مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1386 | دوره:15 | شماره:59 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: ترامادول داروی ضد درد با اثر آگونیستی مخدری و مهار برداشت مونوآمین است که ممکن است به عنوان ضددرد در حول و حوش عمل و کمک به بی دردی بعد از عمل استفاده شود. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثر تجویز قبل از عمل (بی دردی از قبل داده شده) ترامادول در مقایسه با دارونما در شدت درد، مصرف ضددرد و اثرات جانبی بعد از عمل می باشد. روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی تصادفی، دوسوکور و دارونما-کنترل، 70 بیمار نازا با کلاس I یا II درجه بندی انجمن متخصصین بیهوشی آمریکا جهت لاپاراسکوپی تشخیصی زنان انتخاب شدند. یک ساعت قبل از عمل به 35 بیمار 50 میلی گرم ترامادول داخل عضلانی تزریق شد و 35 بیمار دیگر نرمال سالین دریافت کردند. یافته ها: بیمارانی که ترامادول قبل از عمل گرفتند، نمره درد پایین تر در 6 ساعت اول پس از عمل داشتند (به ترتیب 1.31±0.94 در مقابل 2.93±0.55، P<0.0001). ده (28.57 درصد) بیمار گروه ترامادول و 33 (94.28 درصد) بیمار گروه دارونما درد بعد از عمل داشتند (P<0.0001). میانگین مصرف ترامادول بعد از عمل به طور معنی دار در گروه مورد (9.46±25.92 میلی گرم) کم تر از گروه دارونما (45.95±37.96 میلی گرم) بود (P<0.0001). سطح آرام بخشی بعد از عمل در 15 (P=0.71) و 30 (P=0.88) دقیقه بعد از عمل در دو گروه بیماران تفاوت معنی دار نداشت. فراوانی تهوع بعد از عمل در بیماران گروه مورد (5.71 درصد) به طور معنی دار کم تر از گروه دارونما (25.71 درصد) بود (P=0.04).نتیجه گیری: تجویز یک دوز 50 میلی گرم ترامادول عضلانی یک ساعت قبل از عمل، بی دردی از قبل داده شده موثری در بیماران تحت لاپاراسکوپی تشخیصی زنان بدون اثر در سطح آرام بخشی بیماران فراهم می آورد.

زمینه و هدف: لکوس سرولئوس مغز نقش مهمی در بروز رفتارها و علایم ترک اعتیاد ایفا می نماید. این مطالعه به منظور تعیین اثرات غیرفعال سازی موقتی لکوس سرولئوس بر میزان خودتزریقی مورفین و علایم ترک اعتیاد به مورفین در موش انجام شد. روش بررسی: 24 موش صحرایی نر (250 تا 300 گرم) به کمک جراحی استرئوتاکسی به صورت دو طرفه دو کانال راهنما در داخل لکوس سرولئوس و یک کاتتر داخل ورید وداج راست آن ها قرار داده شد. حیوانات در 2 گروه کنترل (سالین) و مورفین مورد ارزیابی قرارگرفتند. گروه مورفین به سه زیر گروه شاهد، جراحی و لکوس سرولئوس غیرفعال - 5 دقیقه قبل از آزمون به کمک لیدوکائین 2 درصد لکوس سرولئوس آن ها غیرفعال می شد - تقسیم شدند. به حیوانات هر روز به مدت دو ساعت تا ده روز اجازه داده می شد، با فشار دادن به پدال فعال به خود مورفین یا سالین تزریق کنند. تعداد پدال های فشار داده شده ثبت و ارزیابی شد. در پایان نالوکسان به تمام گروه ها تزریق و علایم ترک اعتیاد برای مدت 30 دقیقه مطالعه شد. یافته ها: غیرفعال کردن موقتی هسته لکوس سرولئوس از وابستگی و تحمل به مورفین و بروز بسیاری از علایم سندرم ترک اعتیاد مورفین جلوگیری کرد. نتیجه گیری: غیرفعال کردن موقتی هسته لکوس سرولئوس از وابستگی و تحمل به مورفین و از بروز بسیاری از علایم سندرم ترک اعتیاد به مورفین جلوگیری می کند.

