مجله بین المللی علوم و فناوری کشاورزی
سال:1382 | دوره:5 | شماره:3-4 |تعداد مقالات:9

یکی از مشکلات جدّی در تولید پنبه در خاک های حساس به سله، آب آبیاری و خاک شور، سبز شدن نایکنواخت در استان اصفهان، اثر چهار ماشین کاشت و سه روش سله شکنی بر سبز شدن پنبه رقم ورامین، در یک خاک با بافت لوم رسی بررسی شد. ماشین های کاشت شامل ردیف کار پنبه با شیار بازکن کفشکی و مجهز به چرخ فشار بدون باد رویه - لاستیکی صاف در امتداد و خارج از امتداد ردیف کاشت، ردیف کار پنبه با شیار بازکن کفشکی و مجهز به چرخ فشار فولادی دو قسمتی (میان خالی) و خطی کار با شیار بازکن دیسکی و بدون پوشاننده بذر، و سه روش سله شکنی شامل کولتیواتور غلتان، سله شکن غلتان (دو استوانه دندانه دار که پشت سر هم قرار دارد) و روش بدون سله شکنی بودند. سله شکنی یک هفته پس از اولین آبیاری و با شهور اولین گیاهچه ها انجام شد. درصد سبز نهایی، عمق کاشت، ارتفاع گیاه و مقاومت خاک اندازه گیری شد. ماشین کاشت اثر معنی داری بر عمق کاشت، درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه داشت. در تیمار بدون سله شکنی، ردیف کار پنبه در حالتی که چرخ فشار آن روی ردیف کاشت حرکت نمود، بیشترین درصد سبز شدن را داشت. دلیل آن این بود که در زمان کاشت به علّت خشکی خاک، چرخ های فشار خاک را در بالا یا اطراف بذر به حدی فشرده نمودند که تماس کافی بین بذر و خاک تأمین شد و عمق کاشت نیز کاهش یافت. در تیمارهای بدون سله شکنی، درصد سبز شدن کمتر از 50 درصد بود. هر چند بین درصد سبز شدن در روش های سله شکنی با کولتیواتور غلتان و سله شکن غلتان تفاوت معنی داری مشاهده نشد، ولی سله شکنی با کولتیواتور غلتان که در منطقه موجود است را می توان پیشنهاد نمود. نتایج نشان داد که کاشت پنبه با خطی کار (با بذر بدون کرک) یا ردیف کار پنبه مجهز به چرخ فشار دو قسمتی (با بذر کرکدار) همراه با سله شکنی با کولتیواتور غلتان را می توان به عنوان سیستم کاشت مکانیزه بذر پنبه در روش خشک کاری در کشت مسطح در منطقه پیشنهاد نمود.

پیش از اقدام به طراحی و سپس ساخت هر ماشین برداشتی از جمله ماشین برداشت میوه نیاز است ابتدا خواص فیزیکی و بیومکانیکی درخت و میوه آن مورد بررسی قرار گیرد. در مورد پسته نیز که قصد، طراحی و ساخت ماشینی برای برداشت مکانیزه آن است لازم بود پاره ای از خواص بیومکانیکی شامل مقاومت کششی خمشی و پیچشی میوه و همچنین خوشه مورد بررسی قرار گیرد. برای انجام آزمایشات صحرایی در جهت پیدا کردن مقاومت های مورد نظر درختان موجود باغی در رفسنجان انتخاب شدند. مقاومت های مربوط به میوه با استفاده از نیروسنجی با دقت 0.2 ± نیوتن اندازه گیری و برای پیدا کردن اعداد مربوط به خوشه، علاوه بر استفاده از این نیروسنج از نیروسنج دیگری با دقت یک نیوتن نیز استفاده شد. در تحقیقات آزمایشگاهی که به دنبال بررسی های صحرایی فوق در آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات پسته رفسنجان صورت گرفت سنجش ها با استفاده از ابزار اندازه گیری مجهز به لودسل و صفحه نمایش با دقت 0.01 ± نیوتن صورت گرفت. در طرح آماری کاملاً تصادفی که برای تحقیق انتخاب شده بود از 18 رقم پسته هر یک در پنج تکرار استفاده شد. در این طرح بالاترین مقادیر مقاومت کششی، خمشی و پیچشی به ترتیب متعلق به خوشه ارقام بادامی راور، ممتاز تاج آبادی و ایتالیایی و در مقابل کمترین مقادیر مقاومت های کششی، خمشی و پیچشی به ترتیب به خوشه ارقام قزوینی، لوک و کله قوچی تعلق گرفتند. در مورد میوه، ارقام کله قوچی، رضایی زودرس و خنجری دامغان به ترتیب بیشترین مقاومت های کششی، خمشی و پیچشی را دارا و کمترین مقاومت های سه گانه فوق به میوه رقیم ایتالیایی تعلق یافت.

