مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1379 | دوره:6 | شماره:21 |تعداد مقالات:15

امروزه قسمت اعظم وقت پزشکان قانونی صرف بررسی زخمها می گردد. اگرچه داشتن اطلاعاتی در خصوص گونه های مختلف زخم ها از شرایط لازم برای اظهار نظر است ولی غالبا ویژگیهای خود زخم است که راهنمای اساسی در جهت تشخیص نوع آن می گردد. در این مبحث صرفا اشکال اصلی زخم ها به تصویر کشیده می شود. در اینجا ابتدا صدمات سطحی و سپس زخمها را مورد بررسی قرار می دهیم.

موضوع حشره شناسی در صحنه جرم در کشور ما علم جوانی است. بحثی است که تاکنون بر روی آن کار جدی و جدیدی نشده است و ازین نظر در کشور، هنوز در اول کار است شاید بپرسید مگر طی این همه سال پزشکان قانونی از طریق حشرات موجود در اطراف جسد و صحنه ها زمان مرگ را درنیافته اند؟ اما وقتی جزئیات بحث روشن می شود در می یابیم مطلب فقط به مشاهده چند حشره و زمان احتمالی مرگ منحصر نمی شود........بحث حشره شناسی در صحنه جرم اکنون در دانشگاههای جهان به مراحل پیشرفته ای نزدیک شده، سالهاست که روی این موضوع بحث و انتشار مطالعات آن کشورها گرچه در عمل ممکن است خارج از دسترس باشد و توان علمی و آزمایشگاهی آن را نداشته باشیم اما می تواند دریچه های این مقوله را بر روی دانش پژوهان جوان بگشاید اینک در عرصه تحقیق و تخصص علمی از سه دیدگاه به این مقوله می نگرند:الف- مطالعه بر روی حشرات سیر تولید و رشد و شناسائی آنها: در این مرحله انواع حشرات، نحوه تولد آنها و سیر رشد و تکامل آنها و اینکه سیر رشد چه مدت به طول می انجامد و تاثیر وضع هوا بر روی تسریع در مرحله از رشد در چه ظرف زمانی به چه مرحله ای می رسند، و شناسائی کلی آنها و اشکال مختلف آنها برای شناخت دقیق مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرند.ب- مطالعه بومی حشرات: اینکه در چه سرزمینهائی چه گونه ای از حشرات رشد می کنند، اینکه در مناطق گرم، مناطق سرد، مناطق معتدل چه وضع و چه کیفیتی دارند می تواند راهگشا باشد به عنوان مثال؛ در کشورهای اروپایی، داخل یک گاراژ جسدی کشف می شود که در داخل دهان آن شفیره (تخم پروانه) قرار دارد اما این نوع حشرات در محل کشف جسد وجود خارجی نداشته و امکان رشد آنها نیست همین مشخص می کند که جسد از جای دیگری به آن جا وارد شده است محل قتل وقوع جرم جای دیگری است، اگرچه جسد مجهول الهویه است با شناخت محل اصلی واقعه به راحتی شناسائی می شود.ج- مطالعه بر روی رابطه رشد حشره و زمان سپری شده پس از مرگ: با توجه به نحوه رشد حشرات و اینکه چه مدت از وجود آنها می گذرد، نشو و نمای آنها آینه تمام نمای زمان مرگ و گذشت آن است که از این طریق زمان مرگ را با توجه به میزان رشد آنها می توان تشخیص و مدت سپری شده را تخمین می زنند و این یک اقدام عملی و مقوله ای دقیق است که درصد خطای آن زیاد نیست.د- جسد در محیط بسته بوده یا باز؟ اگر جسد در آب باشد، اگر جسد در بیابان و در هوای باز باشد. اگر آفتاب مستقیم بر جسد بتابد اگر جسد در یخ و برف مدفون باشد، اگر جسد در محیط بسته باشد، اگر در آن محیط لوازم گرمازای قرار داشته باشد و .......... در هر کدام از این ها نحوه رشد و تکوین حشرات، نحوه فساد نعشی تفاوت آشکاری خواهد داشت که به کمک حشرات موجود قابل بررسی است.