زمینه و هدف: سم بوتولینوم تیپ A به لحاظ ساختاری از یک زنجیره سبک به وزن 50 کیلودالتون و یک زنجیره سنگین به وزن 100 کیلو دالتون تشکیل شده است که توسط یک باند دی سولفید به هم متصل شده اند. این پروتئین شامل سه بخش (Domain) است که بخش زنجیره سبک آن دارای فعالیت آنزیمی می باشد. در این پژوهش، هدف ما از تولید نوترکیب بخش عملکردی به دست آوردن یک پروتئین مناسب جهت بررسی ایمنی زایی آن است. روش بررسی: باکتری در شرایط بی هوازی رشد داده شد سپس DNA کروموزومی به روش قلیایی استخراج گردید. پس از بررسی ترادف ژن مربوطه و طراحی پرایمر قطعه مورد نظر از طریق واکنش های زنجیره ای پلیمرازی (PCR) فراوان سازی شد. محصول PCR بر روی سه ناقل بیانیpRSETA ، pET28a  و pET32a همسانه سازی گردید. پروتئین حاصل از بیان توسط SDS-PAGE بررسی و صحت محصول با روش وسترن بلاتینگ و واکنش الیزا مورد تایید نهایی قرار گرفت و سپس به وسیله کروماتوگرافی میل ترکیبی خالص سازی شد، ایمنی زایی بر روی موش سوری در سه مرحله صورت گرفت و نتایج آن مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: در این تحقیق بالاترین بیان در شرایط غلظت 0.5 میلی مولار IPTG، جذب نوری 0.6 و زمان القای 15 ساعت در دمای 30 درجه سانتی گراد به دست آمد. پروتئین بیان شده توسط ستون کروماتوگرافی میل ترکیبی خالص سازی گردید. آنتی بادی حاصل از تزریق پروتئین نوترکیب توانست مانع از مرگ موش ها در دوز LD50 100 شود. نتیجه گیری: هر چند بیان ژن هایی با درصد بالایی از AT در سیستم Ecoli ضعیف می باشد ولی ما در این تحقیق توانستیم بیان مناسبی به دست آوریم. تخلیص پروتئین نوترکیب در مراحل اولیه به دلیل اتصال ضعیف هیستیدین انتهایی به ستون دشوار بوده که با تغییر در روش ها این پروتئین تا 90 درصد خالص سازی شد. در بحث ایمنی زایی پروتئین نوترکیب مورد نظر نیز مشخص شد که آنتی بادی های تولید شده در مقایسه با آنتی بادی تولید شده علیه بخش اتصال دهنده از ایمنی زایی پایینی برخوردار است.