با هدف بررسی اثر آنزیم های تجزیه کننده پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای (NSP) محلول موجود در دیواره سلولی غلات بر روی قابلیت بهره وری مواد مغذی، ارقام مختلفی از آنها تهیّه شده و ویسکوزیته آنها در آزمایشگاه تعیین گردید. پس از انتخاب ارقام دارای بیشترین و کمترین مقدار ویسکوزیته آزمایشگاهی (فلات و قدس) از بین 7 رقم گندم، به منظور بررسی اثر مکمل آنزیمی بر انرژی قابل متابولیسم ظاهری تصحیح شده برای ازت (AMEn) و قابلیت هضم مواد مغذی جیره های حاوی 60% از ارقام انتخاب شده، تریتیکاله و ذرت، آزمایشی با 2×4 با 6 تکرار در هر تیمار به اجرا درآمد. به دنبال تغذیه جوجه های آزمایشی با جیره های حاوی 0.3 % اکسید کروم، جمع آوری نمونه های مدفوع در روزهای 18 تا 21 صورت گرفت. AMEn همه جیره ها به جز جیره حاوی ذرت تحت تأثیر مکمل آنزیمی افزایش یافت. قابلیت هضم ظاهری لیپید (ALD) و کربوهیدرات (ACCD) همه جیره ها با لحاظ کردن آنزیم بهبود معنی داری نشان داد. در جیره حاوی گندم فلات بهبودهای مشاهده شده تحت تأثیر مکمل آنزیمی در همه شاخص ها بیشترین مقدار را دارا بود. نتایج موجود نشان دهنده اثر مثبت مکمل آنزیمی بر قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و AMEn جیره های آزمایشی و مخصوصا جیره های حاوی غلات با ویسکوزیته بالا (فلات و تریتیکاله) می باشد.

به منظور بررسی اثر مراحل مختلف بلوغ در برداشت بر عمر نگهداری میوه خرمالو در انبار، پژوهش های طی سالهای 1998 و 1999 انجام پذیرفت. میوه خرمالو طی مراحل مختلف بلوغ در تاریخ های 16 اکتبر، 19 اکتبر، 4 نوامبر 1998 و اوّل اکتبر، 15 اکتبر و 29 اکتبر در سال 1999 برداشت گردید. میوه های در دمای 1±2 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95% برای مدّت 20 هفته نگهداری شدند. سفتی میوه، میزان اسید قابل سنجش، تانن های محلول و ویتامین c به طور معنی داری با پیشرفت بلوغ، کاهش و ph ، مواد جامد محلول (SSC) روند افزایش نشان داد. در طول مدّت نگهداری در انبار ، PH، SSC، درصد پوسیدگی و کاهش وزن در تمام مراحل برداشت، افزایش ولی اسید قابل سنجش، سفتی میوه، ویتامین C و تانن های محلول، روند کاهش داشت. کمترین کاهش وزن پس از 20 هفته نگهداری، در میوه های اولین تاریخ برداشت در مقایسه با دیگر تاریخ های برداشت مشاهده شد. همچنین، شاخص های کیفیت میوه از قبیل سفتی میوه، SSC و میزان ویتامین C در میوه هایی که در مراحل اوّلیه بلوغ برداشت شده بودند (16 اکتبر) در مقایسه با دیگر تاریخ های برداشت برتری داشت. ولی در پایان دوره نگهداری در انبار، میزان تانن محلول در میوه های حاصل از اولین تاریخ برداشت به طور قابل توجهی بیشتر بود. به طور خلاصه به نظر می رسد برداشت میوه خرمالو در مراحل اوّلیه بلوغ (SSC حدود 13% و سفتی میوه حدود kg/cm2 15) بهترین مرحله برداشت به منظور کاهش ضایعات و افزایش نگهداری و کیفیت میوه خرمالو است.