بیمار آقای 23 ساله ای با درد ناحیه لومبر، تورم شدید ناحیه یک چهارم تحتانی خارجی ران چپ و آرتریت شدید راکسیونل زانوی پای چپ در بخش عفونی بستری می شود.در معاینه بعلت تورم شدید ناحیه ران با احتمال آبسه سونوگرافی صورت گرفته و وجود آبسه همراه با جسم فلزی شبیه به ساچمه تایید می گردد، در رادیوگرافی نیز وجود ساچمه تفنگ بادی مشخص می شود با پونکسیون آبسه و تخلیه حدود 70 cc چرک زرد رنگ با ساچمه تفنگ بادی خارج گردید.

خشونت در مدارس مشکلی است که عوارض آن نه تنها در بعد زمان و مکانی خاص سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی کودکان و نوجوانان را به خطر می اندازد بلکه، عواقب آن نسلهای آتی، کل جامعه و توسعه ملی را نیز تهدید می کند بدین لحاظ مطالعه عمیق و همه جانبه در زمینه پیشگیری از خشونت در مدارس امری مبرم و ضروری است.در مطالعه تطبیقی حاضر پس از بررسی کل مطالب گردآوری شده با توجه به مبانی نظری و ملاحظات فرهنگی - اخلاقی در مرحله اول بیش از 50 مقاله انتخاب شدند که پس از مطالعه مجدد در مرحله دوم بر اساس اعتبار علمی 7 مجموعه مرتبط با موضوع "پیشگیری از خشونت در مدارس" از منابعی چونUNESCO ،ERIC ،RPPI ،WHO ، ASCD (از سال 1996 تا آگوست سال1999 ) تحت بررسی مقایسه ای قرار گرفتند. در خصوص منابع داخلی متاسفانه علی رغم جستجوی فراوان مطالبی مستقیما مرتبط با عنوان مورد مطالعه یافت نشد. اما سعی بر آن بوده که جمع بندی هر چند کوتاه از پژوهشهای داخلی نسبتا مرتبط نیز بعمل آید.در نتایج پژوهش علاوه بر تعاریف، عوامل بروز و عواقب خشونت در مدارس بر "راههای پیشگیری از خشونت در مدارس" تاکید خاص میشود. در اینجا به طور کلی سه استراتژی اصلی مورد بحث قرار می گیرند:1- برقراری تدابیر انضباطی و مقررات در مدارس2- استفاده از برنامه های آموزشی و برنامه های درسی در مدارس3- مشارکت و همکاری جامعهآنچه در جمع بندی نهایی می توان گفت، اهمیت بررسی و دقیق و کاربرد مناسب هر یک از استراتژیها با توجه به ارزیابی وضعیت موجود و شرایط خاص است ولی به هر حال توصیه نهایی تدوین برنامه ای جامعه و ادغام یافته است که علاوه بر تامین امکانات اجرائی لازم است مستمرا مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.

یکی از مشکلاتی که در حال حاضر در دادگاه ها مطرح است و گرفتاریهای زیادی را، برای خانواده ها ایجاد می کند، مساله عیوب زوجین است مخصوصا عیوب موجب فسخ نکاح در زن، که در حال حاضر موجب گرفتاری و تضرر خانواده ها شده است و از سوی دیگر قضات محترم نیز با توجه به قانون مدنی و مواد راجع به عیوب موجب فسخ، در مورد طرز برخورد با عیوب نکاحی که اکنون امکان درمانشان وجود دارد دچار مشکل اند، زیرا در ظاهر مواد قانون مدنی، در مورد عیوب قابل درمان دلالتی وجود ندارد و سکوت قانون گذار در آن مشاهده می شود. مقاله حاضر جهت بررسی موضوع و روشن نمودن ابعاد آن در فقه اسلام، با نگاه تطبیقی در مذاهب پنجگانه اسلامی، تهیه شده تا روشن شود که "آیا در عیوب قابل درمان می توان به استناد موارد امکان فسخ نکاح، نکاح را چنانکه اکنون در دادگاهها رایج است فسخ نمود یا خیر؟