زمینه و هدف: افزایش مقدار دوپامین در هسته آکومبنس یک نقش کلیدی در اثرات پاداشی و تقویت کننده مثبت داروهای مورد سو مصرف ایفا می کند. از طرف دیگر، سروتونین سبب تسهیل آزادسازی دوپامین در مغز می شود. هدف این مطالعه، بررسی مصرف هم زمان آمانتادین و پاروکستین بر اثر تقویت کننده مثبت مورفین در مدل رجحان مکان شرطی در موش سوری می باشد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی از موش های سوری نر آلبینو نژاد (20 الی 30 گرم) استفاده شد. در این بررسی تست 6 روزه متوالی؛ مشتمل بر سه فاز پیش شرطی، شرطی شدن و بعد شرطی شدن انتخاب گردید. در روز اول بعد از برداشتن دیوارهای کشویی مدت زمان اقامت حیوان در سه بخش جعبه CPP به مدت 10 دقیقه ثبت گردید. بعد از مشخص شدن مکان کم تر ترجیحی و بیشتر ترجیحی، موش ها طی روزهای دوم و چهارم در بخش کم تر ترجیحی به صورت داخل صفاقی مورفین را با دوز 5 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم دریافت نموده و در روزهای سوم و پنجم در بخش بیشتر ترجیحی، نرمال سالین را با دوز 10 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم دریافت کردند. در روز تست یا فاز بعد شرطی شدن، موش ها به جای مورفین، آمانتادین، پاروکستین یا هر دوی آن ها را دریافت نمودند. گروه کنترل به جای داروهای مذکور نرمال سالین دریافت کردند. یافته ها: نتایج حاصله نشان داد که مورفین در مقایسه با گروه شاهد و به صورت وابسته به دوز (5/2، 5 و10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم) به طور معنی داری (P<0.001) سبب القای CPP گردید. گروهی هم که آمانتادین دریافت نمودند (2.5، 5 و 10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم) فقط دوز 5 و 10 آن در مقایسه با گروه شاهد، به طور معنی داری (به ترتیب P<0.01 و P<0.001) سبب القای CPP شد. پاروکستین در تمام دوزهای مورد مطالعه (5، 10 و 20) سبب القای CPP گردید. مصرف هم زمان آمانتادین و پاروکستین (هر دو با دوز10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم) در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری سبب تقویت CPP شبه مورفینی شدند (P<0.001). نتیجه گیری: داروهای مختلفی که سبب آزادسازی دوپامین در مغز یا افزایش سروتونین می شوند یا با مصرف هم زمان داروهای این دو دسته که باعث تشدید رجحان مکان شرطی شبه مورفینی می شوند، احتمالا می توانند در کاهش برخی علایم محرومیت ناشی از مورفین مورد استفاده قرار گیرند.

زمینه و هدف: دیابت قندی به ویژه نوع 1 موجب بروز اختلال در روندهای مرتبط با یادگیری، حافظه و شناخت در جامعه انسانی و حیوانات آزمایشگاهی می گردد. با توجه به اثر سودمند گیاه ماریتیغال بر سطح پراکسیداسیون لیپیدی در مدل تجربی هیپرلیپیدمی و سطح چربی های سرم در مدل تجربی دیابت قندی، اثر تجویز خوراکی و درازمدت این گیاه بر یادگیری و حافظه در موش های صحرایی دیابتی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظور موش های صحرایی ماده (n=36) به طور تصادفی به چهار گروه کنترل، کنترل تحت تیمار با گیاه ماریتیغال، دیابتی و دیابتی تحت درمان با گیاه ماریتیغال تقسیم بندی شدند. دو گروه تحت تیمار با گیاه ماریتیغال، پودر گیاه مخلوط شده با غذای استاندارد موش (6.25 درصد) را به مدت 4 هفته دریافت نمودند. برای دیابتی نمودن موش ها از استرپتوزوتوسین به شکل تک دوز و داخل صفاقی به میزان 60 میلی گرم بر کیلوگرم وزن حیوان استفاده گردید. به علاوه، برای بررسی حافظه و یادگیری حیوانات, میزان عملکرد از نظر تاخیر اولیه (Initial Latency) و تاخیر در حین عبور (Step-through Latency) در آزمون اجتنابی غیرفعال و درصد رفتار تناوب (Alternation behavior) با استفاده از تست ماز Y در پایان کار تعیین گردید. یافته ها: در موش های دیابتی و دیابتی تحت تیمار با گیاه ماریتیغال افزایش معنی دار در مورد تاخیر اولیه در مقایسه با گروه کنترل به دست آمد (P=0.021). به علاوه، از نظر تاخیر اولیه هیچ گونه تفاوت معنی دار بین دو گروه دیابتی و دیابتی تحت تیمار مشاهده نگردید. هم چنین، کاهش تاخیر در حین عبور در موش های دیابتی (P=0.032) و افزایش آن (P=0.027) در موش های دیابتی تحت تیمار در پایان کار به خوبی مشاهده گردید. نتایج تست ماز Y نیز نشان داد که درصد تناوب در گروه دیابتی تحت تیمار با گیاه ماریتیغال تفاوت معنی دار با گروه دیابتی نشان نمی دهد. نتیجه گیری: گیاه ماریتیغال موجب تقویت توانایی نگه داری اطلاعات در حافظه و به یادآوری آن ها در حیوانات دیابتی می گردد ولی در بهبود حافظه فضایی تاثیری ندارد.