این مقاله یک روش ریاضی برای تخمین اندازه فیلتر چمنی جهت کاهش آلودگی های کشاورزی از زه آبها ارائه می دهد. در این روش از یک مدل مدیریتی سطحی ایستابی به نام DRAINMOD، به منظور برآورد حجم زه آبها از اراضی کشاورزی و از یک مدل حرکت املاح به نام PRZM2 برای تخمین غلظت سموم در زه آبهای تصفیه شده توسط فیلتر چمنی استفاده شده است. برای تخمین زه آبهای روزانه در یک سال پرباران با دوره برگشت 20 ساله که از یک مزرعه 100 هکتاری مجهز به سیستم زهکشی در اراضی سنت لورنت اتاوا (کانادا) اتفاق می افتد، مدل DRAIMOD استفاده گردید. آترزین (AZ)، متالکور (MT) و متری بیوزین (MZ)، مهمترین علف کشهایی موجود در آبهای زهکشی منطقه می باشند. در این تحقیق بقایای علف کشهای مذکور (MZ, MT, AZ) در زه آبهای برآورد شده توسط مدل 50 میکرو گرم در لیتر فرض گردید. با استفاده از مدل PRZM2 شبیه سازیهائی به منظور تعیین اندازه فیلتر چمنی مورد نیاز که آلودگی زه آبها را تا حد قابل قبولی برای زندگی آبزیان تصفیه نماید، انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که به منظور کاهش غلظت علف6 کشها در زه آبهای منطقه از سطح 50 میکروگرم در لیتر به یک میکروگرم در لیتر، لازم است تا کمتر از 6 درصد اراضی کشاورزی برای فیلتر چمنی اختصاص یابد.

نخود فرنگی (Pisum sativum L) یک گیاه مدل برای تحقیقات ژنتیکی، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی است. نقشه ژنتیکی اشباع شده ای از نخود فرنگی شامل نشانگرهای متعدد مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی تهیّه شده است. ولی هنوز ژنهای متعددی وجود دارند که نحوه توارث و مکان ژنی آنها شناخته شده نیست. رنگ نارنجی لپه در بذور نخود زنگی صفت جالب توجهی است که ماهیت دقیق اثرات متقابل ژنی در مورد آن مشخص نیست. تجزیه ژنتیکی با استفاده از تلاقی بین لاین های دارای لپه نارنجی و لاین های با لپه زرد یا سبز نشان داد که صفت رنگ نارنجی لپه تحت کنترل یک ژن غالب است. همچنین مشخص شد که ژن I (تولید کننده رنگ سبز لپه) دارای اثر اپیستاتیک بر روی ژن Orc (رنگ نارنجی لپه) می باشد. غلبیت ناقص و غالبیت به ترتیب در مکان های ژنی Orc و I شناخته شد. تجزیه برای مکان یابی ژنی نشان داد که ژن Orc بر روی گروه لینکاژی 1 و با فاصله 5/28 واحد کراسینگ اور از ژن Ans و 3/31 واحد کراسینگ اور از ژن Idh قرار دارد. به علاوه یک لینکاژ معنی دار بین دو ژن Ans و Pur با فاصله 9/9 واحد نقشه به دست آمد. فاصله بین Orc و Pur برابر 38 واحد نقشه برآورد گردید.

