روانشناسی و علوم تربیتی
سال:1386 | دوره:37 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مشخصه های روانسنجی پرسشنامه طرحواره های یانگ، شامل پایایی و اعتبار بود نسخه اصلی پرسشنامه طرح واره ها (SQ)، توسط یانگ برای اندازه گیری طرحواره های ناسازگار اولیه (1994) ساخته شده است فرض بر این است که طرحواره های ناسازگار اولیه، پدیدآیی و تداوم اختلالات روان شناختی را تحت تاثیر قرار می دهند تحلیل عاملی نسخه 205 سوالی پرسشنامه طرح واره ها، طرح واره های پیشنهادی یانگ را تایید کرد شکل کوتاه پرسشنامه طرح واره ها (SQ-SF) برای اندازه گیری 15 طرحواره ناسازگار اولیه (یانگ، 1998) بر اساس فرم اصلی ساخته شد. در مطالعه حاضر ویژگی های روان سنجی SQ-SF در یک نمونه دانشجویی (n 387) از دانشگاه های تهران بررسی شد. در تحلیل عاملی با استفاده از روش مولفه های اصلی یازده عامل استخراج شد. در این پژوهش، همچنین رابطه خرده مقیاس های SQ-SF و SCL25 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پرسشنامه SQ-SF دارای اعتبار سازه کافی برای استفاده در جامعه دانشجویان می باشد.

در تبیین افسردگی یکی از رویکردهای مورد بحث و بررسی، رویکرد شناختی است. مدل افسردگی بک از جمله رویکردهای شناختی است که طبق آن طرز تلقی بدبینانه بدون منطق، زمینه ساز شروع افسردگی و دوام آن است. این طرز تلقی منفی یا افکار منفی تکرار شونده اتوماتیک، مولفه مرکزی افسردگی هستند. شواهد حاکی است که در افراد افسرده، افکار منفی در سطح معناداری بالاتر از افراد غیر افسرده است. دسته ای از پژوهش ها به نقش افکار مثبت توجه نموده، مطرح ساخته اند که گاهی مهم ترین عامل تعیین کننده افسردگی، درجه افکار مثبت است تا درجه افکار منفی و در مقابل برخی از بررسی ها استدلال نموده اند که نسبت میان افکار مثبت و افکار منفی در این زمینه، حایز اهمیت است. به منظور بررسی این اختلاف نظر 200 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران به طور تصادفی فهرست افسردگی بک (BDI) و پرسشنامه افکار منفی و مثبت اتوماتیک ATQ-NP را تکمیل نمودند. در این پژوهش یافته های حاصل از تحلیل واریانس دو عاملی و همبستگی به دست آمده نشان می دهد تفکر مثبت و منفی در حالی که با یکدیگر مرتبط هستند، اطلاعاتی مستقل راجع به افسردگی فراهم می کنند. بین افسردگی و افکار منفی ارتباط مستقیم و بین افسردگی و افکار مثبت ارتباط معکوس وجود دارد. ضمن آن که تخریب افکار مثبت ویژگی برجسته تری از افسردگی است تا حضور افکار منفی پس آسیب تفکر مثبت در گروه افسرده و فقدان تفکر منفی در گروه غیر افسرده تعیین کننده هستند به عبارت دیگر؛ تفکر مثبت نه با افسردگی بلکه با شدت افسردگی ارتباط دارد.

یکی از مشکلات زندان های کشور، میزان قابل ملاحظه ای وقوع رفتارهای ناهنجار و غیرقانونی زندانیان در محیط زندان است. این رفتارها، عمدتا عبارتند از: پرخاشگری و درگیری، سرپیچی از مقررات و قوانین، مصرف مواد و نگهداری داروهای غیرمجاز، خودآزاری و خودزنی، آشوبگری و تخریب اموال برای مقایسه میزان اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی و شناخت درمانی در کاهش رفتارهای مجرمانه فوق، 90 نفر از زندانیان زندان مرکزی قم به صورت تصادفی انتخاب و در سه گروه، ساماندهی شدند گروه اول و دوم، به عنوان گروه های آزمایشی، طی مدت 6 ماه به ترتیب در معرض درمان یکپارچه توحیدی و شناخت درمانی قرار گرفتند، ولی گروه سوم، جز در موارد بحرانی، مداخله سازمان یافته ای دریافت نمی کرد. هر سه گروه، قبل از مداخلات درمانی و دو هفته پس از پایان درمان، طی مدت 15 روز توسط مشاهده گران آموزش دیده به صورت نامحسوس، تحت مشاهدات بالینی قرار می گرفته و رفتارهای ناهنجار و غیرقانونی آنان در فرم های مخصوص، ثبت می گردید. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون، نشان داد که نرخ وقوع رفتارهای مجرمانه در هر دو گروه درمان یکپارچه توحیدی و شناخت درمانی به طور چشمگیری کاهش یافته است، اما مقدار کاهش در گروه یکپارچه توحیدی به طور معناداری، بیش از گروه شناخت درمانی بود.