زمینه و هدف: مطالعات متعددی بر روی آنتی ژن ها کلادوسپوریوم هرباروم (ک. هرباروم) نشان داده است که این آنتی ژن ها نقش مهمی در تولید IgE اختصاصی در افراد آتوپیک داشته و موجب بدتر شدن وضعیت کلینیکی این گونه بیماران از جمله درماتیت آتوپیک می شوند. لذا در مطالعه حاضر اجزای آلرژی زای ک. هرباروم با روش ایمونوبلاتینگ مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: ک. هرباروم در محیط سابورو دکستروز آگار کشت داده شد. توده میسیلیومی جمع آوری شده با استفاده از ازت مایع و دانه های شیشه ای (glass bead) شکسته شد. سپس نمونه ها سانتریفیوژ شده و محلول رویی (عصاره خام) با روش SDS-PAGE تفکیک شد. پس از انجام بلاتینگ، اجزا پروتئینی با سرم بیماران مورد مطالعه مجاور شدند و باند های پاسخ دهنده به IgE با آنتی بادی های ضد IgEانسانی که به وسیله آنزیم نشان دار شده بود، در یک سوبسترای رنگی نمایان شد. یافته ها: در SDS-PAGE عصاره خام ک. هرباروم تعداد 16 باند با وزن مولکولی بین 15.1 تا110 کیلودالتون را نشان داد. باند های 15.1، 18.4، 25.1، 36.3، 45 و 54 کیلودالتونی به عنوان باندهای قوی معین شدند. در ایمونوبلاتینگ، باندهای پروتئینی با وزن های مولکولی 15.1، 18.4، 42 و 110 کیلودالتونی با IgE سرم های بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک واکنش قوی نشان دادند. نتیجه گیری: نتایج فوق نشان داد که باندهای قوی در SDS-PAGE، بیشترین واکنش را با آنتی بادی های IgE ضد ک. هرباروم در تکنیک ایمونوبلاتینگ داشته اند. لذا قدرت باند ها در SDS-PAGE می تواند در پاسخ به IgE اثرگذار باشد. مانند دیگر مطالعات، ما نیز تصور می کنیم که آنتی ژن های ک. هرباروم می تواند شروع کننده واکنش های آلرژیک در بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک باشد.

زمینه و هدف: بیماری دیستروفی عضلانی دوشن از اختلالات ماهیچه ای ـ عصبی است که به ضعف و تحلیل پیشرونده عضلات اسکلتی در مبتلایان منتهی می گردد. این بیماری ناشی از جهش در ژن دیستروفین بوده که جایگاه آن بر روی کروموزوم X است. الگوی توارث این بیماری به صورت مغلوب وابسته به جنس بوده و فراوانی آن یک در 3500 تولد زنده پسر گزارش شده است. از آن جا که هنوز درمان موثری برای این بیماری شناخته نشده است، تعیین افراد مونث ناقل جهت انجام مشاوره ژنتیکی و تشخیص پیش از تولد، ضروری می باشد. روش بررسی: چهارده خانواده مبتلا توسط متخصصین مغز و اعصاب به آزمایشگاه ژنتیک تبریز معرفی و DNA آن ها برای بررسی های بعدی استخراج گردید. با استفاده از هفت ریزماهواره درون و اطراف ژن دیستروفین، تک تک اعضا این خانواده ها با تکنیک تعقیب ژنی مورد بررسی قرارگرفتند. یافته ها: در مجموع 37 فرد مونث با خطر ناقل بودن و 7 فرد مونث ناقل اجباری مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهایت وضعیت 27 فرد مونث (72.97 درصد) از نظر ناقل بودن یا سالم بودن مشخص شد. نتیجه گیری: در خانواده هایی که با استفاده از روش های کلینیکی و پاراکلینیکی به عنوان دیستروفی عضلانی دوشن تشخیص داده شده اند، تکنیک تعقیب ژنی یک تکنیک قابل اعتماد و کم هزینه برای تعیین وضعیت افراد مونث از نظر ناقل بودن با احتمال 95 تا 100درصد می باشد.