هشت ژنوتیپ کلزا شامل شش رقم و دو لاین اصلاح شده جهت برآورد پارامترهای ژنتیکی تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و میزان گلوکوزینولات کل مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه واریانس بر اساس روش هیمن مبین قابلیت ترکیب پذیری عمومی (a) و خصوصی (b) معنی دار برای خصوصیات مورد مطالعه به استثناء وزن هزار دانه بود، که نشان دهنده اهمیت اثرات افزایشی و غیر افزایشی در کنترل ژنتیکی آنها است. برای وزن هزار دانه فقط قابلیت ترکیب پذیری عمومی معنی دار گردید. برآورد نسبت میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی به قابلیت ترکیب پذیری خصوصی معنی دار و قابلیت توارث خصوصی بالا برای وزن هزار دانه و گلوکوزینولات کل مبین اهمیت بیشتر اثرات افزایشی در کنترل ژنتیکی خصوصیات مزبور بود و در نتیجه کارایی انتخاب برای آنها بالا خواهد بود. برآورد میانگین مربعات معنی دار انحراف میانگین والدین از هیبریدها (b1) برای تمامی خصوصیات به استثناء طول غلاف و وزن هزار دانه نمایانگر غالبیت جهت دار و در نتیجه هتروزیس متوسط معنی دار برای کلیّه خصوصیات مورد مطالعه به استثناء دو صفت مزبور می باشد. برآورد میانگین مربعات معنی دار اثرات مادری (c) برای تمامی خصوصیات به استثناء دو صفت مزبور می باشد. برآورد میانگین مربعات معنی دار اثرات مادری (c) برای تمامی خصوصیات به استثناء طول غلاف نشان دهنده اهمیت اثرات مادری برای کلیّه خصوصیات مورد مطالعه به استثناء صفت مزبور می باشد. در بین اجزاء عملکرد، تعداد غلاف در ساقه اصلی و تعداد غلاف در بوته دارای همبستگی مثبت معنی داری با عملکرد دانه بودند، لذا به عنوان صفات مناسب جهت بهبود عملکرد قابل استفاده می باشند. عدم وجود همبستگی معنی دار بین گلوکوزینولات کل و عملکرد دانه امکان کاهش این خصوصیت نامطلوب مرتبط با کیفیت را بدون تغییر قابل ملاحظه در عملکرد دانه میسّر می سازد. در این بررسی والدهای PF7045/91 و BL1 دارای ترکیب پذیری عمومی مناسب و تلافی های PF7045/91 x Shiralee و PF7045/91 x B11 دارای ت91 x B11 دارای ت مناسب برای عملکرد دانه و میزان گلوکوزینولات کل بودند.

پس از آب، کمبود نیتروژن مهمترین عامل محدود کنندة کشاورزی در خاک شنی گربایگان به شمار می رود. بهره برداری از ذخایر پایان پذیر نفت و گاز برای تولید کودهای نیتروژنی، با وجود دیگر منابع قابل دسترس، بخردانه نیست. از آن جا که آبخیز بیشه زرد، که از سیلاب آن در گربیگان بهره وری می شود، در سازند آغاجاری به وجود آمده است، و مواد تشکیل دهندة آن دارای نیترات و آمونیوم می باشند، سیلاب بیشه زرد حاوی مقادیر معتنابهی نیترات و آمونیوم است. بدین ترتیب، آلودگی نیتروژنی سیلاب را بایستی امتیازی بزرگ محسوب نمود. از دیگر سو، نیترات و آمونیوم از عوامل سرطان زا به شمار آمده، و معیارهایی برای غلظت مجاز آنها در آبهای آشامیدنی آمریکا و اروپا وضع شده است. نزدیک به 60 درصد آب آبیاری ایران از منابع زیر زمینی تذمین می گردد. تغذیه مصنوعی آبخوانها یکی از روشهای مدیریت منابع آب به شمار می رود. از آن جا که بخشی بزرگ از سیلاب بیشه زرد آبخوانها را نباشته و برای آشامیدن نیز مورد استفاده قرار می گیرد، بایستی منبع و غلظت نیتروژن را در سیلاب و دگرگونی های آن را هنگام جریان از سطح خاک به سوی آبخوان مطالعه کرد. در این بررسی 13 نمونه سنگ آبخیز، 5 نمونه سیلاب، و 81 نمونه خاک رسوبگیرها و استخر، تغذیه مورد مطالعه قرار گرفتند. غلظت نیترات در بیشتر موارد از غلظت آمونیوم کمتر بود. 5.1 در برابر 9.6 میلی گرم در کیلوگرم سنگ، 13.4 در برابر 17.4 در کیلوگرم 125-0 سانتی متر خاک سطحی. چنان چه میانگین سالانه سیلاب مهار شده در گربایگان 7 میلیون متر مکعب بوده، و سیلاب به گونه ای یکنواخت در 1365 هکتار شبکه های تغذیه مصنوعی گسترش یابد، سالانه 52.4 ± 89.4 کیلوگرم در هکتار نیتروژن آمونیومی، و 24.6 ± 68.7 کیلوگرم در هکتار نیتروژن نیتراتی به شبکه ها رسیده، بخشی به وسیله گیاهان جذب شده، و قسمتی در آبخوان نفوذ می کند.