مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1394 | دوره:14 | شماره:10 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: وجود رنگ در منابع آب و پساب از مشکلات زیست محیطی بسیاری از جوامع است که باید به طریقی حذف گردد. فرآیند جذب سطحی و استفاده از جاذب های ارزان قیمت یکی از روش هایی است که در سال های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، حذف رنگ راکتیو اورنج 16 از محلول های آبی توسط ساقه آفتابگردان اصلاح شده با کلرید آمونیوم 4 گانه (C6H15CL2NO) با استفاده از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل باکس بنکن (Box–Behnken) می باشد.مواد و روش ها: این تحقیق یک مطالعه آزمایشگاهی است. برای این منظور آزمایشات ناپیوسته به منظور ارزیابی اثر متغیرهای مستقل شامل pH، غلظت رنگ، مقدار جاذب و زمان تماس انجام گردید. برای انجام آزمایشات از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل Box–Behnken به منظور ارزیابی اثرات متقابل این متغیرها استفاده شد. از آنالیز واریانس یک طرفه برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که راندمان جذب با افزایش زمان تماس و مقدار جاذب و با کاهش pH و غلظت رنگ، افزایش می یابد. بیشترین و کمترین درصد حذف به ترتیب 90% و 21% می باشد. با توجه به مقدار بالای R2 (%95.7) و R2 متعادل شده (90.6%) در مدل سطح پاسخ می توان گفت مدل انتخاب شده برای تحلیل داده ها مناسب می باشد. آنالیز واریانس یک طرفه (p<0.001) نشان داد مدل خطی بهترین مدل برای تعیین برهم کنش متغیرهای مطالعه می باشد.نتیجه گیری: روش سطح پاسخ می تواند برای بهینه سازی حذف رنگ موثر باشد و ساقه آفتابگردان اصلاح شده می تواند در تصفیه رنگ به کار گرفته شود.

زمینه و هدف: رنگ های اسیدی ترکیبات آلی سنتتیک با ساختار شیمیایی پیچیده بوده که تصفیه آن ها مشکل و پرهزینه می باشد. تخلیه این رنگ ها به محیط زیست بدون تصفیه باعث تغییرات و اثرات نامطلوب در محیط زیست و کیفیت آب ها می گردد. لذا در تحقیق حاضر بررسی کارایی فرایند فتوفنتون در حذف رنگ اسید سبز 20 از فاضلاب صنایع نساجی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: مطالعه آزمایشگاهی در نیمه دوم سال 1393 در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام گرفت. عوامل تاثیرگذار بر حذف رنگ اسید سبز 20 شامل: pH، غلظت H2O2 ، غلظت Fe2+، شدت اشعه UV، غلظت اولیه رنگ اسید سبز 20 و زمان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها در شرایط بهینه حذف با محلول واقعی فاضلاب صنایع نساجی که کیفیت آن قبلا تعیین شده بود نیز آزمایش شد. آزمایش ها و نمونه برداری ها بر اساس روش های مندرج در کتاب استانداردهای آب و فاضلاب ویرایش بیستم انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی انجام شد.یافته ها: شرایط بهینه حذف رنگ اسید سبز توسط روش فتوفنتون شامل pH برابر با 3، غلظت H2O2 برابر با 0.2 میلی مول، غلظت Fe2+ برابر با 40 میلی گرم بر لیتر، توان 30 وات لامپ UV، غلظت اولیه اسید سبز 20 برابر با 25 میلی گرم بر لیتر و زمان 10 دقیقه به دست آمد. بیشترین میزان حذف برای محلول های سنتتیک 94.62% و برای فاضلاب واقعی 73% گزارش شد.نتیجه گیری: فرایند فتوفنتون روشی موثر در حذف رنگ های اسیدی بوده و قادر است این رنگ ها را با راندمان بالا از فاضلاب حذف کند.