زمینه و هدف: در سال های اخیر تحقیقات بسیاری در سرتاسر دنیا و نیز در بعضی از شهر های ایران در خصوص اندازه گیری تشعشعات زمینه با توجه به اهمیت آن بر روی سلامت انسان سازماندهی و انجام شده است. با توجه به عدم انجام مطالعات مشابه در شهر زنجان انجام چنین تحقیقی جهت تهیه نقشه پرتوزایی شهر ضروری است. هدف از تحقیق حاضر بررسی میزان تابش گامای محیطی در فضای باز در فصول مختلف سال در شهر زنجان می باشد. روش بررسی: به منظور تعیین آهنگ دوز ناشی از تشعشعات زمینه در فضای باز با استفاده از نقشه جامع شهر 8 ایستگاه (4 ایستگاه در امتداد 4 جهت اصلی و 4 ایستگاه در مناطق مرکزی شهر) انتخاب گردید. برای هر ایستگاه انتخاب شده 8 بار اندازه گیری (2 بار در هر یک از چهار فصل سال) با استفاده از یک آشکارساز گایگر - مولر انجام گرفت. یافته ها: اندازه گیری آهنگ دوز جذبی در فصول مختلف سال در نقاط مختلف شهر نشان می دهد؛ میانگین آهنگ دوز جذبی در شهر زنجان 126nGy/h است. دوز موثر سالانه ناشی از تابش طبیعی ساکنین شهر زنجان در فضای باز مقدار 0.15mSv تعیین شد. تغییرات آهنگ دوز در فصول مختلف سال نشان داد میانگین آهنگ دوز جذبی در تابستان بیشترین (134±18nGy/h) و در بهار کمترین (120±21nGy/h) مقدار می باشد. نتیجه گیری: نتایج اندازه گیری نشان می دهد آهنگ دوز جذبی پرتو گاما در زنجان در مقایسه با مقدار میانگین جهانی (59nGy) بالاتر است. دوز موثر سالانه ساکنین شهر زنجان ناشی از تابش گامای طبیعی در فضای باز 0.15mSv است که حدودا بیش از 2 برابر میانگین جهانی آن (0.07mSv) است. جهت برآورد دوز موثر کل در زنجان به مطالعاتی در زمینه آهنگ دوز در فضاهای بسته نیاز است.

