس کنندگی و ضد دردی باعث کاهش نوروپاتی گردد.  

در مورد مرکز تغذیه ساعت سیرکادین دو پرسش اساسی وجود دارد که عبارتنداز: 1) محل مرکز تغذیه ساعت سیرکادین 2) چگونگی ارتباط این مرکز با مرکزنوری ساعت سیرکادین. این پژوهش با بررسی تغییرات فعالیت حرکتی در شروع شب و پایان شب در موشهای صحرایی، به نقشهای احتمالی هسته سوپراکیاسماتیک و مرکز عصبی تغذیه ساعت سیرکادین در این تغییرات و چگونگی ارتباط مرکز تغذیه با مرکز نوری ساعت سیرکادین می پردازد. در این پژوهش فعالیت حرکتی به روش مشاهده مستقیم اندازه گیری گردید و آزمایشات به ترتیب زیر انجام شد: 1) بررسی نقش دوره روشنایی و تاریکی طبیعی با دسترسی آزاد به غذا در موشهای صحرایی سالم (فقط مرکز روشنایی ساعت سیرکادین فعال است) که میانگین فعالیت حرکتی و رفتار روی دو پا ایستادن در شروع شب بیشتر از پایان شب بود 2) بررسی نقش دوره روشنایی و تاریکی طبیعی همراه با دسترسی به غذا فقط در شروع شب یا فقط در پایان شب در موشهای صحرایی سالم (هم مرکز روشنایی و هم مرکز تغذیه ساعت سیرکادین فعال است) که در این قسمت از آزمایش اختلاف معنی دار از لحاظ آماری مشاهده نشد. 3) بررسی تخریب هسته سوپراکیاسماتیک همراه با دسترسی به غذا فقط در شروع شب یا فقط در پایان شب (فقط مرکز تغذیه ساعت سیرکادین فعال است) که در این حالت بر خلاف قسمت اول آزمایش میانگین فعالیت حرکتی و رفتار روی دو پا ایستادن در پایان شب بیشتر از شروع شب بود.ما از این پژوهش نتیجه گیری کردیم که: 1) مرکز تغذیه ساعت سیرکادین از مرکز نوری ساعت سیرکادین مجزا است 2) مرکز تغذیه ساعت سیرکادین از مرکز نوری قویتر است. 3) مرکز تغذیه ساعت سیرکادین اطلاعات نوری دریافت می دارد و این اطلاعات نوری از طریق هسته سوپراکیاسماتیک وارد این هسته نمی شوند. 4) مرکز تغذیه از نظر قدرت برعکس مرکز نوری ساعت سیرکادین در شروع شب و پایان شب عمل می کند. 5) ساعت سیرکادین می تواند باعث جمع بندی تاثیر محرکهای نوری و غیر نوری شود. 6) مرگ و میر در اثر جراحی در موشهای صحرایی در پایان شب بیشتر از شروع شب است که این احتمالا ناشی از وضعیت محیط داخلی بدن در اثر عملکرد ساعت درونی بدن می باشد.

در این پژوهش که به منظور بررسی تغییرات تکاملی شبکه کورویید مجاور بطنی موش (نژاد balb/c) صورت گرفت سعی شد تا روند تغییرات تکاملی این شبکه در دوره های مختلف زندگی مورد ارزیابی قرار گیرد.برای این منظور مغزهای مربوط به روزهای مختلف دوره جنینی، نوزادی و بالغ موش در فرمالین 10% فیکس گردید و پس از تهیه برشهای سریال در جهات فرونتال و هوریزونتال و رنگ آمیزی مورد مطالعه میکروسکوپیک قرار گرفت.یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که اولین تظاهرات مربوط به پیدایش شبکه کورویید در موش از حدود روز یازدهم جنینی است که به صورت یک ستیغ افقی در بالای سوراخ بین بطنی نمایان می شود و بروز این پدیده به طور همزمان در بخش فوقانی سقف بطن چهارم نیز قابل ردیابی است. در این راستا با بروز تغییرا ت تکاملی و تغییر شکل سلولهای پوششی پیش ساز این شبکه، بتدریج پلاک کوروییدی شروع به کامل شدن می کند و در روزهای بعد به سمت حفرات بطنی گسترش می یابد تا اینکه در حدود روز هفدهم بعد از تولد به تکامل نهایی خود نزدیک می شود. مطالعات میکروسکوپیک در این زمینه مشخص نمود که سلولهای پوششی تمایز یافته مشارکت کننده در این شبکه در مراحل اولیه شکل گیری جنینی بیشتر به حالت استوانه ای و هسته های مشخص تیره کروی به چشم می خورند که به صورت کلاف های نامنظم به درون حفرات بطنی برجسته شده اند. همچنین بموازات این دسته از تغییرات تکاملی، سلولهای دیگری در مجاورت تشکیلات اخیر شروع به نمایان شدن می کنند که با عنوان سلولهای Epiplexus شناخته شده اند. مطالعات مربوط به کورویید موشهای بالغ نشان داد که تغییرات مورفولوژیکی خاصی در کورویید آنان دیده می شود که از مهمترین آنان می توان به آتروفی سلولهای اپی تلیال مربوط به این شبکه و تغییر شکل در جهت پهن شدن سلولها و نامنظم شدن غشای پایه در آنان اشاره کرد در حالیکه در دوره جنینی و همچنین در موشهای نابالغ چنین پدیده ای به چشم نمی خورد.