مطالعات روان شناختی
سال:1386 | دوره:3 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه میزان اختلالات روانی دانش آموزان دختر با توجه به شیوه های فرزند پروری والدین بود. نمونه مورد نظر، 120 نفر از دانش آموزان دختر پایه دوم دبیرستان شهرستان جیرفت بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش، آزمون SCL90 و پرسشنامه ابعاد رفتاری والدین (شیفر) بود که مربوط به چهار شیوه فرزند پروری می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، از تحلیل واریانس یکطرفه با آزمون تعقیبی شفه استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در افسردگی، وسواس - اجبار، حساسیت در روابط متقابل، هراس، روان پریشی و شکایات جسمانی، دانش آموزانی که میزان بیشتری از اختلالات را نشان داده اند، دارای والدین بی توجه و مستبدی بودند. همچنین در مقیاس های اضطراب، خصومت و تفکر پارانوئیدی تفاوتی در چهار شیوه فرزند پروری مشاهده نشد.

هدف این پژوهش، تعیین میزان اثربخشی آموزش ابراز وجود بر شادکامی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه دوم رشته علوم تجربی بوده است. نمونه، 30 دانش آموز دختر بودند که به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار این پژوهش، شامل پرسشنامه ابراز وجود گمبریل و ریکی، شادکامی آکسفورد و دو آزمون محقق ساخته ریاضی بود. پژوهش حاضر در 5 مرحله اجرای مقدماتی، پیش آزمون، آموزش ابراز وجود، پس آزمون و پیگیری انجام شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار کامپیوتری SPSS از طریق آزمون نمرات افزوده و t آماری گروه های مستقل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تفاوت معناداری را بین نمره شادکامی پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری در گروه آزمایش نشان داد. همچنین، آموزش ابراز وجود، میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش را نسبت به پیش آزمون افزایش داده بود، ولی تفاوت معنادار نبود، اما در مرحله پیگیری، تفاوت معناداری بین نمره پیشرفت تحصیلی نشان داده شد. لذا الگوی مداخله ای به کار رفته در این پژوهش می تواند به عنوان برنامه تغییر رفتار در سطح دبیرستان های دخترانه مورد استفاده قرار گیرد.

در این مطالعه عملکرد خانواده در پیشگیری و یا بروز رفتارهای مخاطره آمیز در نوجوانان به شیوه کیفی مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام پژوهش، 20 دانش آموز از دبیرستان های دخترانه و پسرانه شهر زاهدان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه سازمان یافته در محورهای رفتار مخاطره آمیز، عملکرد خانواده، ساخت خانواده و وضعیت اقتصادی (به عنوان متغیر اثرگذار) استفاده شد. جهت اطمینان از صحت اطلاعات جمع آوری شده، علاوه بر دانش آموز، با والدین و اولیا مدرسه نیز مصاحبه انجام گرفت.تحلیل داده ها نشان داد که ابعاد مختلف عملکرد خانواده و ساخت خانواده در دو گروه دارای رفتار مخاطره آمیز شدید و رفتار مخاطره آمیز خفیف متفاوت بود. بررسی نقش جنسیت، اهمیت روابط گرم همراه با پذیرش، داشتن الگوی مثبت و موثر برای دختران و کنترل موثر برای پسران را به عنوان عامل محافظتی نشان داد.

خدا به عنوان یک مفهوم، می تواند تحول و شکل گیری دین داری شخصی افراد را تعیین کند. در این حوزه پژوهش هایی که در خصوص مذهب کودکان انجام گرفته است، عمدتا با تفاوت های سنی در ادراک مفهوم خدا تاکید نموده و بر نقش تحول شناختی در برداشت کودکان از مفهوم خدا متمرکز شده اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی قدرت پیش بینی کنندگی ادراک کودکان از پدر و مادر و خصوصیات دموگرافیک آنان برای ادراک کودکان از مفهوم خدا بود. بدین منظور، نمونه ای مشتمل بر 123 نفر از دانش آموزان مدارس ابتدایی نواحی چهارگانه شیراز (55 دختر و 67 پسر) انتخاب شدند تا سه مقیاس محقق ساخته را، که به بررسی ادراک کودک از خداوند، پدر و مادر می پردازد، با هدایت مصاحبه گر تکمیل کنند. اعتبار این مقیاس ها با استفاده از روش ثبات درونی (آلفای کرونباخ) محاسبه گردید که بین 0.58 تا 0.72 می باشد و روایی محتوایی آنها نیز احراز گردید. نتایج آزمون رگرسیون، گام به گام نشان می دهد که ادراک کودکان از ویژگی های زنانه مادر می تواند به گونه ای مثبت، ادراک آنان را از ویژگی های زنان خداوند، پیش بینی نماید. از سوی دیگر برای پیش بینی ادراک کودک از ویژگی های مردانه خداوند ویژگی های زنانه پدر متغیر مناسبی به نظر می رسد. یافته های این پژوهش می تواند در بررسی و بازبینی آموزش مذهب به کودکان مفید واقع شود.