زمینه و هدف: گزارش شده که گیاه تلخه دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است. لذا در این مطالعه تجربی، اثرات آنتی دیابتی و آنتی لیپید پراکسیداتیو عصاره این گیاه بررسی شد.مواد و روش ها: با تزریق استرپتوزوتوسین به میزان 60 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به موش های صحرایی نر، دیابت نوع I القا شد. 7 روز بعد از تزریق، در حیوانات ناشتا خون گیری انجام شد و موش هایی که سطح سرمی گلوکز آنها بیش از 250 میلی گرم بر دسی لیتر بود، دیابتی محسوب و به سه گروه تقسیم و به ترتیب عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه به میزان 300 میلی گرم بر کیلوگرم، 0.5 میلی لیتر آب مقطر را به روش گاواژ و انسولین به میزان 4 واحد به صورت داخل عضلانی، به مدت 14 روز دریافت نمودند. در دو گروه از موش های نرمال نیز تجویز 14 روزه همان مقدار از عصاره و آب مقطر انجام شد. پس از طی دوره تیمار، سر حیوانات در حالت بیهوشی قطع و سطح سرمی گلوکز، تری گلیسریدها، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و کراتینین به روش اسپکتروفتومتری تعیین شد. همچنین، میزان مالون دی آلدئید (MDA) به عنوان شاخص لیپید پراکسیداسیون درگلبول های قرمز تعیین شد..یافته ها: تجویز عصاره در موش های دیابتی به مدت 14 روز، بر سطح سرمی گلوکز اثر معنی داری نداشت (p=0.910)، ولی سطح سرمی HDL را به طور معنی داری در مقایسه با گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر افزایش داد (p=0.029) همچنین سطح سرمی کلسترول، تری گلیسرید، ALT، AST و کراتی نین (p=0.05) را نیز کاهش داد ولی تجویز عصاره در موش های نرمال اثری بر مقادیر سرمی فاکتورهای فوق نداشت همچنین تیمار موش های دیابتی با عصاره، میزان MDA را در گلبول های قرمز به طور معنی داری کاهش داد (p=0.002).نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد تجویز عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه دارای خاصیت آنتی لیپید پراکسیداتیو و آنتی هیپرلیپیدمی بارز می باشد و تجویز آن عوارض نامطلوب کلیوی و کبدی نداشت و البته کاربرد درمانی آن نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

زمینه و هدف: شهر اهواز بدلیل وجود صنایع سنگین (نفت، فولاد، گاز) و بروز پدیده گرد و غبار در سال های اخیر به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای ایران به شمار می رود. هدف از این تحقیق برآورد تعداد موارد مرگ قلبی عروقی و مراجعات بیمارستانی به علت بیماری تنفسی ناشی از تماس با ذرات معلق کمتر از 10 میکرون در سال های 1391-1389 است.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی در سال های 1391-1389 در شهر اهواز انجام شد.اندازه گیری غلظت ذرات معلق با استفاده از دستگاه GRIMM انجام گردید. اثرات بهداشتی آلاینده ذرات معلق کمتر از 10 میکرون بوسیله تجزیه و تحلیل آماری و با استفاده از مدل Air Q سازمان بهداشت جهانی برآورد گردید.یافته ها نتایج مطالعه نشان داد که تعداد کل مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی منتسب به ذرات معلق در سال 1391-1389 به ترتیب برابر 714 نفر و 898 و 1055 نفر بوده است. همچنین بر اساس نتایج حاصل تعداد موارد مراجعات بیمارستانی به علت بیماری تنفسی منتسب به ذرات معلق طی سال 1391-1389 به ترتیب معادل 2028 نفر، 2277 نفر و 2675 نفر بوده است.نتیجه گیری: بالا بودن تعداد موارد مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی و تعداد موارد مراجعات بیمارستانی به علت بیماری تنفسی می تواند به دلیل میانگین بالاتر ذرات معلق کمتر از 10 میکرون، بروز پدیده گرد و غبار و یا شاید تداوم روزهای با غلظت بالا در شهر اهواز باشد.