مقدمه و هدف: با توجه به تحقیقات انجام شده قبلی راجع به وجود اختلاف در بین استخوان پاشنه زنان و مردان خارجی، در تحقیق حاضر ابعاد و زوایای استخوان پاشنه تعدادی افراد ایرانی از روی کلیشه های رادیوگرافی بررسی و مقایسه آماری شد.روش: تحقیق به روش توصیفی انجام شد. کلیشه های رادیوگرافی لاترال استاندارد پای سمت راست 39 زن و 51 مرد بالای بیست سال ایرانی، مراجعه کننده به درمانگاه و بخش ارتوپدی بیمارستان آیت اله طالقانی تهران، در سالهای 1378 و 1379 تهیه شد و با استفاده از خط کش میلیمتری و نقاله طول و ارتفاع و کمترین ارتفاع استخوان پاشنه و همچنین زاویه های فرونتال (جلویی)، توبر (برآمدگی) و توبرپلانتار این استخوان ثبت شد، مشخصات آماری مورد بررسی، استخراج گردید و اطلاعات مربوط به زنان و مردان، با روش آماری Student.test مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بین سه بعد استخوان پاشنه زنان و مردان مورد بررسی اختلاف معنی دار آماری وجود دارد .(P<0.001)

داروی نظافت یکی از ترکیباتی است که بعنوان موبر کاربرد فراوانی در کشور ما و به خصوص در زندانها و مراکز بازپروری داشته و در نتیجه با توجه به دسترس بودن و ارزان قیمت بودن، به منظور خودکشی مورد استفاده قرار می گیرد. عوارض و مرگ و میر حاصله ناشی از تری سولفید آرسنیک و آهک موجود در آن می باشد. این مطالعه شامل 158 نفر مسموم زنده (گروه اول) و 33 نفر فوتی (گروه دوم) می باشد. تمامـی 158 نفر مسموم زنـده عمدی و از طریـق خوراکی داروی نظافت را مصـرف کرده بودند. میـزان مرگ و میر حاصلـه 9/20% بود.در گروه اول بیشترین تعداد، در سنین بین 30-15 سال بود (%95.9) و در گروه دوم بیشترین تعداد، در گروه سنی بالای 60 سال قرار داشتند(50%) .در هر دو گروه تعداد افراد مذکر بیش از مونث بود و همچنین در بین افراد متاهل نیز بیشتر دیده شد.میزان مرگ و میر بستگی به مدت زمان گذشته از مصرف و میزان مصرف داشت، بطوریکه در کسانی که 6-4 ساعت پس از مسمومیت مراجعه (28%) و در کسانی که بیش از دو پاکت مصرف کرده بودند. (7/27%)، بیشترین درصد مشاهده شد. شایعترین مکان مصرف داروی نظافت در خانه و زندان بود.