مقیاس خود - کارآمدی کودکان در روابط اجتماعی با همسالان، توسط 369 نفر (186 دختر و 183 پسر) از دانش آموزان کلاس های اول تا سوم دوره راهنمایی تکمیل گردید. نتایج، بیانگر احراز خصوصیات روان سنجی مقیاس مورد استفاده، برای سنجش خود - کارآمدی در دانش آموزان بود. ضریب پایایی کل مقیاس، 0.87، خرده مقیاس تعارض، 0.83، و خرده مقیاس بی تعارض، 0.78 بود. پسران نسبت به دختران از نظر نمره کل مقیاس خود - کارآمدی در سطح بالاتری قرار داشتند (P=0.0001، t=6.47). در مقایسه دختران و پسران از نظر میانگین نمره خرده مقیاس تعارض، تفاوت معنی داری مشاهده نگردید (N.S، t=1.63)، اما پسران در موقعیت بی تعارض، خود - کارآمدی بیشتری نسبت به دختران گزارش کردند (P=0.007، t=8.68). علاوه بر بررسی تفاوت های کلاسی از نظر خود - کارآمدی ادراک شده، بحث از یافته های مطالعه حاضر در پرتو سایر پژوهش های مرتبط و ارایه پیشنهادهایی برای انجام پژوهش های بیشتر، این مقاله را به پایان می رساند.

از جمله مشکلات روانی که شیوع نسبتا بالایی، بخصوص در بین بیماران HIV مثبت دارد، افسردگی است. یکی از روش های غیر دارویی که در درمان این بیماری موثر بوده، شناخت درمانی گروهی می باشد. پژوهش ها نشان داده است که در بیماران افسرده بستری و سرپایی از کارآیی نسبتا بالایی برخوردار است. در این پژوهش سعی شد که تاثیر شناخت درمانی گروهی در کاهش میزان افسردگی بیماران مرد HIV مثبت افسرده بررسی شود. بیماران به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. قبل از مداخله درمانی، هر دو گروه با آزمون افسردگی بک، مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایشی در ده جلسه شناخت درمانی گروهی شرکت نمودند، ولی در گروه کنترل هیچ گونه مداخله روان شناختی انجام نگرفت. در پایان مداخله، هر دو گروه مجددا با آزمون مذکور مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری t وابسته و مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش، نشان داد که شناخت درمانی گروهی به طور معنی داری (p<0.001) در کاهش میزان افسردگی بیماران مرد HIV مثبت، موثر بود.

زمینه: چگونگی واکنش نسبت به رویدادهای استرس زا، اساسا به  کیفیت تفسیر و ارزیابی افراد از آن رویدادها بستگی دارد. شناخت عوامل اثرگذار بر واکنش ها در مقابل رویدادهای استرس زا، نقش بسزایی در مدیریت و کنترل استرس دارد و همواره یکی از موضوعات عمده در مطالعات مرتبط به رفتارشناسی مقابله بوده است.هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین تفاوت در استراتژی ها و واکنش های مقابله افراد با توجه به منبع کنترل انجام شده است.روش: این مطالعه با روش پیمایشی و به صورت مقطعی انجام شده است. داده های مطالعه حاضر، از 373 نفر از دانشجویان دانشگاه یزد که با روش نمونه گیری تصادفی، از هفت گروه آموزشی انتخاب شده بودند، و در خرداد ماه 1385 گردآوری شد. این پاسخ گویان، سپس به پرسش های مقیاس استراتژی های مقابله (CSS)، و مقیاس چند بعدی منبع کنترل تندرستی (MHLCS) پاسخ دادند.نتایج: تفاوت معناداری بین افراد با منبع کنترل درونی و منبع کنترل بیرونی، در زمینه استراتژی های مقابله به طور کلی و نیز مولفه های آن مشاهده شد. تحلیل رگرسیون چند گانه سلسله مراتبی، نشان داد که مولفه های سازه منبع کنترل 16.8 درصد از واریانس متغیر استراتژی های مقابله را تبیین نموده اند.بحث: در حالی که پژوهش های پیشین، استفاده بالاتر افراد با منبع کنترل درونی از استراتژی های مقابله معطوف به حل مساله را نشان داده بودند، نتایج پژوهش حاضر استفاده بالاتر افراد با منبع کنترل بیرونی از استراتژی های مقابله معطوف به حل مساله و استفاده بالاتر افراد با منبع کنترل درونی از استراتژی های مقابله هیجان محور و اجتنابی را نشان داد.