زمینه و هدف: افزایش مقاومت انسولین، فاکتورهای التهابی و پارامترهای استرس اکسیداتیو با پیشرفت دیابت مرتبط است. گیاه چرخه دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی و اثرات هیپوگلیسمیک است. هدف مطالعه حاضر بررسی اثر عصاره گیاه آبی چرخه بر سطح آنزیم های آنتی اکسیدانی گلبول های قرمز موش های صحرایی دیابتی بود.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی 36 سر موش صحرایی به گروه های مساوی شاهد، شاهد دیابتی و تجربی دیابتی 1 و 2 تقسیم شدند. گروه های شاهد دیابتی و تجربی دیابتی، با یک بار تزریق داخل صفاقی آلوکسان دیابتی شدند. گروه های تجربی دیابتی یک روز در میان و به مدت یک ماه، عصاره آبی گیاه چرخه را به صورت داخل صفاقی و با غلظت های 100 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم دریافت نمودند. به گروه های شاهد و شاهد دیابتی آب مقطر استریل تزریق شد. در هر یک از روزهای 1، 15 و 30 پس از القاء دیابت تجربی سطح آنزیم های آنتی اکسیدانی سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، گلوتاتیون s - ترانسفراز (GST) و کاتالاز (CAT) همچنین، میزان مالون دی آلدئید (MDA) در گلبول های قرمز اندازه گیری شد. داده ها بر اساس آزمون واریانس دوطرفه و آزمون تعقیبی TUKEY تحلیل شدند.یافته ها: افزایش معنی دار در میزان MDA و کاهش معنی دار در میزان فعالیت آنزیم های SOD، GST و CAT نمونه های دیابتی مشاهده شد (p<0.05). تزریق عصاره گیاه چرخه با غلظت های 100 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم به موش های دیابتی منجر به کاهش معنی دار در MDA و افزایش معنی دار در میزان فعالیت آنزیم های SOD، GST و CAT گلبول های قرمز شد (p<.05).نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه تاییدکننده نقش آنتی اکسیدانی وابسته به غلظت عصاره گیاه چرخه در بهبود شاخص های استرس اکسیداتیو گلبول های قرمز موش های صحرایی دیابتی می باشد.

زمینه و هدف: لیشمانیوز جلدی (سالک) یک بیماری مورد غفلت قرار گرفته است که بدشکلی و اسکار ناشی از آن عملکرد اجتماعی و روانی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. این مطالعه با هدف تعیین برخی اختلالات روان پزشکی در بیماران بهبود یافته از لیشمانیوز جلدی در شهرستان رفسنجان در سال 1393 انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی - مقطعی تعداد 160 نفر از بیماران بهبود یافته از لیشمانیوز جلدی دارای پرونده بهداشتی در شهرستان رفسنجان مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از چک لیست استاندارد کشوری بیماران مبتلاء به لیشمانیوز، پرسش نامه افسردگی Beck، مقیاس اضطراب Hamilton و پرسشنامه خودکشی Beck از طریق مصاحبه جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آزمون ناپارامتری Kruskal-Wallis، آزمون مجذور کای و ضریب همبستگی Spearman تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین سنی افراد 31.01±14.82 سال و اکثر آنها (56.9%) مرد بوده و 81.9% آنها ساکن روستا بودند. اکثر افراد به نوع روستایی سالک مبتلاء بوده و 50% آنها فاقد اسکار بودند. از بین افراد دارای اسکار، نیمی از آنها در صورت و نیم دیگر در سایر نقاط بدن (تنه، دست و پا) اسکار داشتند. اضطراب، افسردگی و افکار خودکشی به ترتیب بیشترین نمرات را داشت و به طور معناداری نمرات اختلالات مذکور در افراد دارای اسکار نسبت به افراد فاقد اسکار بیشتر بود (p<0.050).نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان دهنده شیوع بالای اضطراب، افسردگی و افکار خودکشی در افراد بهبود یافته دارای اسکار است که ضرورت بررسی این اختلالات و انجام مداخلات روان درمانی در جهت بهبود وضعیت روانی این افراد را آشکار می سازد.

زمینه و هدف: بیماری های انگلی از مهم ترین بیماری های عفونی و یکی از مشکلات بهداشتی بسیاری از جوامع می باشد. مصرف سبزیجات خام یکی از راه های مهم کسب آلودگی انگلی دستگاه گوارش انسان است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی آلودگی انگلی سبزیجات مصرفی شهر قم می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در پاییز سال 1393 در شهر قم انجام گرفت. در این بررسی تعداد 840 نمونه از 10 نوع سبزی (تره، ریحان، نعناع، پیازچه، تربچه، جعفری، کاهو، شاهی، ترخون و گشنیز) از 42 مغازه سبزی فروشی جمع آوری شد. هر یک از نمونه ها پس از انجام مراحل شستشو، سانتریفوژ، تهیه رسوب و رنگ آمیزی از نظر آلودگی پریاخته ای و تک یاخته ای مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بصورت آمار توصیفی (میانگین و درصد) گزارش گردید.یافته ها: از 840 نمونه مورد بررسی، در 265 نمونه (31.55%) آلودگی انگلی مشاهده شد که 110 نمونه (41.51%) مربوط به پریاخته ها و 155 نمونه (58.49%) مربوط به تک یاخته ها بود. از نظر نوع سبزی بیشترین آلودگی در تره و جعفری با 48 نمونه مثبت (18.11%) و کمترین آلودگی در کاهو و تربچه به ترتیب با 9 (3.39%) و 7 (2.65%) نمونه مثبت مشاهده شد. بیشترین آلودگی انگلی مربوط به کیست آنتامباکلی با 113 نمونه مثبت (42.64%) و تخم آسکاریس با 59 نمونه مثبت (22.26%) و کمترین آلودگی انگلی در میان سبزیجات مصرفی مربوط به تخم اکسیور با 4 نمونه مثبت (1.51%) بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد درصد آلودگی سبزیجات شهر قم در حد متوسط می باشد. توصیه می شود برای افزایش سطح آگاهی مردم در مورد ضدعفونی کردن مناسب سبزیجات اقدامات لازم انجام گیرد.