زمینه: قصور پزشکی صرف نظر از علت بروز آن، یکی از مباحث مهم در اخلاق پزشکی و پزشکی قانونی است و با عنایت به حجم عمده ای که در کار پزشکی قانونی به آن اختصاص داده شده، بر آن شدیم با بررسی اجمالی و آماری به عمده عوامل و علل بروز آن در کنار مسئولیت پذیری طبیب، با مشخص نمودن تعاریف دقیق از انواع خطاهای پزشکی بپردازیم، باشد که چراغی روشنگر برای پرسنل پزشکی، که عمدتا نیز آشنایی با قوانین خاص حرفه ای پزشکی و مشکلات و عوارض حاصل از آن ندارند، باشد.روش کار: در یک بررسی مقطعی، کلیه پرونده های ارجاعی به بخش کمیسیون پزشکی، در طول سال 1378 از جهت علت مراجعه و خواسته مقام قضایی و همچنین بررسی شیوع خطاهای پزشکی و طرح شکایت از پرسنل پزشکی به تفکیک در رشته های مختلف و نوع خطای پزشکی، صورت گرفته جمع آوری و سپس با استفاده از سیستم S.P.S.S نسبت به آنالیز داده ها اقدام گردیده است.نتایج: در بررسی انجام شده حدود پنجاه درصد مراجعین به بخش کمیسیون پزشکی سازمان پزشکی قانونی، اختصاص به طرح شکایت از پزشکان و کادر پزشکی داشته که از این میزان شصت درصد آنها را افراد ذکور تشکیل داده و حدود 80 درصد طرح قصور و شکایت مربوط به مراکز غیردانشگاهی و خصوصی بوده و میزان قصور اثبات شده، در حدود 50 درصد از موارد طرح شکایت بوده که باز هم هشتاد درصد آن را مراکز خصوصی و غیردانشگاهی تشکیل می دهند، بیشترین میزان طرح شکایت به ترتیب مربوط به جراحان عمومی، پزشکان عمومی و پیراپزشکان، اختصاص داشته و شایعترین علت و ایجاد خطای پزشکی بی احتیاطی و بی مبالاتی در انجام اقدام درمانی و جراحی، بدلایل متعدد می باشد.نتیجه گیری: برای پیشگیری از هرگونه خطای پزشکی ایجاد یک سیستم نظارتی در محیط بیمارستانها ضروری بوده و از طرفی آموزشهای لازم و آشنایی با قوانین موجود، می بایستی در دانشکده های پزشکی به نحو احسن انجام و از طرفی همان سیستم آموزشی که در مراکز دانشگاهی اجرا می شود، در مراکز خصوصی و غیردانشگاهی نیز با نظارت بیشتری اجرا و حاکم شود و همچنین تعریف دقیقی از انواع خطاهای پزشکی صورت گرفته و شرح وظایف مدون گردند و هر پزشکی قبل از هر اقدامی برای بیمار، می بایستی ارزیابی دقیق از جهت وضعیت اجتماعی و اقتصادی و جسمانی و روانی، با در نظر گرفتن توانایی های خویشتن و اینکه بنا به مسئولیتی که در مقابل بیمارش دارد ضامن خواهد بود، بعمل آورد.

مقدمه: ما امروز در جامعه ای زندگی می کنیم، که هزاران بیمار محتاج پیوند اعضا با حیاتی پر رنج، در انتظار عضو پیوندی روزگار می گذرانند، این در حالی است که همه روزه با مواردی در مرگ مغزی نیز مواجه می شویم، که اعضای بدن این بیمار مرگ مغزی می تواند ارتقابخش کیفیت زندگی بیمار محتاج عضو باشد، اما در راستای این بخشش اعضا، نگرش مردم و وابستگان فرد مرگ مغزی شده و آگاهی های آنها در این خصوص تعیین کننده است. بر همین اساس ضرورت تحقیق فوق احساس شد، تا با بدست آوردن میزان آگاهی و پایه نگرش جامعه، بدانیم جهت هرچه بیشتر تثبیت شدن جایگاه این اولویت مهم امروز جامعه پزشکی چه اقداماتی باید انجام گیرد. روش کار: روش مطالعه توصیفی؛ تحلیلی و مقطعی بود و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه هایی (که اعتبار و پایایی آنها تایید گشت)، صورت گرفت. حجم نمونه 768 نفر محاسبه شد و نمونه گیری بصورت چند مرحله ای انجام گردید، که مرحله اول آن طبقه ای و مرحله دوم آن خوشه ای بود، در نهایت نیز اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار آماری SPSS آنالیز گشت و نتایج استخراج شد. نتایــج: 6/52 درصـد جمعـیت زن و 4/47 درصـد مـرد بودند، هـم چنیـن 52 درصـد مجـرد و 48 درصـد متاهل بودنـد، میانگیـن سنـی افـراد نیز (63/27 – 63/25) 64/26 بود. میانگین آگاهی پرسش شوندگان (01/86-79/82) 40/84 بود در حالی که، حداکثر نمره قابل کسب در این زمینه 150 بود و میانگین امتیاز نگرش مثبت پرسش شوندگان (05/167-39/162) 72/164 بود، در صورتی که حداکثر امتیاز قابل کسب از نگرش مثبت 210 بود. میزان آگاهی، اعتقادات مذهبی مثبت و احساسات مثبت افراد در قبال موضوع (هر سه مورد) با نگرش مثبت آنها، همبستگی مثبت معنی دار داشتند (0001/0 P< و به ترتیب: 3/0 = r1 و 8/0=r2 و 8/0=r3) اما میان میزان آگاهی، احساسات مثبت، اعتقادات مذهبی مثبت افراد (هر چهارمورد) با سن آنها همبستگی منفی معنی دار مشاهده شد. (01/0 P< و به ترتیب: 1/0-=r1 و 1/0- =r2 و 09/0-=r3 و 1/0-=r4) در مقایسه میانگین ها، میانگین میزان آگاهی افراد در گروههـای مختلف تحصیلی، اختـلاف آمـاری معنــی داری داشت (0001/0 P< و 22/0=Eta)، همچنین میانگین نگرش مثبت افراد در گروههای مختلف شغلی نیز اختلاف معنی داری داشت. (001/0=P و 18/0 = Eta)، اما در هیچ یک از میانگین ها، اختلاف آماری معنی داری میان دو جنس دیده نشد (05/0 P>). بحث: با توجه به بالا نبودن میزان آگاهی به تناسب نگرش، چنین بحث می شود که در عین نگرش مثبت جامعه در قبال موضوع مورد بررسی، شاید نتوان مطمئن بود فردی که نگرش خود را با نمره ای بالا بیان نموده است، حقیقتا به مغزی بودن نوع مرگ و انطباق کامل آن بر مرگ غیرقابل برگشت، اشراف داشته است. نتیجه ای که می گیریم این است که بر اساس این نگرش زمینه ای مثبت، اطلاعات و آگاهی جامعه را بالا ببریم تا شاید عرصه مناسبی جهت عینیت یافتن یک نگرش مثبت منطقی و قابل اطمینان در رفتار افراد ایجاد نمائیم.