در این مقاله، با هدف "بررسی کنسرسیوم های خرید اطلاعات علمی دانشگاهی در ایران و جهان"، با مطالعه کنسرسیوم خرید اطلاعات علمی دانشگاهی ایران و الهام از تجارب متنوع و متعدد بین المللی، و به کمک روش های درهم آمیخته کمی و کیفی متعددی که ناشی از ماهیت مساله پژوهش بوده و عبارتند از اقدام پژوهی و پیمایش جایگاه ایران در این عرصه تبیین شد. در این پژوهش، 234 کنسرسیوم خرید منابع اطلاعاتی دانشگاهی از سراسر جهان متشکل از 186 عضو آی سی ا ال سی و 48 عضو آیفل از طریق تعامل با کتابداران و مسوولان کنسرسیوم ها، شناسایی شده و اطلاعات توصیفی و نحوه انتخاب کارگزار و عقد قرار داد طی پرسشنامه ای با تاکید بر نحوه عملکرد، گردآوری و تجزیه و تحلیل شد. مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه، ابزارهای پیمایش در تنها کنسرسیوم خرید اطلاعات علمی دانشگاه های ایران بودند (جمعا 235 کنسرسیوم مورد سرشماری قرار گرفتند) پیشنهاد می شود این پژوهش، با پژوهش هایی در باب برنامه راهبردی کنسرسیوم ها و نیز امکان سنجی ایجاد کنسرسیوم یک پارچه سازی تجهیزات فنی دانشگاه های ایران کاربرد بهتری در حوزه آموزش عالی یابد.

کندوکاو برای شناسایی مسایل نظام های آموزشی و انجام پژوهش جهت شناخت پدیده های آن بر پایه دیدگاه های فلسفی معرفت شناختی و انتخاب روش تحقیق انجام می شود برای این منظور پژوهشگران، به طور ضمنی یا آشکار، یک دیدگاه فلسفی را مفروض داشته و مبتنی بر آن، نحوه گردآوری داده ها، تنظیم، تلخیص و چگونگی تحلیل شواهد را تعیین می کنند. از این رو، انتخاب روش تحقیق برای پی بردن به ناشناخته ها، بر پایه دیدگاه های فلسفی به عمل می آید. روش های تحقیق کمی مبتنی بر دیدگاه اصالت تحصلی است و روش های تحقیق کیفی بر سه دیدگاه دیگر استوار است. از آنجا که روش های تحقیق کمی و کیفی به تنهایی نمی توانند پیچیدگی های مسایل و عناصر تشکیل دهنده نظام های آموزشی را بدون اریبی مورد مطالعه قرار دهند، ترکیب این روش ها مورد استفاده قرار گرفته و از آن تحت عنوان روش های تحقیق آمیخته یاد شده است. در دهه گذشته استفاده از روش های تحقیق آمیخته گسترش یافته است. براین اساس، در این مقاله، به سوال های زیر پاسخ داده شده است: (الف) تحقیق آمیخته چیست، ویژگی های آن کدام اند و چه کاربردی دارد؟ (ب) مراحل انجام یک طرح تحقیق با روش های تحقیق آمیخته کدامند؟