زمینه و هدف: بتا تالاسمی یکی از شایع ترین بیماری های ژنتیکی در ایران است. امروزه برنامه غربالگری قبل از ازدواج زوجین از نظر ابتلاء به بتا تالاسمی در کشور بسیار مورد توجه است تا از تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور جلوگیری گردد. تولد فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور نه تنها مشکلات پزشکی، اجتماعی و اقتصادی زیادی برای بیمار و والدین آنها ایجاد خواهد نمود بلکه بار مالی زیادی نیز بر سیستم بهداشتی و درمانی تحمیل می نماید. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی برنامه غربالگری پیش از ازدواج بتا تالاسمی در مرکز بهداشتی و درمانی اقبال شهرستان ارومیه در سال 1393 می باشد.مواد و روش ها: در این پژوهش مقطعی، 2341 داوطلبی (2167 مرد و 174 زن) که در سال 1393 جهت انجام آزمایشات روتین غربالگری پیش از ازدواج به مرکز بهداشتی و درمانی اقبال ارومیه مراجعه کردند، مشارکت داشتند. کلیه داوطلبین مرد و خانم های مردان دارای اندیکس خون پایین MCV<80 fl] (میانگین حجم گویچه ای)، MCH<27 pg (میانگین هموگلوبین گویچه ای) و 3.5%< HbA2 (هموگلوبین A2)[ وارد مطالعه شدند. به منظور مقایسه میانگین پارامترهای هماتولوژی بین گروه ها از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی Tukey استفاده شد.یافته ها: در مطالعه حاضر 174 نفر مرد fl 80> MCV یا 27 pg> MCH داشتند، لذا اندیکس های همسران آنها (174 نفر زن) نیز بررسی شد. 58 نفر زن80 fl > MCV یا27 pg > MCH داشتند. بنابراین در کل 58 زوج (116 نفر) شناسایی شدند که از میان آنها 98 نفر دارای آنمی فقر آهن (84 نفر زن و 14 نفر مرد)، 9 نفر مبتلا به بتا تالاسمی (7 نفر زن و 2 نفر مرد) و 9 نفر مبتلا به آلفا تالاسمی (2 نفر زن و 7 نفر مرد) بودند. فراوانی ناقلین بتا تالاسمی و آلفا تالاسمی در میان مردان مراجعه کننده به مرکز بهداشتی و درمانی اقبال ارومیه به ترتیب 0.09% و 0.32% بود. مقایسه پارامترهای هماتولوژی نشان داد که مقادیر HbA2 در گروه بتا تالاسمی از افزایش معنی داری در مقایسه با گروه آلفا تالاسمی و گروه آنمی فقر آهن برخوردار می باشد (p=0.001). علاوه بر این، مقادیر MCV و MCH در گروه بتا تالاسمی کاهش چشم گیری در مقایسه با گروه آلفا تالاسمی و گروه آنمی فقر آهن نشان داد (p=0.001).نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد در سال 1393، فراوانی ناقلین بتا تالاسمی در میان مردان مراجعه کننده به مرکز بهداشتی و درمانی اقبال شهرستان ارومیه کم می باشد. با این حال، اجرا و تداوم برنامه غربالگری بتا تالاسمی زوجین در این شهرستان می تواند به طور موثری از تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور و تحمیل هزینه های درمانی ناخواسته جلوگیری نماید.