کلر گازی است محلول در آب و زرد مایل به سبز که در جنگ جهانی اول به عنوان یک سلاح جنگی به مقدار زیاد استفاده شد. هم اکنون این گاز در ضدعفونی کردن آب آشامیدنی، در استخرها و سفید کننده های خانگی بعنوان رنگ بر و به مقدار زیاد در صنایع استفاده می شود. این گاز باعث سوزش مخاط دستگاه تنفسی می شود. حد قابل قبول آن در هوای آزاد ppm1 است. مقادیر ppm 8-5 می تواند باعث ایجاد علائم خفیف تنفسی شود. ppm 50 از گاز کلر می تواند آسیبهای وسیع ایجاد کند و ppm 100 آن باعث مرگ می شود. در این مطالعه تجربی 30 سر موش صحرایی از نژاد Sprague-Dawley  مورد آزمایش قرار گرفتند. در گروه اول (10=n) حیوانات تحت تماس با گاز کلر و در مدت 5 دقیقه مسموم شدند. حیوانات گروه دوم قبل از مسمومیت با کلر هیدروکورتیزون mg/kg) 50) بصورت داخل صفاقی تجویز گردید. گروه سوم نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. خونریزی چشمی و تنگی نفس در حیوانات در تمامی گروهها درجه بندی گردید. همچنین گازهای شریانی نمونه ها نیز مورد آزمایش قرار داده شد. پس از کشتن حیوانات ریه آنها بیرون آورده شده، تحت مطالعات بافت شناختی قرار گرفته و معیارهای خونریزی، ضخامت دیواره آلوئولی، پارگی آلوئولها و تغییر شکل بافتی در ریه ها مورد بررسی قرار گرفت. سپس اطلاعات بدست آمده تجزیه و تحلیل آماری شد. نتایج نشان دهنده این بود که هیدروکورتیزون در مسمومیت با گاز کلر اثر پیشگیرنده دارد. این دارو توانسته بود از خونریزی چشمی و تنگی نفس در سطح معنی داری جلوگیری کند (01/0 P<). همچنین از ضایعات بافتی حاصل از گاز کلر نیز توسط هیدروکورتیزون پیشگیری شده بود (05/0 P<). ضایعات گاز کلر بیشتر ناشی از ایجاد رادیکال آزاد است. اینکه هیدروکورتیزون توانسته است از این ضایعات جلوگیری کند بیانگر این حقیقت است که احتمالا این دارو از ایجاد رادیکال آزاد جلوگیری کرده است. با این حال بررسی مکانیسم این اثر نیاز به مطالعات بیشتر دارد.