اختلال افسردگی دو قطبی یکی از شایع ترین اختلالات روان شناختی و از جمله علل مهم خودکشی ها است. افراد مبتلا به این اختلال دوره های شدید شیدایی و افسردگی خواهند داشت. با توجه به ماهیت عود کننده اختلال افسردگی دوقطبی نه تنها بسیار مهم است که به درمان دوره های حاد پرداخت بلکه باید از عودت و بازگشت اختلال و شروع دوره های بعدی پیشگیری کرد. اگر چه استفاده از داروهای ضدافسردگی و درمان با تشنج برقی، منجر به درمان کوتاه مدت این اختلال می شود اما شواهد نشان می دهند که پس از قطع دارو، نشانه های اختلال مجددا بازگشت پیدا می کند. از طرفی درمان با تشنج برقی نیز دارای اثرات نامطلوبی روی حافظه و شناخت بیماران است. بنابراین متخصصان بالینی و پژوهشگران علاقمند به طراحی و توسعه شیوه های مختلف روان درمانگری برای درمان این اختلال شده اند. از طرفی نتایج مطالعات اخیر نشان داده اند که شناخت- رفتار درمانگری، درمان کارآمدی برای اختلالات خلقی از جمله اختلال افسردگی دوقطبی است که نه تنها ناراحتی های حاد را کاهش می دهد بلکه خطر بازگشت نشانگان اختلال را از بین می برد. بنابراین در پژوهش حاضر با هدف بررسی کارآیی فنون شناخت- رفتار درمانگری توام با دارودرمانی در درمان اختلال افسردگی دوقطبی، دو آزمودنی بزرگسال مبتلا به این اختلال (یک مرد و یک زن) با استفاده از روش شناخت- رفتار درمانگری توام با دارودرمانی مورد مطالعه و درمان قرار گرفتند. در این روش از فنونی چون خودبازبینی، سرمشق دهی، مثبت نگری، تنش زدایی، بازسازی شناختی، آموزش حل مساله و آموزش مهارت های اجتماعی، استفاده شده است. نتایج نشان دهنده کارآیی بالای این روش درمانی در درمان و پیشگیری از عودت نشانگان اختلال دوقطبی است. هم سویی این نتایج با نتایج پژوهش های قبلی نیز به تفصیل مورد بحث واقع شده است.

هدف از پژوهش حاضر، اعتباریابی مقیاس اضطراب ریاضی در میان دانش آموزان ایرانی بود. بدین منظور 701 دانش آموز کلاس اول دبیرستان (499 دختر و 202 پسر) با میانگین سنی 15 سال و 5 ماه انتخاب شدند و به عنوان آزمودنی در این پژوهش شرکت نمودند. ابزار سنجش، مقیاس اضطراب ریاضی و مقیاس نگرش به ریاضی بود. تحلیل عاملی مقیاس اضطراب ریاضی نشان داد که این مقیاس مشتمل بر چهار مولفه اضطراب درس ریاضی و عدد، اضطراب امتحان ریاضی، احساس منفی به ریاضی و نگرانی درباره عملکرد ریاضی است. مقادیر ارزش ویژه برای این مولفه ها از 33 2 تا 43 6 متغیر بود. الگوی همبستگی بین مولفه های اضطراب ریاضی، نگرش نسبت به ریاضی و پیشرفت تحصیلی در این درس، شواهد دیگری دال بر روایی سازه ای مقیاس اضطراب ریاضی فراهم ساخت. ضرایب آلفا کرونباخ برای مولفه های مقیاس اضطراب ریاضی از 70 0 تا 89 0 و برای کل مقیاس برابر با 92 0 حاصل شد. ضرایب بازآزمایی مولفه ها بین 64 0 و 80 0 نوسان داشت و برای کل مقیاس 80 0 به دست آمد. این یافته ها نشان داد که مقیاس اضطراب ریاضی در فرهنگ ایرانی از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و می تواند به منظور کاربردهای تحقیقاتی و مشاوره ای مورد استفاده قرار گیرد.

انحصار روزافزون اطلاعات و افزایش بی سابقه بهای مجلات توسط ناشران علمی، فنی و پزشکی، کتابداران و دانشمندان را برانگیخت تا مبارزاتی را در جهت دست یابی آزادانه به اطلاعات آغاز کنند که به جنبش دسترسی آزاد معروف شد. در این مقاله، که هدف آن بررسی چیستی این جنبش است، نخست انگیزه های زیربنایی و مطالبات جوامع علمی در رویارویی با نظام نشر سنتی مورد بررسی قرار می گیرد و سپس الگوها و مجراهای اصلی دسترسی آزاد معرفی خواهند شد.