سابقه و هدف: اعتیاد به مواد مخدر به عنوان نابسامانی اجتماعی، پدیده ای است که آن را بلای هستی سوز نام نهاده اند. یکی از مسایلی که پدیده اعتیاد را پیچیده تر کرده است موضوع عود آن است، چرا که حدود 50 درصد از معتادان ایرانی پس از ترک به سمت مصرف مجدد موادمخدر روی می آورند. هدف از این مطالعه تعیین عوامل محیطی و اجتماعی مرتبط با بازگشت به مواد افیونی در معتادان خود معرف می باشد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، تعداد 96 نفر از معتادان مرد خودمعرف مراجعه کننده به مرکز پذیرش، درمان و پیگیری سازمان بهزیستی زنجان از طریق نمونه گیری آسان انتخاب شدند. ابزار مطالعه پرسشنامه بوده که پس از تعیین اعتبار محتوا و پایایی (آزمون مجدد) مربوطه مورد استفاده قرار گرفت. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه ساختاریافته و توسط دو کارشناس آموزش دیده، در مدت سه ماه انجام یافت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS _ Win استفاده گردید. یافته ها: بررسی یافته های پژوهش نشان داد که میانگین سنی واحدهای پژوهش 34.66 سال با انحراف معیار 8.52 سال بوده است. تمام واحدهای پژوهش حداقل یک بار سابقه ترک مصرف مواد مخدر را تجربه کرده بودند. بررسی دیدگاه های واحدهای پژوهش در زمینه عوامل شغلی، نداشتن شغل دایم (51 درصد)، در زمینه عوامل اقتصادی، فشار هزینه های زندگی (53.1 درصد)، در زمینه عوامل تحصیلی، کم سوادی (33.3 درصد) و بیسوادی (19.8 درصد)، در زمینه عوامل خانوادگی مجرد، عامل عدم وجود ارتباطات مناسب در خانواده (43.7 درصد) و در زمینه عوامل خانوادگی متاهل، عدم تفاهم با همسر (22.5 درصد) و برخورد بد همسر و فرزندان (21.2 درصد) بیشترین اهمیت را داشته اند. در زمینه عوامل اجتماعی، در دسترس بودن مواد افیونی (85.4 درصد)، مرسوم بودن استفاده از مواد افیونی در جامعه (80.2) و معاشرت با دوستان معتاد و منحرف (80.7 درصد) به ترتیب دارای بیشترین اهمیت از دیدگاه واحد های پژوهش بوده است. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که در بین عوامل مورد بررسی، عوامل اجتماعی، شغلی و اقتصادی بیشترین میزان پاسخ های مثبت را از دیدگاه واحدهای پژوهش کسب کرده اند. در ادامه پیشنهاداتی بر اساس یافته های پژوهش ارایه شده است.

عصب سیاتیک بزرگ ترین شاخه شبکه ساکرال و قطورترین عصب بدن (به عرض 2 سانتی متر) است که به وسیله شاخه های قدامی L4 - S3 تشکیل و از طریق سوراخ سیاتیک بزرگ و از زیر عضله پیریفورمیس از لگن خارج شده، وارد ناحیه گلوتئال می گردد. سپس از فاصله بین تروکانتر بزرگ و برجستگی ایسکیال عبور کرده، وارد خلف ران می شود که معمولا در زاویه فوقانی حفره رکبی با تقسیم به دو شاخه انتهایی به نام عصب های تی بیال و پرونئال مشترک پایان می یابد. اگرچه تقسیم عصب سیاتیک به دو شاخه اصلی انتهایی در لگن شایع است ولی وقوع هم زمان واریاسیون هایی نظیر تقسیم عصب سیاتیک به دو شاخه انتهایی در حفره لگنی، وجود عضله پیریفورمیس با دو بخش فوقانی و تحتانی کاملا مجزا، تقسیم عصب گلوتئال تحتانی به دو دسته الیاف فوقانی و تحتانی، عبور شاخه پرونئال مشترک به همراه الیاف فوقانی عصب گلوتئال تحتانی از بین دو قسمت عضله پیریفورمیس و عبور شاخه تی بیال به همراه الیاف تحتانی عصب مذکور از زیر بخش تحتانی عضله در ناحیه گلوتئال یک طرف پدیده ای نادر و بسیار مهم است که می تواند از نظر گیرافتادن این عناصر در بین دو بخش عضله و ایجاد سندرم پیریفورمیس و همین طور به لحاظ مجاورت نزدیک تر با محل تزریقات عضلانی ناحیه گلوتئال دارای اهمیت فوق العاده باشد. این واریاسیون نادر برای متخصصین علوم پزشکی به خصوص جراحان و متخصصین علوم تشریح بسیار ارزشمند است و آگاهی از وجود چنین واریاسیونی می تواند از عوارض جانبی در حین عمل جراحی بکاهد.